علت سرفه کودکان خردسال در شب چیست؟
سرفه شبانه کودک میتواند استرسزا باشد. این مسئله میتواند خواب او را مختل کند و باعث اختلال در برنامههای روزمرهی او و شما شود. با اینکه این مشکل ممکن است ناراحتکننده به نظر برسد، اما معمولاً علت سرفه کودکان خردسال در شب چیزی جدی نیست. بسیاری از آنها ناشی از آبریزش بینی هستند. آبریزش بینی اغلب در اثر عفونتهایی مانند سرماخوردگی یا آلرژی ایجاد میشود. هنگامی که فرزندتان دراز میکشد، این مخاط میتواند وارد گلوی او شده و باعث تحریک شود. سرفه خود بخشی طبیعی و ضروری از سیستم دفاعی بدن است و به پاکسازی مجاری هوایی از مخاط ناخواسته و محرکها کمک میکند. در این مطلب، به بررسی علت سرفه کودکان خردسال در شب و درمان آن میپردازیم تا هر دوی شما بتوانید خواب شبانهی خوبی داشته باشید.
فهرست محتوا
انواع سرفههای شبانهی کودک
راههایی ساده برای درمان سرفه کودکان در شب
آیا میتوان به کودک خردسال داروی ضد سرفه داد؟
انواع سرفههای شبانهی کودک
علت سرفه کودکان خردسال در شب ممکن است بر اساس نوع این سرفه متفاوت باشد. در ادامه، به انواع سرفههای شبانهی کودکان خردسال و دلایل احتمالی آنها نگاهی میندازیم.
سرفه بعد از آبریزش بینی
در داخل بدن، مخاط راههای هوایی را میپوشاند و محرکها را به دام میندازد تا از بین بروند. به این ترتیب، بدن با عفونت مبارزه میکند. برخی از بیماریها مانند عفونتها و آلرژیها، میتوانند باعث شوند که افراد احساس کنند مخاط در گلویشان ایجاد یا متراکم شده است. هنگامی که مخاط اضافی از گلوی فرد عبور میکند، به عنوان آبریزش بینی شناخته میشود. این نوع آبریزش یک محرک رایج برای سرفههای شبانه و گلودرد است. سرفه پس از آبریزش بینی معمولاً شامل خس خس سینه نمیشود.
کمک به خوابیدن کودک با سر در حالت بالاتر ممکن است این نوع سرفه را کاهش دهد. اگر کودک نوپا در زمانهای خاصی از سال یا پس از بازی با حیوانات خاصی در شب بیشتر سرفه کند، ممکن است دچار آلرژی شده باشد. مشورت با متخصص اطفال یا متخصص آلرژی میتواند به شناسایی آنچه که او به آن حساسیت دارد و تعیین بهترین درمان کمک کند.
سرفه کروپ یا خروسک
حدود ۳ درصد از کودکان ۶ ماهه تا ۳ ساله به کروپ یا خروسک مبتلا میشوند. این بیماری سرفههایی دارد که در شب تشدید میشوند. سایر نشانههای خروسک عبارتاند از:
- مشکل در تنفس
- تنفس پر سر و صدا
- گرفتگی صدا
- تب
گاهی اوقات، علائم شبیه سرماخوردگی ممکن است قبل از خروسک خود را نشان دهند. این بیماری زمانی ایجاد میشود که نای و تارهای صوتی فرد متورم و ملتهب شوند. احتمال ابتلا به کروپ در کودکان پسر بیشتر از کودکان دختر است.
با اینکه روشن کردن دستگاه رطوبتساز هنگام خواب کودکان میتواند درمان موثری برای برخی سرفههای همراه با احتقان و سرماخوردگی باشد، اما کارشناسان میگویند که این روش معمولاً برای افراد مبتلا به خروسک مفید نیست. پزشک ممکن است دگزامتازون، نوعی داروی کورتیکواستروئید، را برای کودکان نوپا در بیمارستان یا خانه تجویز کند. برای کودکان نوپا مبتلا به خروسک متوسط تا شدید که در بیمارستان بستری هستند، پزشکان ممکن است اپی نفرین نبولیزه شده را توصیه کنند.
سیاه سرفه
کودکان در صورت ابتلا به سیاه سرفه، هنگام نفس کشیدن پس از سرفه، صدای خاصی از خود تولید میکنند. اگر کودکان واکسن سیاه سرفه را در سنین توصیه شده دریافت کنند، خطر ابتلا به این عارضه در آنها به میزان قابل توجهی کاهش مییابد. در صورتی که این واکسن را دریافت کرده باشند، علائم آنها معمولاً خفیف یا غیر قابل توجه است.
در صورتی که فردی واکسن سیاه سرفه را دریافت نکرده باشد، حملات سرفه او ممکن است تشدید شود و گاهی همراه با استفراغ خواهد بود. سیاه سرفه در نوزادان بسیار خطرناک و حتی کشنده است.
عفونت باکتریایی علت سیاه سرفه است و پزشکان معمولاً برای درمان آن آنتی بیوتیک تجویز میکنند. برای جلوگیری از استفراغ، کودک باید مقدار زیادی مایعات شفاف مثل آب بنوشد و بیشتر از حد معمول غذا بخورد.
سرفه همراه با خس خس سینه
ممکن است کودک هنگام سرفه شبانه خس خس سینه داشته باشد. این اتفاق میتواند نشانهای از ابتلای او به آسم باشد. آسم بر ریهها و راههای هوایی فرد تأثیر گذاشته و اغلب یک مشکل طولانیمدت است. در صورت ابتلای کودک به آسم، ممکن است متوجه شوید که سینهی او خس خس میکند و دچار تنگی نفس میشود.
آسم یک بیماری شایع به ویژه در کودکان است. علائم اصلی که باید به آنها توجه کرد عبارتاند از:
سرفه که ممکن است در شب و صبح شدت آن تغییر یابد
- دشواری در تنفس
- خس خس سینه
- احساس سفتی در قفسه سینه
- سرفههای مداوم یا مکرر در شب
سرفه همراه با استفراغ
سرفه شبانه همراه با استفراغ برای کودکان و مراقبان آنها ناراحتکننده خواهد بود. ممکن است در برخی مواقع، کودکان خردسال نتوانند به طور موثر مخاط داخل بینی یا گلوی خود را به بیرون هدایت کنند. در نتیجه، استفراغ روشی برای پاکسازی بدن آنها میشود.
اگر کودک به طور مکرر استفراغ میکند و نمیتواند مایعات را در بدن خود نگه دارد یا در صورتی که بیش از یک روز استفراغ کرده، با پزشک خود تماس بگیرید.
در صورتی که کودک مبتلا به آسم نشانههایی نظیر سرفه، خس خس سینه و استفراغ دارد و علائم او با درمان معمول آسم بهبود نمییابد، مراقب او باید با پزشک کودک تماس بگیرد.
در صورت ابتلای کودک به ذاتالریه نیز ممکن است او هنگام سرفه، استفراغ کند و علائم دیگری داشته باشد که بر سلامت عمومی او تأثیر میگذارند. این نشانهها عبارتاند از:
- تنفس سریع
- گشاد شدن یا باز شدن سوراخهای بینی
- کشیده شدن پوست اطراف دندهها و استخوان سینهی او
- احساس درد قفسه سینه
- خس خس سینه
- رنگ مایل به آبی ناخنها یا لبهای کودک
- تب
- خستگی
اگر کودک خردسال این علائم را همراه با سرفه و استفراغ تجربه کرد، او را فوراً به اورژانس ببرید. اگر پزشک ذاتالریه یا پنومونی را در او تشخیص دهد، این بیماری را با آنتی بیوتیک درمان میکند.
سرفه همراه با تب
اگر کودک خردسال در شب سرفه همراه با تب داشته باشد، اغلب دلیلی برای نگرانی نیست. مراقبان یا والدین کودک میتوانند علائم او را زیر نظر داشته باشند تا در صورت بدتر شدن آنها به پزشک مراجعه کنند.
کودکان خردسال و نوزادان مبتلا به آنفولانزا ممکن است دچار این علائم شوند:
- تب
- سرفه
- استفراغ
- تغییرات در رفتار مانند از دست دادن اشتها
وقتی کودکان خردسال به آنفولانزا مبتلا میشوند، باید مایعات فراوان بنوشند تا بدن آنها هیدراته بماند. اگر تب کودک ادامه یابد یا وضعیت او بدتر شود، ممکن است دچار عفونت گوش میانی شده باشد.
والدین میتوانند به کودکان خردسال خود استامینوفن یا ایبوپروفن بدهند تا تب آنها زودتر فروکش کند. میزان مصرف این داروها برای کودکان زیر ۲ سال به نظر پزشک بستگی دارد و برای کودکان بالای ۲ سال باید به دستورالعملهای روی برچسب دارو دقت کنید.
راههایی ساده برای درمان سرفه کودکان در شب
پس از تشخیص علت سرفه کودکان در شب، میتوانید از اقداماتی ساده برای درمان او در خانه استفاده کنید.
۱. از قطرهی بینی نمکی استفاده کنید
میتوانید این قطرهی بینی بدون نسخه را از داروخانه خریداری کنید. کلرید سدیم بینی که با سرنگ یا اسپری بینی استفاده میشود، میتواند مخاط بینی کودک را نرم کند تا از بین برود.
۲. به او مایعات بدهید
هیدراته ماندن بدن به ویژه زمانی که کودک شما بیمار است اهمیت دارد. آب به بدن در مبارزه با بیماری کمک میکند و راههای هوایی را مرطوب و قوی نگه میدارد.
یکی از راههای اطمینان از اینکه فرزندتان آب کافی دریافت میکند این است که از او بخواهید به ازای هر سال از زندگی خود یک وعده آب (۰.۲۳ لیتر) بنوشد. به عنوان مثال، یک کودک یک ساله به حداقل یک وعده آب در روز نیاز دارد. یک کودک دو ساله به دو وعده در روز نیاز دارد.
کودکان خردسال که شیر کافی نمیخورند، ممکن است به آب بیشتری نیاز داشته باشند. به آنها بدهید (حداقل هر یک یا دو ساعت)، اما آنها را مجبور به نوشیدن آن نکنید. علاوه بر آب کافی، میتوانید بستنی هم برای افزایش مایعات و تسکین گلودرد به کودک بدهید.
۳. به او عسل بدهید
عسل یک شیرینکننده طبیعی است که میتواند به تسکین گلودرد کمک کند. این خوراکی خواص ضد باکتریایی نیز دارد و ممکن است به مبارزه با عفونت کمک کند. البته، عسل برای کودکان زیر یک سال بیخطر نیست و مصرف آن برای آنها خطر ابتلا به بوتولیسم را به همراه دارد.
به کودکان خردسال بالای یک سال، میتوانید هر چند وقت یکبار که دوست دارید یک قاشق عسل بدهید اما مراقب قند مصرفی آن باشید. همچنین، میتوانید عسل را در آب گرم مخلوط کنید تا کودکتان راحتتر آن را مصرف کند. این کار به آبرسانی به بدن کودک شما نیز کمک میکند.
۴. هنگام خواب سر فرزندتان را بالا بیاورید
نوزادان زیر یک سال و نیم نباید با هیچ بالشی زیر سر بخوابند. به خواب رفتن کودک خردسال با یک یا چند بالش نیز میتواند دشوار باشد، به خصوص اگر کودک در هنگام خواب مدام میغلتد.
برای کاهش سرفهی کودکان در شب باید سر آنها موقع خواب بالاتر از بدنشان باشد. میتوانید این کار را با قرار دادن یک حوله غلتان زیر تشک در انتهای جایی که سر فرزندتان قرار دارد انجام دهید. البته، بهتر است قبل از انجام این کار باید از پزشک اطفال خود دربارهی آن سوال کنید.
۵. از دستگاه رطوبتساز استفاده کنید
افزایش رطوبت هوا به جلوگیری از خشک شدن مجاری تنفسی کودک و شل شدن مخاط بینی و گلوی او کمک میکند. این کار ممکن است سرفه و احتقان او را کاهش دهد.
دستگاههای رطوبتساز سرد برای کودکان ایمنتر هستند و به اندازهی دستگاههای رطوبتساز گرم موثر خواهند بود. در صورت امکان، از آب تصفیه شده یا مقطر برای کاهش تجمع مواد معدنی در داخل این دستگاه استفاده کنید. این دستگاه را در طول شب در اتاق خواب کودک و در طول روز در اتاقی که بیشتر از همه در آنجا حضور دارد، قرار دهید.
۶. در هوای سرد قدم بزنید
اگر بیرون هوا سرد است، میتوانید این داروی قدیمی را امتحان کرده و از هوای تازه و تحرک در آن برای تسکین علائم سرفه استفاده کنید. کودک خود را برای پیادهروی در هوای سرد آماده کنید و فقط چند دقیقه به بیرون بروید.
۷. از اسانسهای گیاهی استفاده کنید
این محصولات گیاهی روز به روز محبوبتر میشوند و برخی ممکن است با مصرف موضعی یا پراکنده شدن در هوا در کاهش سرفه یا دردهای عضلانی، موثر باشند.
البته، همیشه قبل از استفاده از اسانسهای گیاهی با پزشک خود صحبت کنید. همهی اسانسها و روغنهای گیاهی برای کودکان خردسال بیخطر نیستند یا باید به اندازهی مناسب برای آنها مصرف شوند.
آیا میتوان به کودک خردسال داروی ضد سرفه داد؟
داروهای ضد سرفه برای کودکان خردسال یا کودکان زیر شش سال توصیه نمیشوند. هر داروی ترکیبی برای درمان بیش از سرفه احتمالاً عوارض جانبی بیشتری برای کودکان دارد. بنابراین، به دلیل وجود خطر خفگی، فقط به کودکان چهار سال و بزرگتر قطرهی ضد سرفه بدهید. برای کودکان بالای یک سال، میتوانید از درمان خانگی سرفه یعنی عسل حل شده در آب گرم و آب لیمو استفاده کنید.
چه زمانی برای سرفه کودک به پزشک مراجعه کنیم؟
سرفه کودک همیشه دلیلی برای وحشت و نگرانی نیست. با گذشت زمان و تجربه، والدین و مراقبان کودک یاد میگیرند که چه موقع با ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی یا پزشک فرزند خود تماس بگیرند یا به اورژانس مراجعه کنند.
برخی از علائم هشداردهنده به این معنی هستند که سرفه کودک چیزی نیست که بتوانید آن را در خانه درمان کنید. اگر کودک شما سرفه میکند و این علائم را دارد، باید فوراً تحت مراقبتهای پزشکی قرار بگیرد:
- تب ۳۸ درجهی سانتیگراد یا بالاتر در یک نوزاد ۲ ماهه یا کوچکتر
- تب ۳۸.۸ درجهی سانتیگراد یا بالاتر در کودک در هر سنی
- آبی شدن لبهای کودک
- گیجی یا خوابآلودگی بیش از حد کودک
- تنفس سخت (مثل باز شدن سوراخهای بینی با هر نفس، خس خس سینه، تنفس سریع یا تنگی نفس)
- از دست دادن اشتها یا تشنگی، همراه با علائم کمآبی بدن (مانند دفع ادرار کمتر)
- گوش درد مداوم
- سردرد شدید
- بدتر شدن حال عمومی کودک
کلام آخر
سرفه کودک میتواند علامت شایع یک بیماری باشد که جدی نیست اما ممکن است نشانهای از یک مشکل جدیتر نیز باشد. اگر در این مورد شک دارید، با ارائهدهندهی مراقبتهای بهداشتی یا پزشک فرزندتان تماس بگیرید. آنها از شما میخواهند که صدای سرفهی کودک را توصیف کنید یا حتی ممکن است از شما بخواهند که تلفن خود را طوری نگه دارید تا آنها بتوانند صدای سرفههای فرزندتان را بشنوند.
سرفهی کودکان انواع مختلفی دارد. ممکن است لازم باشد فرزندتان را نزد پزشک متخصص اطفال ببرید تا بفهمد چه چیزی باعث سرفه او شده و برای او بهترین درمان را تجویز کند. اگر سرفهی کودک با درمانهای خانگی بهبود نیافت و نشانههای او بدتر شدند، بهتر است فوراً او را نزد پزشک ببرید.
منابع: verywellhealth , healthline , benylin
