هر آنچه باید درباره جنگنده سوخو ۳۵ بدانید
جنگنده سوخو ۳۵، که ناتو آن را با کد «Flanker-E» میشناسد، یکی از قدرتمندترین جنگندههای چندمنظوره حال حاضر جهان به شمار میرود. این پرنده روسی که در دستهبندی نسل ++4 قرار میگیرد، در حقیقت اوج تکامل پلتفرم افسانهای سوخو 27 است. سوخو ۳۵ با ترکیب مانورپذیری خیرهکننده، سیستمهای الکترونیکی پیشرفته و توانایی حمل حجم بالایی از تسلیحات، پلی میان جنگندههای نسل چهارم و هواپیماهای رادارگریز نسل پنجم ایجاد کرده و خود را به عنوان یک رقیب سرسخت برای هر جنگنده مدرنی در آسمان معرفی میکند.
مشخصات سوخو ۳۵
سوخو ۳۵ نسل چند است؟
آیا سوخو ۳۵ رادارگریز است؟
حداکثر سرعت سوخو ۳۵
قابلیتهای سوخو ۳۵
مغز متفکر فلانکر: رادار و جنگ الکترونیک
رقص در آسمان: هنر ابرچابکی
زرادخانه پرنده: نگاهی به تسلیحات متنوع
چه کشورهایی سوخو ۳۵ دارند؟
هزینه ساخت
قیمت سوخو ۳۵
مقایسه سوخو ۳۵ با اف ۳۵
سوخو ۳۵ بهتر است یا جی ۱۰
جمعبندی
مشخصات سوخو ۳۵
برای آنکه به درک عمیقتری از تواناییهای این جنگنده برسیم، باید نگاهی به مشخصات فنی آن بیندازیم. هواپیما سوخو 35 از نظر ابعاد، یک جنگنده بزرگ و سنگین محسوب میشود؛ ویژگیای که به آن اجازه میدهد سوخت و تسلیحات بیشتری را با خود حمل کند. بدنه آیرودینامیک آن از ترکیبی هوشمندانه از آلیاژهای فلزی پیشرفته و مواد کامپوزیتی ساخته شده تا در عین حفظ استحکام، وزن آن کاهش یابد و مصرف سوخت بهینهتری داشته باشد.
این ویژگیهای فیزیکی، زیربنای عملکرد پروازی استثنایی این جنگنده را تشکیل میدهند. در جدول زیر، نگاهی به مهمترین مشخصات فنی سوخو ۳۵ میاندازیم:
| مشخصه فنی | مقدار |
| خدمه | 1 نفر |
| طول | 21.9 متر |
| پهنای بال | 15.3 متر |
| ارتفاع | 5.9 متر |
| وزن خالی | 19,000 کیلوگرم |
| وزن بارگیری شده | 25,300 کیلوگرم |
| حداکثر وزن برخاست | 34,500 کیلوگرم |
| پیشرانه | 2 موتور توربوفن Saturn AL-41F1S |
| نیروی رانش (با پسسوز) | هر موتور حدود 142 کیلونیوتن |
| حداکثر سرعت | 2.25 ماخ (حدود 2,400 کیلومتر بر ساعت) |
| برد پروازی | 3,600 کیلومتر (بدون مخازن سوخت خارجی) |
| سقف پروازی | 18,000 متر (59,000 فوت) |
| ظرفیت حمل تسلیحات | 8,000 کیلوگرم در 12 جایگاه |
این اعداد و ارقام، تصویری از یک جنگنده قدرتمند با برد عملیاتی بالا و توانایی حمل طیف گستردهای از تسلیحات را به نمایش میگذارند که آن را برای انجام ماموریتهای متنوع، از برتری هوایی تا حمله به اهداف زمینی، کاملا آماده میکند.
سوخو ۳۵ نسل چند است؟
یکی از رایجترین پرسشها درباره این جنگنده به نسل آن بازمیگردد. سوخو ۳۵ نسل چند است؟ این هواپیما به طور رسمی در رده جنگندههای نسل ++4 یا 4.5 جای میگیرد. این طبقهبندی به این معناست که اگرچه چارچوب اصلی بدنه آن از یک جنگنده نسل چهارم (سوخو 27) الهام گرفته شده، اما سامانههای الکترونیکی، رادار، موتورها و قابلیتهای پروازی آن به اندازهای پیشرفته هستند که آن را یک سطح بالاتر از جنگندههای همنسل خود قرار میدهند.
قرار گرفتن جنگنده سوخو ۳۵ در این دسته، تنها یک برچسب فنی نیست؛ بلکه نشاندهنده یک رویکرد استراتژیک از سوی روسیه است. مهندسان روسی به جای سرمایهگذاری هنگفت و زمانبر روی یک طرح کاملا جدید نسل پنجم، یک پلتفرم موفق و امتحانپسداده یعنی سوخو 27 را به پیشرفتهترین فناوریهای موجود مجهز کردند. این رویکرد، راهی هوشمندانه برای حفظ توان رقابتی در برابر جنگندههای پیشرفتهتر بود.
آیا سوخو ۳۵ رادارگریز است؟
پاسخ کوتاه به این سوال که آیا سوخو ۳۵ رادارگریز است یا نه، منفی است. این جنگنده یک هواپیمای پنهانکار یا «استیلث» مانند اف 22 یا اف 35 به حساب نمیآید. با این حال، این موضوع یک نقص طراحی نیست، بلکه یک انتخاب آگاهانه بوده است. مهندسان سوخو با استفاده از مواد جاذب امواج رادار در بخشهایی از بدنه و بهینهسازی طراحی، تلاش کردهاند تا سطح مقطع راداری (RCS) آن را کاهش دهند.
در نتیجه، سوخو ۳۵ دارای ویژگی «کاهش قابلیت مشاهدهپذیری» است اما پنهانکار نیست. طراحان با چشمپوشی از پنهانکاری همهجانبه، که محدودیتهای آیرودینامیکی زیادی به همراه دارد، توانستند هواپیمایی بسازند که در اوج قابلیتهای مانورپذیری قرار دارد. فلسفه پشت این طراحی این است: شاید بتوانید آن را روی رادار ببینید، اما به لطف سامانههای جنگ الکترونیک قدرتمند و چابکی بینظیر، هدف قرار دادن آن کاری بسیار دشوار خواهد بود.
حداکثر سرعت سوخو ۳۵
یکی از نقاط قوت کلیدی این جنگنده، سرعت بالای آن به شمار میرود. سوخو ۳۵ حداکثر سرعت 2.25 ماخ را در ارتفاعات بالا به دست میآورد که معادل حدود 2,400 کیلومتر بر ساعت است. در ارتفاعات پایین نیز میتواند به سرعت 1.13 ماخ (حدود 1,400 کیلومتر بر ساعت) برسد. این سرعت بالا به سوخو ۳۵ اجازه میدهد تا به سرعت خود را به منطقه درگیری برساند، اهداف متخاصم را رهگیری کند یا پس از انجام ماموریت، به سرعت از منطقه خارج شود. این توانایی در سناریوهای دفاع هوایی و واکنش سریع، یک مزیت حیاتی محسوب میشود.
قابلیتهای سوخو ۳۵
قدرت واقعی جنگنده سوخو ۳۵ تنها در مشخصات سوخو ۳۵ خلاصه نمیشود، بلکه در مغز متفکر و سیستمهای الکترونیکی پیشرفته آن نهفته است.
مغز متفکر فلانکر: رادار و جنگ الکترونیک
قلب سیستمهای الکترونیکی این جنگنده، رادار آرایه فازی غیرفعال (PESA) مدل N035 Irbis-E است که به «پلنگ برفی» شهرت دارد. این رادار یکی از قدرتمندترین رادارهای هوابرد در جهان است و قابلیتهای خیرهکنندهای دارد. رادار Irbis-E میتواند اهداف هوایی را از فاصله 400 کیلومتری شناسایی کند، به طور همزمان 30 هدف را زیر نظر بگیرد و با 8 هدف به صورت همزمان درگیر شود. این رادار حتی قادر است هواپیماهای رادارگریز را از فواصل دورتر شناسایی کند.
علاوه بر این، سوخو ۳۵ به سامانههای جنگ الکترونیک (EW) و اقدامات متقابل الکترونیکی (ECM) پیشرفتهای مانند سیستم L175M Khibiny مجهز شده است. این سیستمها میتوانند رادارهای دشمن را مختل کنند، موشکهای هدایتشونده را فریب دهند و یک سپر الکترونیکی برای حفاظت از هواپیما ایجاد کنند.
رقص در آسمان: هنر ابرچابکی
شاید برجستهترین ویژگی سوخو ۳۵ که آن را از سایر جنگندهها متمایز میکند، قابلیت «ابرچابکی» یا سوپر مانورپذیری آن باشد. این توانایی شگفتانگیز حاصل ترکیب سه عامل کلیدی است: طراحی آیرودینامیکی پیشرفته، سیستم کنترل پرواز با سیم (Fly-by-Wire) و از همه مهمتر، دو موتور قدرتمند AL-41F1S که به نازلهای با قابلیت تغییر بردار رانش سه بعدی مجهز هستند.
این نازلها به خلبان اجازه میدهند تا جهت نیروی خروجی موتورها را تغییر دهد و مانورهایی را اجرا کند که قوانین فیزیک را به چالش میکشند. مانورهای معروفی مانند «کبرای پوگاچف» (Pugachev’s Cobra) یا «کولبیت» (Kulbit) از جمله تواناییهای این جنگنده هستند. این مانورها در نبردهای نزدیک هوایی یا داگفایت، یک مزیت تاکتیکی بزرگ به حساب میآیند، زیرا به خلبان اجازه میدهند تا به سرعت موقعیت خود را نسبت به دشمن تغییر دهد.
زرادخانه پرنده: نگاهی به تسلیحات متنوع
یک جنگنده چندمنظوره باید بتواند طیف وسیعی از تسلیحات را برای ماموریتهای گوناگون حمل کند و سوخو ۳۵ در این زمینه عملکردی درخشان دارد. این هواپیما دارای 12 جایگاه حمل سلاح است و میتواند تا 8 تن انواع مهمات را با خود حمل کند. این زرادخانه پرنده شامل موارد زیر میشود:
- موشکهای هوا به هوا: برای درگیری با جنگندههای دشمن، از موشکهای کوتاهبرد فروسرخ مانند R-73، موشکهای میانبرد هدایت راداری R-77 و موشکهای دوربرد R-27 بهره میبرد.
- موشکهای هوا به سطح: برای حمله به اهداف زمینی، این جنگنده به موشکهای قدرتمندی مانند Kh-29 و Kh-31 (ضد رادار و ضد کشتی) مجهز میشود.
- بمبها: سوخو ۳۵ قادر به حمل انواع بمبهای هدایتشونده (لیزری و ماهوارهای) مانند سری KAB و بمبهای غیرهدایتشونده است.
- توپ داخلی: علاوه بر موشکها و بمبها، یک توپ 30 میلیمتری GSh-30-1 با 150 گلوله برای درگیریهای بسیار نزدیک در این جنگنده تعبیه شده است.
این تنوع تسلیحاتی، هواپیما سوخو 35 را به یک پلتفرم بسیار انعطافپذیر تبدیل کرده که میتواند در نقشهای مختلفی به کار گرفته شود.
چه کشورهایی سوخو ۳۵ دارند؟
در حال حاضر، کاربران اصلی جنگنده سوخو ۳۵، نیروی هوایی روسیه و نیروی هوایی چین هستند. روسیه به عنوان کشور سازنده، بیش از 100 فروند از این جنگنده را در اختیار دارد. چین نیز در سال 2015 قراردادی برای خرید 24 فروند از این هواپیما امضا کرد.
کشورهای دیگری نیز به خرید این جنگنده علاقه نشان دادهاند. الجزایر یکی از مشتریان این جنگنده است. مصر نیز قراردادی برای خرید سوخو ۳۵ امضا کرده بود، اما گزارشها حاکی از آن است که این قرارداد تحت فشارهای آمریکا لغو شد. ایران نیز به عنوان یکی از مشتریان اصلی این جنگنده مطرح شده و اخبار متعددی درباره نهایی شدن قرارداد خرید یک اسکادران جنگنده سوخو ۳۵ منتشر شده است که میتواند توازن قوای هوایی در منطقه را تغییر دهد.
هزینه ساخت
برآورد دقیق سوخو ۳۵ هزینه ساخت آن برای ارتش روسیه دشوار است، زیرا این هزینهها معمولا به صورت عمومی اعلام نمیشوند. با این حال، توسعه و تولید چنین جنگنده پیشرفتهای نیازمند سرمایهگذاری هنگفتی در بخش تحقیق و توسعه، راهاندازی خطوط تولید مدرن و آموزش نیروی انسانی متخصص است. هزینه بالای تولید و نگهداری، یکی از چالشهای این جنگنده پیشرفته محسوب میشود.
قیمت سوخو ۳۵
قیمت سوخو ۳۵ در بازارهای جهانی بسته به عواملی مانند تعداد سفارش، بسته تسلیحاتی، خدمات پشتیبانی و آموزش، متغیر است. گزارشهای مختلف قیمتهای متفاوتی را برای هر فروند از این جنگنده ذکر کردهاند که در بازهای بین 40 تا 100 میلیون دلار قرار میگیرد.
برخی منابع قیمت نسخه پایه را حدود 43 میلیون دلار تخمین میزنند، در حالی که قیمت نسخه صادراتی و کاملا مسلح آن تا 100 میلیون دلار نیز میرسد. علاوه بر قیمت خرید، باید هزینههای عملیاتی را نیز در نظر گرفت. هزینه هر ساعت پرواز برای سوخو ۳۵ حدود 36,000 دلار تخمین زده میشود که رقم قابل توجهی است. قیمت سوخو ۳۵ آن را در یک جایگاه منحصربهفرد در بازار جهانی قرار میدهد؛ به شکل قابل توجهی از جنگندههای نسل پنجم ارزانتر است، اما قابلیتهای آن بسیار فراتر از جنگندههای نسل چهارم به شمار میرود.
مقایسه سوخو ۳۵ با اف ۳۵
مقایسه سوخو ۳۵ با اف ۳۵ بیشتر از آنکه مقایسه دو جنگنده باشد، تقابل دو فلسفه متفاوت در طراحی و نبرد هوایی است. اف 35 یک جنگنده نسل پنجم است که بر پایه پنهانکاری و تسلط اطلاعاتی ساخته شده، در حالی که سوخو ۳۵ اوج قدرت مانورپذیری در یک جنگنده نسل ++4 به حساب میآید.
| ویژگی | سوخو ۳۵ | اف ۳۵ لایتنینگ II |
| نسل | ++4 | 5 |
| نقش اصلی | برتری هوایی / چندمنظوره | چندمنظوره / تهاجمی |
| پنهانکاری (رادارگریزی) | کاهشیافته (غیر پنهانکار) | بسیار بالا (پنهانکار) |
| حداکثر سرعت | 2.25 ماخ | 1.6 ماخ |
| سقف پروازی | 18,000 متر | 15,000 متر |
| مانورپذیری | ابرچابک (فوقالعاده) | خوب (محدودتر) |
| ظرفیت حمل تسلیحات | 8,000 کیلوگرم (خارجی) | 8,200 کیلوگرم (داخلی و خارجی) |
اف 35 طوری طراحی شده که قبل از شناسایی شدن توسط دشمن، آن را هدف قرار دهد. در مقابل، سوخو ۳۵ با سرعت و برد بالاتر، برای پیروزی در نبردهای هوایی سنتی و داگفایت ساخته شده است. در یک سناریوی فراتر از میدان دید (BVR)، اف 35 به لطف پنهانکاری خود دست بالا را دارد. اما اگر دو جنگنده وارد یک درگیری نزدیک شوند، ابرچابکی سوخو ۳۵ میتواند ورق را به نفع آن برگرداند.
سوخو ۳۵ بهتر است یا جی ۱۰
مقایسه اینکه سوخو ۳۵ بهتر است یا جی ۱۰، در واقع مقایسه دو کلاس کاملا متفاوت از جنگندههاست. سوخو ۳۵ یک جنگنده سنگین، دوموتوره و دوربرد برای ماموریتهای برتری هوایی است، در حالی که چنگدو جی 10 (J-10) چین یک جنگنده سبک، تکموتوره و تاکتیکی برای دفاع منطقهای به شمار میرود.
سوخو ۳۵ تقریبا در تمام زمینهها از جمله سرعت، برد، ظرفیت حمل تسلیحات و قدرت رادار بر جی 10 برتری دارد. از سوی دیگر، جی 10 جنگندهای چابک و بسیار ارزانتر است. هزینه خرید و عملیاتی کردن آن به مراتب کمتر از سوخو ۳۵ است. همچنین، مدلهای جدید جی 10 (J-10C) به رادار پیشرفته آرایه فازی فعال (AESA) مجهز هستند که از نظر فناوری، مدرنتر از رادار PESA سوخو ۳۵ است. در نهایت، انتخاب بین این دو به استراتژی دفاعی یک کشور بستگی دارد.
جمعبندی
جنگنده سوخو ۳۵ بدون شک یکی از توانمندترین جنگندههای غیررادارگریز جهان و اوج مهندسی هوانوردی روسیه در نسل چهارم است. این هواپیما با تکیه بر سرعت بالا، رادار قدرتمند، زرادخانه متنوع و از همه مهمتر، مانورپذیری افسانهای خود، یک تهدید جدی برای هر نیروی هوایی در جهان به شمار میرود.
اگرچه این جنگنده فاقد پنهانکاری کامل است، اما طراحی آن یک انتخاب استراتژیک برای تسلط بر نبردهای نزدیک هوایی بوده و آن را به یک رقیب خطرناک حتی برای جنگندههای نسل پنجم تبدیل میکند. در مقایسهها، سوالاتی مانند سوخو ۳۵ بهتر است یا سوخو ۵۷ نیز مطرح میشود. سوخو 57 به عنوان یک جنگنده نسل پنجم، آینده نیروی هوایی روسیه است، اما سوخو ۳۵ یک پلتفرم بالغ و اثباتشده است که هماکنون در خط مقدم خدمت میکند. این جنگنده همواره در میان ده جنگنده برتر جهان قرار میگیرد و به عنوان یکی از بهترین جنگندههای نسل ++4 شناخته میشود. در نهایت، سوخو ۳۵ نماد یک جنگنده قدرتمند و همهکاره است که نشان میدهد دوران برتری جنگندههای کلاسیک هنوز به پایان نرسیده و در بسیاری از سناریوها، همچنان بهترین جنگنده محسوب میشود.
منبع: دیجیکالا مگ
