ناسا راز شکل عجیب یک کهکشان فعال را کشف کرد

امیر نیک‌رو

۵ شهریور ۱۳۹۹ | ۲۳:۰۰ ۶ شهریور ۱۳۹۹ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۲ دقیقه

گروهی از دانشمندان با استفاده از تلسکوپ‌های رادیویی موفق شدند راز شکل عجیب یک کهکشان را بیابند.

در سال ۲۰۱۵ گروهی از دانشمندان ناسا هنگام رصد با استفاده از تلسکوپ فضایی پرتو گامای فرمی ناسا (Fermi Gamma-Ray Space Telescope) متوجه کهکشانی با شکل غیرمعمول شدند.

چند سال بعد آن‌ها تلاش کردند تا با استفاده از آرایه‌ی خط پایه‌ی بسیار بزرگ (Very Long Baseline Array) که سامانه‌ای متشکل از ده تلسکوپ رادیویی در هاوایی و رصدخانه‌ی پرتو ایکس چاندرا ناسا است، نگاهی دقیق‌تر به این جرم آسمانی داشته باشند. این آرایه توسط رصدخانه‌ی ملی رادیویی آمریکا (NRAO) اداره می‌شود.

«متیو لیستر» (Matthew Lister) نویسنده‌ی اصلی پژوهشی که به‌تازگی در ژورنال اخترفیزیکی (The Astrophysical Journal) چاپ شده، در این‌باره گفت: «پس از رصد تلسکوپ فضایی فرمی، ما با استفاده از آنتن‌های رادیویی VLBA میلیون‌ها بار بیشتر روی این کهکشان زوم و شکل آن را در طول زمان ترسیم کردیم.»

این استاد اخترشناسی دانشگاه پردیو در ایندیانا، افزود: «نخستین باری که نتایج را دیدم به نظرم رسید که شبیه فضاپیمای TIE fighter در فیلم جنگ ستارگان است.»

کهکشان TXS 0128+554 در فاصله‌ی ۵۰۰ میلیون سال نوری از زمین قرار گرفته و در همسایگی یک سیاهچاله‌ی غول‌پیکر با یک میلیارد برابر جرم خورشید واقع شده است.

این کهکشان یک «کهکشان فعال» است؛ به این معنی که نوری بیش از آن‌چه از ستاره‌های آن حاصل می‌شود ساطع می‌کند. دانشمندان معتقدند که این انرژی اضافی شامل انرژی رادیویی، پرتو ایکس و گاما است.

طرحی که فعالیت کهکشان TXS 0128+554 را نشان می‌دهد
Credit: NASA’s Goddard Space Flight Center

برخی از این کهکشان‌ها دو جت از ذرات پرانرژی را تقریبا با سرعت نور ساطع می‌کنند که با گازهای میان‌کهکشانی برخورد کرده و مستقیما به مرکز خود بازمی‌گردند. این روشی است که به عقیده‌ی پژوهشگران باعث ایجاد شکل بال-مانند این کهکشان شده و آن را به فضاپیمای فیلم جنگ ستارگان شبیه کرده است.

این فعالیت مناطقی وسیع ایجاد می‌کند که با ذرات پرسرعت پر شده است و اطراف میدان مغناطیسی حرکت می‌کند. برهم‌کنش این ذرات باعث ایجاد درخشش رادیویی می‌شود.

به گفته‌ی لیستر این تنها نکته‌ی جالب مشاهده شده نبود. او در این ‌باره اشاره داشت: «ظاهر این کهکشان در فرکانس‌های رادیویی گوناگون نیز به ما کمک کرد تا درباره‌ی چگونگی تغییر کهکشان‌های فعال در طول دهه بیشتر بدانیم.»

به عبارت دیگر، این کهکشان در زاویه‌ی مناسبی نسبت به زمین قرار گرفته و به دانشمندان اجازه داد تا در زمانی که گوش دورتر در ابتدای تکامل خود بود، آن را مشاهده کنند.