مغلطه‌‌ی جلب و تغییر هیپنوتیزم‌کننده (Hypnotic Bait and Switch) | مغلطه به زبان آدمیزاد (۱۳۱)
تعریف: مغلطه جلب و تغییر هیپنوتیزم‌کننده موقعی پیش می‌آید که شخصی چند بیانیه‌ای را که عموم مردم به‌عنوان حقیقت یا بدیهیات قبول دارند پشت سر هم بیان کند و در آخر بیانیه‌ی جنجالی‌ای را بیان کند که اگر جداگانه بیان می‌شد، شاید واکنشی منفی در مخاطب ایجاد می‌کرد. جلب و تغییر یکی از ابزار پروپاگانداست، ولی اگر مخاطب به خاطر بیانات پیشین به بیانیه‌ی آخر اعتبار بیشتری ببخشد، مرتکب مغلطه شده است. این مغلطه شامل بیانات منفی نیز می‌شود.
جلب و تغییر یکی از حقه‌های قدیمی برای انداختن جنس به مخاطب است. اساس و پایه‌ی این حقه عادت دادن مشتری به «بله» گفتن است.
معادل انگلیسی: Hypnotic Bait and Switch
الگوی منطقی:
تعدادی بیانیه‌ی صحیح غیرجنجالی پشت‌سرهم بیان می‌شود.
بنابراین ادعای X (که جنجال‌برانگیز است) صحیح است.
تعدادی بیانیه‌ی اشتباه غیرجنجالی پشت‌سرهم بیان می‌شود.
بنابراین ادعای X (که جنجال‌برانگیز است) اشتباه است.
مثال ۱:
آیا کشورت رو دوست داری؟
آیا خانواده‌ت رو دوست داری؟
آیا به سلامتی‌شون اهمیت می‌دی؟
اگه جوابت به این سوالات مثبته، عاشق بستنی Eatme می‌شی!
مثال ۲:
آیا این درسته که درصد کمی از آمریکایی‌ها مالک عمده ثروت آمریکا باشن؟
آیا این درسته که اضافه‌وقت کار کنی تا دخل و خرجت با هم یکی بشه؟
آیا این درسته که حتی برای تعطیلات نتونی از کشور خارج بشی؟
آیا واقعاً می‌خوای به رجی لیپشیتز رای بدی؟
توضیح:
احتمالاً با خواندن مثال‌ها متوجه شدید واژه‌ی «هیپنوتیزم‌کننده» از کجا می‌آید. با خواندن چنین جملاتی ذهن ناخودآگاه‌تان ذهن خودآگاه‌تان را تسخیر می‌کند و بدون فکر کردن «بله» یا «نه» می‌گویید، بدون این‌که به طور دقیق بدانید با چه چیزی موافقت یا مخالفت می‌کنید. این حقه در راه‌پیمایی‌ها بهتر از هر جایی جواب می‌دهد، چون کسانی که در راه‌پیمایی‌ها شعار می‌دهند دوست دارند شما عقل و منطق را دور بریزید و به احساسات‌تان توسل بجویید.
استثنا: این حقه برای متقاعدسازی انسان‌ها بسیار موثر است، بنابراین اگر می‌خواهید فرزندتان را ترغیب کنید از مواد مخدر پرهیز کند، اشکال ندارد از آن استفاده کنید. ولی اگر می‌خواهید کسی را ترغیب به خریدن جاروبرقی کنید، توسل به این حقه غیراخلاقی است.
راهنمایی: مغلطه‌شناسی را جدی بگیرید! هرکجا که می‌روید، حواس‌تان به حقه‌های این‌چنینی باشد. در این صورت هرگاه در معرض پروپاگاندای احساسی قرار گیرید، منطق‌تان بلافاصله عقب‌نشینی نمی‌کند.
منابع:
مغلطه‌ای رایج در اینترنت. منبع آکادمیک برای آن یافت نشد.
ترجمه‌ای از:
