ستاره‌ی ابرغول ابط الجوزا احتمالا از آنچه تصور می‌شد به زمین نزدیک‌تر است

دانشمندان در پژوهشی تازه عنوان می‌کنند که ستاره‌ی عظیم «ابط الجوزا» (Betelgeuse) ممکن است از آنچه تا کنون تصور می‌شد به زمین نزدیک‌تر باشد.

ابط الجوزا یک ابرغول سرخ است و در مقایسه با خورشید ما ابعاد بسیار بزرگتری دارد. پژوهشی که این هفته در نشریه‌ی The Astrophysical Journal منتشر شده محاسبات تازه‌ای را از جرم و فاصله‌ی این ستاره نشان می‌دهد و تخمین می‌زند که این ابرغول چه زمانی ممکن است به یک ابرنواختر تبدیل شود.

این ستاره با توجه به قابل مشاهده بودن با چشم غیرمسلح، همیشه به نوبه‌ی خود جذاب بوده است اما از سال گذشته در کانون توجه بیشتری هم قرار گرفته است. گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی انفجار ابط الجوزا هنگامی که این ستاره در اواخر سال ۲۰۱۹ تغییر شدت نور عجیبی را تجربه کرد، به سرعت رشد یافت. اما یافته‌های دانشمندان نشان می‌دهد که ابری از گردوغبار که جلوی این ستاره را پوشانده و باعث کم‌نور شدن آن شده است.

«مریدیت جویس» (Meridith Joyce) نویسنده‌ی ارشد این مقاله از دانشگاه ملی استرالیا (ANU) در بیانیه‌ای گفت: «ما متوجه شدیم که دومین رخداد کم‌نور شدن ضعیف‌تر ابط الجوزا، به دلیلی تپش‌های این ستاره است.»

تیم علمی از شبیه‌سازی استفاده کرد تا آنچه را که با تپش‌های این ستاره رخ می‌دهد، بهتر درک و دنبال کند. «شینگ‌چی لینگ» (Shing-Chi Leung) از دانشگاه توکیو این ضربان‌ها را «امواج فشاری، عموما امواج صوتی» توصیف می‌کند. این مدل‌سازی به محققان کمک کرد تا بفهمند که ستاره‌ی ابط الجوزا در کجای چرخه‌ی زندگی خود قرار دارد.

نتایج نشان داد که ابط الجوزا در خطر نابودی نیست و به این زودی شاهد انفجار ابرنواختری نخواهد بود. بلکه رسیدن به این مرحله به آسانی می‌تواند ۱۰۰ هزار سال طول بکشد. این یافته با چیزی که پیش از این هم دانشمندان دیگر پیشنهاد داده بودند، تطبیق دارد.

ستاره‌ی ابرغول سرخ ابط الجوزا
Credit: ESO

این پژوهش همچنین دانش ما را از اندازه‌ی ستاره دگرگون می‌کند. اندازه‌ی واقعی ابط الجوزا همیشه کمی رمزآمیز بوده است. مطالعات قبلی نشان می‌داد که ابعاد این ستاره می‌تواند از مدار مشتری هم فراتر رود اما به گفته‌ی «لاسزو مولنار» (Laszlo Molnar) از رصدخانه‌ی کنکولی (Konkoly Observatory) بوداپست مجارستان، نتایج پژوهش تازه بیان می‌کند که این ستاره فقط تا دو سوم این میزان گسترش می‌یابد و شعاعی ۷۵۰ برابر خورشید خواهد داشت.

با بهتر شدن تخمین اندازه‌ی ابط الجوزا، تیم تحقیقاتی توانست محاسبه‌ی دقیق‌تری هم از فاصله‌ی آن نسبت به زمین انجام دهد و این فاصله را ۵۳۰ سال نوری نسبت به زمین اندازه گرفت. این میزان ۲۵ درصد نزدیک‌تر از چیزی است که تا پیش از این محاسبه شده بود. با وجود نزدیک‌تر محاسبه شدن فاصله‌ی این ستاره، اما هنوز به اندازه‌ی کافی دور هست که با انفجار در هزاران سال آینده، اثری روی زمین نداشته باشد.

جویس خاطرنشان کرد: «هنوز هم که یک ابرنواختر خاموش می‌شود واقعا یک پدیده‌ی مهم است و این ستاره نزدیک‌ترین گزینه‌ی احتمالی است. این یک فرصت نادر برای ما فراهم می‌کند تا ببینیم که پیش از انفجار ابرنواختری چه اتفاقی برای ستارگان رخ می‌دهد.»

عکس کاور: تصویری از ابط الجوزا توسط مجموعه‌ی آلما (ALMA)

Credit: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)/E. O’Gorman/P. Kervella

منبع: CNet