راهنمای رصد بارش شهابی برساوشی
منجمان آماتور و علاقه‌مندان به آسمان شب هر سال بازه ۲۱ تا ۲۳ مرداد را در تقویم‌های‌شان علامت می‌زنند. شب‌هایی که بارش شهابی برساوشی به اوج فعالیت خود می‌رسد و می‌توان در هر ساعت ده‌ها شهاب را در آسمان دید.
بارش شهابی برساوشی یکی بهترین شهاب باران‌های سالانه است. در شرایط عادی و در آسمانی تاریک می‌توان حداکثر پنج شهاب را در هر ساعت در آسمان دید. اما در شب‌های خاصی از سال که زمان اوج فعالیت یک بارش شهابی است تعداد شهاب‌ها به مقدار قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند و به ده‌ها شهاب در هر ساعت می‌رسد.
بارش‌های شهابی چگونه ایجاد می‌شوند؟
شهاب‌هایی که در آسمان می‌بینیم در واقع ذرات کوچکی هستند که به جو زمین وارد می‌شوند و در آن می‌سوزند. بیشتر این ذرات مواد باقی‌مانده از دنباله‌دارهایی هستند که از نزدیکی زمین گذر کرده‌اند و زمین در مسیر حرکت خود به دور خورشید از میان آن‌ها عبور می‌کند.
شهاب‌های بارش شهابی برساوشی نیز در واقع ذرات به جا مانده از دنباله‌دار سویفت-تاتل هستند. ذرات به جا مانده از این دنباله‌دار در مداری به دور خورشید می‌چرخند. در اواخر مرداد زمین در مسیر حرکت خود به دور خورشید از میان این ذرات گذر می‌کند و بارش شهابی برساوشی ایجاد می‌شود.
ذرات کوچکی که شهاب‌های بارش برساوشی را به وجود می‌آورند در واقع در مسیرهایی موازی وارد جو زمین می‌شوند. اما به دلیل پدیده پرسپکتیو این طور به نظر می‌رسد که انگار همه آن‌ها از یک نقطه از آسمان سرچشمه می‌گیرند. بنابراین اگر مسیر تمام شهاب‌های برساوشی را بر خلاف جهت حرکت‌شان ادامه دهید به یک نقطه مشخص در آسمان می‌رسید. این نقطه به کانون بارش معروف است. همان‌طور که از نام بارش شهابی برساوشی پیداست کانون این بارش شهابی در صورت فلکی برساوش قرار دارد. البته احتمال گذر شهاب از هر نقطه‌ای از آسمان وجود دارد و تنها محدود به اطراف کانون بارش نیست.
موقعیت صورت فلکی برساوش، کانون بارش شهابی برساوشی، در حوالی ساعت ۲۳.
زمان و مکان مناسب برای رصد بارش شهابی برساوشی
بارش برساوشی امسال بامداد ۲۲ مرداد به اوج فعالیت خود می‌رسد. بنابراین بازه ۲۱ تا ۲۳ مرداد بهترین زمان برای رصد این پدیده است.
برای دیدن شهاب‌های بیشتر بهتر است از شهرهای بزرگ خارج شوید و به رصدگاهی با آسمان تاریک و افق باز سفر کنید. البته اگر خوش‌شانس باشید می‌توانید شهاب‌های پرنور را حتی در آسمان شهرهای بزرگ مشاهده کنید. اما با سفر به مکانی با آسمان تاریک و افق باز شهاب‌های بیشتری را در آسمان خواهید دید.
در این فصل از سال نوار راه شیری در ابتدای شب به راحتی در آسمان‌های تاریک دیده می‌شود.
عکس از امیررضا کامکار.
ماه در زمان اوج فعالیت بارش برساوشی در حالت تربیع دوم قرار دارد و حوالی نیمه‌شب طلوع می‌کند. پس از طلوع ماه و روشن شدن آسمان شهاب‌های کم‌نور دیگر فرصتی برای خودنمایی نخواهند داشت و تنها می‌توان به دیدن شهاب‌های پرنور و آذرگوی‌ها امیدوار بود.
فعالیت بارش شهابی برساوشی تا اواخر مرداد با شدت کمتری ادامه خواهد داشت. اما از سوی دیگر در اواخر مرداد نور ماه دیگر مزاحمتی برای رصد شهاب‌ها ایجاد نخواهد کرد.
برای رصد بارش شهابی برساوشی به چه ابزاری نیاز داریم؟
خوشبختانه برای دیدن این پدیده به هیچ ابزاری رصدی نیاز ندارید. بهتر است پس از تاریک شدن آسمان به منابع نوری قوی نگاه نکنید تا سازگاری چشم‌تان با تاریکی حفظ شود. برای دیدن محیط اطراف بهتر است از چراغ قوه نور قرمز استفاده کنید.
پیشنهاد می‌کنیم در طول شب رصدی از زیرانداز یا صندلی سفری استفاده کنید و منتظر گذر شهاب‌ها در آسمان شوید. به همراه داشتن خوراکی و نوشیدنی‌های گرم هم تجربه رصدی لذت‌بخش‌تری را برای‌تان ایجاد خواهد کرد. نکته آخر این که لباس گرم نیز به همراه داشته باشید.
آسمان‌تان شهاب‌باران.
عکس کاور: تصویر تمام‌آسمان ترکیبی حاصل چند ساعت عکاسی پیاپی در زمان اوج بارش شهابی برساوشی.
عکس از مهدی مومن زاده.
