کارتون نوستالژیک؛ بازیگوشی‌های تام و جری با تم خشونت

کارتون تام و جری نه فقط برای ما داخل ایران که نسل‌هاست برای همه بچه‌های جهان خاطره‌سازی می‌کند. اپیزودهای کوتاه مفرح از یک موش به نام جری و گربه‌ای به نام تام که دائم سر به سر هم می‌گذارند. رابطه عجیب و غریبی هم دارند. رابطه شکار و شکارچی است اما خود پروسه برای هر دو لذت‌بخش است. برای همین بارها پیش می‌آید که تام تا یک قدمی خوردن جری جلو می‌رود اما دست آخر رهایش می‌کند تا کیف شکار دوباره‌اش را تجربه کند. یک جور رابطه عشق و نفرت میان این موش و گربه برقرار است که گاهی در مقابل هجوم دشمن حتی کنار یکدیگر می‌ایستند و دست رفاقت می‌دهند. بعد از این که دشمن از میدان به در شد دوباره تام و جری هستند و تعقیب و گریزشان.

تولید کارتون تام و جری از سال 1940 شروع شد. در حقیقت برعکس خیلی از کارتون‌های آن زمان سریالی نبود بلکه مجموعه‌ای از فیلم‌های کوتاه محسوب می‌شد. نسخه اصلی آن که توسط خالقانش یعنی ویلیام هانا و جوزف باربرا تولید شد 114 قسمت داشت که بین‌ سال‌های 1940 تا 1958 در کمپانی مترو گلدوین‌مایر تولید شد.

چیزهایی که درباره‌ کارتون تام و جری نمی‌دانید

• در طول هجده سالی که ویلیام هانا و جوزف باربرا پشت ساخت انیمیشن‌های «تام و جری» بودند این فیلم‌های کوتاه هفت بار برنده جایزه اسکار شدند. درنتیجه کارتون «تام و جری» به همراه «سمفونی‌های احمقانه» والت دیزنی در این بخش رکورددار بود.
• بعد از بسته شدن استودیوی کارتون کمپانی متروگلدوین مایر در سال 1957، کمپانی در سال‌های 1961 تا 1962 با اضافه کردن جن دیچ 13 فیلم کوتاه دیگر از سری «تام و جری» را برای استودیوی فیلم رامبراند تولید کرد.
• کارتون «تام و جری» تبدیل به پرفروش‌ترین فیلم کوتاه انیمیشن تاریخ شد.
• تعدادی انیمیشن با قصه‌های فرعی هم با حضور کاراکترهای تام و جری تولید شدند. از جمله «شوی تام و جری» (که از سال 2014 تا امروز تولید می‌شود)، «داستان‌های تام و جری» (2006-2008) و «بچه‌های تام و جری» (1990-1993).
• کارتون‌های «تام و جری» به عنوان انیمیشنی مشهور شد که خشونت‌آمیزترین شوخی‌ها در آن استفاده می‌شد. تام برای کشتن جری سراغ تبر، چکش، مواد منفجره و تله و حتی سم می‌رفت. از طرف دیگر شیوه‌های جری هم برای فرار از دست تام خشونت‌آمیز بود. از جمله این که حتی ممکن بود تام را از وسط دو نصف کند. انگشتش را لای در یا پنجره خرد کند یا با چیزی توی سرش بزند یا دمش را با اتو داغ کند! به دلیل چنین صحنه‌هایی کارتون «تام و جری» اکثرا مورد نقد قرار می‌گرفت اما علیرغم این صحنه‌های خشن در هیچ سکانسی خون نمی‌دیدیم.
• موسیقی نقش مهمی در بخش‌های مختلف انیمیشن «تام و جری» بازی می‌کرد. روی اکشن‌اش تاکید می‌کرد. یا جای خیلی از جلوه‌های صوتی را می‌گرفت. اسکات بردلی آهنگساز اصلی 113 قسمت کارتون «تام و جری» بود. او برای ساخت موسیقی این انیمیشن از عناصر موسیقی جز، پاپ و کلاسیک استفاده می‌کرد. او موسیقی چند تا از مهم‌ترین موزیکال‌های کمپانی ام.جی.ام مثل «جادوگر شهر از» یا «مرا در سنت لوییس ملاقات کن» را ساخته بود.
• معمولا در کارتون «تام و جری» دیالوگ خیلی کمی وجود داشت. به هر حال کاراکترهای فرعی به هر زبانی می‌توانستند حرف بزنند. خود تام و جری گاهی به زبان انگلیسی حرف می‌زدند که البته به ندرت پیش می‌آمد و بیشتر طول انیمیشن کاملا ساکت بودند. کاراکتر خانم دو کفش که همان زن آفریقایی-آمریکایی خانه‌دار در کارتون‌ها بود همیشه وقتی در انیمیشن حضور پیدا می‌کرد دیالوگ داشت.
• تام و جری اصطلاحی در لندن قرن نوزدهم بود که به جوانک‌هایی گفته می‌شد که برای خودشان ول می‌گشتند و رفتارهای آشوبگرانه داشتند.
• جوزف باربرا مرد قصه بود و کاراکترها را طراحی می‌کرد و بعد از ورشکستگی استودیویی که در آن کار می‌کرد در مترو گلدوین مایر به ویلیام هانا ملحق شد که کارگردانی انیمیشن را برعهده داشت. آنها در اولین گپ‌هایشان برای طراحی این کارتون می‌دانستند که به دو کاراکتر نیاز دارند و می‌دانستند که این دو کاراکتر باید با هم تعارض داشته باشند. و طبعا اولین و بنیادی‌ترین شکل این تفکر در رفتار موش و گربه بود.
• در اولین نسخه باربرا و هانا  نام تام جاسپر بود و جری هم جینکس نامیده می شد.
• نقش تهیه‌کننده را در تولید کارتون‌های «تام و جری» نباید نادیده گرفت. فردی کوئیمبی تهیه‌کننده کارتون «تام و جری» بود. او مدیر استودیوی انیمیشن کمپانی متروگلدوین مایر بود و با تایید او باربرا و هانا توانستند به تولید این انیمیشن‌های کوتاه ادامه بدهند.
• بعد از باربرا و هانا کسانی چون جن دیچ و چاک جونز شروع به ساختن سری‌های جدید از انیمیشن‌های «تام و جری» کردند.
• در طول این چند دهه‌ای که از ساخت انیمیشن می‌گذرد کاراکتر تام نسبت به نسخه اولیه در ظاهرش تکامل پیدا کرده است و جزییات بیشتر در موها و دمش دیده می‌شود.
• از آنجایی که این انیمیشن دیالوگ نداشت به راحتی از تلویزیون‌های مختلف کشورهای دیگر پخش می‌شد. اولین کشور خارجی که دست به پخش آن زد (به جز انگلستان) ژاپن بود. سال 1965 برای اولین‌بار «تام و جری» در یک کشور غیرانگلیسی‌زبان پخش شد.
• کارتون «تام و جری» دارایی محبوب شبکه بی بی سی انگلستان بود. اول این که آنها انیمیشن را به خاطر صحنه‌های خشونت‌بارش سانسور نکردند و به صورت کامل آن را نشان می‌دادند. نکته دیگر این که بین هر برنامه‌ای که وقفه می‌افتاد حتی اخبار تکه‌ای از کارتون «تام و جری» را پخش می‌کردند.
• مثل بسیار از انیمیشن‌هایی که بین دهه 30 تا 50 میلادی در آمریکا ساخته شدند کارتون تام و جری هم حاوی صحنه‌هایی نژادپرستانه بود. برای مثال بعد از هر انفجاری صورت کاراکترها شبیه سیاهپوستان می‌شد. با لب‌های بزرگ و موهای فر خورده. اما مهم‌ترین نشانه این ماجرا کاراکتر خانم دو کفش بود. کدبانوی فقیری که با لهجه سیاهپوستان حرف می‌زد.