۱۵ واقعیت جالب درباره‌ی «آنی هال» که احتمالا نمی‌دانید
این روزها، در آستانه‌ی چهل‌وپنجمین سالگرد ساخت فیلم «آنی هال»، اثر مشهور و جاودانه‌ی کارگردان بزرگ سینمای جهان، وودی آلن هستیم. آلن که یکی از نخبه‌های زنده‌ی هالیوود است، در سال‌های ابتدایی ورودش به حرفه‌ی کارگردانی، فیلم آنی هال را درباره‌ی روابط پیچیده‌ی بین یک زن و مرد جوان ساخت. او در این فیلم علاوه بر مسائل مربوط به ژانر کمدی و رمانتیک، طعنه‌های تند و تیزی هم به مسایل مهمی مانند مذهب، شیوه‌ی تربیت کودکان، بنیان خانواده، زندگی متفاوت و اختلاف طبقاتی مردم آمریکا می‌زند. آنی هال که خود آلن و دایان کیتون نقش‌های اصلی آن را بر عهده دارند، دو جایزه‌ی اسکار کارگردانی و نویسندگی برای وودی آلن به همراه داشت و کیتون هم با بازی در نقش آنی، برنده‌ی جایزه‌ی اسکار بهترین بازیگر زن شد. اما در کنار این مسایل، آنی هال با بیان ساده و سبک جدیدی که در آن روزها به سینما معرفی کرده بود، یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های کمدی رمانتیک تاریخ سینما است که بعدها، بارها الگوی کارگردان‌های دیگر قرار گرفت.
این فیلم هم مانند بسیاری از تولیدات سینمایی مهم دنیا، رازهایی در پشت پرده خود دارد. در ادامه ۱۵ واقعیت کمتر بیان شده درباره این فیلم مشهور را آورده‌ایم.
۱. وودی آلن، آنی هال را دوست ندارد
با وجود اینکه در ابتدای مسیر کارگردانی وودی آلن، این فیلم توانست برای او بسیار پر افتخار باشد و علاوه بر دو اسکار گفته شده، اسکار بهترین فیلم را هم به کارنامه آلن اضافه کند؛ اما این کارگردان آنی هال را دوست ندارد. او بارها با یادآوری این فیلم بر این موضوع اصرار کرده که فیلم نهایی و اکران شده، تنها پوسته‌ی ظاهری از دیدگاه و داستانی است که قصد داشته ارائه بدهد. آلن حتی یک بار در مصاحبه‌ای اعلام کرد :«در نهایت مجبور شدم فیلم را به حضور خودم، دایان کیتون و آن رابطه تقلیل بدهم. به همین دلیل در پایان از آن کاملا ناامید شدم، همان‌طور که از دیگر فیلم‌هایم که بسیار محبوب بودند، ناامید شدم.»
۲. ایدهی اصلی آلن برای فیلم کاملا متفاوت بود
درست است که آنی هال یکی از کمدی رمانتیک‌های مشهور و تأثیرگذار تاریخ سینما لقب گرفته، اما وودی آلن قصد نداشت که تنها یک رابطه عاشقانه به همراه فراز و نشیب‌های کمدی که در مسیر آن اتفاق می‌افتد را تصویر کند. آلن و مارشال برکمن، همکارش در نوشتن فیلم‌نامه‌ی فیلم، قرار بود سیر و سلوکی در زندگی، بعد روان‌شناختی و لایه‌های مرموز شخصیت کاراکتر اصلی یعنی الوی داشته باشند. در کنار آن روابط عاشقانه و پیچ و خم‌های رابطه‌ی او با آنی هم، بخش‌های خالی داستان را پر کند. اما شرایط، مسیر فیلم‌سازی و تفاوت ایده تا اجرا باعث شد، نتیجه با ایدهی اصلی تفاوت‌های زیادی داشته باشد. ایدهی اولیه به نوعی نشان‌دهنده‌ی کسالت مداوم الوی سینگر بود و ابتدا آن‌هدونیا (Anhedonia) نام داشت. یک اصطلاح روانپزشکی که به ناتوانی در احساس شادی اشاره دارد. همچنین اگر ایدهی اولیه پیاده سازی می‌شد، فیلم حدود ۱۴۰ دقیقه بود، تقریبا ۵۰ دقیقه بیشتر از نسخه نهایی.
۳. پیش‌نویس‌های اولیه‌ی فیلم‌نامه پر از المان‌ها و سکانس‌های فانتزی بود
قرار بود دز فانتزی فیلم آنی هال خیلی بیشتر از یک سکانس انیمیشنی در کنار جادوگر کارتون سفید برفی باشد. آن‌قدر زیاد که چندین صفحه از پیش نویس‌های اولیه، پر از رفت و برگشت‌های شخصیت‌های اصلی قصه به فضاهای عجیب و فانتزی بود. مثلا قرار بود الوی و آنی در یکی از صحنه‌های عاشقانه خود سفری به باغ عدن داشته باشند. همان بهشت زمینی وعده داده شده از سوی دین یهود. یا به سال‌های جنگ در فرانسه و قدرت‌نمایی نازی‌های آلمانی بروند. حتی قرار بود صحنه‌هایی از دو فیلم «فرشته‌ها روی شانه من» تولید سال ۱۹۴۶ و «هجوم به ربایندگان جسم» تولید سال ۱۹۵۶، در این فیلم بازسازی شود. دیگر سکانس فانتزی آنی هال در پیش‌نویس اولیه، بازدیدی از جهنم با یک تور گردشگری به همراه ریچارد نیکسون، رییس جمهور پیشین آمریکا بود. جالب‌ترین سکانس تخیلی هم قرار بود با ساخت صحنه‌هایی مربوط به برگزاری یک مسابقه بسکتبال بین یک تیم مشهور نیویورکی و تیم فیلسوفان مشهور دنیا متشکل از افرادی مثل نیچه باشد.
۴. یک طرح حاشیه‌ای از بدنه‌ی فیلم‌نامه اصلی آنی هال بعدها به فیلم دیگری تبدیل شد
یکی از اولین صحنه‌هایی که درباره رابطه‌ی الوی و آنی در فیلم می‌بینیم، سکانسی است که به دلیل دیر رسیدن آنی به سینما، آنها قید دیدن فیلم «چهره به چهره» اینگمار برگمان را می‌زنند. در ابتدا قرار بود این زوج در این سکانس ناگهان شاهد یک قتل و تحقیق درباره راز آن بشوند. اما این ایده کنار گذاشته شد و تا سال ۱۹۹۳، وودی آلن دیگر سراغ آن نرفت. در این سال وقتی آلن تصمیم گرفت فیلم‌نامه‌ی «معمای قتل منهتن» را بنویسد، از ایدهی کنارگذاشته شده‌ی فیلم آنی هال استفاده کرد و زن و مردی را در مواجهه با یک قتل قرار داد. در معمای قتل منهتن هم دوباره آلن و دایان کیتون در نقش یک زوج عاشق در مقابل هم قرار گرفتند.
۵. استودیوی توزیع‌کننده فیلم، یک آژانس تبلیغاتی استخدام کرد تا برای اثر وودی آلن بازاریابی کند
شرکت یونایتد آرتیست که توزیع‌کننده‌ی چهار فیلم قبلی آلن هم بود، زمان عقد قرارداد، متوجه شد که بازاریابی فیلمی به نام «آن‌هدونیا» احتمالا با مشکلات بزرگی همراه باشد و مردم چندان با این اسم ارتباط برقرار نکنند. به همین دلیل این شرکت، یک آژانس تبلیغاتی استخدام کرد تا روزنامه‌های محلی سراسر کشور را با تیترهایی پر کند با این مضمون: «آن‌هدونیا …….. حمله می‌کند!» (جای خالی را با نام شهری که آگهی در آن منتشر می‌شود پر کنید). اما همه‌ی این اقدامات با یک تصمیم درست، تغییر پیدا کرد. یونایتد آرتیست، وودی آلن را راضی کرد که نام فیلم را تغییر بدهد. این اقدام باعث شد تبلیغات و امید برای بازاریابی بهتر برای آن، بیشتر شود.
۶. نام فیلم تا پیش از اکران بارها تغییر کرد
همان‌طور که در گزینه‌ی قبلی دیدید، نام فیلم پیش از آنکه آنی هال انتخاب شود، چیز دیگری بود. اما این تغییر نام تنها یکبار انجام نشد، بلکه در پیش نویس‌ها و قراراداد‌های اولیه چندین اسم برای فیلم انتخاب و بعد از مدتی رد می‌شد. مثلا چند پیشنهاد ناامید کننده از سوی مارشال بریکمن مثل «ماشین برقی به نام دزیره»، «باید یهودی بود» و «من و گوی من» ارائه شد یا خود وودی آلن «اضطراب، الوی و من» را پیشنهاد داد. مدتی هم کارهای ساخت فیلم با نام آن‌هدونیا ادامه پیدا کرد. اما در نهایت قرار شد اسم فیلم بر اساس نام اصلی دایان کیتون، شخصیت اصلی زن فیلم گذاشته شود. چون نام واقعی کیتون، دایان هال است و آنی هال ترکیب نام کاراکتر فیلم و بازیگر آن است.
۷. آلن از شدت تنفر از یک سکانس، نگاتیوهای آن را به رودخانه ریخت
درست است که وودی آلن از شکل گرفتن فیلم با تفاوت‌های زیادی که با ایدهی اصلی داشت، ناامید بود، اما یکی از سکانس‌هایی که از فیلم حذف شد، موجب خوشحالی بسیار آلن شد. حتی شنیده شده که او نگاتیوهای این سکانس را از شدت تنفر به رودخانه شرقی نیویورک ریخته است. این سکانس بخشی از پایان‌بندی فیلم بود که در آن چراغ راهنمایی از شخصیت الوی میخواهد پرواز کند و او با پرواز بر فراز شهر به سمت آنی می‌رود تا او را راضی کند که برگردد.
۸. طراحی لباس فیلم آنی هال، تبدیل به یک مد در آمریکا شد
آنی هال در اواسط دهه هفتاد میلادی ساخته و پخش شد، زمانی که زنان آمریکایی لباس‌های زنانه دست و پاگیر را کنار گذاشته بودند و سعی می‌کردند به تقلید از مردان، کت و شلوار، کراوات و شلوارهای گشاد به تن کنند. در این میان ظاهر و پوشش شخصیت آنی که دقیقا منطبق با این شیوه بود، از سوی زنان جوان و میان سال آمریکایی بسیار جالب توجه قرار گرفت. اما نکته جالب توجه دیگر این است که خود کیتون اکثر لباس‌های شخصیت آنی را تأمین می‌کرد و این موضوع برخلاف سلیقه و تصمیم طراح لباس فیلم بود. حتی روث مورلی طراح صحنه و لباس فیلم، نوع پوشش کیتون و انتخاب‌هایش را دیوانه‌وار توصیف می‌کرده. اما در نهایت مد روشنفکری دایان کیتون بر سلیقه کارگردان و طراح لباس پیروز شد و بسیار هم به دیده شدن فیلم کمک کرد.
۹. استفاده از تکنولوژی کم کیفیت در جهت صفحه نمایش اسپریت اسکرین
اسپریت اسکرین، در واقع تقسیم صفحه نمایش برای نشان دادن دو تا چند سکانس به صورت هم‌زمان است. در آنی هال برای قسمت‌هایی که کودکی و بزرگسالی آنی و الوی را به صورت هم‌زمان نشان می‌داد از این قابلیت استفاده شد و بسیار هم تحسین و توجه منتقدان و مخاطبان را همراه داشت. اما در واقع از تکنولوژی کامپیوتری برای ساخت این بخش‌ها در فیلم استفاده نشده بود، بلکه فیلم‌بردار، گوردون ویلیس یک دیوار نازک بین مجموعه های مجاور ایجاد کرد تا بتواند هر دو نیمه از صحنه تقسیم شده را پشت سر هم فیلم‌برداری کند. اما در نمایش فیلم به نظر می‌رسید از یک تکنیک با فناوری روز استفاده شده و الگویی شد برای فیلم‌هایی زیادی که بعد از آنی هال ساخته شد.
۱۰. عطسه ناشی از استنشاق کوکایین توسط وودی آلن، یک اتفاق واقعی بود
در روز اکران اولیه‌ی فیلم آنی هال طولانی‌ترین خنده‌ای که از سوی تماشاگران شنیده شد پس از دیدن صحنه عطسه وحشتناک الوی در اثر استنشاق کوکایین بود. این صحنه زمانی اتفاق می‌افتد که الوی و آنی در یک میهمانی خصوصی خانه یکی از دوستانشان هستند و مرد صاحبخانه با اصرار به الوی کوکایین تعارف می‌کند. الوی هم که تا آن زمان با این ماده مخدر روبه‌رو نشده، وقتی برای کنجکاوی بسته حاوی کوکایین را بر می‌دارد تا نگاهی به آن بندازد، با بو کردن پودر، عطسه بلندی می‌کند و تمام کوکایین‌ها که صاحبخانه به قیمت زیادی خریداری کرده، در اتاق پخش می‌شود. نکته‌ی جالب این است که این اتفاق و عطسه الوی، در زمان فیلم‌برداری این صحنه کاملا واقعی و اتفاقی رخ می‌دهد. وودی آلن هم پس از اکران اولیه و دیدن خنده تماشاگران تصمیم می‌گیرد این عطسه در فیلم باقی بماند.
۱۱. طول سکانس‌های آنی هال تقریبا ۲ برابر و نیم بیشتر از طول متوسط سکانس‌ها در فیلم‌های دیگر سال ۱۹۷۷ بود
به طور کلی، میانگین طول سکانس‌های یک فیلم، رابطه‌ی مستقیمی با پیچیدگی اتفاقات و مسائلی دارد که در طول هر سکانس به نمایش گذاشته می‌شود. بنابراین سکانس‌های طولانی‌تر، امکان نشان دادن دیالوگ‌های پیچیده‌تر و فرصت‌های بیشتری را برای کارگردان فراهم می‌کند. دیوید بوردول، یکی از منتقدان برجسته هالیوود که مطالعه گسترده‌ای بر روی آثار وودی آلن انجام داده، در سال ۲۰۰۲ درباره‌ی مقایسه میانگین طول سکانس‌های فیلم‌های هالیوود و میانگین صحنه‌های آنی هال، نتیجه‌گیری کرده که متوسط سکانس‌های این فیلم تقریبا ۱۴ ثانیه است. یعنی بین دو تا سه و نیم برابر طولانی‌تر از متوسط صحنه‌های فیلم‌های دیگر هالیوود در سال ۱۹۷۷.
۱۲. در صحنه‌ای که مردی شبیه ترومن کاپوتی می‌بنیم، او واقعا این نویسنده مشهور هالیوود است که از جلوی دوربین می‌گذرد
یکی از سکانس‌های به یادماندنی فیلم آنی هال، زمانی است که الوی و آنی در پارکی در منهتن نیویورک نشسته‌اند و درباره‌ی لباس‌ها و وسایل مردم رهگذری که از جلوی آنها عبور می‌کنند، حرف می‌زنند و میخندند. در این سکانس یکی مرد میانسال به سمت دوربین می‌‌آید و الوی با لحن تمسخرآمیزی می‌گوید: «آن مرد را نگاه کن.اگر در مسابقه شباهت به ترومن کاپوتی شرکت کند، اول می‌شود». اما نکته‌ی جالب این است که این مرد رهگذر واقعا کاپوتی، نویسنده‌ی مشهور هالیوود و فیلم‌نامه‌نویس آثار مشهوری مانند «صبحانه در تیفانی» است.
۱۳. ماجرای جالب سه بازیگر فرعی فیلم
آنی هال به‌عنوان سکوی پرتابی برای چندین بازیگر ناشناخته در آن زمان عمل کرد که بعدها در هالیوود به چهره‌های مشهور و موفق تبدیل شدند.کریستوفر واکن، در نقش دوان، برادر آشفته‌ی آنی، جف گلدبلوم در نقش یک مهمان، در دورهمی در لس‌آنجلس و بورلی دآنجلو که به‌عنوان بازیگر در تمرین نمایش کمدی با بازی دوست الوی، حضور داشت. این سه نفر همگی نقش مکمل و حتی بهتر است بگوییم فرعی در آنی هال بازی کردند. جالب است که سه ماه قبل از این فیلم هر سه این بازیگران، در فیلم ترسناک «نگهبان» در مجموعه‌ی بروکلین، حضور داشتند اما آنی هال بیشتر باعث دیده شدن آنها شد.
۱۴. ایدهی پایان بندی فیلم، در تاکسی که با آن به سوی یکی از پیش نمایش‌های فیلم می‌رفت، به ذهن آلن رسید
از آنجایی که آنی هال از ایده تا اجرای نهایی دچار تغییرات بسیاری شد، آلن و بریکمن در رسیدن به یک پایان‌بندی مناسب به مشکل خورده بودند و هر بار با دیدن یکی از پیش نمایش‌ها مایوس می‌شدند که قرار است فیلم را با چه ایده‌ای به پایان برسانند. اولین پایانی که برای فیلم در نظرگرفتند، یک رویارویی ناخوشایند پس از جدایی الوی و آنی بود. اما بلاخره یک بار که وودی آلن در تاکسی در حال رفتن به استودیو برای بازبینی یکی از پیش‌نمایش‌های فیلم بود، به ایدهی حرف‌های الوی درباره‌ی تخم‌مرغ‌ها و احتیاج آدم‌ها به روابط زناشویی رسید و همان را در تاکسی بر روی کاغذهای کوچکی یادداشت کرد.
۱۵. با احتساب تورم، آنی هال، تا سال ۲۰۱۶ پر فروش‌ترین فیلم وودی آلن بود
آنی هال، تقریبا ۳۸ میلیون و ۲۵۰ هزار دلار در گیشه جهانی فروش داشت که اگر لیست فیلم‌های وودی آلن را بر اساس فروش مرتب کنیم، پس از منهتن، «هانا و خوهرانش» و «نیمه شب در پاریس»، رتبه چهارم را به دست خواهد آورد. اما موضوعی که در این میان محاسبات را دچار تغییر می‌کند، تورم است. با احتساب تورم فروش بلیت آنی هال تا پیش از سال ۲۰۱۶، معادل ۱۳۹ میلیون و ۳۰۰ هزار دلار بوده که در واقع با اختلاف ۱۰ میلیون دلار، از دیگر فیلم‌های آلن پیش بود. اما با محاسبات جدید انجام شده، فروش‌های جدید در پلتفرم‌ها و در نظر گرفتن تورم، حالا چندسالی است که نیمه شب در پاریس به رتبه اول پرفروش‌ترین فیلم‌های وودی آلن رسیده است.
منبع: mentalfloss
