ایران، چهارمین کشور برتر در جهان از نظر میزان رشد علم

براساس گزارشی که پایگاه استنادی علوم جهان (ISC) تهیه کرده، ایران در دو سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۴ رتبه‌ی ۱۶ تولید علم را کسب کرده است. همچنین در سال ۲۰۱۴ در میان ۲۰ کشور برتر دنیا، رتبه‌ی چهارم رشد علم را داشته است.

بررسی میزان رشد کمیت تولید علم نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۴ نسبت به ۲۰۱۳ شاخص رشد تولید علم ایران ۴.۴ درصد بوده است.

محمدجواد دهقانی، سرپرست این پایگاه اعلام کرده که کمیت تولید علم تنها یکی از معیارها در رتبه‌بندی کشورها است. از دیگر موارد دخیل در این رتبه‌بندی می‌توان به سیاست‌های مهم آن کشور در زمینه‌ی علم، اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی پژوهش‌های انجام شده و مرجعیت آنها اشاره کرد. مهم‌ترین معیار هم تعداد مقاله‌های پژوهشی منتشر شده در ژورنال‌های علمی مهم و معتبر بین‌المللی است.

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام این اطلاعات را با بررسی «اسکوپوس» (Scopus) تا پایان سال ۲۰۱۵، یعنی نهم دی ماه ۹۴ به دست آورده است. اسکوپوس یک پایگاه داده‌ای عظیم کتاب‌شناسی حاوی چکیده‌ها و استنادهای مقاله‌های آکادمیکی است که در ژورنال‌های معتبر چاپ شده‌اند. این آمار نشان می‌دهند که ایران رتبه‌ی ۱۶ تولید علم را در سال ۲۰۱۵ میلادی از میان ۲۰ کشور برتر کسب کرده است. البته همچنان اطلاعات مربوط به میزان تولید علم دیگر کشورها در حال کامل شدن است. بنابراین رتبه‌ی دقیق کشور چند ماه پس از پایان سال میلادی معلوم می‌شود.

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام همچنین به این نکته اشاره کرده که میزان رشد علم در سال‌های اخیر نسبت به سال‌های گذشته کاهش داشته است. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۲ نسبت به ۲۰۱۱ تعداد ۱۰۰ هزار مدرک علمی بیشتر تولید شده، این رقم در سال ۲۰۱۳ نسبت به ۲۰۱۲ تعداد ۹۲هزار مدرک بوده، در سال ۲۰۱۴ میلادی نسبت به ۲۰۱۳ تنها شاهد ۲۱ هزار مدرک بیشتر بودیم. در این میان، بررسی میزان رشد کمیت تولید علم نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۴ نسبت به ۲۰۱۳ شاخص رشد علم ایران ۴.۴ درصد بوده است. این درصد ایران را در جایگاه چهارم در میان ۲۰ کشور برتر از نظر رشد کمیت تولید علم قرار می‌دهد. رتبه‌های اول تا سوم به ترتیب به روسیه، هند و چین تعلق دارد. این در حالی است که کشورهای آمریکا، انگلیس، فرانسه، هلند و ژاپن رشد منفی داشته‌اند.