آیا خرید گوشی از کشورهای دیگر به صرفه است؟
وسوسهی خرید گوشی هوشمند با قیمتی پایینتر از بازار ایران، بسیاری از ما را به فکر خرید گوشی از خارج میاندازد. وقتی قیمت دلاری یک پرچمدار جدید را در سایتهای جهانی میبینیم و آن را با برچسب قیمت ریالی در فروشگاههای داخلی مقایسه میکنیم، این تصور شکل میگیرد که با یک سفر خارجی یا سفارش آنلاین، میتوان هزینهها را به شکل چشمگیری کاهش داد. اما آیا این اختلاف قیمت اولیه، پس از محاسبهی هزینههای گمرک، رجیستری و در نظر گرفتن ریسکهای جانبی، همچنان منطقی است؟ اگر بخواهیم پاسخی کوتاه و مستقیم به این پرسش بدهیم، باید بگوییم: خیر. در سال 1404، خرید گوشی از خارج از کشور در اکثر موارد توجیه اقتصادی خود را از دست داده است.
چرا خرید از خارج دیگر جذابیت ندارد؟
چالشهای نرمافزاری: ریسکی که نادیده گرفته میشود
خرید گوشی از دبی
خرید گوشی از عراق
خرید گوشی از چین
خرید گوشی از ترکیه
خرید گوشی از عربستان
خرید گوشی از هند
جمعبندی: آیا خرید گوشی از خارج به صرفه است؟
چرا خرید از خارج دیگر جذابیت ندارد؟
بزرگترین مانعی که خرید گوشی از خارج را به یک اقدام غیرمنطقی تبدیل میکند، خود قیمت دستگاه نیست، بلکه هزینههای سنگینی است که پس از ورود گوشی به ایران باید برای فعالسازی آن بپردازید. قوانین گمرکی و تعرفههای رجیستری گوشی در سال 1404 به گونهای طراحی شدهاند که واردات مسافری را بسیار پرهزینه کنند.
ساختار این تعرفهها به شکل پلکانی و پیچیده است:
- حقوق گمرکی: برای گوشیهایی با ارزش بین 600 تا 1000 یورو، حقوق گمرکی 15 درصد در نظر گرفته شده است.
- حقوق گمرکی سنگین: برای گوشیهای گرانتر از 1000 یورو که تقریبا تمام مدلهای پرچمدار را شامل میشود، این نرخ به 30 درصد میرسد.
- مالیات بر ارزش افزوده: نرخ این مالیات در سال 1404 به 10 درصد افزایش پیدا کرده است. این مبلغ بر اساس مجموع ارزش گوشی و حقوق گمرکی آن محاسبه میشود.
- سایر عوارض: هزینههای دیگری مانند 1 درصد عوارض هلال احمر و نیم در هزار عوارض پسماند نیز به این مجموعه اضافه میشوند.
برای درک بهتر موضوع، یک مثال را با هم بررسی میکنیم. تصور کنید شما یک گوشی پرچمدار به ارزش 1200 یورو از خارج تهیه کردهاید.
- در قدم اول، 30 درصد حقوق گمرکی به آن تعلق میگیرد که معادل 360 یورو است.
- سپس 10 درصد مالیات بر ارزش افزوده بر مبنای ارزش کل (1200 + 360 = 1560 یورو) محاسبه میشود که 156 یورو خواهد بود.
- با اضافه شدن سایر عوارض جزئی، مجموع هزینههایی که باید برای رجیستری گوشی خود بپردازید، به راحتی از 530 یورو فراتر میرود.
این یعنی برای فعالسازی گوشی 1200 یورویی خود، مجبورید بیش از 44 درصد ارزش اولیهی آن را دوباره در ایران پرداخت کنید. چنین هزینهی سنگینی، هرگونه تخفیف 15 یا 20 درصدی را که هنگام خرید اولیه به دست آوردهاید، کاملا بیاثر میکند.
چالشهای نرمافزاری: ریسکی که نادیده گرفته میشود
حتی اگر بتوانید هزینههای گمرکی را نادیده بگیرید، خرید گوشی از خارج شما را با چالشهای فنی و نرمافزاری بزرگی روبرو میکند که میتوانند تجربهی کاربری شما را به کلی مختل کنند. این مشکلات معمولا به دو شکل اصلی ظاهر میشوند:
یکی از این مشکلات، «قفل منطقهای» یا Region Lock است. برخی شرکتها، به ویژه سامسونگ، گاهی دستگاههای خود را به گونهای تولید میکنند که تنها با سیمکارتهای یک ناحیهی جغرافیایی خاص فعال شوند. این یعنی ممکن است گوشی جدیدی که خریدهاید، سیمکارت اپراتورهای ایرانی را شناسایی نکند. اگرچه این اتفاق برای همهی مدلها رخ نمیدهد، اما ریسک آن همیشه وجود دارد و میتواند گوشی شما را به یک دستگاه بلااستفاده تبدیل کند.
چالش دوم که بسیار جدیتر و رایجتر است، به خصوص در زمان خرید گوشی از چین، مسئلهی «رام چین» (China ROM) است. گوشیهایی که برای بازار داخلی چین ساخته میشوند، از نرمافزار متفاوتی استفاده میکنند که مشکلات اساسی برای کاربران ایرانی ایجاد میکند. این دستگاهها فاقد سرویسهای گوگل (مانند فروشگاه پلی، جیمیل و نقشه) هستند و انبوهی از اپلیکیشنهای چینی روی آنها نصب شده است. شاید شنیده باشید که میتوان «رام گلوبال» را روی این گوشیها نصب کرد، اما این فرآیند نیازمند دانش فنی بالا، باز کردن قفل بوتلودر و پذیرش ریسک از کار افتادن کامل دستگاه است. در نتیجه، این چالش به تنهایی کافی است تا خرید گوشی از چین را برای یک کاربر عادی به یک دردسر بزرگ و پرخطر تبدیل کند.
خرید گوشی از دبی
دبی به دلیل نزدیکی به ایران، تنوع بینظیر کالا و مالیات پایین (5 درصد)، همواره یکی از جذابترین مقاصد برای خرید گوشی از خارج بوده است. قیمتها در این شهر معمولا 15 تا 30 درصد ارزانتر از قیمت رسمی (قبل از رجیستری) در بازار ایران به نظر میرسند.
بهترین مراکز خرید در دبی شامل فروشگاههای معتبر در مراکز خرید بزرگی مانند «دبی مال» و «امارات مال» میشوند. همچنین، بازار سنتی نایف به عنوان مرکز عمدهفروشی موبایل شناخته میشود. برای خرید آنلاین، بهترین سایت خرید گوشی از دبی وبسایتهای Amazon.ae و Noon.com هستند که از اعتبار بالایی در امارات برخوردارند.
با این حال، خرید گوشی از دبی یک تلهی مالی کلاسیک است. تخفیف 20 درصدی در خرید اولیه، در برابر هزینهی رجیستری 40 تا 45 درصدی در گمرک ایران کاملا ناچیز است. در نهایت، خرید یک گوشی پرچمدار از دبی و رجیستر کردن آن، از خرید همان مدل با گارانتی در ایران گرانتر تمام میشود.
خرید گوشی از عراق
ایدهی خرید گوشی از عراق بیشتر به دلیل سفرهای زیارتی و نزدیکی مرزهای غربی کشور مطرح میشود. قیمت گوشی در بازار عراق حدود 10 تا 20 درصد پایینتر از بازار ایران (بدون احتساب رجیستری) است. البته باید توجه داشت که در برخی بازههای زمانی خاص، مانند ایام اربعین، دولت ممکن است واردات گوشی مسافری از این کشور را با محدودیتهای شدید یا ممنوعیت کامل مواجه کند. در نهایت، مانند دبی، تخفیف جزئی اولیه به هیچ وجه نمیتواند هزینههای سنگین رجیستری بر اساس قوانین 1404 را جبران کند و این خرید نیز توجیه اقتصادی ندارد.
خرید گوشی از چین
چین به عنوان مبدا تولید بسیاری از برندهای محبوب مانند شیائومی، قیمتهای بسیار رقابتی و وسوسهانگیزی ارائه میدهد. اما آیا خرید گوشی از چین به صرفه است؟ برای بیش از 99 درصد کاربران، پاسخ یک «خیر» قاطع است. مشکل اصلی گوشیهایی که برای بازار داخلی چین تولید میشوند، استفاده از «رام چین» است. این دستگاهها فاقد سرویسهای گوگل هستند و پر از اپلیکیشنهای چینی هستند که برای کاربران ایرانی کاربردی ندارند. خرید گوشی از چین تنها برای توسعهدهندگان و کاربران حرفهای که به فرآیندهای فنی پیچیدهی تغییر رام تسلط دارند، شاید منطقی باشد و برای یک کاربر عادی، یک دردسر بزرگ و پرخطر است.
خرید گوشی از ترکیه
خرید گوشی از ترکیه به دلیل محبوبیت این کشور به عنوان یک مقصد گردشگری، گزینهای است که ممکن است به ذهن برخی برسد. اما این کار، بدترین تصمیم مالی ممکن است. ترکیه به دلیل مالیاتهای داخلی بسیار سنگین، یکی از گرانترین بازارهای لوازم الکترونیکی در جهان به شمار میرود. قیمت یک آیفون جدید در ترکیه به شکل قابل توجهی از قیمت آن در آمریکا و حتی ایران گرانتر است. علاوه بر این، خود کشور ترکیه نیز قوانین رجیستری بسیار سختگیرانهای برای توریستها دارد. بنابراین، شما یک گوشی را با قیمتی بسیار بالاتر از ایران میخرید و سپس باید هزینهی کامل رجیستری بر اساس قوانین 1404 ایران را نیز برای آن بپردازید. به طور خلاصه، خرید گوشی از ترکیه یک ضرر مالی قطعی است.
خرید گوشی از عربستان
گزینهی خرید گوشی از عربستان تقریبا به طور انحصاری برای زائران حج و عمره مطرح میشود. قیمت گوشی در عربستان رقابتی و بسیار شبیه به بازار دبی است. با این حال، منطق مالی در اینجا نیز تغییری نمیکند. تعرفههای گمرکی جدید در ایران هرگونه تخفیف جزئی در بازار عربستان را خنثی میکند. با توجه به ماهیت معنوی سفر و اولویتهای زائران، صرف وقت برای خرید گوشی و سپس پرداخت هزینهی گزاف رجیستری در بازگشت، خرید گوشی از عربستان را به گزینهای کاملا غیرمنطقی تبدیل میکند.
خرید گوشی از هند
بازار هند به دلیل تولید داخلی برخی برندها و رقابت شدید، قیمتهای بسیار مناسبی دارد. اما خرید گوشی از هند یک مسیر متداول برای ایرانیان نیست و چالشهای خاص خود را دارد. گاهی در بازار ایران بحثهایی در مورد تفاوت کیفیت گوشیهای «ساخت هند» و «ساخت ویتنام» (بهویژه در مورد سامسونگ) مطرح میشود. اما بررسیهای تخصصی نشان میدهد که هیچ تفاوت کیفی معناداری بین گوشیهای مونتاژ شده در این دو کشور وجود ندارد و این موضوع بیشتر یک ترفند بازاری برای فروش گرانتر است. در نهایت، خرید گوشی از هند نیز مانند سایر کشورها، به دلیل هزینههای بالای رجیستری در ایران، غیراقتصادی خواهد بود.
جمعبندی: آیا خرید گوشی از خارج به صرفه است؟
با تحلیل دقیق تعرفههای گمرکی سال 1404 و بررسی بازار 6 کشور محبوب، پاسخ نهایی به این سوال که آیا خرید گوشی از خارج به صرفه است یک «خیر» قاطع است. جذابیت خرید گوشی از خارج از کشور بر پایهی یک محاسبهی ناقص، یعنی توجه صرف به قیمت اولیهی دستگاه، شکل گرفته است. زمانی که هزینههای پنهان اما اجباری (مالیات و عوارض گمرکی که برای یک پرچمدار به حدود 45 درصد ارزش آن میرسد) و ریسکهای حیاتی نرمافزاری به معادله اضافه میشوند، ترازوی منطق به شدت به سمت خرید رسمی و قانونی از بازار داخل سنگینی میکند. در سال 1404، خرید گوشی از خارج یک قمار پرهزینه است که در بهترین حالت، صرفهجویی ناچیزی به همراه دارد و در بدترین حالت، به ضرر مالی هنگفت و دردسرهای فنی طولانیمدت منجر میشود.
منبع: دیجیکالا مگ
