مغلطهی موجهات (Modal (Scope) Fallacy) | مغلطه به زبان آدمیزاد (۱۵۸)
تعریف: مغلطه موجهات ریشه در منطق موجهات (Modal Logic) دارد. کاربرد منطق موجهات بررسی راه‌های صحیح یا اشتباه از آب درآمدن گزاره‌هاست. رایج‌ترین این راه‌ها ضرورت (Necessity) و امکان (Possibility) است. بعضی گزاره‌ها ضرورتاً صحیح/اشتباه و بعضی دیگر امکاناً صحیح/اشتباه هستند. به طور خلاصه، مغلطهی موجهات موقعی اتفاق می‌افتد که شخصی ضرورت و امکان را با هم قاطی کند و بدین ترتیب استدلال صوری اشتباهی تولید کند.
معادل انگلیسی: Modal (Scope) Fallacy
معادل‌های جایگزین: مغلطهی منطق موجهات، مغلطهی ضرورت
مثال ۱:
اگر دبی و تی‌جی دو پسر و دو دختر داشته باشد، در نتیجه حداقل باید یک پسر داشته باشند.
دبی و تی‌جی دو پسر و دو دختر دارند.
بنابراین دبی و تی‌جی باید حداقل یک پسر داشته باشند.
توضیح: ما می‌دانیم که دبی و تی‌جی دو پسر و دو دختر دارند، بنابراین منطق حکم می‌کند که ضرورتاً باید یک پسر داشته باشند. ولی این‌که بگوییم دبی و تی‌جی باید حداقل یک پسر داشته باشند، یعنی در درک مقیاس موجهات دچار سوءتفاهم شده‌ایم (Confuse the scope of the modal). به‌عبارت دیگر، در این مورد، حقیقت ممکن خاص (Contingent Fact) که وابسته به شرایطی است که در آن دبی و تی‌جی ضرورتاً دو پسر و دو دختر داشته باشند، با فرضیه‌ی کلی که در آن ضرورتی ندارد این دو فرزندی داشته باشند، اشتباه گرفته شده است. بنابراین اگر آن‌ها حتماً نباید فرزندی داشته باشند، بنابراین حتماً نباید حداقل یک پسر داشته باشند (حقیقت ضروری یا Necessary Fact).
مثال ۲:
اگر باراک اوباما رییس‌جمهور آمریکاست، پس حتماً بالای ۳۵ سال سن دارد.
توضیح: از لحاظ فنی این گزاره مغلطه‌آمیز است. هیچ شرایطی وجود ندارد که در آن شخصی ضرورتاً سن مشخصی داشته باشد. گزاره‌ی دقیق‌تر به شرح زیر است:
از قرار معلوم، اگر اوباما رییس‌جمهور آمریکاست، پس بالای ۳۵ سال سن دارد.
منابع:
Curtis, G. N. (1993). The Concept of Logical Form. Indiana University.
ترجمه‌ای از:
