اصغر فرهادی را منصفانه نقد کنیم

امتیاز نه چندان خوب «فیلم همه می‌دانند» اصغر فرهادی در کن واکنش‌های متناقضی از سوی منتقدان داخلی دریافت کرد. مشکل اینجاست که بعد از دو اسکار این کارگردان بزرگ کشورمان در بخش بهترین فیلم خارجی‌زبان که او را از این لحاظ این رکورد کنار بزرگانی مثل فلینی قرار می‌دهد، کمتر پیش می‌آید که فیلم‌هایش منصفانه در داخل کشور نقد شوند.

اصغر فرهادی از میانه دهه هفتاد با سریال «داستان یک شهر» در تلویزیون کارش را شروع کرد. اولین حضورش در سینما به عنوان فیلمنامه‌نویس بود. در ویدیو هم در این‌باره صحبت کردیم که از همان فیلمنامه «ارتفاع پست» می‌شود المان‌هایی از سینمای اصغر فرهادی را دید که البته آن زمان بعد اجتماعی کارهایش بیشتر هم بود. درحقیقت آن زمان از معضلاتی می‌گفت که بر جامعه تحمیل می‌شود و در فیلم‌های اخیرش از مشکلاتی می‌گوید که خود جامعه مسبب آن هستند. مفاهیم عمیق‌تر شده‌اند و فرهادی هم کارگردان کاربلدتری شده است.

از «چهارشنبه‌سوری» می‌شود رد مولفه‌های جدید سینمای فرهادی را پیدا کرد. قضاوت، پایان باز، کاراکترهای مردد و حتی استفاده از یک شخصیت به عنوان مک‌گافینی برای دنبال کردن قصه‌ای کاملا متفاوت. خود فرهادی می‌گوید که همه داستان‌ها همیشه در ذهنش پایان باز داشته‌اند.

فیلم «همه می‌دانند» هم احتمالا از این قضیه مستثنا نیست. هنوز زود است که درباره فیلم جدید فرهادی نظری بدهیم. البته پیشنهاد می‌کنیم کمی صبر داشته باشید و از دانلود فیلم همه می‌دانند خودداری کنید تا بعد از پخش در سینماهای کشور بتوانیم آن را کامل نقد و بررسی کنیم. شاید فیلم از منظر منتقد ایرانی کاملا متفاوت با آثار قبلی فرهادی باشد. شاید امتیاز بیشتری حتی از فیلم‌های قبلی‌اش بگیرد. اما منتقدان کن معتقدند که فیلمش این‌بار زیاد از حد حساب‌شده و چیده شده است. خطری که همیشه می‌تواند فیلمنامه‌های دقیق فرهادی را تهدید کند. پتانسیلی که «درباره الی» را تبدیل به یک شاهکار درباره وجدان جمعی جامعه می‌کند و فیلم «گذشته» نسبت به آن اثر متوسطی می‌شود.

فرهادی افتخارآفرین‌ترین کارگردان سینمای ایران کنار عباس کیارستمی است. با این تفاوت که کیارستمی جهان‌شمول‌تر محسوب می‌شود و ملودرام‌های فرهادی وطنی‌تر هستند. در این ویدیو بیشتر درباره این خصوصیت سینمای فرهادی صحبت کردیم.

بخش آخر ویدیوکست هم قسمت کوتاهی است که به فیلم «قتل در قطار سریع‌السیر شرق» ساخته کنت برانا می‌پردازد. فیلمی که علیرغم حضور ستاره‌هایی مانند جانی دپ و میشل فایفر نتوانست انتظارها را برآورده کند و از داستان جنایی و اتفاقا تلخ آگاتا کریستی از سری ماجراهای پوآرو فیلمی مضحک ساخته است.