شما بگویید: Telegram یا WhatsApp؟

دوباره شنبه از راه رسید و قصد داریم با یکی دیگر از مطالب «شما بگویید» همراه شما دوستان خوب دیجی‌کالا مگ باشیم. این هفته موضوع مقایسه‌ی ما دو اپلیکیشن پیام‌رسان مطرح «تلگرام» (Telegram) و «واتس‌اپ» (WhatsApp) است. از نظر جهانی واتس‌اپ با داشتن بیشترین تعداد کاربر فعال، بزرگ‌ترین اپلیکیشن پیام‌رسان، و تلگرام یکی از رقبای اصلی آن محسوب می‌شود. ولی جالب اینجاست که در ایران اوضاع کاملا برعکس است. در داخل ایران تلگرام بیشترین تعداد کاربر فعال را دارد و باید واتس‌اپ را رقیب آن به شمار بیاوریم. در نهایت زمانی که صحبت بر سر ترجیح فردی باشد این قابلیت‌ها، امکانات و امنیت است که اهمیت پیدا می‌کند. هرچند این دو اپلیکیشن پیام‌رسان در ظاهر شباهت فوق‌العاده زیادی به هم دارند ولی با نگاهی دقیق‌تر متوجه خواهیم شد که تفاوت میان آن‌ها حتی شاید از شباهتشان هم بیشتر باشد. بیایید زمان را بیش از تلف نکنیم و یک راست به سراغ مقایسه‌ی این دو اپلیکیشن برویم و با هم به جواب این سؤال برسیم: کدام اپلیکیشن پیام‌رسان بهتر است: تلگرام یا واتس‌اپ؟

‌

تعداد کاربران

هرچند شاید قابلیت‌ها و امکانات یک اپلیکیشن به نظر مهم‌تر باشند ولی در مورد اپلیکیشن‌های پیام‌رسان یا شبکه‌های اجتماعی تعداد کاربران روی تجربه‌ی نهایی تاثیر بسیار زیادی خواهد داشت. طبیعی است که اگر بیشتر افرادی که با شما در تماس هستند از یک اپلیکیشن پیام‌رسان استفاده نکنند، بهترین قابلیت‌ها و امکانات آن هم به دردتان نخواهد خورد.

همان‌طور که در مقدمه هم اشاره کردیم واتس‌اپ با در اختیار داشتن بیش از یک میلیارد کاربر فعال در ماه از نظر جهانی محبوب‌ترین اپلیکیشن پیام‌رسان محسوب می‌شود. این رقم در مقایسه با تلگرام که 100 میلیون کاربر فعال در ماه دارد به‌مراتب بیشتر است. ولی نکته اینجاست که بخش زیادی از کاربران تلگرام را ایرانی‌ها تشکیل می‌دهند. تا حدی که در حال حاضر تلگرام محبوب‌ترین اپلیکیشن پیام‌رسان در ایران است. بنابراین از منظر تعداد کاربران احتمالا تلگرام در ایران گزینه‌ی بهتری خواهد بود، ولی این بدین معنی نیست که واتس‌اپ شما را ناامید خواهد کرد. بخش زیادی از کاربران ایرانی تلگرام همچنان از واتس‌اپ هم استفاده می‌کنند.

‌

قابلیت‌ها و امکانات

هرکدام از دو اپلیکیشن پیام‌رسان واتس‌اپ و تلگرام برای خود قابلیت‌های و امکاناتی منحصربه‌فرد دارند که آن‌ها را از هم متمایز می‌کند. بیایید با هم نگاهی به این امکانات بیندازیم.

امکانات منحصربه‌فرد واتس‌اپ

تماس صوتی: اپلیکیشن‌هایی نظیر واتس‌اپ و تلگرام باعث شدند تا استفاده از پیامک به‌شدت کاهش پیدا کند ولی واتس‌اپ با ارائه دادن قابلیت تماس تلفنی قصد دارد زندگی را برای اپراتورها باز هم سخت‌تر کند. تماس‌های واتس‌اپ می‌توانند از اینترنت Wi-Fi یا دیتای موبایل برای برقراری مکالمه‌ی صوتی با کاربران دیگر این اپلیکیشن استفاده کنند. اگر سرعت اتصال اینترنت شما مناسب باشد کیفیت تماس بسیار عالی خواهد بود. بااین‌حال اگر پهنای باند اینترنت بالایی نداشته باشید استفاده از حالت Low Data Usage می‌تواند به کمکتان بیاید.

جزئیات زمان رسیدن و خوانده شدن پیام: هر دو اپلیکیشن واتس‌اپ و تلگرام از سیستم مشابهی با دو تیک برای نمایش رسیدن پیام و خوانده شدن آن توسط مخاطب مورد نظر استفاده می‌کنند. ولی واتس‌اپ علاوه بر این اجازه می‌دهد زمان دقیق دریافت و خوانده شدن پیام را هم چک کنید.

تهیه‌ی نسخه‌ی پشتیبان از چت‌ها: اپلیکیشن پیام‌رسان واتس‌اپ همیشه قابلیت بکاپ گرفتن از چت‌ها را داشته است ولی جدیدا این قابلیت را با اضافه کردن امکان استفاده از گوگل درایو بهبود داده. بدین ترتیب حتی اگر شماره تلفنتان هم تغییر کند قادر خواهید بود پیام‌های قدیمی خود را از بکاپ گوگل درایو بازیابی کنید.

گفتنی است که تلگرام با توجه به استفاده از سیستم ابری (Cloud Based) نیاز به تهیه‌ی نسخه‌ی پشتیبان ندارد؛ چرا که اساسا همیشه یک نسخه از کل پیام‌ها و داده‌های شما روی سرورهای تلگرام ذخیره و نگه‌داری می‌شود. هرچند این سیستم نیاز به بکاپ را مرتفع کرده و مزایای خاص دیگری هم دارد ولی در مقایسه با واتس‌اپ یک ایراد اصلی به آن وارد است. هر چند تلگرام از امنیت سرورهای خود و قدرت بالای آن در برابر نفوذ هکرها مطمئن است ولی درهرحال از منظر حفظ حریم خصوصی ذخیره شدن اطلاعات روی سرورهای ابری به‌صورت بالقوه می‌تواند خطرناک باشد. واتس‌اپ هیچ‌کدام از پیام‌ها و اطلاعات کاربر را روی سرورهای خود ذخیره نمی‌کند و اگر ترجیح بدهید حتی می‌توانید قابلیت بکاپ آن را هم غیرفعال کنید.

پیام وضعیت (Status): در واتس‌اپ می‌توانید یک پیام کوتاه را در پروفایل خود به‌عنوان استتوس یا پیام وضعیت قرار دهید. تمام افرادی که جزو مخاطبان شما باشند می‌توانند این پیام را ببینند. اگر دوست داشته باشید پیامی خاص یا وضعیت خود را به کل مخاطبانتان منتقل کنید این قابلیت بسیار مفید خواهد بود. متاسفانه تلگرام از قابلیت جذاب بی‌بهره است.

تعیین فرمت متن: واتس‌اپ به‌تازگی قابلیت جذابی را معرفی کرده که اجازه می‌دهد فرمت متن را تغییر دهید. برای مثال می‌توانید با قرار دادن دو علامت ستاره در دو سمت کلمه یا جمله‌ی مورد نظر (*متن*) فونت آن بخش را توپر (Bold) یا با استفاده از دو آندرلاین (_متن_) آن را کج (Italics) کنید. امکان استفاده‌ی هم‌زمان از این علامت‌ها (*_متن_*) هم وجود دارد.

‌

امکانات منحصربه‌فرد تلگرام

مکالمه‌ی محرمانه (Secret Chat): قابلیت چت محرمانه یا Secret Chat در تلگرام اجازه می‌دهد مکالمه‌ای را در امنیت کامل با استفاده از رمزنگاری سرتاسر (End-to-End Encryption) انجام دهید. در این حالت گزینه‌های امنیتی دیگری هم در اختیار شما خواهد بود. اگر فرد مقابل از صفحه‌نمایش اسکرین‌شات بگیرد شما مطلع خواهید شد و امکان فروارد کردن پیام‌های مکالمات محرمانه هم وجود نخواهد داشت. علاه بر این می‌توانید برای پیام‌های خود یک زمان خودتخریبی (Self-destruct Timer) تعیین کنید تا پس از مدت‌زمان مشخصی پیام‌ها به‌طور خودکار نابود شوند.

ارسال فایل‌های مختلف تا سقف 1.5 گیگابایت: واتس‌اپ به‌تازگی امکان ارسال فایل‌های PDF را هم فراهم کرده ولی همچنان در زمینه‌ی قابلیت ارسال فایل توان رقابت با تلگرام را ندارد. در تلگرام می‌توانید علاوه بر فرمت‌های رایج عکس و فیلم تقریبا همه نوع فایل دیگری را هم ارسال کنید. حجم فایل‌ها هم می‌تواند تا سقف 1.5 گیگابایت باشد که در مقایسه با محدودیت 160 مگابایتی واتس‌اپ بسیار بیشتر است.

دسترسی هم‌زمان از چند گجت: تلگرام به لطف استفاده از سیستم همگام‌سازی ابری امکان استفاده‌ی هم‌زمان از چند گجت را دارد، به صورتی که می‌توانید مکالمه را روی یک گجت شروع کرده و آن را روی گجت دیگری ادامه دهید. تمام پیام‌ها به‌صورت زنده بین تمام گجت‌ها سینک خواهد شد. حتی بخشی در نظر گرفته شده که اجازه می‌دهد ببینید اکانت تلگرامتان در حال حاضر روی کدام گجت‌ها فعال است.

سوپرگروه‌ها و کانال‌ها: تلگرام علاوه بر سوپرگروه که می‌تواند تا 1000 عضو داشته باشد به قابلیت به نام کانال مجهز شده که آن را تا حد زیادی به یک شبکه‌ی اجتماعی شبیه کرده است. به نظر می‌رسد دلیل اصلی محبوب شدن تلگرام در ایران هم حضور همین کانال‌ها باشد. کانال‌ها راهی هستند برای انتشار گسترده‌ی محتوا برای مخاطبان گسترده. کانال‌ها می‌توانند تعداد نامحدودی عضو داشته باشند. تمام کاربران تلگرام می‌توانند با جستجو به کانال‌های عمومی دسترسی داشته و در صورت تمایل در آن‌ها عضو شوند.

پشتیبانی از استیکر و فایل GIF: تلگرام برخلاف واتس‌اپ هم از استیکر و هم از فایل‌های GIF پشتیبانی می‌کند. حتی می‌توانید با استفاده از یک بات مخصوص استیکرهای شخصی خود را برای استفاده در تلگرام تولید کنید.

قفل کردن مکالمه‌ها و مخفی کردن آخرین زمان استفاده برای یک کاربر خاص: امکان مخفی کردن آخرین زمان مراجعه هم در تلگرام و هم در واتس‌اپ وجود دارد. ولی در تلگرام علاوه بر مخفی کردن آن از کل کاربران امکان مخفی کردن آخرین زمان استفاده تنها از یک یا چند کاربر خاص هم وجود دارد. همچنین در تلگرام می‌توانید برخی از مکالمات را با یک رمز قفل کنید تا هیچ کس دیگری امکان خواندن آن‌ها را پیدا نکند.

ویرایش پیام‌ها و منشن کردن دیگران: تا حالا پیش آمده که دلتان بخواهد پیامی را که فرستاده‌اید تغییر دهید؟ تلگرام به‌تازگی این قابلیت را فراهم کرده است. کافی است انگشت خود را روی پیام ارسال‌شده چند لحظه نگه‌دارید و سپس گزینه‌ی Edit را بزنید. البته پیام‌هایی که ویرایش شده باشند روی خود یک بنر با عنوان Edited خواهند داشت. همچنین تلگرام اجازه می‌دهد افراد یکدیگر را در گروه‌ها منشن کنند. بدین‌وسیله حتی اگر فرد آن گروه را ساکت (Mute) کرده باشد متوجه ارسال پیام شما خواهد شد.

‌

جمع‌بندی مقایسه‌ی امکانات

زمانی که پای امکانات و قابلیت‌ها در میان است به نظر می‌رسد تلگرام برنده‌ی بازی باشد. تماس صوتی و بکاپ روی گوگل درایو در واتس‌اپ دو قابلیت بسیار خوب محسوب می‌شود، ولی اگر بتوانید از آن‌ها دل بکنید، تلگرام با قابلیت‌هایی نظیر مکالمه‌ی محرمانه، پشتیبانی از چند گجت، کانال‌ها و بسیاری قابلیت‌های خاص دیگر نظیر مدیا پلیر داخلی برتری خود را نشان می‌دهد. البته واتس‌اپ هم همچنان در حال اضافه کردن قابلیت‌های جذاب دیگری است و برای مثال تماس تصویری آن هم در مرحله‌ی تست بتا قرار دارد.

‌

امنیت

واتس‌اپ در گذشته از نظر امنیتی شهرت چندانی نداشت ولی از زمانی که قابلیت رمزنگاری سرتاسر (End-to-End Encryption) به آن اضافه شده، اوضاع تغییر کرده است. اپلیکیشن پیام‌رسان واتس‌اپ تمام مکالمات و داده‌های شما از جمله متون، عکس‌ها و پیام‌های صوتی را به‌طور سرتاسر رمزگذاری می‌کند و این بدین معنی است که حتی خود مسئولان واتس‌اپ هم نخواهند توانست پیام‌های شما را بخوانند.

در سوی مقابل تلگرام بر اساس پروتکل رمزنگاری MTProto طراحی شده و تنها در مکالمات محرمانه قابلیت رمزنگاری سرتاسر را استفاده می‌کند. البته بر خلاف واتس‌اپ که تحت مالکیت اختصاصی فیسبوک قرار دارد، تلگرام متن‌باز است و در نتیجه هر کسی می‌تواند کدهای سورس اپلیکیشن و APIهای آن را از نظر نواقص امنیتی مورد بررسی قرار دهد. در واقع تلگرام یک بار جایزه‌ای 200 هزار دلاری برای کسی تعیین کرد که بتواند پروتکل رمزنگاری آن را هک کند. با تمام این احوال استفاده‌ی کامل واتس‌اپ از رمزنگاری سرتاسر، آن را در زمینه‌ی امنیت نسبت به تلگرام در جایگاه بالاتری قرار می‌دهد.

‌

سازگاری با پلتفرم‌ها

هم تلگرام و هم واتس‌اپ از هر سه سیستم‌عامل موبایل مطرح یعنی اندروید، iOS و ویندوزفون پشتیبانی می‌کنند ولی واتس‌اپ برخلاف تلگرام به‌طور رسمی از تبلت‌ها پشتیبانی نمی‌کند. در کل تلگرام در زمینه‌ی امکان دسترسی روی پلتفرم‌های مختلف نمره‌ی بالاتری کسب خواهد کرد. تلگرام علاوه بر دسترسی روی وب، برای ویندوز، MacOS، لینوکس و حتی کروم هم اپلیکیشن اختصاصی دارد، و ازآنجاکه طبیعت آن متن‌باز است اپلیکیشن‌های متفرقه هم برای آن تولید شده. در مقابل واتس‌اپ هم نسخه‌ای برای دسترسی روی وب دارد و به‌تازگی اپلیکیشن‌های دسکتاپ خود را برای ویندوز و مک عرضه کرده است. بااین‌حال یک تفاوت اساسی موجب می‌شود که تلگرام همچنان در این زمینه برنده‌ی قطعی باشد؛ اپلیکیشن‌های تلگرام روی پلتفرم‌های مختلف کاملا مستقل از هم کار می‌کنند ولی برای استفاده از اپلیکیشن‌های واتس‌اپ روی سایر پلتفرم‌ها، اپلیکیشن موبایل آن حتما باید فعال و در حال اجرا باشد.

‌

تلگرام یا واتس‌اپ؟

همان‌طور که بررسی کردیم در حال حاضر تلگرام از نظر امکانات و تجربه‌ی کاربری نسبت به واتس‌اپ وضعیت بهتری دارد و محبوبیت بالای آن در میان کاربران ایرانی آن را به انتخابی راحت برای همه تبدیل کرده است. بااین‌حال امکانات جدید واتس‌اپ نظیر مکالمه‌ی صوتی و رمزگذاری سرتاسر می‌تواند توجه برخی کاربران را مجددا به خود جلب کند. به نظر شما دلیل محبوبیت بالای تلگرام در ایران چیست؟ آیا فقط کانال‌ها موجب افزایش تعداد کاربران تلگرام در ایران شدند؟ به نظر شما اگر روزی واتس‌اپ هم قابلیتی شبیه کانال‌های تلگرام داشته باشد چه اتفاقی خواهد افتاد؟ این‌ها تنها برخی از سوا لاتی هستند که می‌توانید نظر خود را در مورد آن‌ها با ما در میان بگذارید. همچنین می‌توانید دلایل خود را برای برتری هرکدام از اپلیکیشن‌های پیام‌رسان مطرح کنید و با حفظ احترام به نقد آرای دیگران بپردازید.