حواشی جشن حافظ و بازگشت رویا نونهالی (سینما و تلویزیون در هفتهای که گذشت)
سینمای ایران این روزها درگیر چالشهای متعددی است: از یکسو گیشه سینما با رقابت تنگاتنگ «آقای زالو» و «کفایت مذاکرات» به زحمت ۲۷ میلیارد تومان فروش هفتگی دارد و تنها ۳۶۴ هزار نفر به سالنها میروند، در حالی که انیمیشن «یوز» بعد از سه ماه همچنان پرفروش است. از سوی دیگر، کمال تبریزی با امیدواریهای مشروط از احتمال اکران فیلمهای توقیفی مثل «قاتل و وحشی» و «خیابانهای آرام» میگوید، در حالی که «پیرپسر» با قاچاق فیلم و توقیف اکران آنلاینش دستوپنجه نرم میکند و تهیهکنندهاش از بیتوجهی دستگاه قضایی شکایت دارد.
در همین حال، حداقل شش فیلم درباره جنگ ۱۲ روزه برای جشنواره فجر آماده شدهاند، ایرج طهماسب و داریوش فرضیایی بعد از سالها دوری به تلویزیون برمیگردند، یوسف حاتمیکیا با تکنولوژی اتموس میخواهد تاریخساز شود (هرچند فقط پنج سینما برای پخش آن امکانات دارند!)، رویا نونهالی در سریالی که دو بار کارگردانش عوض شده نقش تروریست بازی میکند، سریال «وحشی» از اتهام توهین به صنف وکلا تبرئه شده، و در جشن حافظ هم «پیرپسر» بهترین فیلم شد اما حواشی امیرحسین قیاسی و همسرش بیشتر از جوایز سروصدا به پا کرد. خلاصه اینکه سینمای ایران همچنان با نفسهای آخر در حال تلاش است تا سرپا بماند!
نبرد تنگاتنگ زالوها و مذاکرهکنندگان در گیشه
سینماهای ایران در هفتهای که گذشت، شاهد رقابتی بودند که میتوان آن را جنگ رو در روی دو غول نامید. «آقای زالو» با فروش هفتگی ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومانی توانست تنها با ۸۰۰ میلیون تومان اختلاف، رقیب سرسختش «کفایت مذاکرات» را پشت سر بگذارد و عنوان پرفروشترین فیلم هفته را از آن خود کند. این در حالی است که مجموع فروش هفتگی تمام سینماهای کشور به ۲۷ میلیارد تومان رسید و تنها ۳۶۴ هزار نفر زحمت کشیدند و به سالنهای سینما رفتند، رقمی که نشان میدهد مردم یا پول سینما رفتن ندارند یا حوصله تماشای این شاهکارها را! «طهران ۵۷» هم با ۳ میلیارد تومان فروش، خودش را در جایگاه سوم جا کرد.
اما ستاره واقعی این جدول، بدون شک انیمیشن «یوز» است که بعد از سه ماه اکران همچنان در میان چهار فیلم برتر ایستادگی میکند و این هفته هم ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان فروخت تا مجموع فروشش به ۷۹ میلیارد تومان برسد؛ رقمی که نشان میدهد گاهی یک پلنگ کارتونی بهتر از تمام بازیگران و کارگردانهای واقعی میتواند مخاطب جذب کند! در نهایت، این آمار و ارقام داستان سینمایی را روایت میکنند که دارد با نفسهای آخر تلاش میکند سرپا بماند، در حالی که مخاطبانش یا خانه نشستهاند یا مشغول تماشای پلتفرمهای آنلاین هستند.
وقتی فیلمها در سالن انتظار پیر میشوند!
کمال تبریزی، کارگردانی که این روزها در کسوت عضو شورای پروانه نمایش نشسته، اعلام کرده که «قاتل و وحشی»، «شیشلیک» و حتی «خیابانهای آرام» خودش سرانجام روی پرده خواهند رفت. البته این امیدواریها شرط و شروط خاص خودش را دارد: مثلا محمود رضوی باید لطف کند و درخواست مجوز بدهد، سازندگان «شیشلیک» هم باید بیدار شوند و اقدامی کنند، و در مورد «قاتل و وحشی» که ماجرا جالبتر است، فقط کافی است تا جریانهای خارج از وزارت ارشاد کمی چشمپوشی کنند و موی سر تراشیده خانم حاتمی را فراموش کنند! تبریزی با ظرافت یادآوری میکند که خشونت فیلم اصلا مشکل نیست و با یک ردهبندی سنی ساده حل میشود، اما موضوع حجاب آنقدر حساس شده که انگار داریم درباره امنیت ملی مذاکره میکنیم نه یک صحنه سینمایی.
در بخش دیگری از این روایت، تبریزی با حسرت به دوران «مارمولک» اشاره میکند و میگوید آن زمان شرایط بهتر بود چون حداقل فیلمش توانست روی پرده برود، هرچند بعدا کسانی مانع ادامهاش شدند. اما «خیابانهای آرام» پانزده سال است که در جایگاه توقیف نشسته و منتظر معجزهای است که شاید هیچوقت رخ ندهد، چون هم دبیر جشنواره و هم اعضای شورا تحمل نداشتند فیلم را ببینند! نکته جالب اینجاست که او با اشاره به «پیرپسر» و «غریزه» که با بحث و گفتوگو مجوز گرفتند، به ما یادآوری میکند که در این کشور گاهی برای رسیدن به حقت باید دور میز مذاکره بنشینید و با اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس موضوعاتی را روشن کنید، انگار که سینما یک پازل پیچیده است که باید با صبر و حوصله حل شود. سرانجام، او با خوشبینیای که نمیدانیم از روی ایمان است یا استیصال، اعلام میکند که با حضور «افرادی که از دل خود سینما هستند» همه چیز حل خواهد شد.
وقتی سینمای ایران با صدای اتموس میخواهد جهانی شود!
یوسف حاتمیکیا با فیلم «اسکورت» تصمیم گرفته تاریخساز شود و برای نخستین بار در ایران، تکنولوژی میکس اتموس را در داخل کشور پیاده کند. این اثر سینمایی که به تهیهکنندگی محمدرضا منصوری و با طراحی صدای علیرضا علویان ساخته میشود، قرار است صدای سهبعدی و فراگیرش را نه فقط به عنوان یک تکنولوژی بلکه به عنوان «ابزاری روایی» برای تقویت فضا و تنش به کار بگیرد، جملهای که احتمالا از بروشور تبلیغاتی یک شرکت صدابرداری کپی شده! علویان که پیشتر میکس اتموس انیمیشن «آخرین داستان» را در خارج انجام داده بود، این بار با همکاری استودیو نارین تصمیم گرفته همه چیز را در ایران پیش ببرد و ثابت کند که ما هم میتوانیم. فیلم که با سرمایهگذاری بانک کشاورزی و مشارکت بنیاد فارابی تولید شده، قرار است به مسائل ملتهب شوتیها بپردازد و با بازی امیر جدیدی و هدی زینالعابدین در جشنواره فجر به نمایش درآید.
اما نکته جالب داستان اینجاست که در حال حاضر تنها پنج سینما در تهران، اصفهان و شیراز مجهز به سیستم پخش اتموس هستند، یعنی شما یک فیلم با فناوری پیشرفته میسازید که فقط پنج سالن میتوانند آن را به درستی پخش کنند! این شبیه این است که یک ماشین فرمول یک بسازید و بخواهید آن را روی جادههای خاکی برانید. البته روابط عمومی پروژه با خوشبینی تمام اعلام کرده که این گام میتواند «زمینهساز گسترش استفاده از فناوریهای پیشرفته» باشد و وابستگی به استودیوهای خارجی را کاهش دهد، جملهای که معمولا وقتی میشنویم، میدانیم که احتمالا قرار است ده سال دیگر هم همین وضعیت باقی بماند! شاید هم هدف اصلی این است که وقتی فیلم را برای جشنوارههای خارجی میفرستیم، بتوانیم با افتخار بگوییم «میکس اتموسش در ایران انجام شده»، حتی اگر مخاطبان داخلی هیچوقت فرصت تجربه این صدای سهبعدی را نداشته باشند. در نهایت، «اسکورت» با تکنولوژی روز دنیا، باید منتظر بماند و ببیند آیا میتواند از پس رقابت با «آقای زالو» و «کفایت مذاکرات» برآید یا نه چون در سینمای ایران، صدای اتموس شاید کمتر از یک کمدی خوب مخاطب جذب کند!
عموپورنگ و طهماسب
ایرج طهماسب، مردی که معمولاً تن به مصاحبه نمیدهد و از تاکشوهای تلویزیونی فراری است، شب یلدا در برنامه «هزارویک» ظاهر شد و با حضورش همه را به این نتیجه رساند که احتمالاً پای یک معامله بزرگ در میان است! وقتی هومن حاجیعبدالهی با لبخند معناداری پرسید شنیده قرار است کار جذابی برای تلویزیون انجام دهد، طهماسب با لحنی که در آن احتیاط و امیدواری درهم تنیده شده بود، گفت «هنوز مشخص نیست و فعلاً مذاکرات ادامه دارد»، جملهای که ترجمهاش میشود: «بله، دارم برمیگردم اما نمیخواهم زیاد هیجانزده به نظر برسم!» ماجرا از آنجا جالبتر میشود که نوروز ۱۴۰۳ طهماسب «مهمانی» را برای شبکه نسیم ساخت، اما بعد از آن همکاری ادامه پیدا نکرد چون عوامل برنامه در مصاحبهها فاش کردند که یک سال است دستمزدشان را نگرفتهاند، یعنی روابط چندان دوستانهای نبود! اما حالا که صداپیشههای کاراکترهای عروسکی یک فایل صوتی برای طهماسب ضبط کردهاند، میشود حدس زد که گویا دستمزدها پرداخت شده یا قولهای جدیدی داده شده که فصل جدید «مهمانی» را برای نوروز ۱۴۰۵ امکانپذیر کرده است.
در همین حال، داریوش فرضیایی که چهار سال است با تلویزیون قهر کرده و مشغول ساختن سریال برای شبکه نمایش خانگی بود، ظاهراً تصمیم گرفته دوباره به خانه پدری بازگردد! حامد وکیلی در ویژه برنامه شب یلدای شبکه سه اعلام کرد که مشغول بازی در سریال «اکسیر» به کارگردانی احمد درویشعلیپور است و داریوش فرضیایی نقش اصلی را بازی میکند، خبری که برای طرفداران عموپورنگ مثل یافتن گنجی گمشده است! این تیم که قبلا «محله گل و بلبل»، «بچه محل» و «کلبه عموپورنگ» را در تلویزیون ساخته و بعد از آن «لالایی» و «آرزوهای چپکی» را در پلتفرم خانگی، حالا دوباره به آغوش تلویزیون برگشته، شاید چون فهمیدهاند که پول شبکه نمایش خانگی هم آنقدرها که فکر میکردند زیاد نیست! نکته جالب اینکه هر دوی این بازگشتها در آستانه نوروز ۱۴۰۵ اتفاق میافتد، انگار تلویزیون برای نوروز به این نتیجه رسیده که بدون عموپورنگ و مهمانی طهماسب، سفرهاش خالی است و ناچار شده دست صلح به سمت کسانی دراز کند که چند سال پیش با آنها سر دستمزد دعوا داشته. حالا باید منتظر ماند و دید آیا این آشتیها دوام میآورند یا دوباره سر پول و قرارداد به جان هم میافتند!
بازگشت رویا نونهالی
رویا نونهالی که ۲۴ سال پیش با نقش «ناتاشا» در سریال «خواب و بیدار» ما را به دنیای زنان خلافکار و داستانهای جنایی آشنا کرد، حالا تصمیم گرفته یک پله بالاتر برود و در سریال «روشنایی شب» نقش یک تروریست واقعی را بازی کند. این سریال جاسوسی امنیتی که این روزها به کارگردانی محمود معظمی در حال تصویربرداری است، داستان تروریستی را روایت میکند که برای انجام عملیاتی پیچیده وارد ایران میشود، البته معلوم نیست این عملیات چقدر پیچیده است، اما با توجه به تاریخچه سریالهای امنیتی ما، احتمالا شامل چند تعقیب و گریز خیابانی و دو سه صحنه دراماتیک در یک انبار متروکه میشود! نونهالی که سالهاست از صحنه تلویزیون دور بود، حالا با این نقش منفی قصد دارد به مخاطبانش یادآوری کند که هنوز در زمینه بازی نقشهای شرور حرف اول را میزند.
اما ماجرای پشت پرده تولید این سریال از خود داستانش جالبتر است. «روشنایی شب» ابتدا به کارگردانی احمد مرادپور، کارگردان کهنهکار، جلوی دوربین رفته بود، اما ظاهرا مسئولین از کیفیت کار راضی نبودند و تصمیم گرفتند او را کنار بگذارند و محمود معظمی را جایگزینش کنند. معظمی هم با اعتماد به نفس تمام تصمیم گرفت تمام سکانسهای قبلی را دور بریزد و از صفر شروع کند. حالا این سریال ۳۰ قسمتی که براساس فیلمنامه عباس نعمتی و با تهیهکنندگی بهروز مفید در حال ساخت است، باید منتظر بماند و ببیند آیا این بار کیفیتش مسئولین را راضی میکند یا باز هم کارگردان سومی باید سراغش بیاید! در هر صورت، بازگشت نونهالی در نقش تروریست نوید میدهد که حداقل یک عنصر جذاب در این سریال وجود دارد.
وقتی یک سریال باعث میشود وکلا به دادگاه بروند!
موسسه فیلمنت و سازندگان سریال «وحشی» این روزها میتوانند نفس راحتی بکشند، چون دادسرای فرهنگ و رسانه تهران تصمیم گرفته آنها را از اتهام نشر اکاذیب، توهین به صنف وکلا و تشویش اذهان عمومی تبرئه کند، البته بعد از اینکه مدتی را در دل نگرانی سپری کردند که مبادا به خاطر یک شخصیت داستانی زندانی شوند. ماجرا از آنجا شروع شد که فردی با دیدن شخصیت «رها جهانشاهی» با بازی نگار جواهریان، وکیلی که در سریال اسرار موکلش را فاش میکند و علیه او شهادت میدهد، به این نتیجه رسید که این سریال دارد به صنف شریف وکلا توهین میکند و باعث بدگمانی جامعه میشود! شاکی که ظاهرا از دیدن این صحنهها به شدت ناراحت شده بود، از هومن سیدی (کارگردان)، محمدرضا صابری (تهیهکننده) و بقیه عوامل شکایت کرد و خواستار توقف پخش سریال شد، انگار که سریال مستند است و دارد واقعیت حرفه وکالت را نشان میدهد.
خوشبختانه بازپرس پرونده بعد از بررسی محتویات، قرار منع تعقیب سازندگان را صادر کرد و تاکید کرد که هر اقدام غیراخلاقی در یک فیلم لزوما جرم نیست و راهکار مقابله با این موارد «فرهنگسازی و تعامل» است، نه واکنش کیفری و قضایی. دادگاه همچنین اعلام کرد که تولید این سریال مصداق افعال حرام یا جریحهدار کردن عفت عمومی نیست. این حکم نه تنها برای سازندگان «وحشی» خبر خوبی است، بلکه نشان میدهد که هنوز امیدی هست که قضات ما بتوانند بین هنر و واقعیت تفاوت قائل شوند و هر کسی که از دیدن یک شخصیت منفی در سریال ناراحت شد، نتواند سازندگان را به دادگاه بکشاند.
پیرپسر: داستان قاچاقی که به معجزه نیاز دارد!
حنیف سروری، تهیهکننده فیلم «پیرپسر»، این روزها مشغول تعریف داستانی است که بیشتر شبیه یک فیلم جاسوسی هالیوودی است تا یک ماجرای واقعی سینمای ایران! او میگوید فیلمش توسط شخصی که مسئول پخش بینالمللی و ثبتنام در فستیوالها بود قاچاق شده و همین فرد با واتر مارک اختصاصی خودش فیلم را منتشر کرده است یعنی حتی زحمت پاک کردن نشانهاش را هم نکشیده! سروری با لحنی که در آن عصبانیت و ناامیدی درهم تنیده شده، توضیح میدهد که وقتی متوجه ماجرا شدند، فرد مظنون شبانه در حال خروج از کشور بود و آنها با عجله به فرودگاه رفتند اما «هیچ ترتیب اثری به صحبتهایشان داده نشد» و فرد از گیت رد شد و ظاهرا به ترکیه و سپس به کشور دیگری رفت. حالا دو ماه از شکایت آنها گذشته اما نه دادستانی اقدامی کرده، نه پرونده به شعبهای ارجاع شده و نه حتی فرد مظنون را که گویا این روزها در ایران است ممنوعالخروج کردهاند.
اما ماجرا اینجا تمام نمیشود و بخش جالبتر داستان از جایی شروع میشود که سروری میگوید بعد از قاچاق فیلم، آنها تصمیم گرفتند برای جلوگیری از ضرر یک میلیون دلاری، فیلم را آنلاین در فیلمنت اکران کنند، اما چهارپنج روز بعد، به دستور دادستانی پخش فیلم متوقف شد، آن هم بدون هیچ دلیل قانونی! او با حیرت تعریف میکند که به آنها گفتهاند «غیرقانونی و غیرمجاز فیلم را پخش کردهاید»، در حالی که فیلم پروانه نمایش از وزارت فرهنگ داشته و در سینماها هم اکران شده است. حالا او مشغول پیگیری سریالی کردن فیلم با پلتفرمهای دیگر است و امیدوار است شش قسمت سریال را برای عید منتشر کند.
جنگ ۱۲ روزه؛ محور اصلی جشنواره فجر
سینمای ایران این روزها مشغول تولید انبوه فیلمهایی درباره جنگ ۱۲ روزه است. حداقل شش فیلم درباره این جنگ آماده شده یا در حال تولید است، از «نیمشب» محمدحسین مهدویان که بعد از چهار سال دوری از سینما برگشته، تا «مهمان ناخوانده» ابراهیم امینی که قصد دارد جنگ را از زاویه خانوادگی و حتی کمدی نشان دهد، البته معلوم نیست چطور با چالشهای آن کنار آمده، اما حتما امینی راهی پیدا کرده! مهدویان هم که با «ایستاده در غبار» سابقه نسبتا خوبی دارد، این بار با الناز ملک و تهیهکنندگی حبیب والینژاد «نیمشب» را ساخته که فیلمبرداریاش در یوسفآباد تهران انجام شده و براساس یک ماجرای واقعی است.
از طرف دیگر، برادران رزاقکریمی با «کافه سلطان»، محسن بهاری با «قمارباز» که درباره هک بانکها در جریان جنگ است، سالار طهرانی با «دکه» و بابک برجسته با «گلوریا» همگی تصمیم گرفتهاند سهمی از این جنگ ۱۲ روزه داشته باشند. نکته جالب اینکه همه این فیلمها در تهران فیلمبرداری شدهاند. حالا باید دید آیا این جنگ ۱۲ روزه میتواند مثل فیلمهای جنگ هشتساله که بیش از ۳۵ سال از ساختشان میگذرد اما همچنان دیدنی هستند، به دوره خاصی تبدیل شود، یا اینکه فقط یک ترند موقتی برای پر کردن جشنواره فجر است که تا سال بعد همه فراموشش کنند.
جشن حافظ: جایی که حواشی از جوایز جالبتر است!
بیستوچهارمین جشن حافظ اخیرا برگزار شده و طبق سنت همیشگی جشنهای سینمایی ایران، حواشی آن از خود مراسم پررنگتر بود. مراسم با سخنان امید معلم شروع شد که از «دستاندرکارها» در برگزاری جشن گفت و تغییر چندباره محل مراسم را دلیلی دانست تا تعداد کمتری حضور پیدا کنند. وایرالترین صحنه شب اما زمانی رقم خورد که امیرحسین قیاسی برای برنامه «نیمهشب» جایزه بهترین چهره تلویزیونی را برد. او همچنین برای اولین بار با همسرش در یک رویداد رسمی شرکت کرد و به سرعت فیلمها و عکسهای آنها با تیتر «تایپ قیاسی را دیدیم» وایرال شد، یعنی مردم بیشتر از جوایز سینمایی، به زندگی شخصی قیاسی علاقه داشتند. حاشیه دیگر شب زمانی ساخته شد که موسیقی رپ روی کلیپی از عباس کیارستمی و جعفر پناهی پخش شد و با تشویق ممتد حضار همراه بود.
در همین شب، فیلم «پیرپسر» جوایز بهترین فیلم، بهترین کارگردانی برای اکتای براهنی و بهترین بازیگر مرد درام سینمایی برای حسن پورشیرازی را از آن خود کرد، البته پورشیرازی جایزهاش را به بهرام بیضایی تقدیم کرد و حنیف سروری هم از بازیگرانی صحبت کرد که در سالهای اخیر ممنوعالکار شدهاند. «وحشی» هم که این روزها در دادگاه تبرئه شده، توانست جوایز بهترین سریال و بهترین کارگردان تلویزیونی را ببرد. رضا عطاران و الیکا عبدالرزاقی هم برای «اجل معلق» جوایز بهترین بازیگر کمدی را بردند و بهنوش طباطبایی با نقش زری در «سووشون» جایزه بهترین بازیگر زن درام تلویزیونی را با استایل خاص خود به خانه برد. نکته جالب اینکه جایزه بهترین دستاورد هنری به انیمیشن «در سایه سرو» رسید که در اسکار ۲۰۲۵ موفق بود، اما هیچیک از عواملش حاضر نبودند و فقط پیامشان قرائت شد.
