در زمان آلودگی هوا چه چیزهایی بخوریم؟

۹ آذر ۱۳۹۹ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۶ دقیقه
برای آلودگی هوا چی بخوریم

آلودگی هوا موضوع عجیبی نیست. بسیاری از شهرنشینان ­آلودگی هوا را به عنوان یک معضل اجتناب‌ناپذیر قبول کرده‌اند. اما راه‌هایی برای کم کردن تاثیر مخرب آلودگی هوای شهرهای برزرگی مثل تهران روی سلامتی شهروندان وجود دارد. برای مثال در روزهای آلوده خیلی از افراد در پی یافتن جواب این پرسش هستند که «برای آلودگی هوا چی بخوریم و چی نخوریم؟». در این مقاله به اهمیت تغذیه‌ی مناسب در زمان آلودگی هوا و نقش آن بر کاهش عوارض این پدیده می‌پردازیم و خوراکی‌های مفید برای آلودگی هوا را به شما معرفی می‌کنیم.

آلودگی هوا را بشناسیم

آلودگی هوا به معنای وجود یک یا چند آلاینده اعم از گرد و غبار، گازها، بو، دود، بخارات، خاکسترهای فرار و… در هوای آزاد با کمیت‌ها، کیفیت‌ها و ماندگاری مختلف است که می‌تواند برای انسان، گیاه و جانور خطرناک باشد. در تعریف آلودگی هوا یک نکته‌ی دیگر هم وجود دارد و آن ایجاد اختلال در آسایش انسان‌ها و ضرر به اموال است.

بیشتر بخوانید:
هنگام آلودگی هوا از چه نوع ماسکی استفاده کنیم؟

بدیهی است که مشکلات آلودگی در تمام شهرها یکسان نیست. در فصل زمستان پدیده‌ای که اغلب در شهرهای بزرگی مثل تهران اتفاق می‌افتد، وارونگی هوا است. وارونگی یک پدیده‌ی جوی است که هنگام بروز آن هوای سرد به زمین نزدیک‌تر است. در این وضعیت مواد آلاینده بین لایه‌های هوا به دام می‌افتند. در صبح اول وقت زمستان، میزان آلودگی به حداکثر می‌رسد چرا که هوا سردتر است. با گرم شدن هوا در طول روز از وخامت اوضاع تا حدی کاسته می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود در ساعات اولیه‌ی روزهایی که هوا وارونگی دارد، حتما از ماسک استفاده کنید.

تغذیه‌ی درست در زمان آلودگی هوا

«ریچارد پس­واتر» (Richard Passwater) یک متخصص در زمینه‌ی علوم بیوشیمی است که پژوهش‌های گسترده‌ای درباره‌ی آنتی‌اکسیدان‌ها، فلزات سنگین و سمی انجام داده است. مطالعات وی حاکی از آن است که غذایی که در زمان آلودگی خورده می‌شود، بر توانایی شش‌ها در برابر دود و سایر مواد آلاینده تاثیر می‌گذارد. وی می‌گوید که اصلاح رژیم غذایی می‌تواند تاثیر بسزایی در کاهش خطر ابتلا به سرطان در زمان آلودگی هوا داشته باشد.

در زمان آلودگی هوا چی بخوریم

مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها در زمان آلودگی به شدت توصیه می‌شود.

در زمان آلودگی هوا چی بخوریم؟

بر اساس تحقیقات انجام شده، گروهی از مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان اعم از ویتامین C، ویتامین A و بالاخص بتاکاروتن‌ها، ویتامین E و سلنیوم می‌توانند بدن را در برابر دود و تاثیرات مخرب حاصل از آلاینده‌های سمی محافظت کنند. مکانیسم حفاظتی این مواد بسیار تاثیرگذار است.

مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان خود را قربانی حفاظت از سلول‌های بدن می‌کنند. زمانی که آلاینده‌ها وارد بدن می‌شوند، سلول‌های مختلف بدن را به عنوان هدف انتخاب می‌کنند. در طی فرآیند خاصی که پراکسید شدن چربی نام دارد، رادیکال‌های اسید چرب تولید می‌شوند. این رادیکال‌ها بی‌ثبات هستند و به سرعت با مولکول‌های اکسیژن ترکیب می‌شوند. حاصل این ترکیب رادیکال‌هایی ناپایدار است.

واکنش شیمیایی مخرب مذکور زنجیروار ادامه پیدا می‌کند. اما در عین حال سلول‌های موجودات زنده حاوی مولکول‌هایی هستند که اتمام این پروسه را تسریع می‌کنند. اگر این واکنش‌ها هر چه سریع تر خاتمه پیدا نکنند، غشاء سلول‌ها دستخوش آسیب جدی خواهد شد.

سرطان، آسیب به سرخرگ‌ها در ابعاد گسترده، تغییر شکل پلاکت‌های خونی و پیر شدن سریع سلول‌ها از عوارض خاتمه پیدا نکردن واکنش‌های شیمیایی مخرب فوق است. ابعاد آسیب‌های بدنی اغلب تحت چنین شرایطی گسترده است؛ چرا که رادیکال‌های آزاد می‌توانند به سرعت زیاد شوند. آنتی‌اکسیدان‌ها درست در همین مرحله است که نقش خود را ایفا می‌کنند و مانع تشکیل رادیکال‌های آزاد می‌شوند.

آن‌ها با کاستن اکسیژن محیط جلوی واکنش‌های شیمیایی مذکور را می‌گیرند. تحت این شرایط گلبول‌های قرمز در برابر دود و گازهای سمی محافظت خواهند شد. در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ تحقیقات آزمایشگاهی نشان داد که آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند به خوبی از ریه‌ی موش‌ها در برابر دود اگزوز ماشین و سایر گازهای آلاینده حفاظت کنند.

تغذیه در آلودگی هوا

مصرف ویتامین‌ها در زمان آلودگی هوا ضروری است.

آزمایش‌ها ثابت کردند که هر چه میزان آنتی‌اکسیدان دریافتی در بدن موش‌ها بیشتر باشد، آن‌ها مدت زمان بیشتری را در محیط‌های آلوده دوام می‌آورند. کارشناسان دانشگاه کالیفرنیا ثابت کردند که هر چه میزان ویتامین E در بدن موش‌ها بیشتر باشد، زمان عمر آن‌ها نیز در هوای ناسالم بیشتر است. در عین حال ویتامین‌های C می‌توانند مانع از تشکیل رادیکال‌های آزاد شوند.

دکتر «لنست شکل» (Lancet Shekkel)  در سال ۱۹۸۱ تحقیقات جالبی انجام داد که نشان داد ویتامین‌های A و بتاکاروتن‌ها (رنگدانه‌های نارنجی که در خوراکی‌هایی مثل هویج وجود دارند) می‌توانند به خوبی از شش‌ها در برابر دود سیگار محافظت کنند. تحقیقات در این زمینه در سال‌های اخیر هم ادامه داشته است. به عنوان مثال دانشمندی از دانشگاه کیف ثابت کرده که ویتامین‌های گروه E می‌توانند سطح شش‌ها را عایق‌بندی کنند.

غذاهایی مثل جگر، هویج، سیب­‌زمینی شیرین، کره و مارگارین منبع غنی ویتامین­ A هستند. کدو تنبل، انبه، طالبی، هویج و زرد آلو نیز حاوی بتاکاروتن هستند. بروکلی، پیاز، پرتقال، گریپ‌فروت، انبه و توت‌فرنگی حاوی ویتامین C هستند. غلات، سبزیجات برگ‌پهن، گندم، زرده تخم‌مرغ و کره نیز مقادیر قابل توجهی ویتامین E دارند. سلنیوم ترکیبی است که به تازگی تحقیقات گسترده‌ای درباره‌ی آن انجام شده و می‌توان آن را در غذاهای دریایی، نان و سایر غلات سبوس‌دار پیدا کرد.

مواد غذایی نظیر گشنیز، سیب­ سبز، چغندر، موز، کلم، انگور، بروکلی، هویج و مرکبات، حاوی پکتین یا ژلاتین گیاهی هستند. میزان حداکثر این ترکیب شیمیایی منحصربه فرد را می‌توان در میوه‌های سبز و کمی نارس پیدا کرد. پکتین از بدن سم‌زدایی می‌کند و مصرف مواد غذایی حاوی پکتین به شدت در زمان اوج آلودگی هوا موثر است.

نقش خارق‌العاده‌ی آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین C

بر اساس مطالعات انجام‌شده کسانی که در معرض هوای آلوده هستند، به مقادیر بیشتری آنتی‌اکسیدان­ نیاز دارند. دانشمندان امپریال کالج لندن روی ۲۰۰ بیماری که از بیماری‌های حاد و مزمن ریه نظیر آسم و انسداد ریه رنج می‌بردند، تحقیقی انجام داده‌اند. این تحقیق نشان می‌دهد در روزهایی که میزان آلودگی هوا در لندن بالاتر از حد نرمال است، کسانی اغلب در بیمارستان بستری می‌شوند که میزان ویتامین C کمتری داشته‌اند. جالب است که حتی اگر افراد سیگاری و مسن را نیز از لیست افراد بستری شده خارج کنند، باز هم شرایط فوق فرقی نمی‌کند.

غذاهای حاوی کلسیم

مصرف کلسیم باعث کاهش تاثیر منفی سرب در بدن می‌شود.

کلسیم و سرب

سرب در آب، غذا و هوا یافت می‌شود. سرب موجود در هوا اغلب حاصل ترکیباتی است که به بنزین اضافه می‌شوند. بنزین در موتورهای درون‌سوز به سرعت محترق می‌شود و به همین دلیل به موتور ضربه می‌زند. سرب سرعت احتراق بنزین را کم می‌کند و مانع از ضربه زدن آن به موتور می‌­شود.

سرب یا از طریق شش‌ها یا از طریق بلع و به مقدار کمی هم از طریق پوست جذب بدن می‌شود. مقصد نهایی سرب در بدن استخوان‌هاست. سرب بر گلبول‌های قرمز و میزان جذب کلسیم توسط آن‌ها نیز تاثیر مخربی دارد. کلسیم، آهن و ویتامین C جزو بهترین مواد غذایی هستند که می‌توانند میزان جذب سرب را در بدن کاهش دهند. مصرف زیاد لبنیات و پیاز هم می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش جذب سرب داشته باشد.

توصیه‌های غیرپزشکی را در زمان آلودگی هوا جدی نگیرید.

شیر با چای خوب است یا بد؟

مصرف شیر تاثیر بسزایی در کاهش جذب سرب دارد. اما بر اساس مطالعات انجام‌شده، اضافه کردن مقدار کمی شیر به چای باعث می‌شود که از تاثیرات مثبت چای کاسته شود. چای حاوی آنتی‌اکسیدان، ویتامین و سایر ترکیباتی است که می‌تواند برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید باشد. مصرف چای سفید، چای سبز و چای سیاه که تنها از نظر زمان برداشت با هم تفاوت دارند؛ نقش مهمی در حفاظت از سلول‌های بدن در زمان آلودگی هوا دارد. اما نکته اینجاست که اضافه کردن شیر می‌تواند از این تاثیرات مثبت بکاهد.

در زمان آلودگی هوا چی نخوریم؟

مصرف چربی برای حفظ کارآیی سلول‌های مغز توصیه می‌شود اما در عین حال مصرف مازاد آن نه‌تنها باعث چاقی می‌شود بلکه عملکرد سلول‌ها را نیز تا حدی مختل خواهد کرد. واکنش‌های زنجیروار تولید رادیکال‌های آزاد با مصرف زیاد چربی تشدید می‌شوند. پس بهتر است در زمان آلودگی هوا از مصرف بی‌رویه‌ی غذاهای سرخ کردنی جدا پرهیز کنید.

منابع: healthy, .ion.ac.uk, skinhelp, drbethreimel, examiner, kidshealth.org, well.blogs.nytimes

برچسب‌ها :
دیدگاه شما

۳ دیدگاه
  1. Avatar باران

    چی میگی آلودگی یه امر طبیعیه درتمام کشورا هم هست!!
    کدوم کشوری مثل ما این شدت و تعداد روز آلودگی هوا رو تجربه میکنه
    یکم علمو آگاهی بد نیست

  2. Avatar زهره

    خب همه میدونن باید چیزای مفید بخورن دیگه چقد مقالات تکراری میدید بیرون

  3. Avatar Ahmad az

    خوب حالا که ما تو عسلویه هستیم و الودگیش ۱۰۰برابر تهرانه باید چکار کنیم؟همش اینا بخوریم

loading...
بازدیدهای اخیر
بر اساس بازدیدهای اخیر شما
تاریخچه بازدیدها
مشاهده همه