۱۰ فیلم نفسگیر شبیه «خانهای از دینامیت» که باید ببینید
اگر شما هم در همان چند دقیقهی ابتدایی، جذب هیجان و روایت تاریک و چندلایهی «خانهای از دینامیت» (A House of Dynamite) شدهاید، تنها نیستید؛ این فیلم از آن دست پروژههایی است که نتفلیکس هر چند سال یکبار رو میکند تا یادمان بیندازد چرا هنوز دربارهاش حرف میزنیم. «خانهای از دینامیت» از لحظات آغازین یقهتان را میگیرد و تا آخر رها نمیکند اما تنها اثری نیست که چنین حالوهوای تعلیقآمیزی دارد و شبیه آن تاکنون چند فیلم هیجانانگیز ساخته شده است.
فیلمهای بزرگی تاکنون به سراغ بزرگترین کابوس بشر رفتهاند: سایهی همیشگی جنگ هستهای و این سوال آزاردهنده که «اگر همهچیز اشتباه پیش برود، چه؟». بعضی از این فیلمها تمرکزشان را روی آدمهای معمولی میگذارند؛ کسانی که ناخواسته وسط گرداب تصمیمهایی افتادهاند که برای هیچ انسانی طراحی نشده؛ و برخی دیگر، داستان افرادی را روایت میکنند که نقش مهمتری در رویدادها دارند.
10- روز بعد (The Day After)
- سال اکران: 1983
- کارگردان: نیکولاس مایر
- بازیگران: جیسون روباردز، جوبت ویلیامز، استیو گوتنبرگ، جان کالم، جان لیسگو، ایمی مدیگان، آرلیس هاوارد
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 86 از 100
«روز بعد» داستان چند خانواده و آدم عادی را در روزهای منتهی به یک جنگ هستهای تمامعیار بین آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی روایت میکند. دکتر راسل اوکس (جیسون روباردز)، کشاورز جیم دال (جان کالم)، دانشجوی پزشکی دنیس (ویلیام آلن یانگ)، پرستار نانسی (جوبت ویلیامز) و… زندگی روزمرهشان را ادامه میدهند، آنهم در حالی که تنشهای جهانی بالا گرفته، موشکها شلیک میشوند و انفجارهای هستهای شهرهای بزرگ را نابود میکنند. فیلم با نگاهی واقعگرایانه و وحشتناک، لحظات قبل، حین و ساعات اولیه پس از حمله هستهای را به تصویر میکشد و زندگی این افراد را در میان ویرانی، تشعشعات و فروپاشی جامعه دنبال میکند.
«روز بعد» یک فیلم تلویزیونی است که برای شبکه اِیبیسی ساخته شد و آن روزها بودجهای 7 میلیون دلاری داشت که تقریبا از اکثر پروژههای مشابه بالاتر بود. پخش فیلم هم با رکوردشکنی همراه بود و با بیش از 100 میلیون بیننده آمریکایی، یکی از پربینندهترین برنامههای تاریخ تلویزیون آمریکا شد. «روز بعد» با حواشی خاصی هم همراه بود. قبل از اینکه روی آنتن برود، برخی از سیاستمداران، آن را به «ضد آمریکایی» بودن متهم کردند و حتی خواستار سانسور یا لغو پخش آن شدند. پس از پخش اما نگاهها به آن عوض شد و فیلم مورد تحسین قرار گرفت.
«روز بعد» تاثیر فرهنگی عمیقی گذاشت، بحثهای جدی درباره جنگ سرد و سلاحهای هستهای را در جامعه آمریکا برانگیخت و حتی گفته میشود بر مذاکرات خلع سلاح ریگان و گورباچف تاثیر داشت. اگر از تماشای «خانهای از دینامیت» لذت بردهاید، «روز بعد» هم احتمالا شما را راضی خواهد کرد، زیرا هر دو فیلم پیامدهای ویرانگر تخریب گسترده بر مردم عادی را بررسی میکنند، هرچند در زمینههای مختلف؛ «خانهای از دینامیت» خشونت و هرج و مرج را بیشتر از منظر نظامی به تصویر میکشد، «روز بعد» موضوعی مشابه را در مقیاس جهانی و آخرالزمانی بررسی میکند و نشان میدهد که غیرنظامیان چگونه در دام نیروهایی خارج از کنترل خود میافتند. هر دو فیلم بر آسیبپذیری انسان، غرایز بقا و بار عاطفی رویدادهای فاجعهبار تمرکز دارند.
9- نقطه برتری (Vantage Point)
- سال اکران: 2008
- کارگردان: پیت تراویس
- بازیگران: دنیس کواید، متیو فاکس، فارست ویتاکر، آیلیت زورر، سیگورنی ویور، ادگار رامیرز، ویلیام هرت
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 6.6 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 34 از 100
این تریلر سیاسی-معمایی، سوءقصد تروریستی به رئیسجمهور آمریکا، هنری اشتون (ویلیام هرت) را در شهر سالامانکا اسپانیا از 8 زاویه دید متفاوت روایت میکند. ماجرا از نگاه مامور سرویس مخفی، توماس بارنز (دنیس کوئید)، خبرنگار تلویزیونی، رکس بروکس (سیگورنی ویور)، گردشگر آمریکایی، هاوارد لوئیس (فارست ویتاکر)، تروریست، خاویر (ادگار رامیرز) و دیگران بازگو میشود و هر بار چند دقیقه به عقب برمیگردد تا قطعات پازل کامل شود.
«نقطه برتری» در دوران اکران به فروش خوبی رسید اما واکنشها به آن منفی بود. فیلم که مشخصا از ساختار «راشومون» کوروساوا الهام گرفته، به دلیل تکرار بیش از حد و پایان ضعیف با انتقاد روبهرو شد. ضمن اینکه اسپانیاییها هم نسبت به تصویر منفی و سوالبرانگیزی که فیلم از سالامانکا و پلیس اسپانیا نشان میدهد هم اعتراض داشند.
با این حال، برای کسانی که تحت تاثیر روایت نفسگیر فیلم «خانهای از دینامیت» قرار گرفتهاند، «نقطهی برتری» هم گزینه مناسبی به حساب میآید و از چند وجه به آن شبیه است. مانند «خانهای از دینامیت»، فیلم بر شخصیتهایی تمرکز میکند که ناخواسته در سختترین شرایط ممکن قرار گفتهاند و باید بر اساس اطلاعات محدود تصمیم بگیرند. و هر دو داستان، شامل رویدادهایی هستند که از زوایای متعدد بازبینی میشوند و به بینندگان این فرصت را میدهند که به نتیجهگیریهای خودشان برسند.
8- چشمی در آسمان (Eye in the Sky)
- سال اکران: 2015
- کارگردان: گوین هود
- بازیگران: هلن میرن، آرون پال، آلن ریکمن، برخد عبدی، جان هفرنان، مونیکا دولان، ریچارد مککیب، بابو سیسی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.3 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 95 از 100
این فیلم کمتردیدهشدهی گوین هود (خالق «بازی اندر»)، یک عملیات ضدتروریستی با پهپاد را دنبال میکند که در نایروبی، کنیا، برای کشتن چند تروریست ارشد القاعده برنامهریزی شده است. سرهنگ کاترین پاول (هلن میرن) در لندن، خلبان استیو واتس (آرون پال) در نوادا، سیاستمداران بریتانیایی (آلن ریکمن در آخرین نقش سینماییاش) و آمریکایی در اتاقهای جنگ، و مامور میدانی، جمال (برخد عبدی)، همگی باید در چند ساعت تصمیم بگیرند که آیا حمله را انجام دهند یا نه، چرا دچار تردید شدهاند؟ چون یک دختر کوچک کنیایی وارد منطقه هدف شده. فیلم لحظهبهلحظه تنشهای اخلاقی، سیاسی و انسانی یک جنگ مدرن پهپادی را نشان میدهد.
«چشمی در آسمان» بیتردید یکی از بهترین تریلرهای سیاسی دهه 2010 است. با وجود این، بعضی از سیاستمداران، آن را «بیش از حد سادهانگارانه» توصیف کردند. مرگ ناگهانی آلن ریکمن در حین تبلیغ فیلم نیز به بار احساسی آن افزود. شبیه «خانهای از دینامیت»، این فیلم هم تنش بین عملیاتهای پرمخاطره و پیچیدگی اخلاقی استفاده از زور در جنگ مدرن را بررسی میکند، و البته به همان اندازه هیجانانگیز است.
7- گزارش (The Report)
- سال اکران: 2019
- کارگردان: اسکات زد. برنس
- بازیگران: آدام درایور، آنت بنینگ، جان هم، کوری استول، متیو ریس، جنیفر موریسون، تیم بلیک نلسون، مایکل سی هال
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.2 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 83 از 100
این ساخته اسکات زد. برنس، داستان واقعی تحقیق پنجساله دنیل جونز (آدام درایور)، کارمند سنای آمریکا، را روایت میکند که به دستور سناتور دایان فاینستاین (آنت بنینگ) برنامه بازجوییهای شدید سیا پس از 11 سپتامبر (شامل شکنجه) را بررسی میکند. جونز رفتهرفته شواهد گستردهای از شکنجه، فریب و تلاش سازمان برای پنهان کردن مدارک را کشف میکند، و همزمان با فشار سیاسی شدیدی از سوی سیا و کاخ سفید روبهرو میشود.
«گزارش» با تیکه بر اسناد و مدارک واقعی ساخته شده و برای دقت تاریخی و بازی خوب آدام درایور تحسین شد، اما به دلیل ساختار خشک و دیالوگمحور، برخی آن را «تلویزیونی» خواندند. همانطور که پیشبینی میشد، سازمان سیا و برخی مقامات سابق به آن واکنش تندی نشان دادند و حتی فیلم را «یکطرفه» و «دروغین» خواندند؛ از طرف دیگر، روزنامهنگاران و فعالان حقوق بشر از فیلم دفاع کردند.
فیلم مانند «خانهای از دینامیت» این است نکته را یادآور میشود که چگونه آن چیزی که قرار است از مردم محافظت کند، دقیقا باعث خطرآفرینی میشود. پیام «خانهای از دینامیت» روشن بود؛ نمایش رابطهی انسان با نیروی ویرانگری که خودش خلق کرده است. بیگلو همچنین تلاش میکند به ما یادآوری کند که دیر یا زود، بشریت، نابودی خودش را رقم میزند. «گزارش» کاری به بمب اتم ندارد اما خطرناک بودن صاحبان قدرت را در کانون توجه قرار میدهد، اینکه حاضرند چه کارهایی انجام دهند و در این مسیر به هر کسی آسیب بزنند.
6- پل جاسوسان (Bridge of Spies)
- سال اکران: 2015
- کارگردان: استیون اسپیلبرگ
- بازیگران: تام هنکس، امی رایان، آلن آلدا، ایو هوسان، مارک رایلنس، بیلی مگناسن، استیون کانکن، اسکات شپرد
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.6 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 91 از 100
«پل جاسوسان» داستان واقعی وکیل بیمهای به نام جیمز داناوان (تام هنکس) را در اوج جنگ سرد روایت میکند که استخدام میشود تا از رودلف ابل (مارک رایلنس)، جاسوس شوروی دستگیرشده، دفاع کند. با وجود خصومت عمومی، داناوان بر برگزاری یک محاکمه عادلانه برای ابل اصرار میورزد، زیرا او تشخیص میدهد که صداقت اخلاقی حتی در زمانهای پرتنش ژئوپلیتیک نیز اهمیت دارد. وقتی خلبان آمریکایی، فرانسیس گری پاورز (آستین استول) در اتحاد جماهیر شوروی سقوط میکند، داناوان به برلین شرقی فرستاده میشود تا در پل پل گلینیکه، میان آمریکا و شوروی، تبادل جاسوسان را انجام دهد. فیلم با فضای پرتنش و دیالوگهای هوشمندانه اسپیلبرگ، مذاکرات پشت پرده جنگ سرد را نشان میدهد.
این ساختهی استیون اسپیلبرگ، یک موفقیت تمامعیار بود و مارک رایلنس را صاحب جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل کرد. مانند «خانهای از دینامیت» که بر تصمیمگیریهای پرمخاطره در داخل نهادهای امنیت ملی تمرکز دارد، «پل جاسوسان» نیز بر مردی متمرکز است که باید هنگام مذاکره برای یک مبادلهی حساس زندانی در جنگ سرد، با صداقت و اصول عمل کند. برای کسانی که «خانهای از دینامیت» را به خاطر واقعگرایی، تنش سیاسی و بررسی مسئولیت در بحران تحسین میکنند، «پل جاسوسان» نیز نگاهی به همان اندازه متفکرانه و پرتعلیق به دیپلماسی ارائه میدهد.
5- وضعیت رفع خطر (Fail Safe)
- سال اکران: 1964
- کارگردان: سیدنی لومت
- بازیگران: والتر ماتائو، لری هگمن، دن اوهرلیهی، هنری فوندا، دام دیلوئیس، دینا الکار، سورل بوک، راسل کولینز
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 8 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 93 از 100
یک فیلم دیدنی دیگر از سیدنی لومت افسانهای، «وضعیت رفع خطر» ما را به قلب کشمکشهای جنگ سرد میبرد. پس از اینکه بمبافکنهای آمریکایی به اشتباه شهر مسکو را موشکباران میکنند، رئیسجمهور آمریکا (هنری فوندا) و دیگر اعضای عالیرتبهی دولت سریعا وارد عمل میشوند تا شرایط را آرام کنند و جلوی یک جنگ هستهای بزرگ را بگیرند. «وضعیت رفع خطر» برای هیجانآفرینی به سکانسهای اکشن یا انفجارهای مهیب تکیه نمیکند بلکه ابعاد روانی و اخلاقی آدمهایی را بررسی میکند که به معنای واقعی کلمه میتوانند سرنوشت جهان را تغییر دهند و همهچیز به تصمیمات و انتخابهای آن بستگی دارد. فیلم دیالوگمحور است و همانند یک نمایش تئاتر جلو میرود اما با تشکر از مهارتهای کارگردانی سیدنی لومت، قصه تا پایان مهیج دنبال میشود.
طرفداران «خانهای از دینامیت»، بیشک باید این فیلم را هم تماشا کنند زیرا مضامین کاملا مشترکی دارد، از جمله امکان شکست سیستمهای پیچیدهی فرماندهی هستهای و قرار گرفتن انسان جائز الخطا در موقعیتی که با انتخاب غیرممکن روبهرو شده است.مانند «خانهای از دینامیت»، «حالت اضطراری» یک تریلر پرتنش و ملموس است که بحران هستهای را نه به مثابه یک سوژه اکشن و تماشاگرپسند، بلکه یک کابوس اخلاقی و استراتژیک ناشی از سوءتفاهم، نقص فنی و پارانویای عمومی به تصویر میکشد.
4- دکتر استرنجلاو (Dr. Strangelove)
- سال اکران: 1964
- کارگردان: استنلی کوبریک
- بازیگران: پیتر سلرز، جرج سی. اسکات، استرلینگ هایدن، کینن وین، اسلیم پیکنز، شین ریمر
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 8.4 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 98 از 100
وقتی به فیلمهای مرتبط با بمب اتم میرسیم، «دکتر استرنجلاو یا: چگونه یادگرفتم دست از هراس بردارم و به بمب عشق بورزم» اولین اثری است که به ذهن میرسد و همچنان شاخصترین فیلم درباره جنگ هستهای است. قصه با تصمیم دیوانهوار و احمقانهی ژنرال جک دی ریپر (استرلینگ هایدن) آغاز میشود که دستور حملهی هستهای به جماهیر شوروی را صادر کرده است. سپس رئیسجمهور و دیگر اعضای کابینهاش وارد میدان میشوند تا شرایط را پیش از آنکه بدتر نشده است مدیریت کنند و جلوی یک جنگ هستهای بزرگ میان آمریکا و شوروی را بگیرند.
دربارهی این ساختهی استنلی کوبریک چه میتوان گفت؟ آن را در فهرست بهترین کمدیها و بهترین فیلمهای تاریخ پیدا میکنید اما دلیل ویژه بودن فیلم این است که برداشت آن از خطرات جنگ هستهای با گذشت چندین دهه، همانند روزهای اکران قابلتأمل است. در حقیقت مضامین فیلم در گذر زمان نه تنها کهنه نشده است بلکه حالا اهمیت بیشتری دارد و میتوان انتظار داشت که این فیلم در دهههای آتی نیز تاثیرگذاری و اهمیت خود را حفظ کند. فارغ از درونمایهی فیلم، دکتر استرنجلاو را همهی دوستداران سینما باید حداقل یک بار تماشا کنند. فیلم نسبت به «خانهای از دینامیت» رویکرد کاملا متفاوتی دارد اما شبیه به آن، هشداری درباره بمب اتم و خطرات آن است.
3- دنیا را پشت سر بگذار (Leave the World Behind)
- سال اکران: 2023
- کارگردان: سم اسماعیل
- بازیگران: جولیا رابرتس، ماهرشالا علی، ایثن هاک، میهالا، کوین بیکن، میهالا هرولد، فرح مکنزی، چارلی ایوانز
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 6.4 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 73 از 100
این یک تریلر روانشناختی آخرالزمانی، داستان تعطیلات خانوادگی آماندا (جولیا رابرتس) و کلی (ایتن هاوک) و دو فرزندشان را در لانگ آیلند نشان میدهد که ناگهان با قطع کامل اینترنت، تلویزیون و تلفن همراه مواجه میشوند. همزمان، نشانههای عجیب مانند سقوط هواپیما، صدای انفجارهای دور، و رفتار غیرعادی حیوانات رخ میدهد و بعد صاحبان اصلی خانه، جی. اچ. (ماهرشالا علی) و دخترش روث، به شکل غیرمنتظرهای برای پناهندگی سر میرسند و ادعا میکنند آپارتمان شهریشان غیرقابل سکونت شده است.
«دنیا را پشت سر بگذار» و «خانهای از دینامیت» بینندگان را دعوت میکنند تا به این سناریو فکر کنند که دنیایی که سیستمهایش از کار افتاده، چگونه به نظر میرسد. «دنیا را پشت سر بگذار» بر تنشهای نژادی و طبقاتی متمرکز است، چیزی که حتی در آستانهی پایان جهان نیز وجود دارد. فیلم همچنین از ما میپرسد که پاسخ درست به یک فاجعه چیست و چگونه باید در چنین شرایطی زندگی کرد؟
2- جزر و مد سرخ (Crimson Tide)
- سال اکران: 1995
- کارگردان: تونی اسکات
- بازیگران: دنزل واشینگتن، جین هکمن، مت کریون، جرج دزوندزا، ویگو مورتنسن، جیمز گاندولفینی، دنی نوچی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.4 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 89 از 100
ماجراهای «جزر و مد سرخ» در زیردریایی هستهای یواساس آلاباما رخ میدهد، جایی که کاپیتان رمزی (جین هکمن)، فرمانده کهنهکار و سرسخت، و معاونش هانتر (دنزل واشنگتن)، افسر تحصیلکرده و اصولگرا، بر سر دریافت یا عدم دریافت دستور شلیک موشکهای هستهای به روسیه دچار اختلاف میشوند. وقتی ارتباط با بیرون قطع میشود، تنش بین دو افسر و خدمه بالا میگیرد و خطر آغاز جنگ جهانی سوم واقعی میشود.
این ساختهی تونی اسکات فقید، یکی از بهترین فیلمهای تریلر با محوریت زیردریاییها است و احیانا اگر نمیدانید، فیلمنامهاش با کمک کوئنتین تارانتینو نوشته شده است. شبیه «خانهای از دینامیت»، این فیلم هم داستانی دربارهی رهبری تحت فشار، درگیریهای ایدئولوژیک و خط باریک بین وظیفه و فاجعه را روایت میکند. هر دو فیلم نشان میدهند که در شرایط اضطراری، چگونه اخلاقیات و منافع در تضاد با هم قرار میگیرند.
1- مجموع همه ترسها (The Sum of All Fears)
- سال اکران: 2002
- کارگردان: فیل آلدن رابینسون
- بازیگران: بن افلک، مورگان فریمن، جیمز کرامول، فیلیپ بیکر هال، آلن بیتس، کیران هایندز، کن جنکینس، لیو شریبر
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 6.4 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 59 از 100
اقتباسی از رمانی به همین نام نوشتهی تام کلنسی، در «مجموع همه ترسها» به جای هریسون فورد یا الک بالدوین، بن افلک نقش جک رایان مشهور را ایفا میکند. این بار با یک رایان جوان همراه میشویم که میخواهد نقشههای شوم یک نئونازی اتریشی به نام ریچارد درسلر (آلن بیتس) را متوقف کند، کسی که میخواهد با انفجار بمب هستهای، جنگ میان روسیه و ایالات متحده را آغاز کند و با متحد کردن یک اروپای فاشیست، حکمران جهان شود. با اینکه فیلم در قصهی اصلی تغییرات زیادی ایجاد کرده است (تروریستها در رمان عرب بودند اما در فیلم راستگرای افراطی هستند) و حقایق هم به شکل عجیبی تحریف شدهاند (که حتی خود تام کلنسی به این مسئله اشاره کرد) اما «مجموع همه ترسها» اثر سینمایی مشوش و هیجانانگیزی است.
اینجا هم مثل «خانهای از دینامیت»، با یک توطئه روبهرو هستیم که هدفش نابودی گسترده و آغاز جنگ بین قدرتهای جهان است. ما همچنین با شخصیتهایی همراه میشویم که برای جلوگیری از فاجعه، با زمان مسابقه میدهند. «مجموع تمام ترسها» ترکیبی جذاب از جاسوسی، بیاعتمادی بین قدرتهای جهانی و پیامدهای وحشتناک سوءتفاهم است؛ عناصری که به خوبی با فضای مملو از تعلیق «خانهای از دینامیت» همسو هستند.
منبع: collider
