بیماری لایم چیست؛ علائم، روش‌های تشخیص و درمان آن

بیماری لایم نوع شایعی از بیماری‌های باکتریایی است که از طریق نیش کنه به انسان منتقل می‌شود و در صورت عدم تشخیص به موقع می‌تواند سلامت بدن را با پیامدهای جدی روبرو کند. این بیماری در ابتدا با نشانه‌هایی مثل تب، خستگی و بثورات پوستی ظاهر می‌شود؛ اما در صورت بی‌توجهی و عدم درمان ممکن است به مفاصل، سیستم عصبی و حتی قلب آسیب برساند. آگاهی از علائم اولیه، روش‌های تشخیص علمی و راهکارهای پیشگیری می‌تواند نقش مهمی در کنترل این بیماری داشته باشد. به همین دلیل قصد داریم در این مطلب از دیجی‌کالا مگ همه‌چیز را درباره‌ی بیماری لایم، از علت ابتلا و علائم تا روش‌های درمان و مراقبت‌های ضروری زیر ذره‌بین ببریم. پس با ما همراه باشید.

‌ برای دیدن خلاصه این مقاله با هوش مصنوعی کلیک کنید!

بیماری لایم چیست؟

بیماری لایم (Lyme) نوعی عارضه‌ی باکتریایی است که توسط باکتری بورلیا ایجاد می‌شود. انسان‌ها معمولا از طریق نیش کنه‌ای که حامل این باکتری باشد به بیماری لایم ابتلا پیدا می‌کنند. کنه‌هایی که به این باکتری آلوده هستند «کنه پاسیاه» یا «کنه گوزنی» نامیده می‌شوند. متخصصان بر این باور هستند که در حال حاضر چهار گونه‌ی باکتری بورلیا یعنی بورلیا بورگدورفری، بورلیا مایونی، بورلیا آفزلی و بورلیا گارینی عامل اصلی بیماری لایم به حساب می‌آیند.

شناسایی نخستین موارد بیماری لایم به سال 1975 میلادی بازمی‌گردد؛ زمانی‌که در شهر لایم ایالت کنتیکت آمریکا و دو شهر همجوار آن، تعداد زیادی کودک به بیماری آرتریت روماتوئید نوجوانان مبتلا شدند. پژوهشگران دریافتند که دلیل اصلی این موارد، نیش کنه‌های آلوده به بورلیا بوده است.

کنه‌های حامل این باکتری در بیشتر مناطق آمریکا، اروپا و بخش‌هایی از آسیا وجود دارند؛ به همین دلیل بیماری لایم بیشتر در مکان‌هایی که نام بردیم شایع است. اگر در مکان‌هایی که محل زندگی کنه‌هاست وقت بگذرانید، مانند مناطق چمن‌زار، بوته‌زار یا جنگل‌ها، در معرض خطر ابتلا به بیماری لایم قرار می‌گیرید. با این حال، رعایت اقدامات ایمنی در این محیط‌ها می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.

خواندنی‌ها

بهترین پماد برای نیش حشرات چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟

آیا این بیماری واگیردار است؟

بیماری لایم واگیردار نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود. تماس معمولی، دست دادن، در آغوش گرفتن یا استفاده از وسایل مشترک هیچ خطری برای ابتلا ایجاد نمی‌کند. تنها راه اصلی انتقال بیماری، نیش کنه‌ی آلوده است که با فرو کردن بخش دهانی خود در پوست، باکتری ایجادکننده بیماری را وارد بدن می‌کند. بنابراین افراد تنها در صورتی در معرض ابتلا هستند که در مناطق محل زندگی کنه‌ی حامل باکتری حضور پیدا کنند و توسط آن گزیده شوند.

علائم بیماری لایم

نشانه‌های بیماری لایم در مرحله‌ی اول شبیه به بیماری آنفولانزا هستند و دقیقا به همین دلیل بسیاری از افراد این دو بیماری را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. علائم رایج مراحل اولیه‌ی این بیماری عبارتند از:

• راش یا ضایعه‌ی پوستی قرمز رنگ
• تب
• سردرد
• خشکی یا گرفتگی گردن
• درد بدن و مفاصل
• خستگی و ضعف
• تورم غدد لنفاوی

در صورت عدم درمان بیماری فرد با علائم جدی‌تر و شدیدتر بیماری لایم که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم روبرو می‌شود.

• بروز ضایعه پوستی یا راش در بخش‌های مختلف بدن
• فلج شدن عضلات صورت
• اختلال در سیستم الکتریکی قلب یا بلوک قلبی
• بی‌حسی یا احساس غیرطبیعی در بخش‌های مختلف بدن (نوروپاتی)
• تورم و التهاب مکرر مفاصل (آرتریت) به‌ویژه در مفاصل بزرگ مانند زانو
• مشکلات تمرکز و کاهش توانایی ذهنی
• آسیب به اعصاب سراسر بدن، از جمله پوست، عضلات و اندام‌ها (پلی‌نوروپاتی)

مراحل بیماری لایم

نیش کنه درست شبیه به جای نیش پیشه مانند یک برآمدگی کوچک و دارای خارش روی پوست دیده می‌شود. اما این موضوع به‌تنهایی به معنای ابتلا به بیماری‌هایی که کنه‌ها عامل بروز آن‌ها به شمار می‌آیند نیست. در واقع بعضی از افراد حتی متوجه نمی‌شوند که کنه آن‌ها را نیش زده است. علائم بیماری لایم هم یکسان نیستن و می‌توانند در مراحل مختلف به شکل متفاوتی ظاهر شوند. اما لازم است بدانید که این مراحل ممکن است با یکدیگر همپوشانی داشته باشند. همچنین برخی افراد هستند که در مرحله‌ی اول علائم معمولا را از خود نشان نمی‌دهند.

مرحله‌ی اول: موضعی

علائم اولیه معمولاً بین ۳ تا ۳۰ روز پس از نیش کنه بروز پیدا می‌کنند. رایج‌ترین علامت در این مرحله راش پوستی است که البته همیشه و برای همه‌ی افراد رخ نمی‌دهد. این راش اغلب به صورت یک دایره در محل نیش شروع شده و به تدریج بزرگ‌تر می‌شود. ممکن است مرکز آن شفاف شود و شکلی شبیه به چشم گاو پیدا کند. این راش معمولا هنگام لمس گرم است، اما دردناک یا خارش‌دار نیست. سایر علائم مرحله‌ی اول بیماری لایم عبارتند از:

• تب
• سردرد
• خستگی شدید
• خشکی و گرفتگی مفاصل
• درد و کوفتگی عضلات
• تورم غدد لنفاوی

لوسیون دپی مدل دور کننده حشرات حجم 45 میلی لیتر

مشاهده کالا

مرحله‌ی دوم: پراکنده

اگر پس از گذشت چند هفته تا چند ماه از ابتلا به بیماری لایم برای درمان آن اقدامی صورت نگیرد، باکتری‌های به بخش‌های دیگر بدن هم حمله می‌کنند و فرد با علائم بیشتری روبرو می‌شود. علائم این مرحله معمولا ۳ تا ۱۰ هفته پس از نیش کنه بروز می‌کنند. علاوه بر علائم مرحله‌ی اول، فرد ممکن است با نشانه‌های زیر هم روبرو شود:

• بروز چندین راش در بخش‌های دیگر بدن
• درد یا خشکی گردن
• ضعف عضلانی در یک یا هر دو سمت صورت
• اختلالات قلبی به دلیل فعالیت سیستم ایمنی در بافت قلب (ضربان قلب نامنظم)
• دردهایی که از کمر و لگن شروع شده و به پاها گسترش می‌یابند
• احساس درد، بی‌حسی یا ضعف در دست‌ها یا پاها
• تورم بافت چشم یا پلک
• التهاب اعصاب چشم که منجر به درد یا از دست دادن بینایی می‌شود

مرحله‌ی سوم: مزمن

در صورتی‌که بیماری لایم در مراحل اول و دوم درمان نشود، ممکن است ماه‌ها یا سال ها بعد علائم آن با شدت بیشتر و برای مدتی طولانی ظاهر شوند. علاوه بر نشانه‌های مراحل قبلی، فرد با اختلالات و علائم جدی‌تر دیگری هم روبرو خواهد شد که همگی می‌توانند سلامت جسمانی را تحت تاثیر قرار دهند. شایع‌ترین مشکل در این مرحله آرتریت مفاصل بزرگ، به‌ویژه زانوها است. درد، تورم یا خشکی مفاصل ممکن است برای طولانی‌مدت همراه فرد باقی بماند یا به‌طور دوره‌ای ظاهر و ناپدید شود. علائم این مرحله معمولا ۲ تا ۱۲ ماه پس از نیش کنه آغاز می‌شوند.

نوعی از بیماری لایم که در اروپا شایع‌تر است، می‌تواند باعث بروز یک عارضه‌ی پوستی به نام آکرو‌درماتیتیس مزمن آتروفیکان (Acrodermatitis chronica atrophicans) شود. در این حالت، پوست پشت دست‌ها و روی پاها تغییر رنگ داده و متورم می‌شود. این وضعیت ممکن است در اطراف آرنج‌ها و زانوها هم بروز کند. این نوع مشکل پوستی می‌تواند ماه‌ها تا حتی سال‌ها پس از نیش کنه ظاهر شود.

بیماری لایم چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک متخصص برای تشخیص بیماری لایم معمولا به علائم فرد و نشانه‌هایی که روی بدن او وجود دارد توجه می‌کند. همچنین برای متخصصان خیلی مهم است که بدانند آیا فرد در منطقه‌ای که احتمال وجود کنه‌های آلوده در آن زیاد است زندگی می‌کند یا خیر. بسیاری از افراد حتی یادشان نمی‌آید که کنه آن‌ها را نیش زده زیرا این حشره خیلی ریز است و گزش آن اصلا با درد همراه نیست.

برای اطمینان از تشخیص درست، پزشک از آزمایش خون کمک می‌گیرد. اگر نتیجه‌ی اولین آزمایش منفی باشد، نیازی به تکرار آن نیست. اما اگر نتیجه مثبت یا مشکوک باشد، یک آزمایش دوم هم انجام می‌شود. در نهایت، وقتی هر دو آزمایش مثبت یا در بعضی موارد مشکوک باشند، ابتلا به بیماری لایم تایید خواهد شد.

نحوه‌ی درمان بیماری لایم

بیماری لایم معمولا با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود و داروهایی مثل داکسی‌سایکلین یا آموکسی‌سیلین بیشترین تاثیر را بر روی آن دارند. طول دوره‌ی درمان لایم به مرحله‌ی بیماری که فرد در آن قرار دارد وابسته است. این یعنی هرچه زودتر درمان شروع شود، بهبودی سریع‌تر و کامل‌تر خواهد بود. زنان باردار مبتلا به بیماری لایم هم می‌توانند تحت درمان قرار بگیرند و نگرانی خاصی برای انتقال بیماری به جنین وجود ندارد. همچنین شواهدی وجود ندارند که نشان دهند احتمال سقط جنین بعد از ابتلا به لایم بیشتر خواهد شد. شروع به موقع درمان، کلید جلوگیری از مشکلات طولانی‌مدت و حفظ سلامت عمومی است.

عوارض بیماری لایم

اکثر افرادی که به بیماری لایم مبتلا می‌شوند و درمان خود را به موقع شروع می‌کنند، بهبودی کامل پیدا خواهند کرد. با این حال ممکن است برخی اثرات ناشی از این بیماری برای طولانی‌مدت با فرد همراه بمانند. بیماری لایم بدون درمان ممکن است باعث مشکلات جدی‌تری شود، اما به ندرت کشنده است.

سندروم پس از درمان بیماری لایم (PTLDS)

حتی پس از درمان مناسب، جدود 5 تا 15 درصد افراد ممکن است همچنان احساس خستگی، درد عضلانی یا سردرد داشته باشند. به این حالت «سندروم پس از درمان بیماری لایم» یا PTLDS گفته می‌شود. وجود این علائم بدان معنا نیست که هنوز عفونت فعالی در بدن خود دارید. این نشانه‌ها معمولا به درمان اضافی با آنتی‌بیوتیک هم پاسخ نمی‌دهند. بیشتر افراد مبتلا به این سندروم، با گذشت شش ماه بهبود پیدا می‌کنند.

بیماری مزمن لایم

برخی افراد اصطلاح «بیماری مزمن لایم» را برای کسانی به‌کار می‌برند که قبلا به لایم مبتلا بوده‌اند و هنوز علائم خستگی، درد و ناراحتی عضلانی . برخی این حالت را با PTLDS یکی می‌دانند، اما گاهی هم افرادی بدون تشخیص قبلی لایم این وضعیت را تجربه می‌کنند. در برخی موارد، درمان طولانی‌مدت با آنتی‌بیوتیک می‌تواند برای رفع بیماری لایم مزمن مفید باشد اما نمی‌توان به قطعی بودن اثرگذاری اطمینان کامل داشت.

این اصطلاح گاهی باعث سوءتفاهم می‌شود و بعضی فکر می‌کنند ممکن است بیماری لایم بدون نیش کنه هم به انسان منتقل شود؛ این در حالی است که شواهد کافی برای انتقال آن توسط پشه وجود ندارد. به همین دلیل، بسیاری از محققان استفاده از عبارت «بیماری مزمن لایم» را درست نمی‌دانند.

اسپری حاوی پرمترین گیلارانکو درمین - 450 میلی لیتر

245,800 تومان

مشاهده و خرید

400+ نفر به این کالا علاقه دارند

در سبد خرید 300+ نفر

500+ نفر بیش از ۲ بار این کالا را خریده‌اند

راه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری لایم

بهترین راه پیشگیری از بیماری لایم یا همان بیماری بلا حدید، جلوگیری از نیش کنه هنگام حضور در محیط‌های باز است. بیشتر کنه‌ها به پاها و ساق پای شما می‌چسبند و سپس به دنبال جای مناسبی برای فرو رفتن در پوست حرکت می‌کنند. برای حفاظت از خود در مقابل این حشرات، به نکات زیر توجه کنید:

• هنگام حضور در فضاهای باز لباس‌ها، کفش‌ها، چادر و دیگر وسایل کمپینگ خود را با اسپری حاوی پرمترین ضدعفونی کنید.
• از اسپری دافع حشرات روی هر بخشی از پوست که در معرض عوامل محیطی است استفاده کنید.
• برای کاهش تماس پوست با کنه‌ها، لباس‌های آستین بلند و شلوار ضخیم بپوشید که در قسمت‌های مچ دست و پا بسته باشند.
• لباس‌های رنگ روشن بپوشید تا تشخیص کنه از روی آن‌ها برایتان آسان‌تر شود.
• پس از بازگشت از محیط‌های محل زندگی کنه‌های آلوده، هرچه سریع‌تر دوش بگیرید تا حشراتی که رو بدنتان هستند با آب شسته شوند.
• زیر بغل، مو و خط مو، گوش‌ها، کمر، پشت زانوها و ناف خود را به‌خوبی بررسی کنید تا از عدم وجود کنه و همینطور جای نیش آن مطمئن شوید.
• لباس‌های بیرون خود را قبل از شست‌وشو ۱۰ دقیقه در خشک‌کن با حرارت بالا قرار دهید تا کنه‌ها از بین بروند.
• اگر حیوان خانگی شما به بیرون از خانه رفت‌وآمد دارد حتما بدن آن را هر بار به‌خوبی بررسی کنید.

به یاد داشته باشید که بیشتر موارد ابتلا به بیماری لایم در اواخر بهار، تابستان و اوایل پاییز اتفاق می‌افتد، زمانی که کنه‌های نابالغ فعال هستند. کنه‌های گوزنی بیشتر در مناطق جنگلی و چمن‌زارهای نزدیک به آن‌ها یافت می‌شوند. همچنین تنها حدود ۱٪ از کنه‌های گوزنی حامل باکتری عامل بیماری لایم هستند، اما در برخی مناطق بیش از ۵۰٪ کنه‌ها می‌توانند این باکتری را حمل کنند.

خواندنی‌ها

راه‌هایی طبیعی برای خلاص شدن از شر حشرات موذی

منبع: NHS ,Cleveland Clinic