WFIRST؛ تلسکوپ فضایی بعدی ناسا

درحالی که تلسکوپ فضایی جیمز وب کم کم در حال آماده‌ شدن برای پرتاب در سال ۲۰۱۸ است، ناسا پروژه‌ی ساخت تلسکوپ فضایی بعدی خود را اعلام کرد. این رصدخانه با نام «تلسکوپ نقشه‌برداری فروسرخ میدان باز» (WFIRST) شناخته می‌شود. جیمز وب مثل یک لیزر فضا را می‌بیند و WFIRST مثل یک چراغ قوه است. بدین معنی که WFIRST در مقایسه با جیمز وب میدان دید خیلی بازی دارد. این تلسکوپ می‌تواند از ماهیت ماده‌ی تاریک و انرژی تاریک اطلاعات زیادی به ما بدهد. در ضمن می‌تواند به طور مستقیم از سیاره‌هایی که در مدار دیگر ستاره‌ها می‌چرخند عکاسی کند.

«جان گرونسفلد» (Jhon Grunsfeld) از مدیران ارشد ناسا روز ۱۷ فوریه در بیانیه‌ای گفت که این ماموریت قابلیت کشف سیارات فراخورشیدی و شناسایی ویژگی‌های آن‌ها را دارد. در ضمن با اپتیکی که می‌تواند خیلی عمیق یا با میدان دید خیلی باز به فضا نگاه کند، اطلاعات زیادی از ماده و انرژی تاریک به ما می‌دهد. ماده‌ی تاریک نوعی ماده‌ی ناشناخته است که دیده نمی‌شود ولی گرانش آن در عالم وجود دارد. انرژی تاریک هم پدیده‌ای ناشناخته است که باعث شتاب گرفتن انبساط عالم می‌شود.

WFIRST اولین بار سال ۲۰۱۰ در آکادمی‌ ملی علوم،‌ مهندسی و پزشکی از طرف منجمان به عنوان یک اولویت معرفی شد. با این حال پیشبرد پرو‌ژه‌ی آن به دلیل هزینه‌های سرسام‌ آور تلسکوپ فضایی جیمز وب خیلی کند پیش رفت. البته این تاخیر یک جنبه‌ی خوب هم داشت. در سال ۲۰۱۲ اداره‌ی شناسایی ملی آمریکا (NRO) به ناسا یک جفت آینه‌ی ۲٫۴ متری که برای ماهواره‌های جاسوسی ساخته شده بودند، داد. این آینه‌ها بزرگتر از آن‌چه بودند که قبلا برای WFIRST طراحی شده بود ولی مطالعات روی طراحی نشان داد که دیگر لازم نیست آینه‌ی جدیدی تراش داده شود و می‌توان بدون هزینه‌ی اضافی رصدخانه‌ی بزرگتری ساخت.

این آینه قابلیت‌های بیشتری نسبت به برنامه‌ی اولیه به رصدخانه افزود. طراحی اولیه‌ی این رصدخانه برای مطالعه درباره‌ی انرژی تاریک انجام شده بود. ولی اپتیک جدید اجازه می‌دهد که تلسکوپ از سیارات فراخورشیدی به طور مستقیم عکس بگیرد. البته تلسکوپ این کار را با استفاده از یک کرونوگراف، یعنی ماسکی که جلوی نور ستاره را می‌گیرد تا بتوان سیارات دور آن را دید انجام می‌دهد. علاوه بر این، تلسکوپ به دلیل میدان دید خیلی بازی که دارد (۱۰۰ برابر بازتر از هابل) می‌تواند شکل،‌ مکان و فاصله‌ی میلیون‌ها کهکشان را برای بدست آوردن فهم بهتر از ماده‌ و انرژی تاریک اندازه بگیرد.

تا چندی پیش مسئولان ناسا انتظار نداشتند که پروژه‌ی WFIRST به این زودی‌ها راه بیفتد. ولی کنگره‌ی آمریکا با اختصاص بودجه‌ی بیشتر به به ناسا، پیشرفت پروژه را تسریع کرد. دسامبر گذشته کنگره اختصاص ۹۰ میلیون دلار به WFIRST را تصویب کرد و قرار شد که این پروژه در اوایل ۲۰۱۶ با سرعت زیادی پیش گرفته شود. مدیریت برنامه‌ی ناسا در ۱۷ فوریه برنامه‌ای برای پرتاب رصدخانه در اواسط سال ۲۰۲۰ ارائه داد. گام بعدی ارائه‌ی یک برنامه‌ی رسمی و تخمین هزینه‌های WFIRST است که به نظر می‌رسد برای این برنامه به بیش از ۲ میلیارد دلار برسد.

منبع: ScienceMag