فراستی انفرادی میخواهد و انیمیشن یوز رکورد میشکند (سینما و تلویزیون در هفتهای که گذشت)
هفتهای که گذشت، سینما و تلویزیون ایران شاهد رویدادهای متنوعی بود که هر کدام به نوعی نشانگر وضعیت کنونی صنعت هنر و رسانه در کشور است. از یک سو، رکوردشکنی انیمیشن «یوز» در گیشه و موفقیت «بچه مردم» در جشنواره کودک نشان میدهد که سینمای ایران همچنان میتواند با آثار کیفی و پرمخاطب حرفهایی برای گفتن داشته باشد. از سوی دیگر، شکاف عمیق میان فیلمهای پرفروش و آثاری که در حاشیه میمانند و همچنین بحران پلتفرمهای رایگان، تصویر پیچیدهتری از چالشهای این صنعت را ترسیم میکند.
این وسط هم پلتفرمهای دیجیتال همچنان مسیر خود را با پروژههای تازه ادامه میدهند، محسن تنابنده با صراحت از نبود فضای ذهنی برای «پایتخت ۸» میگوید و مسعود فراستی در گفتوگویی جنجالی، از روزگار انفرادیاش میگوید که انگار «بهشت» بوده است. این مجموعه اخبار، نگاهی است به هفتهای پرتحرک که نشان میدهد صنعت سینما و تلویزیون ایران در میان موفقیتها و چالشها، همچنان در حال تکاپو و تحول است.
رکوردشکنی انیمیشن یوز
انیمیشن «یوز» ساخته رضا ارژنگی در روز جهانی کودک، تاریخساز شد. این فیلم که داستان تلاش یک یوزپلنگ ایرانی برای بازگشت به میهن را روایت میکند، در یک روز بیش از ۷۰ هزار تماشاگر به سینماها کشاند و فروش روزانهاش به ۳ میلیارد و ۳۶۰ میلیون تومان رسید. این موفقیت، رکورد قبلی «ببعی قهرمان» با ۵۱ هزار مخاطب را با فاصله قابل توجهی پشت سر گذاشت و «یوز» را به پرطرفدارترین فیلم کودک در تاریخ سینمای ایران در یک روز تبدیل کرد. محصول مشترک مرکز انیمیشن سوره و ویستامدیا که با عرضه نیمبها راهی پرده شده بود، نه تنها فیلمهای کودک بلکه کمدیها و آثار اجتماعی دیگر را نیز پشت سر گذاشت و به صدرنشین گیشه روزانه کشور تبدیل شد و از زمان اکران خود نیز توانسته فروش کلی بیش از ۱۵ میلیارد تومان کسب کند.
وقتی انفرادی برای فراستی بهشت میشود
مسعود فراستی، که حالا دیگر از مارکسیسم فاصله گرفته، بار دیگر روی صندلی امیرعلی دانایی نشست تا از روزگار شیرین انفرادیاش بگوید. به گفتهی این منتقد سینما، بهترین دوران مطالعهاش زمانی بوده که در سلول انفرادی روزی ۱۲ ساعت کتاب میخواند و هیچ تلویزیونی مزاحمش نبود. اما وقتی به بندهای جمعی میرفت، آن اتاقهای بزرگ با تلویزیونهای روشن، تبدیل به کابوس یک کتابدوست میشدند. آنقدر این ماجرا برایش سخت بود که به مسئولین زندان نامه مینوشت: «لطفاً دوباره من را به انفرادی ببرید!» درخواستی که احتمالا در تاریخ زندانهای جهان بیسابقه است.
فراستی که حالا دیگر یک «مبارز سیاسی» نیست و فرهنگ را از سیاست مهمتر میداند، با وجود این اعلام کرد که فرهنگ ایران مدیون حزب توده است (البته بدون اشاره به وجه سیاسیاش، چون حالا حوصلهاش را ندارد!). او همچنین با صراحت اعلام کرد که نقطه عطف زندگیاش برنامه «هفت» فریدون جیرانی بود؛ آن برنامهای که همه چیز را تغییر داد و او را از یک فعال داخل و خارج به چهرهای تبدیل کرد که حالا تنها دشمنانش «مسئولین» هستند. به عبارتی نه مخالفان نقدهایش دشمنش هستند (آنها را نزدیک خودش میداند!)، نه مخاطبان ناراضی، فقط و فقط مسئولین تلویزیون و جشنوارهها که دائم زمزمه میکنند: «این فراستی هیچ چیز را رعایت نمیکند!»
مرد عینکی پربینندهترین اثر امسال است
سینمای ایران در آغاز پاییز شاهد هجوم گستردهای از علاقهمندان هنر هفتم بوده است. آمارها نشان میدهند که از آغاز فصل پاییز، نزدیک به یک میلیون نفر پای پرده نقرهای نشستهاند و این اشتیاق عمومی درآمدی بالغ بر ۷۴ میلیارد تومان را رقم زده است. در این میان، فیلم کمدی «مرد عینکی» به کارگردانی کریم امینی توانسته است با جذب دو میلیون تماشاگر، رکورد پربینندهترین اثر سال جاری را به نام خود ثبت کند و نشان دهد که مخاطبان ایرانی همچنان به چنین آثاری بیشتر روی میآورند. پس از این فیلم، «پیرپسر» با یک میلیون و ۹۸۳ هزار نفر در ردهی دوم قرار دارد و البته از نظر درآمد بهتر از مرد عینکی عمل کرده است.
اما منظره اکران سینماها داستان دیگری را هم روایت میکند؛ داستان تضاد آشکار میان آثار پرطرفدار و فیلمهایی که در حاشیه ماندن را تجربه میکنند. در حالی که آثار کمدی مانند «قسطنطنیه» و انیمیشن «یوز» هر کدام بیش از ۴۰۰ سالن را در اختیار دارند و فروش قابل توجهی را به ثبت میرسانند، فیلمهایی همچون «حرکت آخر» ساخته شهاب حسینی و «لیپار» اثر حسین ریگی با وجود حضور در تعداد قابل توجهی سالن، حتی نتوانستهاند دویست بلیت بفروشند. این شکاف عمیق در میان آمار فروشها، در شرایطی بیشتر میشود که فیلمهای پرانتظار دیگری همچون «آنتیک» و «کوسه» نیز در انتظار اکران هستند و قرار است فضای رقابت را سختتر کنند.
سه پروژهی تازه فیلیمو با حضور بازیگران سرشناس
فیلیمو از آغاز تولید سه سریال جدید خبر داده که هر کدام با ترکیبی جذاب از کارگردانان و بازیگران شناختهشده روبهروی دوربین میروند. امین حسینپور که با دو اثر «درمانگر» و «بازنده» توانسته فضای معمایی و روانشناسانه متمایزی بسازد، این بار در «جناب ابر»، صابر ابر و طناز طباطبایی را کنار هم قرار داده است. این دو بازیگر پیشتر در فیلم «بیرویا» همکاری داشتند و حالا قرار است در اثری که احسان ظلیپور تهیهکنندگی آن را برعهده دارد، دوباره با یکدیگر ظاهر شوند.
از سوی دیگر، محمدحسین مهدویان پس از چهار فصل «زخم کاری» و ساخت «نیمشب»، با سریال «کلاغ» به شبکه نمایش خانگی بازگشته و این بار هادی حجازیفر را که سالها پیش در «ایستاده در غبار» همکاریاش را آغاز کرده بود، دوباره به عنوان بازیگر اصلی انتخاب کرده است. سومین پروژه هم «قصههای تارا» است که علی احمدی، کارگردان نمایش موفق «پپرونی برای دیکتاتور» و سریال «پیکولو»، آن را در قالب یک درام اجتماعی ۹ قسمتی با بازی رعنا آزادیور و محسن کیایی میسازد.
تحولات دیگر پلتفرمهای داخلی
در کنار فیلیمو، پلتفرم شیدا نیز با راهاندازی کانال کودک که روزانه ۱۲ ساعت برنامه پخش میکند، وارد فصل جدیدی شده و نخستین انیمیشن سینمایی خود یعنی «شنگول منگول» را بهصورت آنلاین در اختیار مخاطبان قرار داده است. همچنین دو تاکشوی «پرسونا» با اجرای امیرعلی دانایی که بر محور روانشناسی یونگ و خودشناسی طراحی شده و «رباط صلیبی» با اجرای امیرحسین قیاسی در حوزه ورزش، از دیگر محصولات تازه این پلتفرم هستند. از طرفی سریال «مو به مو» به کارگردانی پرویز شهبازی که نخستین تجربه او در قالب سریال است، مراحل فنی را پشت سر گذاشته و آماده پخش از شیدا شده است. این اثر با بازی هانیه توسلی، میرسعید مولویان و حضور بنیامین بهادری، فضایی اجتماعی را روایت میکند و مستانه مهاجر تهیهکنندگی آن را برعهده دارد.
بحران پلتفرمهای رایگان و چالش مدل AVOD (پخش رایگان با تبلیغات)
در مقابل این پیشرفتها، استارنت با توقف تولید دو سریال «کنکل» و «جزر و مد» نشان داد که مدل پخش رایگان مبتنی بر تبلیغات (AVOD) در ایران هنوز با چالشهای جدی روبهروست. عدم پرداخت حقوق چهار ماهه عوامل و رها شدن پروژهها در میانه راه، نهتنها اعتماد مخاطبان را خدشهدار کرد، بلکه نشان داد این مدل بدون بازار تبلیغاتی پایدار، سازوکار بیمه تولید و شفافیت مالی قابل دوام نیست. پلتفرمهای دیگری مثل بازار و تماشاخونه نیز پیشتر با همین روش شکست خوردند. مهمتر از همه، سکوت ساترا به عنوان نهاد ناظر و نبود چارچوب مشخص برای حمایت از حقوق کاربران و عوامل تولید در چنین موقعیتهایی، پرسشهای جدی درباره آینده اکوسیستم VOD داخلی مطرح کرده است.
ساخت پایتخت 8 فعلا در دستور کار نیست
محسن تنابنده، سرپرست تیم نویسندگی و بازیگر اصلی سریال پایتخت، با صراحت تمام اعلام کرده که در شرایط فعلی نمیتواند ذهنش را درگیر فصل هشتم این مجموعه کند. او اخیرا در گفتوگویی تاکید کرد که آشفتگی و پیچیدگیهای موجود در جامعه به قدری جدی است که فضای ذهنی لازم برای پرداختن به یک پروژه کمدی را از او گرفته است. این در حالی است که تنابنده در حال حاضر تمام انرژیاش را صرف سریال «کندو» به کارگردانی شهرام شاهحسینی کرده و همزمان سرپرستی نویسندگان و ایفای نقش اصلی آن را بر عهده دارد، بنابراین عملاً امکان تمرکز همزمان بر دو پروژه بزرگ را ندارد.
با وجود این، الهام غفوری، تهیهکننده پایتخت، اخیرا تأیید کرده که فصل هشتم نهایتاً تولید خواهد شد، هرچند هنوز طرح نهایی و جذابی که بتواند تازگی لازم را به این سریال پرمخاطب ببخشد، شکل نگرفته است. نکته قابل توجه این است که علیرغم انتشار تصاویری از دیدار برخی عوامل سریال با استاندار مازندران که گمانهزنیهای زیادی درباره آغاز قریبالوقوع فیلمبرداری ایجاد کرد، هیچ برنامه زمانبندی مشخصی برای شروع کار وجود ندارد و احتمالا باید منتظر اتمام پروژه کندو و بهبود فضای کلی جامعه بود تا تیم سازنده بتواند با آرامش خاطر به سراغ پایتخت ۸ برود؛ البته که مورد دوم به این راحتیها برآورده نمیشود!
فیلم کوتاه شاخدار در آمریکا موفق عمل کرد
فیلم کوتاه «شاخدار» ساخته امیرحسین جواهری توانست در جشنواره مستقل FABA آمریکا دو افتخار مهم را از آن خود کند: جایزه بهترین مستند کوتاه برای کارگردان و جایزه بهترین تدوین برای فرید براری. این اثر که جواهری نقشهای کارگردانی، تهیهکنندگی و نویسندگی آن را بر عهده داشته، داستان عارضهای نادر و تخیلی به نام «انسان شاخدار» را روایت میکند؛ بیماریای که بر اساس فرضیه فیلم، در جوامع سنتی و به دلیل تنهایی و سرکوب احساسات فردی، به رویش شاخ بر پیشانی فرد منجر میشود. این رویکرد خلاقانه و نمادین، مخاطب را در تردید میان واقعیت و خیال قرار میدهد. داوران جشنواره به زیبایی تصاویر و استفاده هوشمندانه از نمادهای بصری مانند پرندگان اشاره کردهاند و بر این باورند که فیلم با محو کردن مرزهای ژانری، پرسشهای عمیقی درباره هویت و سرکوب اجتماعی مطرح میکند.
رکوردشکنی فیلم «بچه مردم» در سیوهفتمین دوره جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان
سیوهفتمین جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان شب چهارشنبه 16 مهر در سالن اجلاس اصفهان به کار خود پایان داد. در این جشنواره که با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و چهرههای برجستهای همچون مجید مجیدی، سید جواد هاشمی و ایرج طهماسب برگزار شد، فیلم «بچه مردم» به کارگردانی محمود کریمی به عنوان درخشانترین اثر معرفی کرد. این فیلم توانست با کسب پنج پروانه زرین در رشتههای مختلف، رکورد دریافت بیشترین جایزه را در این دوره به نام خود ثبت کند. جالب است بدانید که کریمی در جدیدترین مصاحبهی خود اعلام کرده که سینمای کودک امروز اوضاع خوبی ندارد و به استانداردهای دهه ۶۰ حتی نزدیک هم نیست.
