بهترین مقاله‌های دانش در هفتهای که گذشت (۱۲ آذر ۹۴)
کم‌کم در حال نزدیک شدن به آخرین هفته‌های پاییز ۹۴ هستیم و طبق معمول هر هفته، مقاله‌های مختلفی را در گروه دانش منتشر کردیم. مقاله‌هایی که تحت تاثیر برگزاری کنفرانس تغییر اقلیم پاریس، عموما حول همین موضوع بودند. با بهترین مقاله‌های دانش در هفتهای که گذشت همراه باشید.
۱. کنفرانس پاریس؛ تغییر اقلیم دقیقا چیست؟
فقط دو روز به برگزاری کنفرانس پاریس , کنفرانس تغییر اقلیم ۲۰۱۵ سازمان ملل متحد مانده است. نمایندگان بیش از ۱۹۰ کشور برای رسیدن به توافق جهت کاهش میزان انتشار گازهای گلخانهای در این شهر گرد هم می‌آیند. شهری که هنوز در شوک حملات تروریستی دو هفته‌ی پیش به سر می‌برد، حالا خود را برای میزبانی از کنفرانس مبارزه با تغییر اقلیم و گرمایش جهانی آماده می‌کند. تغییر اقلیمی که دشمن شماره‌ی یک همه‌ی مردم جهان است و اگر از کنترل خارج شود، زندگی ساکنان زمین را تهدید می‌کند. ولی واقعا تغییر اقلیم چیست؟ در ادامه سعی می‌کنیم این مفهوم را به زبانی ساده به شما بگوییم. با مقاله‌ی تغییر اقلیم چیست همراه باشید.
۲. ترسیم آینده‌ی جهان در پاریس
بیش از بیست سال از برگزاری کنفرانس «ریو دو ژانیرو» می‌گذرد. این کنفرانس را سازمان ملل در سال ۱۹۹۲ جهت رسیدن به چارچوب توافق برای جلوگیری از تشدید پدیده‌ی گرمایش جهانی برگزار کرد. از آن زمان، طبق چارچوب توافق شده نشست‌هایی بین‌المللی برگزار شده است. از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کنفرانس کیوتو ۱۹۹۷ و کپنهاگ ۲۰۰۹ اشاره کرد. با این حال هیچ‌کدام از این نشست‌ها دستاورد خاصی در کاهش میزان انتشار گازهای گلخانهای نداشتند. میزان انتشار سالیانه‌ی کربن دی اکسید طی این سال‌ها به طور پیوسته افزایش یافته و از ۲۱ میلیارد تن در سال ۱۹۹۲، به ۳۲ میلیارد تن در سال ۲۰۱۲ رسیده است. سرعت انتشار گازهای گلخانهای هم نسبت به دهه‌ی ۹۰ میلادی تا ۳۰ درصد بیشتر شده است. تا به حال ۱۰ سال به عنوان گرم‌ترین سال‌های تاریخ رکورد شکسته‌اند که ۹ سال آن بعد از سال ۱۹۹۸ بوده است. اکنون وضعیت به صورتی شده که اثرات تغییر اقلیم را به خوبی می‌توان از استوا تا قطبین زمین مشاهده کرد. ادامه‌ی مقاله‌ی ترسیم آینده‌ی جهان در پاریس را بخوانید.
۳. جوامع چگونه یاد گرفتند تا عدد ۱۰ بشمارند؟
در بعضی جوامع بدوی، کار شمارش صرفا به عددهای یک، دو و سه ختم می‌شود. در زبان آن‌ها، هیچ کلمه‌ای برای عددهای بالاتر وجود ندارد. آن‌ها برای کمیت‌های بیشتر، از کلمات مختلفی مثل «خیلی» استفاده می‌کنند. این موضوع عجیب به نظر می‌رسد؛ ولی بد نیست بدانیم جوامع کوچک و ساده‌ی باستانی که هنوز هم در بعضی مناطق جهان می‌توان باقی‌مانده‌ی آن‌ها را یافت، این چنین بودند. ولی در طول تاریخ، بعضی جوامع شروع به یاد گرفتن عددهای بیشتر و شمارش کمیت‌های بزرگتر کردند. این دقیقا کاری است که هزاران سال پیش در ریشه‌ی بیشتر زبان‌های زنده‌ی امروز دنیا انجام شد و اکنون ما می‌توانیم تا عددهای خیلی زیاد بشماریم. پژوهشی جدید در یک خانواده‌ی زبانی بومی استرالیایی، نشان می‌دهد که چگونه زبان‌ها در طول زمان توانایی شمارش کمیت‌های زیاد را به دست آوردند یا کاملا بالعکس، از دست دادند. مقاله‌ی جوامع چگونه یاد گرفتند تا عدد ۱۰ بشمارند را بخوانید.
۴. کنفرانس پاریس؛ چشم‌انداز توافق برای زندگی
در طول تاریخ، اقلیم زمین بارها تغییر کرده چنانچه تنها در ظرف همین ۶۵۰ هزار سال اخیر، زمین فراز و فرود هفت دوره‌ی بزرگ یخچالی را پشت سر گذاشته است. به محض فروکش کردن تب حاصل از تاخت و تاز آخرین عصر یخی در حدود هفت هزار سال پیش، عصر اقلیمی مدرن و بالطبع آن شکوفایی تمدن بشری آغاز شد. دانشمندان معتقدند که ریشه‌ی اغلب تغییرات اقلیمی تا عصر حاضر را می‌بایست در نوسانات خیلی جزئی مدار زمین که باعث تغییر در میزان دریافت انرژی از خورشید شده، جستجو کرد. اما امروز شواهد مستند علمی وجود دارد که نشان می‌دهد، اقلیم بار دیگر در حال تغییر و زمین در حال گرم شدن است. واقعیت مسلم این است که میزان این تغییر به حدی ملموس و ردپای فعالیت‌های انسانی در آن به قدری مشخص است که بدون‌اغراق می‌توان گفت در ۱۳۰۰ سال گذشته چنین رکوردی در اقلیم جهان ثبت نشده و لذا گرمایش کنونی را می‌توان در نوع خود بی‌سابقه عنوان کرد. این زنگ خطر امروز به اندازه‌ای جدی نواخته می‌شود که سران جهان را بر آن داشته تا در اوج دغدغه‌های سیاسی و اقتصادی از روز دوشنبه مورخ ۳۰ ماه نوامبر (۹ آذر) تا جمعه ۱۱ دسامبر (۲۰ آذر) در پاریس گردهم آیند و بار دیگر از تغییرات اقلیمی سخن بگویند. مقاله‌ی کنفرانس پاریس؛ چشم‌انداز توافق برای زندگی را بخوانید.
۵. یک قرن با نسبیت عام؛ در جستجوی طنین امواج گرانشی
دقیقا صد سال پیش در ۲۵ نوامبر ۱۹۱۵، آلبرت اینشتین برای آخرین بار در فرهنگستان علوم پروس، به توضیح نظریه‌ی گرانشی جدید خود پرداخت؛ نظریه‌ای که نام آن نسبیت عام گذاشته شد. تقریبا یک سال بعد، او وجود پدیده‌ای به نام امواج گرانشی در فضا-زمان را پیش‌بینی کرد. نوساناتی در پارچه‌ی فضا زمان که بر اثر شتاب گرفتن اجرام یا برخورد‌های بزرگ در عالم ایجاد می‌شوند؛ درست مثل زمانی که یک قایق روی دریاچه حرکت می‌کند و امواجی روی سطح آب بوجود می‌آورد. حالا دانشمندان در چند قدمی کشف مستقیم این امواج قرار دارند. با یافتن امواج گرانشی فضا-زمان، پنجره‌ای جدید رو به شناخت عالم باز می‌شود. مقاله‌ی در جستجوی طنین امواج گرانشی را بخوانید.
