حواشی جشنواره جهانی فجر و توهین به نمادهای کهن ایرانی (سینما و تلویزیون در هفتهای که گذشت)
در هفتهای که گذشت، از جشنواره جهانی فجر در شیراز که با توزیع سیمرغهایش به گوشهوکنار دنیا، تنوع جغرافیایی را به رخ کشید، البته با فیلمهایی که به گفته علیرضا زریندست نه از نظر کمیت و نه از نظر کیفیت چندان مطلوب نبودند گرفته تا استعفای پشتسرهم پژمان بازغی و سام درخشانی از انجمن بازیگران که همه را شوکه کرد و البته ماجرای جنجالی ریلیتیشوی «بازمانده» که با پرتاب سنگ به نمادهای کهن ایرانی، طوفانی از انتقادات را به پا کرد و سرانجام توقیف شد، شاهد ماجراهای متنوعی بودیم.
اما فقط همین نبود! محمدحسین فرحبخش با لحنی تند جدایی جشنواره بینالملل فجر از بخش ملی را «خیانت تمامعیار» نامید و اصغر نصیری، کارگردان «شغال» و «مسلخ»، دار فانی را وداع گفت. همچنین، «بچههای آسمان» مجید مجیدی هم نسخه اندونزیایی پیدا کرد البته با یک سوال بزرگ!
نتایج چهلوسومین جشنواره جهانی فیلم فجر
چهلوسومین جشنواره جهانی فیلم فجر شب سهشنبه یازدهم آذرماه در شیراز پرده از برندگان خود برداشت و ثابت کرد که حداقل در بخش توزیع جوایز، تنوع جغرافیایی را جدی گرفته! سیمرغ بلورین بهترین فیلم بخش بینالملل به «درس آموختهها» از مجارستان رسید فیلمی که ظاهرا درسهای بهتری نسبت به بقیه رقبا ارائه داده بود! در بخش چشمانداز هم هیئت داوران تصمیم گرفتند دوستی را حفظ کنند و سیمرغ اول را مشترکا به «راند ۱۳» از تونس و «دو روی پاییز» از ایران، استرالیا و کانادا اهدا کردند. بخش زیتونهای شکسته هم که انگار از اسمش پیداست چه خبر است، سیمرغش را به «آنچه از تو مانده است» داد، فیلمی با تولید مشترک آلمان، قبرس، فلسطین، اردن، یونان، قطر و عربستان یعنی تقریبا نیمی از کشورهای خاورمیانه و اروپا در این پروژه سهیم بودهاند!
اختتامیه با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ، استاندار فارس، ۲۳ هیئت خارجی و با مجریگری فرزاد حسنی در پردیس شهر آفتاب شیراز برگزار شد و جوایز دیگر هم به فیلمهایی از روسیه، مصر، ژاپن، سریلانکا و چک رسیدند. در بخش جلوهگاه شرق، بهنوش صادقی برای «مرد آرام» جایزه گرفت و ثابت کرد که حتی با یک مرد آرام میشود سر و صدای زیادی به پا کرد. جالب اینکه «به من نگاه کن» از روسیه سیمرغ بهترین فیلمنامه را برد. حالا با این همه تنوع جغرافیایی و توزیع جوایز، فقط امیدواریم کیفیت فیلمها هم به اندازه تعداد کشورهای شرکتکننده بالا بوده باشد؛ البته بعد از شنیدن نظر علیرضا زریندست، شک داریم!
آثار ضعیف جشنوارهی جهانی فجر
جشنواره جهانی فجر امسال در شیراز، میزبان فیلمهایی بود که انگار تصمیم گرفته بودند هیچکدام از ویژگیهای یک اثر عالی را به خود نگیرند! علیرضا زریندست، از پیشکسوتان سینمای ایران، در حاشیه این جشنواره با ظرافتی تمام اعلام کرد که آثار حاضر در رقابت نه از نظر تعداد و نه از نظر کیفیت، چیزی برای گفتن نداشتهاند. البته او با مهربانی تمام گفت «جشنواره خوبی برگزار شد»، اما بلافاصله اضافه کرد که فیلمها باید آنقدر ارزشمند باشند که مخاطب را جذب کنند؛ نکتهای که ظاهرا در این دوره کمی از قلم افتاده بود! زریندست با لحنی که هم انتقاد داشت و هم امید، تاکید کرد که کمیت و کیفیت در سینما باید با هم باشند تا جشن معنا پیدا کند.
ساخت نسخه اندونزیایی بچههای آسمان
کمپانی بزرگ اندونزیایی امدی پیکچرز تصمیم گرفته که «بچههای آسمان» مجید مجیدی را به نسخه اندونزیایی تبدیل کند و حالا سؤال مهم این است: آیا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که مالک اصلی فیلم است، از این موضوع خبر دارد یا نه؟ هانانگ برامانتایو، کارگردان اندونزیایی که به خاطر فیلمهایش در ژانرهای مختلف از رمانتیک تا درام شناخته میشود، این بار دست به اقتباس فیلمی زده که در سال ۱۹۹۸ نامزد اسکار بود و از جشنواره فجر ۱۳۷۵ چهار جایزه بزرگ برد. بازیگران جوان، جرد علی و حمایرا جهرا نقش علی و زهرا را بازی میکنند؛ همان خواهر و برادری که داستان کفشهای گمشدهشان دلها را لرزاند.
کمپانی اندونزیایی به صراحت گفته که این فیلم بر اساس «بچههای آسمان» ساخته شده و منطقا باید حق مولف را پرداخت کرده باشد اما کانون پرورش فکری که مالک اصلی این اثر ماندگار است، ظاهرا در جریان نیست که یکی از مهمترین محصولاتش دارد در اندونزی بازسازی میشود! امیدواریم که پیگیریها نتیجه بدهد و مشخص شود آیا این اقتباس قانونی بوده یا یکی دیگر از حقوق مالکیت معنوی ایران دارد بیسر و صدا به هدر میرود!
نهمین دوره المپیاد فیلمسازی نوجوانان ایران
خبر خوش برای نوجوانانی که فکر میکنند اسکارهای آینده مال آنهاست. نهمین دوره المپیاد فیلمسازی نوجوانان ایران فراخوانش را منتشر کرده و از همه نوجوانان ۱۴ تا ۱۷ ساله دعوت کرده تا بیایند و ثابت کنند که سینمای ایران به خون تازه نیاز دارد! این رویداد که از اول تا هشتم بهمن ۱۴۰۴ برگزار میشود، با همکاری دبیرخانه جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان، انجمن سینمای جوانان و بنیاد فارابی، میخواهد استعدادهای خلاق را شناسایی کند. المپیاد در دو بخش «ایده» و «فیلم» با موضوع آزاد برگزار میشود، اما نکته جالب اینجاست که آثار مرتبط با خانواده، امید و وطن در اولویت هستند یعنی آزاد هستید، ولی نه خیلی! ثبتنام از ۱۲ آذر تا ۱۰ دی ماه ادامه دارد و تمام فرآیند به صورت اینترنتی است، پس نوجوانان عزیز باید سراغ سایت فستیوال بروند.
خیانت تمامعیار به سینمای ایران
محمدحسین فرحبخش، تهیهکننده و کارگردان سینما، با لحنی که بیشتر شبیه اعلام جنگ بود تا نقد هنری، اعلام کرد که جدا کردن جشنواره بینالملل فجر از جشنواره ملی، نه یک اشتباه مدیریتی ساده، بلکه یک «خیانت تمامعیار» به سینمای ایران بوده است! او با اشاره به افرادی مانند منوچهر شاهسواری، این تصمیم را محصول ذهن «رانتخواران» دانست که ظاهرا شبها نقشه میکشند چطور جشنوارهای را به دو نیم کنند تا بودجه بیشتری ببرند. فرحبخش با همدردی با محمدمهدی فریدزاده، مدیر فعلی جشنواره، گفت که این وضعیت به او «تحمیل» شده و مرد بیچاره را فریب دادهاند اما تیر اصلی را به سمت وزیر فرهنگ شلیک کرد و حتی پا را فراتر گذاشت و گفت: «نفوذیها یا نادانها این کار را کردهاند» چون معلوم است هر تصمیم بدی حتماً باید یا توطئه باشد یا حماقت!
هنرنمایی لیلا زارع در دو سریال تاریخی
لیلا زارع، بازیگر شناختهشده سینما و تلویزیون، امسال تصمیم گرفته با دو سریال تاریخی به آنتن بیاید و ثابت کند که هنوز عاشق دوران انقلاب و جنگ است! او در سریالهای «گذرگاه» و «سرباز کوچک امام» بازی میکند؛ دو اثری که هر دو داستانشان در تاریخ معاصر، دوران انقلاب و جنگ میگذرد. «سرباز کوچک امام» روایت زندگی مهدی طحانیان، جوانترین اسیر جنگ هشت ساله است که قرار است در پنج فاز و طی دو سال تولید شود و در نهایت یک مجموعه ۳۵ تا ۴۰ قسمتی تحویل تماشاگران بدهد. سعید سعدی تهیهکننده و محمدباقر مفیدیکیا کارگردان این سریال هستند.
سریال دیگر زارع، «گذرگاه» با کارگردانی جواد میرآقازاده است که قرار است در ۲۵ قسمت تولید شود و حمیدرضا پگاه و مهدی فخیمزاده هم در کنار او بازی میکنند. لیلا زارع که ابتدای دهه ۸۰ با فیلم «ما همه خوبیم» به سینما معرفی شد و سیمرغ بهترین بازیگر مکمل را گرفت، سالها سریال بازی نکرد، اما وقتی برگشت با «ارمغان تاریکی» جایزه بهترین بازیگر نقش اول جشنواره جامجم را برد یعنی بازگشتی که ارزشش را داشت! حالا او دوباره با دو پروژه تاریخی به تلویزیون برگشته و بهنظر میرسد که قرار است تماشاگران را با نقشهای درخشانش شگفتزده کند. فقط امیدواریم که این دو سریال واقعاً به اندازه تلاش و زمان صرفشده روی آنها، ارزش تماشا داشته باشند.
از سلبریتیها چخبر؟
استعفاهای پشت سر هم!
انجمن بازیگران سینما این روزها شبیه یک سریال درام شده که هر روز یک فصل جدید دارد! پژمان بازغی، رئیس انجمن، روز سهشنبه یازدهم آذرماه با انتشار متنی مودبانه و پر از کلمات دیپلماتیک مثل «دلایل شخصی و کاری»، از ریاست انجمن بازیگران استعفا کرد البته بدون اینکه حتی یک کلمه به حواشی اخیر اشاره کند که شامل بازداشت چند بازیگر در یک شبنشینی و بیانیه جنجالی حمایتی انجمن بود. بازغی در متن استعفایش نوشت که تمام تلاشش را کرده تا «شأن و شخصیت اعضا» را حفظ کند و امیدوار است هیئت مدیره «نقشه راه روشن و امیدوارانهای» را که ترسیم کردهاند به سرانجام برسانند.
اما ماجرا اینجا تمام نشد و سام درخشانی، نایب رئیس انجمن، هم سریع وارد عمل شد و در یک استوری کوتاه در اینستاگرام اعلام کرد که او هم استعفا میدهد. حالا که دو نفر از سران انجمن بازیگران پشت سر هم با عجله چمدانهایشان را بستهاند، سوال اصلی این است: آیا واقعاً «دلایل شخصی و کاری» مقصر هستند، یا اینکه فشار ناشی از حواشی بازداشت بازیگران و بیانیه حمایتی انجمن آنقدر سنگین بوده که ماندن دیگر امکانپذیر نبوده؟ شاید واقعا وقت آن رسیده که کسی بیاید و بپرسد این «نقشه راه روشن» دقیقا به کجا منتهی میشود، چون فعلا که مسیر خیلی مهآلود به نظر میرسد!
عذرخواهی سیامک انصاری و مهران غفوریان بابت توهین به نمادهای کهن ایرانی
ریلیتیشوی «بازمانده» این روزها حسابی باعث جنجال شده است. ماجرا از این قرار بود که در قسمت سوم این برنامه، شرکتکنندهها برای خرد کردن یک پازل، تصمیم گرفتند به نمادهای کهن ایرانی مثل شیردال و درفش کاویانی که روی سیبلها نقاشی شده بودند، سنگ پرتاب کنند! انگار کسی به سازندگان نگفته بود که شاید بهتر باشد برای یک مسابقه تلویزیونی، نمادهای فرهنگی را هدف سنگباران قرار ندهند. سعید طالبی، تهیهکننده و کارگردان برنامه، پس از انتشار ویدیو و طوفانی از انتقادات در فضای مجازی، با عذرخواهی اعلام کرد که «سهلانگاری رخ داده» را میپذیرد و البته مسئولیت را به گردن خودش انداخت و گفت «عوامل و هنرمندان هیچ گناهی ندارند». مهران غفوریان و سیامک انصاری، مجریان برنامه، هم با انتشار متنهای عذرخواهی در فضای مجازی، اعلام کردند که «عاشق ایران و مردم ایران» هستند و نمیتوانند تصور کنند به تاریخ و غرور سرزمینشان توهین شود، حالا سوال اینجاست که وقتی دارید همچین برنامهای را اجرا میکنید، به چه چیزی فکر میکنید؟
البته ماجرا اینجا تمام نشد و ساترا هم وارد عمل شد و اعلام کرد که برنامه بدون مجوز منتشر شده و سکوی پخشکننده «بازمانده» را توقیف کرد؛ یعنی حالا واقعا برنامه بازمانده شد! منتقدان این اقدام را «ضدایرانی و مخالف هویت کهن ایرانی» توصیف کردند و از انصاری و غفوریان به شدت انتقاد کردند که چطور حاضر شدهاند چنین برنامهای را اجرا کنند. طالبی در عذرخواهیاش قول داد که «تمام تلاشش را خواهد کرد موجب رنجش خاطر مردم نشود» اما آب که از سر گذشت، چه یک وجب چه صد وجب!
اصغر نصیری دار فانی را وداع گفت
سینمای ایران یکی دیگر از چهرههای خود را از دست داد. اصغر نصیری، کارگردان فیلمهایی چون «شغال» و «مسلخ»، پس از چند روز بستری در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان غیاثی، دار فانی را وداع گفت. داود موثقی، کارگردان سینما، با تایید این خبر گفت که نصیری به دلیل مشکلات شدید تنفسی با وضعیت بحرانی بستری شده بود و متاسفانه علیرغم تلاشهای کادر درمان، نتوانست از این بحران جان سالم به در ببرد. نصیری که فارغالتحصیل رشته کارگردانی بود، مسیر حرفهای خود را از سال ۱۳۷۰ با عناوینی مثل برنامهریز، دستیار کارگردان و تدوینگر آغاز کرد یعنی از پایینترین پلههای سینما شروع کرد و با صبر و پشتکار به جایگاه کارگردانی رسید. اولین فیلم بلند سینمایی او، «مجروح جنگی»، در هفدهمین جشنواره فجر و جشنواره دفاع مقدس به نمایش درآمد و پس از آن فیلمهایی مثل «لوکوموتیوران»، «ستیز با درون»، «شغال» و «مسلخ» را کارگردانی کرد.
