ستاره‌شناسان دورترین جرم منظومه‌ی شمسی را کشف کردند

ستاره‌شناسان دورترین جرم منظومه‌ی شمسی را کشف کردند. این جرم، سه برابر دورتر از سیاره‌ی کوتوله‌ی پلوتو است و بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر قطر دارد.

 جرم کشف شده، یک سیاره‌ی کوتوله‌ است که بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر قطر دارد و V774104 نام گرفته است. برای اینکه ستاره‌شناسان بتوانند دقیقا مدار آن را محاسبه کنند، یک سال دیگر زمان لازم است. ولی احتمالا از آن دسته اجرام منظومه‌ی شمسی به حساب می‌آید که تحت تاثیر اجرام دیگر یا ستاره‌های نزدیک، مدار عجیب و غریبی دارند.

«اسکات شپرد» (Scott Sheppard)، ستاره‌شناسی که در انجمن نجوم آمریکا این کشف را اعلام کرد، می‌گوید: «ما نمی‌توانیم بر اساس قوانین معمولی که در منظومه‌ی شمسی می‌شناسیم، مدار این‌گونه اجرام را محاسبه کنیم.» V774104 اکنون در فاصله‌ی ۱۵٫۴ میلیارد کیلومتری قرار دارد. چیزی در حدود ۱۰۳ برابر واحد نجومی.

به فاصله‌ی بین زمین تا خورشید، یک واحد نجومی یا AU گفته می‌شود.

اگر مدار این جرم طوری باشد که به خورشید نزدیک‌تر شود، جزو دسته‌ای از اجرام یخی قرار می‌گیرد که مدار آن‌ها تحت تاثیر اثر گرانشی سیاره‌ی نپتون قرار گرفته است. ولی اگر در مدار خود به خورشید نزدیک نشود، به گروهی بسیار نادر می‌پیوندد که سیاره‌ها‌ی کوتوله‌ی «سدنا» (Sedna) و ۲۰۱۲ VP113 در آن قرار دارند. فاصله‌ی این دو سیاره‌ی کوتوله، هیچ‌گاه کمتر از ۵۰ واحد نجومی نمی‌شود و در اوج مداری نیز فاصله‌ی آن‌ها به ۱۰۰۰ واحد نجومی می‌رسد. شپرد این اجرام را، «جرم‌های داخلی ابر اورت» می‌نامد تا از اجرام یخی «کمربند کوییپر» (Kuiper Belt) که بین ۳۰ تا ۵۰ واحد نجومی قرار دارند، متمایز شوند. «ابر اورت» (Oort Cloud)، کره‌ای محاط بر منظومه‌ی شمسی و پر از اجرام یخی است که هزاران واحد نجومی با خورشید فاصله دارد و آخرین مرز منظومه‌ی شمسی به حساب می‌آید؛ یعنی جایی که گرانش خورشید دیگر اثر چندانی ندارد.

نکته‌ی جالب درباره‌ی اجرام ابر اورت این است که مدار با خروج مرکز خیلی زیاد آن‌ها، نمی‌تواند توسط قوانین معمول حاکم بر منظومه‌ی شمسی توضیح داده شود؛ یعنی اینکه چیزی باعث آشفتگی مدار آن‌ها می‌شود. از جمله فرضیه‌های موجود این است که یک سیاره‌ی خیلی بزرگ در اعماق ابر اورت قرار دارد، یا سیاره‌ای که از منظومه‌ی شمسی خارج شده و به سمت این ابر رفته، باعث برهم خوردن مدار اجرام ابر اورت داخلی شده است.

«مایک براون» (Mike Brown) که ستاره‌شناسی از انستیتوی فناوری کالیفرنیا است، در سال ۲۰۰۵ سیاره‌ی کوتوله‌ی «اریس» (Eris) را در فاصله‌ی ۹۷ واحد نجومی کشف کرد و برای ۱۰ سال رکورددار کشف دورترین جرم منظومه‌ی شمسی بود. اما حالا، او دیگر رکورددار نیست و این افتخار نصیب اسکات شپرد شده است. این کشف، در نتیجه‌ی پژوهش‌ها و رصدهای خیلی جدی است، که برای کشف اجرام جدید در منظومه‌ی شمسی انجام می‌شود. ستاره‌شناسان برای این رصدها، ‌از تلسکوپ‌های عظیم با میدان دید خیلی بزرگ استفاده می‌کنند. شپرد با استفاده از تلسکوپ ۸ متری ژاپنی سوبارو این سیاره‌ی کوتوله را کشف کرد. برخلاف بیشتر رصدها که در حدود صفحه‌ی دایره‌البروجی (یعنی صفحه‌ی گردش بیشتر اجرام منظومه‌ی شمسی حول خورشید) انجام می‌شود، شپرد با اختلافی ۱۵ درجه‌ای از صفحه‌ی دایره‌البروج به آسمان نگاه کرد. جایی که برای مشاهده‌ی اجرام عجیب و غریب مناسب‌تر است.

منبع: ScienceMag