مغلطه‌ی مقایسه‌ی مع‌الفارق (Faulty Comparison) | مغلطه به زبان آدمیزاد (۱۲۰)
تعریف: مغلطه مقایسه‌ی مع‌الفارق موقعی پیش می‌آید که شخصی دو چیز نامربوط را با هم مقایسه کند. معمولاً هدف از انجام این کار نامطلوب جلوه دادن یکی از دو عنصر مقایسه‌شونده است.
معادل انگلیسی: Faulty Comparison
معادل‌های جایگزین: مقایسه‌ی بیخود، مقایسه‌ی جعلی، مقایسه‌ی نامنسجم
مثال ۱:
کلم بروکلی در مقایسه با شکلات چربی به‌مراتب کمتری دارد!
توضیح: با این‌که می‌توان هم کلم بروکلی و هم شکلات را خوراکی به حساب آورد، مقایسه کردن میزان چربی این دو، بدون در نظر گرفتن طعم‌شان، مقایسه‌ی مع‌الفارق است.
مثال ۲:
شاید مذهب درباره‌ی چند مسئله اشتباه کرده باشد، اما علم درباره‌ی مسائل به‌مراتب بیشتری اشتباه کرده است!
توضیح: در این مثال روشی برای کسب دانش (علم) با نظام اعتقادی (مذهب) مقایسه شده است. فرق اساسی این دو این است که ساختار مذهب بر اساس یافته‌ها و مدارک جدید تغییر نمی‌کند. حتی اگر هم تغییر کند، تفسیر غلط انسان عامل این اشتباه در نظر گرفته می‌شود. کلیت علم بر پایه‌ی ارتقای ایده‌ها برای رسیدن به حقیقت و در بعضی موارد، دور ریختن نظریاتی که اشتباه بودنشان ثابت شده، بنا شده است. همچنین ادعاهای مطرح‌شده در مذهب همه اثبات‌ناپذیرند، یعنی اشتباه بودنشان را نمی‌شود ثابت کرد. بنابراین مقایسه کردن علم با مذهب بر اساس اشتباهاتی که در گذشته رخ داده مقایسه‌ی مع‌الفارق است.
استثنا: می‌توان سر این‌که آیا دو چیز واقعاً به هم ربط دارند یا نه بحث کرد.
راهنمایی: مقایسه‌ها (هر نوع مقایسه‌ای) اغلب از لحاظ منطقی کمبود دارند. پیش از پذیرفتن مقایسه به‌عنوان مدرک، خوب درباره‌اش فکر کنید.
منابع:
Dowden, B. H. (1993). Logical Reasoning. Bradley Dowden.
ترجمه‌ای از:
