لک ملاسما چیست؛ علت و بهترین روش‌های درمان آن

شاید شما هم تابه‌حال افرادی را دیده باشید که روی پوست صورت یا دستهایشان لکه‌های قهوه‌ای دارند و با خودتان فکر کرده‌اید این لکه‌ها چه هستند و چرا به وجود می‌آیند. این لکه‌ها با نام لک ملاسما شناخته می‌شوند و یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی هستند که می‌توانند زیبایی و اعتمادبه‌نفس فرد را تحت‌تاثیر قرار دهند. ملاسما که اغلب به صورت لکه‌های بزرگ و نامنظم روی پوست ظاهر می‌شود، بیشتر در زنان به وجود می‌آید و دلایل مختلفی دارند. اگرچه این عارضه‌ی پوستی مضر نیست و خطری برای سلامتی ندارد، اما ظاهر آن می‌تواند برای بسیاری آزاردهنده باشد. به همین دلیل افراد زیادی در جستجوی راهکارهایی برای کمرنگ کردن یا از بین بردن آن هستند. اگر می‌خواهید پاسخ سوال چگونه لکه های قهوه ای روی دست را از بین ببریم؟ را بدانید، در این مطلب از دیجی‌کالا مگ، به بررسی جامع ملاسما می‌پردازیم و موثرترین روش‌های درمان آن را با شما در میان می‌گذاریم.

کرم ضد لک اکسیس وای مدل glow حجم 50 میلی لیتر

1,125,430

1,091,660

تومان

کرم ضد لک و روشن کننده تیلسیم مدل power حجم 50 میلی لیتر

850,000

187,000

تومان

خرید کرم ضد لک

مشاهده همه

لک ملاسما چیست؟

لک ملاسما یکی از شایع‌ترین انواع هایپرپیگمانتاسیون یا تیرگی پوست است که اغلب به صورت لکه‌های قهوه‌ای یا خاکستری مایل به قهوه‌ای در بعضی نواحی صورت ظاهر می‌شود. این لکه‌ها نامنظم هستند و بیشتر در پیشانی، گونه‌ها، پل بینی، بالای لب و چانه دیده می‌شوند. البته ممکن است در سایر نقاط بدن که در معرض نور خورشید قرار دارند هم به وجود بیاید.

این عارضه بیشتر در زنان، به ویژه در دوران بارداری یا هنگام مصرف قرص‌های ضد بارداری یا به دلیل سایر تغییرات هورمونی رخ می‌دهد، اما مردان هم می‌توانند به آن مبتلا شوند. دلیل اصلی ایجاد لک صورت ملاسما افزایش تولید ملانین (رنگدانه‌ی پوست) توسط سلول‌های ملانوسیت است. محرک‌های اصلی این پدیده، قرار گرفتن در معرض اشعه‌ی ماورای بنفش خورشید (UV)، تغییرات هورمونی، برخی داروها و گاهی عوامل ژنتیکی هستند. نور خورشید قوی‌ترین عامل تشدیدکننده‌ است که می‌تواند باعث پررنگ‌تر شدن لکه‌ها شود.

ملاسما یک بیماری خطرناک یا مسری نیست و تنها باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی پوست می‌شود. تشخیص این عارضه با معاینه‌ی بالینی توسط متخصص پوست امکان‌پذیر است. مدیریت و درمان لک صورت می‌تواند چالش‌برانگیز باشد و اغلب شامل ترکیبی از اقدامات حفاظتی در برابر آفتاب و روش‌های درمانی موضعی یا کلینیکی است.

خواندنی‌ها

درمان خانگی قرمزی پوست صورت

انواع لک ملاسما

لک ملاسما را می‌توان براساس عمق رسوب رنگدانه در پوست به انواع مختلفی تقسیم کرد. تشخیص نوع دقیق ملاسما باید توسط متخصص پوست و با استفاده از معاینه‌ی بالینی و ابزارهایی مانند لامپ وود (یک نوع نور فرابنفش) انجام ‌شود. شناخت نوع ملاسما به پزشک در تعیین بهترین روش درمانی کمک می‌کند. انواع اصلی ملاسما عبارتند از:

ملاسما اپیدرمی (Epidermal Melasma): در این نوع ملاسما، ملانین یا همان رنگدانه در لایه‌ی بالایی پوست (اپیدرم) تجمع یافته است. لکه‌ها در این ملاسما لبه‌های مشخص‌تر و رنگ قهوه‌ای تیره‌تری دارند و به درمان‌های موضعی و لیزرها بهتر پاسخ می‌دهند. زیر نور وود، این لکه‌ها واضح‌تر دیده می‌شوند.

درمان لک ملاسما پیشانی

ملاسما درمالی (Dermal Melasma): در این حالت رنگدانه‌ی ملانین در لایه‌های عمیق‌تر پوست (درم) رسوب کرده است. ملاسما درمالی لبه‌های نامشخص‌تر و رنگ قهوه‌ای مایل به آبی یا خاکستری دارد. این نوع ملاسما به درمان‌های موضعی پاسخ کمتری می‌دهد و درمان آن سخت‌تر است.

علت لک ملاسما

ملاسما ترکیبی (Mixed Melasma): این ملاسما شایع‌ترین نوع ملاسما است که ترکیبی از تجمع رنگدانه در هر دو لایه‌ی اپیدرم و درم را شامل می‌شود. لکه‌ها معمولا ترکیبی از رنگ‌های قهوه‌ای تیره و روشن یا مایل به آبی هستند. درمان این نوع ملاسما به رویکرد ترکیبی نیاز دارد و نتایج درمانی برای افراد گوناگون می‌توانند متغیر باشند.

کرم روشن کننده سورفین مدل ویتامین C حجم 125 میلی لیتر مجموعه 2 عددی

150,000

تومان

کرم روشن کننده کلکسیون رویوال مدل LUMISENSE حجم 50 میلی لیتر

164,800

تومان

خرید کرم روشن کننده

مشاهده همه

علت لک ملاسما چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، علت لک ملاسما، تولید بیش‌ازحد رنگدانه‌ی پوستی توسط سلول‌هایی به نام ملانوسیت است. اما چه عواملی این سلول‌ها را تحریک می‌کنند تا این میزان رنگدانه تولید کنند؟ واقعیت این است که ملاسما اغلب ناشی از ترکیب عوامل محرک است که در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. مهم‌ترین علل ایجاد ملاسما را در زیر بررسی می‌کنیم.

اشعه‌ی ماورای بنفش خورشید (UV) و نور مرئی

بدون شک اصلی‌ترین و قوی‌ترین عامل تاثیرگذار در ایجاد و تشدید لک ملاسما، قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. اشعه‌ی ماورای بنفش (UVA و UVB) و حتی بخشی از نور مرئی، باعث تحریک مستقیم ملانوسیت‌ها می‌شوند. این تحریک باعث می‌شود تا پوست با افزایش تولید ملانین به عنوان یک مکانیسم دفاعی، از آسیب‌های ناشی از نور خورشید جلوگیری کند. حتی مقادیر کم نور خورشید، چه در فضای باز و چه از طریق پنجره‌ها، می‌تواند این لکه‌ها را تیره‌تر کند و باعث عود کردن آن‌ها شود. به همین دلیل است که ملاسما در فصول گرم سال و در مناطقی با تابش آفتاب شدیدتر، شایع‌تر است.

تغییرات هورمونی

هورمون‌ها نقش بسیار مهمی در بروز ملاسما ایفا می‌کنند. افزایش سطح هورمون‌های زنانه، مخصوصا استروژن و پروژسترون، می‌تواند ملانوسیت‌ها را حساس‌تر کند و آن‌ها را مستعد تولید ملانین بیشتر کند. به همین دلیل ملاسما غالبا در بارداری شدت پیدا می‌کند. از همین رو به ملاسما ماسک بارداری (Mask of Pregnancy) یا لک بارداری هم گفته می‌شود. همچنین مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی و هورمون درمانی جایگزین (HRT) در دوران یائسگی نیز می‌تواند باعث تشدید این بیماری شود.

سابقه‌ی خانوادگی و ژنتیک

عامل وراثت نیز در ابتلا به ملاسما بی‌تاثیر نیست. اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده (مانند والدین یا خواهر و برادر) به ملاسما مبتلا بوده باشند، احتمال ابتلای شما هم بطور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. این نشان می‌دهد که زمینه‌ی ژنتیکی می‌تواند فرد را مستعد این عارضه کند.

داروها و محصولات خاص

برخی داروها، به‌ ویژه آن‌هایی که باعث حساسیت پوست نسبت به به نور می‌شوند، می‌توانند در ایجاد یا تشدید ملاسما نقش داشته باشند. همچنین، استفاده از برخی محصولات آرایشی یا مراقبت از پوست که باعث تحریک، التهاب یا حساسیت در پوست می‌شوند، می‌توانند وضعیت ملاسما را بدتر کنند.

خواندنی‌ها

بهترین قرص ویتامین برای پوست صورت

درمان لک ملاسما

درمان لک بارداری یا همان لک ملاسما، این عارضه‌ی پوستی شایع و مقاوم، اغلب فرآیند چالش‌برانگیزی است و نیازمند صبر، پشتکار و رویکرد چندوجهی است. برای درمان لک های ملاسما هیچ درمان واحدی وجود ندارد که برای همه‌‌ی افراد موثر باشد و موفقیت در مدیریت ملاسما به ترکیبی از روش‌ها و پایبندی به دستورالعمل‌های پزشک بستگی دارد. هدف اصلی درمان، کاهش تولید ملانین و کمک به دفع رنگدانه‌ی اضافی از پوست است. پزشک متخصص پس از بررسی نوع ملاسما و اینکه کمبود کدام ویتامین باعث لک صورت می‌شود، یکی از روش‌های درمانی زیر را پیش می‌گیرد.

درمان‌های موضعی: کرم‌ها و سرم‌های روشن‌کننده

داروهای موضعی اولین روش درمانی لک ملاسما هستند. این محصولات ترکیباتی دارند که تولید ملانین را مهار می‌کنند یا باعث لایه‌برداری پوست و حذف رنگدانه‌های اضافی می شوند. درمان‌هایی که به کاهش ملاسما کمک می‌کنند شامل موارد زیر است.

• هیدروکینون: این ماده یکی از موثرترین و رایج‌ترین ترکیبات برای روشن کردن لکه‌های تیره است. هیدروکینون با مهار آنزیم تیروزیناز، تولید ملانین را کاهش می‌دهد. عموما در غلظت‌های 2% (بدون نسخه) و 4% یا بالاتر (با نسخه‌ی پزشک) در داروخانه‌ها موجود است. استفاده از آن باید تحت‌نظر پزشک باشد زیرا می‌تواند باعث تحریک پوست یا در موارد نادر، تیرگی برگشت‌ناپذیر شود.
• ترتینوئین (رتینوئیک اسید) و سایر رتینوئیدها: این مشتقات ویتامین A سرعت نوسازی سلول‌های پوست را افزایش می‌دهند و به حذف رنگدانه‌های سطحی پوست کمک می‌کنند. همچنین می‌توانند تاثیر سایر ترکیبات درمانی را بیشتر کنند.
• اسید آزلائیک: این اسید طبیعی دارای خواص روشن‌کنندگی و ضدالتهابی است و می‌تواند جایگزین خوبی برای هیدروکینون باشد.
• اسید کوجیک: مانند هیدروکینون، این ماده هم آنزیم تیروزیناز را مهار می‌کند.
• اسید ترانگزامیک موضعی: مطالعات جدید نشان داده‌اند که این ترکیب می‌تواند در کاهش ملاسما تاثیرگذار باشد.
• ویتامین C، نیاسینامید و ترکیبات آنتی‌اکسیدان: این مواد به روشن شدن پوست، کاهش التهاب و محافظت در برابر آسیب‌های نوری کمک می‌کنند.

لک صورت ملاسما

روش‌های کلینیکی: لایه‌برداری شیمیایی و لیزر

گاهی ممکن است درمان‌های موضعی به تنهایی اثربخشی نداشته باشند یا سرعت اثربخشی پایینی داشته باشند. این‌جور وقت‌ها، روش‌های زیر کلینیکی برای فرد درگیر با ملاسما تجویز می‌شوند.

لایه‌برداری شیمیایی (Chemical Peels): استفاده از محلول‌های شیمیایی (مانند اسید گلیکولیک، اسید لاکتیک، اسید سالیسیلیک یا TCA) برای برداشتن لایه‌های سطحی پوست که حاوی رنگدانه‌های اضافی هستند. این روش باید با احتیاط و توسط متخصص انجام شود، زیرا لایه‌برداری نامناسب می‌تواند باعث التهاب و تشدید ملاسما شود.

لیزرها: انواع مختلفی از لیزرها و دستگاه‌های نور شدید پالسی (IPL) برای درمان ملاسما استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها می‌توانند رنگدانه را هدف قرار دهند یا با تحریک پوست، به بازسازی و حذف رنگدانه کمک کنند. استفاده از لیزر در درمان ملاسما بسیار حساس است و باید حتما توسط پزشک ماهر و باتجربه انجام شود، زیرا انتخاب نامناسب نوع لیزر یا تنظیمات اشتباه می‌تواند منجر به تیرگی بیشتر پوست شود. اغلب لیزردرمانی به همراه درمان‌های موضعی انجام می‌شود.

داروهای خوراکی: برای لک‌های مقاوم به درمان، پزشک داروی خوراکی اسید ترانگزامیک را تجویز می‌کند. این دارو بر مسیرهای التهابی و عروقی ایجادکننده‌ی ملاسما تاثیر می‌گذارد. استفاده از این دارو باید تحت‌نظر پزشک و با بررسی سابقه‌ی پزشکی فرد انجام شود، زیرا ممکن است عوارض جانبی داشته باشد.

لک های ملاسما

درمان خانگی لک ملاسما

در کنار درمان‌های پزشکی برخی روش‌های خانگی می‌توانند به کمرنگ شدن لکه‌های ملاسما کمک کنند، اما مهم است بدانید که این روش‌ها جایگزین درمان‌های تخصصی نیستند و نتایج آن‌ها ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. در زیر چند درمان خانگی رایج برای لک ملاسما آورده شده است.

آب لیمو

آب لیمو حاوی اسید سیتریک است که یک ماده‌ی لایه‌بردار ملایم و روشن‌کننده به شمار می‌آید. می‌توانید مقداری آب لیموی تازه را با پنبه روی نواحی لکه‌دار بمالید، بگذارید 10 تا 15 دقیقه بماند و سپس با آب سرد بشویید. این کار را چند بار در هفته انجام دهید. لیمو پوست را نسبت به نور خورشید حساس می‌کند، بنابراین حتما پس از استفاده از لیمو از ضد آفتاب استفاده کنید و در معرض نور خورشید قرار نگیرید.

زردچوبه

زردچوبه حاوی ماده‌ای به نام کورکومین است که خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی دارد و می‌تواند به کاهش تولید ملانین (رنگدانه‌ی پوست) کمک کند. می‌توانید یک قاشق چای‌خوری پودر زردچوبه را با مقداری شیر یا ماست (که حاوی اسید لاکتیک روشن‌کننده است) مخلوط کنید تا خمیری شود. خمیر را روی لکه‌ها بمالید، بگذارید 20 دقیقه بماند و سپس بشویید.

آلوئه‌ورا

آلوئه ورا حاوی ترکیباتی است که خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهندگی دارند و می‌تواند به مرور زمان به روشن شدن ملایم پوست کمک کنند. برای استفاده، هر شب قبل از خواب، مقداری ژل تازه‌ی آلوئه‌ورا را روی لکه‌ها بمالید و بگذارید تا صبح بماند. صبح با آب ولرم صورتتان را بشویید.

سرکه سیب

سرکه‌ی سیب حاوی اسید استیک است که می‌تواند به روشن شدن رنگدانه‌ها کمک کند. مقداری سرکه‌ی سیب را با مقدار مساوی آب مخلوط کنید. این محلول را با پنبه روی لکه‌ها بزنید، بگذارید 10 دقیقه بماند و سپس با آب ولرم بشویید. از آن‌جایی که سرکه‌ی سیب اسیدی است، استفاده‌ی روزانه از آن توصیه نمی‌شود. علاوه بر این، حتما قبل از مالیدن این سرکه روی صورت، آن را روی قسمت کوچکی از پوست آزمایش کنید تا باعث حساسیت نشود.

ماست یا شیر

اسید لاکتیک موجود در ماست و شیر یک لایه‌بردار ملایم است که می‌تواند به روشن شدن تدریجی پوست کمک کند. این اسید می‌تواند به لایه‌برداری ملایم سلول‌های مرده سطحی پوست که حاوی رنگدانه اضافی هستند، کمک کند. برای استفاده، می‌توانید ماست یا شیر را به تنهایی یا در ترکیب با مواد دیگر (مانند زردچوبه یا بلغور جو دوسر) مثل ماسک روی صورت بمالید و بگذارید 10 تا 15 دقیقه بماند و سپس بشویید. نتایج معمولا جزئی و زمان‌بر هستند.

بهترین درمان لک ملاسما

کرم ضدآفتاب شون مدل بابونه، حجم 50 میلی‌لیتر

229,353

169,800

تومان

کرم ضد آفتاب واگنر مدل 01 حجم 50 میلی لیتر

485,000

تومان

خرید کرم ضد آفتاب

مشاهده همه

پیشگیری از ایجاد لک ملاسما

برای پیشگیری از ایجاد لکه‌ ملاسما یا بدتر شدن آن، رعایت نکات زیر بسیار مهم است. این نکات به ویژه برای افرادی که مستعد ابتلا به ملاسما هستند (مانند زنان باردار، افرادی که سابقه‌ی خانوادگی دارند یا در گذشته ملاسما داشته‌اند) حیاتی هستند.

محافظت جدی در برابر نور خورشید: مهم‌ترین قدم، محافظت جدی در برابر نور خورشید است. به همین دلیل پیشنهاد ما این است که موارد زیر را حتما رعایت کنید.

• استفاده‌ی روزانه و منظم از ضد آفتاب، حتی در روزهای ابری یا داخل خانه
• استفاده از ضد آفتاب با فاکتور محافظتی بالاتر از 30 و ترجیحا با طیف وسیع (محافظت در برابر اشعه‌‌ی UVA و UVB) و حاوی اکسید روی (Zinc Oxide) یا دی‌اکسید تیتانیوم (Titanium Dioxide)
• تجدید ضد آفتاب هر 2 تا 3 ساعت
• استفاده از کلاه‌هایی که صورت، گردن و گوش‌ها را می‌پوشانند و محافظت فیزیکی بیشتری در برابر نور خورشید دارند
• پوشیدن لباس‌های آستین بلند و شلوار
• قرار نگرفتن جلوی نور خورشید در ساعات اوج تابش یعنی بین ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر

علاوه بر محافظت از پوست در برابر نور خورشید رعایت نکات زیر می‌تواند از بروز ملاسما پیشگیری کند:

• خودداری از دستکاری پوست: تحریک پوست می‌تواند ملاسما را بدتر کند. از کندن، خاراندن یا مالش نواحی مستعد خودداری کنید.
• استفاده از محصولات مراقبتی ملایم: از شوینده‌ها و محصولات آرایشی و بهداشتی که پوست شما را تحریک می‌کنند، پرهیز کنید. محصولات حاوی الکل زیاد یا عطر قوی می‌تواند باعث حساسیت پوست شوند و ملاسما را تشدید کنند.
• بررسی داروهای هورمونی: اگر از داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنید و دچار ملاسما شده‌اید، با پزشک خود درباره‌ی گزینه‌های جایگزین یا تنظیم دوز مشورت کنید و به‌هیچ‌وجه دارو را خودسرانه قطع نکنید.
• مدیریت استرس: اگرچه ارتباط مستقیم آن با ملاسما اثبات نشده، اما استرس می‌تواند بر سلامت عمومی پوست تاثیر بگذارد.
• رژیم غذایی سالم: مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها می‌تواند به سلامت کلی پوست کمک کند.
• مراجعه به متخصص پوست: در صورت مشاهده‌ی اولین علائم، بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کنید. مراجعه‌ی زودهنگام به متخصص پوست می‌تواند به تشخیص دقیق و مدیریت بهتر بیماری کمک و از پیشرفت آن جلوگیری کند.

اسپری ضد جوش تیلسیم مدل AB حجم 150 میلی لیتر

850,000

144,500

تومان

محلول ضد جوش آردن سبوما مدل azelin حجم 30 میلی لیتر

687,900

447,200

تومان

خرید کرم و ژل ضد جوش

مشاهده همه

کلام آخر

همان‌طور که در این مطلب بررسی شد، ملاسما یک عارضه‌ی پوستی پیچیده است که تحت‌تاثیر عوامل مختلفی از جمله تغییرات هورمونی، ژنتیک و مهم‌تر از همه، قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد می‌شود. درحالی‌که روش‌های درمانی متعددی از جمله کرم‌های موضعی، لایه‌برداری‌های شیمیایی و درمان‌های مبتنی بر نور وجود دارد، انتخاب بهترین رویکرد درمانی برای هر فرد، بستگی به شدت ملاسما، نوع پوست و علت زمینه‌ای دارد و حتما باید تحت‌نظر متخصص پوست انجام شود. به یاد داشته باشید که درمان ملاسما پروسه‌ی زمان‌بری است و نیاز به صبر و پیگیری مداوم دارد. با تشخیص صحیح، رعایت نکات پیشگیرانه و پایبندی به برنامه‌ی درمانی، می‌توان به کنترل ملاسما و بهبود قابل‌توجه پوست دست پیدا کرد.

منبع: clevelandclinic