مغلطه‌ی یک بام و دو هوا (Double Standard) | مغلطه به زبان آدمیزاد (۹۸)
تعریف: مغلطه یک بام و دو هوا موقعی پیش می‌آید که شخصی دو موقعیت متفاوت را با معیارهای متفاوت بسنجد، در حالی‌که معیار سنجشش باید یکسان باشد. این مغلطه در استدلال‌هایی پیش می‌آید که هدف‌شان تایید یا رد استدلالی دیگر به شکلی غیرمنصفانه است.
معادل انگلیسی: Double Standard
الگوی منطقی:
شخص ۱ ادعای X را مطرح و دلیل Y را برای وقوع آن ارائه می‌کند.
شخص ۲ ادعای Z را مطرح و دلیل Y را برای وقوع آن ارائه می‌کند.
شخص ۱ به شکلی غیرمنصفانه دلیل Y را رد می‌کند، ولی فقط برای ادعای z، نه ادعای X.
مثال ۱:
شوهر: حق نداری بری رقصیدن مردها رو تماشا کنی! از زن آدم انتظار نمی‌ره چنین کاری انجام بده!
زن:مگه پارسال خودت نرفتی رقصیدن زنا رو تماشا کنی؟
شوهر: اون کار تفریحی بود. تازه اون قضیه‌ش فرق داشت.
توضیح: معیار اخلاقی شوهر برای همسرش با معیار اخلاقی‌ای که برای خودش تعیین کرده متفاوت است.
مثال ۲:
کاتولیک: من می‌دونم پتر قدیس به دعاهای ما گوش می‌ده، چون وقتی به درگاهش دعا می‌کنم، بعضی‌وقتا دعام اجابت می‌شه. اگه دعام اجابت نشه، به خاطر اینه که پتر قدیس صلاح رو توی این دیده.
پروتستان: متوجه غیرمنطقی بودن حرفت هستی؟ می‌تونی همین حرفو درباره‌ی دعا کردن به درگاه تیر چراغ‌برق هم بزنی.
کاتولیک: از کجا می‌دونی خدا به دعاهای تو گوش می‌ده؟
پروتستان: خب… من… این قضیه‌ش فرق داره.
توضیح: در بحث‌های مذهبی زیادی پیش می‌آید که معیارهایی که برای انتقاد از مذاهب و فرقه‌های مذهبی دیگر به کار برده می‌شوند، برای زیر سوال بردن مذهب خود گوینده به کار برده نمی‌شوند. در این مثال، شخص پروتستان خواستار «مدرک» محکمه‌پسندی برای اثبات ادعای شخص کاتولیک است، ولی خودش حاضر نیست توضیح دهد که از کجا می‌داند خدا به دعاهای او گوش می‌دهد.
استثنا: این مغلطه بیان‌گر این است که معیارهای ما باید در همهی شرایط و در قبال همهی افراد یکسان باشند، ولی گاهی تفاوت‌های قابل‌توجه وجود دارد. مثلاً حرف یک رییس‌جمهور با حرف یک کمدین تفاوت دارد و این دو نباید به یک چوب رانده شوند.
منابع:
مغلطه‌ای رایج در اینترنت. منبعی آکادمیک برای آن یافت نشد.
ترجمه‌ای از:
