مونوپولی؛ راهنمای کامل و گام به گام برای مبتدیان
مونوپولی (Monopoly) فقط یک بازی رومیزی نیست؛ این بازی یک نماد فرهنگی جهانی است که نسل‌های مختلفی از شب‌های بازی خانوادگی، دوستی‌ها، رقابت‌ها و تخیلات اقتصادی را شکل داده است. از زمان انتشار رسمی‌اش در سال ۱۹۳۵ توسط پارکر برادرز (Parker Brothers) که اکنون بخشی از هزبرو (Hasbro) است، مونوپولی به یکی از عناصر اصلی بازی‌های رومیزی تبدیل شده، بیش از ۲۵۰ میلیون نسخه در سراسر جهان فروخته و به بیش از ۴۰ زبان ترجمه شده است. اما مونوپولی فقط به تاس انداختن و خرید ملک محدود نمی‌شود، بلکه درباره استراتژی، مذاکره و عبور از فراز و نشیب‌های اقتصادی است.
ریشه‌های مونوپولی به سال ۱۹۰۳ بازمی‌گردد، زمانی که لیزی مگی (Lizzie Magie)، یک نویسنده و طراح بازی، بازی‌ای به نام The Landlord’s Game را طراحی کرد. این بازی شامل بسیاری از عناصر اصلی مانند مالکیت ملک، اجاره و حرکت در اطراف یک صفحه بود که امروزه در مونوپولی می‌بینیم. در دهه ۱۹۳۰، چارلز دارو (Charles Darrow)، نسخه‌ای از این بازی را توسعه داد و تجاری کرد. او حق فروش بازی را در سال ۱۹۳۵ به پارکر برادرز فروخت و مونوپولی به سرعت به یک پدیده‌ی جهانی تبدیل شد. با وجود بحث‌هایی که بعدها درباره منشاء بازی مطرح شد، مونوپولی با نسخه‌های مختلف خود، نزدیک به یک قرن است که جایگاه خود را در فرهنگ حفظ کرده است.
طریقه‌ی بازی
این بازی برای ۲ تا 6 نفر مناسب است و بهترین حالت آن زمانی است که با 4 نفر یا بیش از آن بازی را تجربه می‌کنید. البته برخی از نسخه‌های مدرن از 8 بازیکن نیز پشتیبانی می‌کند. همانطور که گفته شد، بازی نسخه‌های مختلفی دارد و بسته به انتشاراتی که آن را ترجمه و بومی‌سازی کرده متفاوت است اما محتویات آن به طور کلی به شکل زیر است:
- صفحه‌ی بازی با ۴۰ فضا (املاک، راه‌آهن، خدمات رفاهی، مالیات، شانس، صندوق امانات، زندان و …)
- ۲ تاس شش وجهی
- ۳۲ خانه و ۱۲ هتل
- ۲۸ کارت سند مالکیت
- ۱۶ کارت شانس و ۱۶ کارت خزانه‌ی عمومی
- پول
- 6 تا 8 مهره‌ی بازیکن
- سینی بانکدار
برای شروع، صفحه‌ی بازی مونوپولی را روی یک سطح صاف قرار دهید و به هر بازیکن یک مهره بدهید تا هنگام حرکت در صفحه، نماینده‌ی او باشد. همه‌ی مهره‌ها باید روی خانه‌ی «شروع» (GO) قرار بگیرند. به هر بازیکن مقدار مشخصی پول داده می‌شود که معمولاً ۱۵۰۰ دلار است و به اسکناس‌های مختلف تقسیم شده است. کارت‌های «شانس» (Chance) و «خزانه‌ی عمومی» (Community Chest) را بر بزنید و به صورت برعکس در جای مشخص‌شده روی صفحه قرار دهید. در ادامه یکی از بازیکنان را به عنوان بانکدار انتخاب کنید. بانکدار مسئول نگهداری پول بانک، سندهای مالکیت، خانه‌ها و هتل‌ها است. انتخاب بانکدار خیلی ساده و به صورت توافقی بین بازیکنان انجام می‌شود. او می‌تواند در بازی شرکت کند یا فقط نقش بانک را ایفا کند.
بازیکنان به نوبت دو تاس شش‌وجهی می‌اندازند و مهره‌ی خود را به اندازه‌ی عددی که تاس‌ها نشان می‌دهند حرکت می‌دهند. در بازی، آوردن دو تاس همرنگ (یعنی هر دو تاس با شماره یکسان) به عنوان یک جایزه یا مزیت خاص شناخته نمی‌شود و در قوانین رسمی بازی مونوپولی تأثیر خاصی ندارد. بسته به جایی که بازیکن فرود می‌آید، اتفاقات مختلفی ممکن است بیفتد. اگر روی ملکی که مالک ندارد فرود بیایند، می‌توانند آن را با قیمتی که روی آن نوشته شده بخرند. اگر تصمیم بگیرند نخرند، بانکدار آن ملک را به مزایده می‌گذارد. اگر ملک قبلاً خریداری شده باشد، بازیکن باید اجاره‌ی آن را به صاحبش بپردازد. از طرفی پول ساخت خانه و هتل‌ها باید به بانک پرداخت شود.
اگر بازیکنی تمام ملک‌های یک رنگ را در اختیار داشته باشد، می‌تواند روی آن‌ها خانه و بعداً هتل بسازد که باعث افزایش شدید اجاره می‌شود. ساخت خانه باید به صورت مساوی روی همه‌ی ملک‌های مجموعه انجام شود یعنی نمی‌توان یک ملک را بیش از بقیه توسعه داد تا زمانی که بقیه هم‌سطح نشده باشند. در واقع اگر یک مجموعه از املاک مثلاً سه ملک با رنگ نارنجی دارید، نمی‌توانید روی یکی از آن‌ها فقط ۳ خانه بسازید، در حالی که دیگر املاک آن مجموعه هنوز هیچ خانه‌ای ندارند. بعد از ۴ خانه، می‌توانید هتل بسازید. این هتل جایگزین چهار خانه می‌شود و اجاره بیشتری از آن ملک دریافت می‌شود. در سراسر صفحه، خانه‌های خاصی مانند «شانس» و «خزانه‌ی عمومی» وجود دارد که بازیکن با ایستادن روی آن‌ها باید کارت بکشند. برخی کارت‌ها سودمند هستند و برخی ضرر دارند. خانه‌های «مالیات» مقداری پول از بازیکن کم می‌کنند، در حالی که «پارکینگ رایگان» تنها یک جای استراحت بی‌تأثیر است. اگر بازیکن روی خانه‌ی «برو به زندان» بیفتد، مستقیماً به زندان فرستاده می‌شود و تا زمانی که یا دو تاس یکسان بیاورد، یا ۵۰ دلار پرداخت کند و یا از کارت «خروج از زندان» استفاده کند، آن‌جا می‌ماند.
هدف در مونوپولی ساده است: شما باید رقبای خود را ورشکسته کنید و تا جایی که می‌شود ثروت بدست آورید. همانطور که گفته شد، هر بازیکن با مقدار مشخصی پول شروع می‌کند و برای خرید ملک، توسعه‌ی آن‌ها با خانه و هتل و گرفتن اجاره از بازیکنان دیگر رقابت می‌کند. بازی تا زمانی ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که فقط یک بازیکن باقی بماند که هنوز پول دارد. سایر بازیکنان وقتی نتوانند بدهی‌های خود از جمله اجاره یا مالیات و غیره را بپردازند، حتی پس از گرو گذاشتن یا فروش دارایی‌ها، از بازی حذف می‌شوند. بازیکن باقی‌مانده برنده‌ی بازی اعلام می‌شود.
استراتژی‌های برنده شدن در مونوپولی
برای بردن در بازی مونوپولی و تبدیل شدن به یک بازیکن حرفه‌ای، باید فراتر از قوانین پایه‌ای بازی فکر کنید. یکی از بخش‌های مهم بازی مونوپولی، معامله و مذاکره با دیگر بازیکنان است. معامله‌ی ملک‌ها می‌تواند به کامل شدن مجموعه‌ها کمک کند و گاهی باعث شکل‌گیری اتحاد بین بازیکنان می‌شود. در واقع کم پیش می‌آید که شما به قدری خوش شانس باشید که تمام خانه‌های یک رنگ را با تاس انداختن و خرید بدست آورید. البته باید مراقب بود که با دادن ملک‌های زیاد، بیش از حد به حریف قدرت ندهید.
برای اینکه شانس پیروزی‌تان بیشتر شود، سعی کنید هر چه زودتر از بقیه مجموعه‌های همرنگ را کامل کنید و روی ملک‌هایی که احتمال ایستادن روی آن‌ها بیشتر است تمرکز کنید و مقداری پول نقد همیشه نزد خود نگه دارید تا در برابر اجاره و هزینه‌های ناگهانی آمادگی داشته باشید. منابع خود را بیش از حد پخش نکنید و از معامله‌هایی که در بلندمدت به سودتان است، نترسید. همچنین در ابتدا، به مجموعه‌های ارزان‌تر توجه کنید. املاک نارنجی و آبی روشن معمولاً بهترین بازدهی را دارند، زیرا قیمت خرید آن‌ها پایین‌تر است و می‌توانید خانه‌ها را سریع‌تر بسازید و پول بیشتری از بقیه بگیرید. همچنین به ملک‌هایی که مزایده گذاشته می‌شوند نیز توجه داشته باشید.
در اواخر بازی زمانی که شما ممکن است پول کمی داشته باشید و نخواهید در طول بازی با بازیکنان دیگر وارد رقابت شوید، می‌توانید با در زندان ماندن تا حدی از مشکلات مالی خود بکاهید. با این کار از پرداخت اجاره‌ها جلوگیری می‌کنید و می‌توانید به طور خاص از کارت‌های خاص بهره‌مند شوید که در این زمان به نفع شما خواهند بود. در برخی موارد، با پیش‌بینی و کنترل حرکات حریفان می‌توانید استراتژی‌های آن‌ها را به هم بریزید. به طور مثال، اگر می‌بینید که حریفان در تلاش برای خرید املاک خاص هستند، شما می‌توانید از طریق مزایده‌ها یا معاوضه‌ها آن‌ها را مجبور کنید که املاک را با قیمت بالاتری بخرند. همچنین با گفت‌وگوهای روانی، می‌توانید حریفان را از انجام تصمیمات درست منصرف کرده و آن‌ها را به اشتباه بیندازید. در این میان قبل از اینکه بدهکار شوید، از املاک غیرضروری خود خلاص شوید. اگر مالیات‌ها یا اجاره‌ها خیلی زیاد شدند، سعی کنید املاک کم‌ارزش‌تری را بفروشید تا بتوانید بدهی‌های خود را تسویه کنید. از طرفی یکی از مهم‌ترین تاکتیک‌ها برای جلوگیری از ورشکستگی، مدیریت اجاره‌ها است. زمانی که دیگران املاک شما را اجاره می‌کنند، شما می‌توانید از این پول برای توسعه‌ی املاک خود استفاده کنید.
همچنین طبق گزارش‌ها، املاک نارنجی از جمله خانه‌هایی هستند که بیشتر از همه احتمال دارد بر آن‌ها فرود آیید. تنها خانه‌ی دیگری که احتمال رفت و آمد زیاد بر آن است، «زندان» است. بنابراین، در حالی که بسیاری از کارشناسان استراتژی‌های مختلفی برای برنده شدن در مونوپولی دارند، اکثر آن‌ها در یک نکته مشترک هستند و آن هم این است که بهترین املاک برای خرید در مونوپولی، املاک نارنجی هستند. مالکیت یک مجموعه از املاک نارنجی نه تنها فرصت‌های بیشتری برای جمع‌آوری اجاره فراهم می‌کند زیرا بیشتر روی آن‌ها فرود می‌آیید، بلکه این بدان معناست که شما هر بار که روی آن‌ها فرود می‌آیید، نباید اجاره پرداخت کنید. علاوه بر این، وقتی املاک نارنجی را تسلط پیدا کنید، می‌توانید آن‌ها را با خانه‌ها توسعه دهید که این کار بازدهی خوبی از سرمایه‌گذاری به همراه دارد. بعد از املاک نارنجی، گروه‌های املاک دیگری که احتمال بیشتری برای فرود آمدن روی آن‌ها وجود دارد، به ترتیب آبی روشن، قرمز، زرد و سبز هستند.
در مورد هتل‌ها، اگرچه آن‌ها می‌توانند با همان مقدار پولی که برای خانه‌ها پرداخت می‌شود خریداری شوند و اجاره‌ای بیشتر از خانه‌ها تولید کنند، اما این به معنای بازدهی سرمایه‌گذاری بالاتر نیست. دلیل آن دو جنبه دارد. اولاً، خرید یک هتل نیاز به پرداخت پول نقد به علاوه بازگرداندن چهار خانه به بانک دارد. بنابراین با اینکه اجاره‌ی شما اکنون به طور تدریجی بالاتر است، اما در عین حال آن خانه‌ها اکنون در دسترس حریفان شما قرار دارند. و اگر کسی تصمیم بگیرد که آن‌ها را برای یکی از املاک خود بخرد، شما در معرض اجاره‌های بالاتر قرار خواهید گرفت. در این میان در مورد مواردی نظیر ایستگاه‌های راه‌آهن، فرودگاه یا هر اسم دیگری که برای آن گذاشته‌اند، طبق توصیه‌ها بهتر است آن‌ها را به املاک خود اضافه کنید. با خرید و مالکیت یک راه‌آهن زمان زیادی طول می‌کشد تا به نتیجه برسید، اما اگر یکی را داشته باشید و بتوانید دومی، سومی یا چهارمی را خریداری یا معامله کنید، هرکدام از آن‌ها خیلی سریع‌تر به نتیجه می‌رسند و درآمد بیشتری به شما می‌رسد.
مورد دیگری که حتما باید به آن توجه داشتید، قوانین رسمی بازی است. بعضا دیده شده که برخی در بازی خود به آمدن دو تاس یکسان جایزه می‌دهند و بار دیگر تاس را می‌اندازند، پول بیشتری به بازی تزریق کرده و یا هزینه‌ی اجاره‌ها را کمتر از معمول می‌گیرند. دلیل اهمیت رعایت قوانین این است که همه‌ی این استراتژی‌های برنده شدن در مونوپولی بر اساس قوانین رسمی است و هر بازی نباید معمولا بیشتر از 90 دقیقه طول بکشد. در نهایت شاید بتوان گفت که مهم‌ترین چیز در بازی توزیع صحیح پول است. باید بین خرید املاک، ساخت خانه و پرداخت اجاره تعادل داشته باشید و این تنها از طریق بازی کردن و کسب تجربه بدست خواهد آمد. در مراحل آخر بازی، دیگر قدرت مالی کمتری دارید و باید تصمیمات دقیق‌تری بگیرید. در این مرحله، مدیریت دقیق اجاره‌ها، هتل‌ها و معاوضه‌ها می‌تواند شما را به برنده‌ی نهایی بازی تبدیل کند.
