۱۵ نقش‌آفرینی برتر مورگان فریمن؛ چهره‌ی آشنا، صدای بی‌تکرار (پرتره‌ی بازیگر)

سودابه نیکدان

۱ تیر ۱۴۰۱ | ۱۷:۰۰ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۷ دقیقه

مورگان فریمن با صدای تکرار نشدنی و مهارت‌های بازیگری چشمگیرش مدت‌ها است که به یک نام آشنا در جهان سینما تبدیل شده است. او 1 ژوئن در حالی پا به 85 سالگی گذاشت که بیش از نیم قرن تجربه‌ی حضور در تئاتر، سینما و تلویزیون را با خود به همراه داشت. به همین مناسبت در این مطلب 15 نقش‌آفرینی برتر این بازیگر محبوب را در فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی نام بردیم.

۱۰ بازیگر که شایسته‌ی دریافت بیش از یک جایزه‌ی اسکار هستند

مورگان فریمن نام، صدا و چهره آشنای آمریکایی است که با احساسات عمیق، طنز ظریف و تطبیق‌پذیری‌ بی‌حدش به یکی از معتبرترین بازیگران نسل خود تبدیل شده است. فریمن در طول دوران حرفه‌ای‌اش با اجراهای به یاد ماندنی متعدد روی صحنه‌ی تئاتر، سینما و تلویزیون، یکی از معدود بازیگران آمریکاییِ آفریقایی تبار بود که به طور مداوم نقش‌هایی را دریافت می‌کرد که به طور خاص برای بازیگران سیاه پوست نوشته نشده بودند (اتفاقی که برای سال‌ها در هالیوود تکرار می‌شد).

فریمن جوان فعالیت خود را در تئاتر برادوی با نمایش «سلام دالی» (Hello Dolly!) در نقش رودولف آغاز کرد. در دهه‌ی 70 او به فعالیت خود بر روی صحنه ادامه داد و در کنارش با بازی در سریال‌های مخصوص کودکان مانند «شرکت برق» (The Electric Company) و کاراکتر ایزی ریدر پا به تلویزیون گذاشت.

نقش‌آفرینی فریمن در فیلم «بروبیکر» (Brubaker) و سریال «دنیای دیگر» (Another World) در دهه‌ی 80 در کنار بازی‌های تحسین شده در تئاتر، برایش نقش‌های چالش‌برانگیز بسیاری به ارمغان آورد. فریمن با بازی در فیلم «مهارت شهرنشینی» (Street Smart) در سال 1987 اولین نامزدی اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را به دست آورد. بعد از آن راه موفقیت و نامزدی‌های بی‌شمار در نقش‌های مکمل و اصلی برای او هموار شد و سیل عظیمی از پیشنهادهای فوق‌العاده از سوی کارگردان‌ها و تهیه کننده‌های خوش‌نام به سویش سرازیر شد.

از ویژگی‌های قابل توجه بازیگری فریمن این است که توانایی و مهارت خود را محدود به یک ژانر و سبک نمی‌کند و پرونده‌ی سینمایی ملونی از درام و کمدی تا ترسناک و جنایی را به خود اختصاص داده است. بازی به یاد ماندنی او در فیلم محبوب «هفت» (Se7en) به کارگردانی دیوید فینچر، یا بازی در فیلم کهنه‌کار سینما کلینت ایستوود با نام «عزیز میلیون دلاری» (Million Dollar Baby) (که برایش جایزه‌ی اسکار به همراه داشت) و یا فیلم «بتمن آغاز می‌کند» (Batman Begins) کریستوفر نولان تنها بخش کوچکی از نیم قرن فعالیت درخشان این بازیگر توانمند است.

1. شرکت برق (The Electric Company)

سازنده: پال دالی
محصول: 1972

همانطور که در مقدمه عنوان کردیم، مورگان فریمن حرفه‌ی خود را در بازیگری با مجموعه‌ی آموزشی دهه‌ی 1970 با نام «شرکت برق» آغاز کرد. این سریال طنز همچنین بیل کازبی را در خود داشت و برای مخاطبانی از کودکان مدرسه‌ای که مهارت‌های کلیدی زبان را یاد می‌گرفتند، ساخته شد. گفته می‌شود که فریمن نسبت به آن سال‌ها و برنامه‌های سرگرم کننده و کمدی علاقه‌ای نشان نمی‌دهد.

2. بروبیکر (Brubaker)

کارگردان: استوارت روزنبرگ
محصول: 1980

مورگان فریمن اولین بازی خود برای پرده‌ی نقره‌ای را با بازی مقابل رابرت ردفورد در «بروبیکر» انجام داد. این فیلم بر اساس رسوایی یک زندان مربوط به سال 1967 ساخته شده بود که جزئیات کار اجباری، فساد، تجاوز جنسی و قتل‌های فراقانونی در ندامتگاه‌های آرکانزاس را در آن زمان نشان می‌داد. بازی فریمن به عنوان یک زندانی آشفته، مهارت‌های بازیگری خالص او را در همان اوایل زندگی حرفه‌ای‌اش به نمایش گذاشت.

3. رانندگی برای خانم دیزی (Driving Miss Daisy)

کارگردان: بروس برسفورد
محصول: 1989

یکی از نقش‌هایی که از فریمن بیشتر به خاطر می‌آید «رانندگی برای خانم دیزی» است که جوایز متعددی کسب کرد. فریمن نامزد اسکار بهترین بازیگر مرد شد و در همین بخش جایزه‌ی گلدن گلوب را نیز از آن خود کرد. این فیلم به بررسی سایه‌های نژادپرستی در جنوب عمیق (مجموعه‌ای از زیرمنطقه‌های جنوب آمریکا) می‌پردازد که از سال‌های پس از جنگ جهانی دوم تا اوج جنبش حقوق مدنی را در بر می‌گیرد.

4. مهارت شهرنشینی (Street Smart)

کارگردان: جری شاتزبرگ
محصول: 1987

فریمن نقش خود در «مهارت شهرنشینی» را نقطه‌ی محوری زندگی حرفه‌ای‌اش می‌داند. او نامزد جایزه‌ی اسکار و همچنین گلدن گلوب برای بازی در نقش یک دلال بود که سعی می‌کرد با خبرنگاری با بازی کریستوفر ریو فقید معامله کند. منتقدان این فیلم را به‌عنوان یکی از همه‌جانبه‌ترین تجربه‌های سینمایی دهه‌ی 1980 نام برده و بازی فریمن را تحسین کردند.

۱۱ فیلم برتر ژان لویی ترینیتیان؛ از بازیگران روشنفکر سینمای فرانسه (پرتره‌ی یک بازیگر)

5. رابین هود؛ شاهزاده‌ی دزدها (Robin Hood: Prince of Thieves)

کارگردان: کوین رینولدز
محصول: 1991

وقتی نوبت به نقش مکمل فریمن در «رابین هود؛ شاهزاده‌ی دزدها» رسید، نتوانست از تیپ‌سازی فرار کند. او نقش شخصیت عظیم را بازی می‌کند، دستیار دزد مهربان و مشهور جنگل شروود، که توسط کوین کاستنر به تصویر کشیده شده است. علیرغم تمجید از بازی فریمن، این فیلم در زمان اکران با نقدهای متفاوتی روبرو شد. با این حال، در پایان، فیلم وسیله‌ای برای پیشبرد اعتبار و حرفه‌ی هر دو بازیگر شد.

6. رستگاری در شاوشنک (The Shawshank Redemption)

کارگردان: فرانک دارابونت
محصول: 1994

«رستگاری در شاوشنک» که یکی از بهترین فیلم‌های دهه‌ی 1990 محسوب می‌شود، که دو تن از درخشان‌ترین بازیگران هالیوود را در خود دارد؛ مورگان فریمن و تیم رابینز. این فیلم همانقدر حال خوب کن است که یک داستان زندان می‌تواند باشد، با طرحی استادانه که مخاطب را به سفری 142 دقیقه‌ای از واقعیت‌های زندان‌های ایالات متحده در اواسط قرن بیستم می‌برد.

7. هفت (SE7EN)

کارگردان: دیوید فینچر
محصول: 1995

مورگان فریمن با بازی مقابل برد پیت در فیلم «هفت»، نقش یک پلیس نزدیک به بازنشستگی را بازی کرد که در حال تحقیق در مورد یک سری قتل‌ها با الهام از هفت گناه کبیره بر اساس کتاب مقدس بود. این فیلم که بخشی مهیج روانشناختی و بخشی نئو نوآر بود، موفقیت بزرگی در گیشه و در میان منتقدان داشت. فریمن در این فیلم ثابت کرد که طی 15 سال چگونه به عنوان یک بازیگر به بلوغ رسیده است.

8. تاثیر عمیق (Deep Impact)

کارگردان: میمی لدر
محصول: 1998

مورگان فریمن پس از بازی در بیشمار نقش‌های مکمل، با بازی خیره‌کننده‌اش در نقش رئیس‌جمهور آمریکا تام بک در فیلم «تاثیر عمیق»، تمام قدرت و اقتدار خود را به عنوان یک بازیگر به نمایش گذاشت. این فیلم به نزدیک شدن یک ستاره‌ی دنباله‌دار می‌پردازد که حیات تمام موجودات روی زمین را تهدید می‌کند. بازی فریمن باعث جذاب‌تر شدن داستان‌پردازی شده و جلوه‌های ویژه‌ی برجسته‌ی فیلم را تکمیل می‌کند.

9. بروس قادر مطلق (Bruce Almighty)

کارگردان: تام شادیاک
محصول: 2003

فریمن در فیلم «بروس قادر مطلق» در نقش خدا بازی کرد که به طرز درخشانی جاذبه‌های معروفش با طبیعت منعطفش ترکیب شده بود. این فیلم داستان بروس نولان (با بازی جیم کری) را روایت می‌کند که تلاش می‌کند با استفاده از قدرت‌های خدا کنترل زندگی‌اش را به دست آورد، که توسط خود خدای متعال به او اعطا شده است. فریمن چهار سال بعد همان نقش را در «ایوان قادر مطلق» (Evan Almighty) که از الگوی مشابهی پیروی می‌کند، ایفا کرد.

10. عزیز میلیون دلاری (Million Dollar Baby)

کارگردان: کلینت ایستوود
محصول: 2004

فریمن مسن‌تر و عاقل‌تر، شروع به پذیرفتن انواع نقش‌هایی کرد که باعث می‌شد او را در قالب مربی و آموزگار ببینیم. در «عزیز میلیون دلاری» او مربی یک بوکسور زن (با بازی هیلاری سوانک) می‌شود که در نهایت بازیکن حرفه‌ای می‌شود که پایانی تلخ انتظارش را می‌کشد. این فیلم به‌طور قابل‌توجهی عملکرد خوبی داشت و تحسین‌های متعددی را به‌دست آورد و فریمن برنده‌ی اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد.

۱۲ فیلم برتر ترانه علیدوستی؛ همیشه در صدر اخبار (پرتره‌ی یک بازیگر)

11. فهرست آرزوها (The Bucket List)

کارگردان: راب رینر
محصول: 2007

اینکه جک نیکلسون و مورگان فریمن در کنار یکدیگر به ایفای نقش بپردازند، برای هر علاقه‌مند به سینما لذتی واقعی است. اما دیدن آن‌ها در فیلمی که موضوعات دشواری مانند بیماری لاعلاج و آرزوهای برآورده نشده را به طنز و شوخی می‌گیرند، «فهرست آرزوها» را به یکی از بهترین آثار زمان خود تبدیل می‌کند.

12. شکست‌ناپذیر (Invictus)

کارگردان: کلینت ایستوود
محصول: 2009

«شکست‌ناپذیر» یکی دیگر از بازی‌های برجسته‌ی مورگان فریمن در سال 2009 است که نقش نلسون ماندلا رئیس جمهور آفریقای جنوبی را بازی کرد و نامزدی دیگری در اسکار به دست آورد. داستان فیلم درست پس از پایان آپارتاید می‌گذرد، و ماندلا تلاش می‌کند تا ملت را به حمایت از ورزش سنتی راگبی که تحت سلطه‌ی سفیدپوستان در آمده بود برای جام جهانی تشویق کند.

13. بن هور (Ben Hur)

کارگردان: تیمور بکمامبتوف
محصول: 2016

نقش مکمل فریمن در نقش شیخ ایلدریم در بازسازی حماسی «بن هور» نشان از تطبیق پذیری و تجربه‌ی او در هنر بازیگری دارد. او به عنوان مربی یهودا بن هور (با بازی جک هیوستون) مفهومی متمایز از قدرت را در خود به نمایش می‌گذارد. متاسفانه این فیلم در باکس آفیس شکست خورد، تا حدی به این دلیل که پنجمین تلاش هالیوود برای اقتباس از رمان 1880 لو والاس بود.

14. مرگ در سرقت مسلحانه (Going in Style)

کارگردان: زک برف
محصول: 2017

به نظر می‌رسد مورگان فریمن با بالا رفتن سن بهتر و حتی جذاب‌تر می‌شود. در کمدی سرقتی «مرگ در سرقت مسلحانه»، فریمن پس از لغو حقوق بازنشستگی، برای سرقت از بانک دست به کار می‌شود. فریمن، در نقشی خنده‌دار و در عین حال جذاب، بار دیگر مهارت خود را به عنوان یک بازیگر چندوجهی نشان می‌دهد.

15. تکنوازها (Solos)

سازنده: دیوید ویل
محصول: 2021

همانطور که فریمن 85 ساله می‌شود، صدای گرم و چهره‌ی متمایز او همچنان در تولیدات مختلف به شکل برجسته‌ای پدیدار می‌شود. او در مجموعه‌ی تلویزیونی علمی-تخیلی «تکنوازها» محصول سال 2021 کمپانی آمازون بازی کرده است، جایی که نقش یک بیمار در یک مرکز آلزایمر را بازی می‌کند که معلوم می‌شود یک دزد حافظه است.