۱۰ فیلم ترسناک برتر برای طرفداران «میدسامر»
«میدسامر» فیلمی است رنج‌آور درباره‌ی غم، رابطه‌ای از دست رفته و در حال مردن و سفری کابوسوار به سوئد که تماشایش بسیار سخت است. این فیلم دهه‌ی ۲۰۱۰ را با سطح توقع بالا از فیلم ترسناک به پایان رساند و تبدیل به یکی از آثار به‌یادماندنی سینمای وحشت شد. فیلمی قابل احترام که به لطف ترکیب قصه‌ای معمولی درباره‌ی یک جدایی به درازا کشیده با آئین یک کالت و البته این ویژگی منحصربه‌فرد که بیشتر صحنه‌های ترسناکش در روز اتفاق افتاد در اکران با استقبال خوبی مواجه شد. «میدسامر» به خاطر تمام این ویژگی‌ها، آن هم در این دوره، یک فیلم ترسناک برتر به حساب می‌آید.
این فیلم به خوبی توانسته مؤلفه‌های فیلم‌های ترسناک فولک را به چیزی متفاوت تبدیل کند و چند فیلم دیگر در ژانر وحشت هستند که همین ویژگی‌ها و حال و هوا را دارند. در واقع، به همان شکل و با همان مؤلفه‌هایی شما را می‌ترسانند که «میدسامر» می‌ترساند. این فیلم‌ها تقریباً همه پیش از «میدسامر» ساخته شده‌اند، به جز یکی دو مورد. درباره‌شان بخوانید. اگر فیلم مشابهی هم در ذهن دارید، به فهرست اضافه کنید.
۱۰. مرد حصیری (The Wicker Man)
- سال اکران: ۱۹۷۳
- کارگردان: رابین هاردی
- بازیگران: کریستوفر لی، بریت ایکلند، دیان کیلنتو، اینگرید پیت، ادوارد وودوارد، لیندسی کمپ، راس کمبل، جان هَـلَم، جان شارپ، جان یانگ، اوبری موریس
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۰ از ۱۰
با اینکه خط داستانی متفاوت است اما «میدسامر» به لحاظ بصری و سبک کلی تا حد زیادی تحت تأثیر «مرد حصیری» است؛ بیشتر از دیگر موارد این فهرست. این فیلم در جزیره‌ای عجیب و غریب اتفاق می‌افتد که غریبه‌ای به آن پا می‌گذارد؛ یک افسر پلیس که برای مأموریتی به این جزیره آمده و در همان ابتدای امر، فضا و ساکنان جزیره برایش عجیبند و حس ناخوشایندی به او می‌دهند. این حس به توی مخاطب هم کاملاً القا می‌شود. این مأمور قانون آمده تا دختر جوانی را که گم شده، پیدا کند اما اهالی شهر طوری رفتار می‌کنند که انگار چیزی نمی‌دانند؛ همه دارند چیزی را از او مخفی می‌کنند.
همچون «میدسامر»، «مرد حصیری» از آن دسته فیلم‌هایی ترسناک است که وحشت در آن به آهستگی شکل می‌گیرد و پای یک کالت مرموز هم در میان است. و با اینکه (یا به این خاطر که) بیشتر فیلم در فضای بیرونی و روشنی روز (خیلی بیشتر از فیلم‌های معمول ژانر وحشت) اتفاق می‌افتد، تک تک لحظاتش دلهره‌آور است و هرچه پیشتر می‌رود، دلهره‌آورتر هم می‌شود. بازسازی محصول ۲۰۰۶ فیلم را فراموش کنید اما فیلم اصلی یک کلاسیک ترسناک تمام‌عیار است.
۹. موروثی (Hereditary)
- سال اکران: ۲۰۱۸
- کارگردان: آری استر
- بازیگران: تونی کولت، گابریل بیرن، الکس وولف، آن داود
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۰ از ۱۰۰
آری آستر بعد از چند فیلم کوتاه ترسناک و گاه بحث‌برانگیز از اوایل تا اواسط دهه‌ی ۲۰۱۰ بالاخره «موروثی» را در سال ۲۰۱۸ به عنوان اولین فیلم بلندش بیرون داد. فیلم داستان خانواده‌ای را روایت می‌کند که اندوهی بزرگ دارد به تدریج آن‌ها را از هم می‌پاشد و این میان یک جور محفل جادویی عجیب و غریب هم ربطی با اجداد این خانواده دارد، این‌ها را بازی می‌دهد.
اگر به این فیلم بخواهی بگویی افسرده‌کننده، کم‌لطفی کرده‌ای، چون درست مثل بکر بودن سکانس ابتدایی «میدسامر» این فیلم در دقایقی حتی ترسناک‌تر از «میدسامر» می‌شود. البته خط داستانی و محل وقوع «موروثی» با «میدسامر» فاصله‌ی بسیاری دارد، اما به لطف موضوعاتی که مطرح می‌کند و جاهای به شدت ترسناکی که می‌رود، با آن فیلم تشابهاتی دارد؛ البته نویسنده و کارگردان فیلم هم یکی است. جای تعجب ندارد که شبیه هم باشند.
۸. جادوگر (The Witch)
- سال اکران: ۲۰۱۶
- کارگردان: رابرت اگرز
- بازیگران: آنیا تیلور-جوی، رالف اینسون، کیت دیکی، جولیان ریچینگز
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۰ از ۱۰۰
وقایع «جادوگر» تقریباً چهارصد سال پیش اتفاق می‌افتد، اما موفق می‌شود با چندین داستان فولک ترسناک مخاطب مدرن امروزی را بترساند. قصه حول خانواده‌ای می‌چرخد که به خاطر اختلاف مذهبی از محل زندگی خود رانده شده‌اند و در این تبعید، خودشان گرفتار یک سر اتفاق به شدت ترسناک و عجیب و غریب می‌شوند.
این اولین فیلم بلند رابرت اگرز است که بلافاصله او را به چهره‌ای شاخص و قابل توجه در ژانر وحشت تبدیل کرد. او از آن زمان به بعد، فیلم‌های به مراتب بلندپروازانه‌تری مثل «فانوس دریایی» (The Lighthouse) محصول ۲۰۱۹ و «مرد شمالی» (The Northman) محصول ۲۰۲۲ در ژانر وحشت ساخته است. در میان فیلم‌های آهسته ترسناک‌شوی دهه‌ی ۲۰۱۰، «جادوگر» بدون شک یکی از بهترین‌هاست.
۷. بربر (Barbarian)
- سال اکران: ۲۰۲۲
- کارگردان: زک کرگر
- بازیگران: جرجینا کمپل، بیل اسکاشگورد، جاستین لانگ
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۳ از ۱۰۰
«بربر» یک تریلر/ترسناک غیرقابل پیش‌بینی و ساختارشکسن است که اگر نگوییم بهترین، یکی از بهترین اکران‌های ژانر سینمای وحشت در سال ۲۰۲۲ شد. فیلم داستان زن جوانی را روایت می‌کند که به خانه‌ای اجاره‌ای از ایربی‌ان‌بی آمده و به طور تصادفی متوجه می‌شود شخص دیگری هم همین خانه را اجاره کرده است. کمی جلوتر که می‌رود این زن با غریبه هم برخوردهای ناخوشایندی دارد تا اینکه وقتی هر دو می‌فهمند این خانه‌ی عجیب و غریب ماجرایی دارد، همه‌چیز پیچیده‌تر هم می‌شود.
«میدسامر» فیلمی بود که می‌خواست در همان ده دقیقه‌ی اول مخاطب را شوکه کند، و در ادامه هم همین‌طور آن‌ها را مضطرب نگه دارد. «بربر» کمی بیشتر وقت می‌خرد تا به آن نقطه برسد، اما وقتی می‌رسد، دیگر سخت بتوانی حدس بزنی بعدش چه اتفاقی می‌افتد. جز این، هر دو فیلم بخش زیادی از ترس را از دیدار قهرمان از مکان‌های غریبه که رازهای سیاهی دارند، ایجاد می‌کند. می‌توان اعتراف کرد که مکان دیترویت «بربر» به اندازه‌ی روستای سوئدی‌ای که در «میدسامر» می‌بینیم بکر یا غیر این دنیایی نیست؛ دست‌کم نه در ابتدای راه.
۶. فرستاده (Apostle)
- سال اکران: ۲۰۱۸
- کارگردان: گارث اونس
- بازیگران: دن استیونز، لوسی بوینتون، مارک لویس جونز، بیل میلنر، کریستین فروسث، پل هیگینز، مایکل شین
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۸ از ۱۰۰
گارت اونس با فیلم «فرستاده» از ژانر اکشن، که با دو فیلم «یورش» (The Raid) محصول ۲۰۱۱ و دنباله‌اش در سال ۲۰۱۴ نشان داد در ساخت آن استاد است، فاصله گرفت. «فرستاده» در عوض فیلم آرام نسبتاً جمع و جوری است، دست‌کم پیش از آنکه خشونت و خون و خونریزی مخاطبان را یاد مجموعه فیلم‌های به همین اندازه خشن «یورش» بیندازد. («میدسامر» هم می‌توانست به همین اندازه خون و خونریزی داشته باشد.)
قصه‌ی فیلم در اوایل قرن بیستم اتفاق می‌افتد و داستان مردی را دنبال می‌کند که به جزیره‌ای دورافتاده می‌رود تا خواهر کوچک‌ترش را پیدا کند. او بر این بارو است که کالتی مذهبی او را ربوده‌اند. جزیره‌ی دورافتاده، یک کالت، خشونت درونی و صحنه‌های ترسناک در روشنایی روز، همهی این مؤلفه‌ها برای شما یادآور چیست؟ بدیهی است که شباهت زیادی به «میدسامر» دارد که یک سال بعد از این فیلم اکران شده است. ولی خب فلورانس پیو و شانس «میدسامر» را ندارد.
۵. مردان (Men)
- سال اکران: ۲۰۲۲
- کارگردان: الکس گارلند
- بازیگران: جسی باکلی، روری کینیار
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۶۹ از ۱۰۰
مسیر حرفه‌ای الکس گارلند، تا آنجا که به تلاش‌هایش در زمینه‌ی فیلمسازی مربوط است، تا به حال جالب بوده است. سال ۲۰۱۴ «فراماشین» (Ex Machina) را اکران کرد که یک فیلم علمی تخیلی بود، سال ۲۰۱۸ «نابودی» (Annihilation) را کارگردانی کرد که ترسناک/ علمی تخیلی بود و بعد سال ۲۰۲۲، «مردان» را اکران کرد که می‌توان گفت تقریباً به طور مشخص به ژانر وحشت تعلق دارد.
فیلم داستان زنی جوان و غم‌دار را روایت می‌کند که به تنهایی به سفری به اطراف شهر می‌رود و بعد می‌فهمد شهری که در آن سکونت دارد، به طرز غریبی ناخوشایند و در نهایت کابوسوار است. باز هم فیلم دیگری برای وحشت ناشی از اندوه و اینکه چنین وحشتی وقتی شخصیتی در حال سوگواری با سناریوهای از جنس سینمایی ترسناک سنتی‌تر مواجه می‌شود، چگونه شکل می‌گیرد، و همین تماشای این فیلم را سخت و به‌خصوص مشمئزکننده می‌کند.
۴. ضدمسیح (Antichrist)
- سال اکران: ۲۰۰۹
- کارگردان: لارس فون تریه
- بازیگران: ویلم دفو، شارلوت گنزبور
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۵۴ از ۱۰۰
«ضد مسیح» از اینکه فیلمی عجیب و غریب و به شدت آزاردهنده باشد، هیچ ابایی ندارد، که خب احتمالاً از فیلمسازی مثل لارس فون تریه همین انتظار هم می‌رود که در ورود به ژانر وحشت چنین رویکردی داشته باشد. فیلم داستان زوجی متأهل را روایت می‌کند که همان ابتدای فیلم بچه‌شان را از دست می‌دهند و بعد به عمق جنگل می‌روند تا تلاش کنند و بر زخم عاطفی‌شان مرهم بگذارند و البته رابطه‌ی مخدوش‌شده‌شان را بهبود بخشند. اما همان‌طور که انتظار می‌رود، همه‌چیز بدتر می‌شود که بهتر نمی‌شود.
«ضد مسیح» از آن دسته فیلم‌هایی است که شاید برای بعضی مخاطبان زیادی باشد، یعنی تحملش دیگر زیادی سخت باشد. بنابراین تماشایش تنها به کسانی توصیه می‌شود که از فیلم ترسناک افراطی نترسند و تحمل دیدنش را داشته باشند. هم مکان فیلم، هم خشونت وحشیانه و هم روایت دلهره‌آورش تا حد زیادی به «میدسامر» شباهت دارد؛ با این تفاوت عمده که این فیلم کمی تاریک‌تر است.
۳. پروژه‌ی جادوگر بلر (The Blair Witch Project)
- سال اکران: ۱۹۹۹
- کارگردان: دنیل مایریک، ادواردو سانچز
- بازیگران: هتر دوناهو، مایکل سی ویلیامز، جاشوآ لنرد
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۶ از ۱۰۰
فیلمی موفق و در نهایت ناباوری کم‌هزینه که منجر به معروف و محبوب شدن ژانر ویدیوی پیداشده در سال‌های بعد از اکرانش شد. «پروژه‌ی جادوگر بلر» که عضو ثابت بسیاری از فهرست‌های برترین فیلم‌های ترسناک است، فیلمی شاخص در تعریف وسیع‌تری از ژانر وحشت است. فیلم داستان سه دانشجو را روایت می‌کند که در جنگل در حال ساخت یک مستند هستند. این‌ها چیزی شیطانی و مخوف را کشف می‌کنند و بعد ظاهراً یک به یک ناپدید می‌شوند و آنچه با دوربینشان ثبت کرده‌اند، تنها مدرکی است که توضیح می‌دهد واقعاً چه اتفاقی افتاده است.
این فیلم اولین فیلم ترسناک کم‌هزینه‌ای نیست که موفق شده است، اما خیلی کم بوده‌اند فیلم‌هایی که مثل «پروژه‌ی جادوگر بلر» با این اندازه بودجه‌ی کم تولید شده‌اند و خوب فروخته‌اند. این فیلم به لحاظ ساختار با «میدسامر» تفاوت زیادی دارد اما به همان شیوه‌ی «میدسامر» و چند فیلم ترسناک دیگری که از مؤلفه‌های ژانر وحشت فولک بهره می‌برند، موفق می‌شود فضاهای بیرونی کاملاً باز را ترسناک جلوه دهد.
۲. دعوت (The Invitation)
- سال اکران: ۲۰۲۲
- کارگردان: جسیکا ام.تامپسون
- بازیگران: ناتالی امانوئل، توماس دورتی، استفانی کورنلیوسن، هیو اسکینر، شان پرتوی
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۲۹ از ۱۰۰
فیلم البته از راتن تومیتوز امتیاز بالایی نگرفته و شاید با خود بگویید چرا در این فهرست آن هم در رتبه‌ی دوم آورده شده است. اما «دعوت» در همان ابتدای امر بی آنکه زحمتی به خود بدهد، ترسناک شروع می‌شود. ماجرا از این قرار است که زوجی به نام ویلو کیرا یک شب به مهمانی شام گروهی از دوستانشان دعوت شده‌اند. مهمانی در خانه‌ی یکی از دوست‌دخترهای سابق ویل و شریک زندگی فعلی‌اش دیوید برگزار می‌شود. دیوید از قرار انگیزه‌ی دیگری از میزبانی این مهمانی دارد یا دست‌کم این شکی است که کم‌کم در ویل به وجود می‌آید.
«دعوت» از آن دسته فیلم‌هایی است که هیچ مشکلی ندارد همه‌چیز را طول بدهد، و این کار را با استفاده نبود اطمینان نسبت به آنچه در قصه دارد اتفاق می‌افتد، انجام می‌دهد تا مخاطبان هم درست مثل شخصیت‌های اصلی احساس ناخوشایندی داشته باشد. این فیلم با مؤلفه‌های سینمای وحشت مثل دعوت شدن به جایی، و خطی روایی که با جدایی‌ها و شرکای سابق عاطفی سر و کار دارد، دست‌کم چند شباهت آشکار به «میدسامر» دارد.
۱. بیو می‌ترسد (Beau Is Afraid)
- سال اکران: ۲۰۲۳
- کارگردان: آری استر
- بازیگران: واکین فینیکس، ناتان لین، پتی لوپن، ایمی رایان، کیلی راجرز، پارکر پوزی، استیون مک‌کینلی هندرسون، هیلی اسکوایرز، مایکل گاندولفینی، زوئی لیستر-جونز، ریچارد کیند
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۶۷ از ۱۰۰
«بیو می‌ترسد» به عنوان سومین فیلم آری استر آشکارا با دو فیلم دیگرش «موروثی» و «میدسامر» متفاوت است. این فیلم سه‌ساعته که بسیار طولانی‌تر دو فیلم دیگر اکران‌شده‌ی این کارگردان است، احتمالاً کمتر از آن دو بر المان وحشت متمرکز است. این فیلم قصد دارد کمدی سیاه باشد و کمی سورئال که به طور کلی در لحظاتی به کابوس هم شبیه شود.
حتی اگر نتوان این فیلم را به راحتی فیلم ترسناک نامید، بدون شک همان اضطراب و دلهره‌ی مشابهی که در دیگر فیلم‌های استر یافت می‌شود، به مخاطب القا می‌کند. تماشایش بدون شک تجربه‌ای منحصربه‌فرد خواهد بود که به با خشونت و/یا گستاخی تحسین‌برانگیزی به روایت پرتنش، پراکنده، با سرعت عجیب و به شدت روان‌شناختی خود وفادار است. فیلم درباره‌ی مردی به شدت مضطرب اما خوشبین است که رابطه‌ی بدی با مادرش دارد و هرگز پدرش را نشناخته است. مادر این مرد می‌میرد و او به خانه برمی‌گردد و در مسیر خطراتی ماوراءطبیعی را تجربه می‌کند.
منبع: collider
