خواص عرق خارشتر برای سلامتی

گیاهان دارویی و فراوردههای حاصل از آنها از دیرباز در طب سنتی جایگاه ویژهای داشتهاند. عرق خارشتر یکی از این فراوردهها است که فواید زیادی برای سلامتی دارد و برای درمان بسیاری از بیماریها مورد استفاده قرار میگیرد. در این مقاله از دیجیکالا مگ، دربارهی خواص عرق خارشتر صحبت میکنیم و به بررسی موارد منع مصرف آن میپردازیم. اگر میخواهید با دنیای شگفتانگیز گیاهان دارویی آشنا شوید، با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
طبع و خواص عرق خارشتر
خارشتر یک درختچهی چندساله است که بهدلیل خواص ضدالتهابی، ضدمیکروبی و آنتیاکسیدانی خود شهرت زیادی دارد. این درختچهی مقاوم به خشکی که بهطور گسترده در آسیا و آفریقا یافت میشود، مملو از ترکیبات گیاهی خاصی است که از خواص دارویی برخوردارند.
عرق خارشتر یک نوع عصارهی گیاهی است که از گیاه خارشتر به دست میآید. این عصاره که طبع گرم و خشک دارد، بهطور سنتی برای درمان بیماریهای مختلف از جمله مشکلات گوارشی و اختلالات سیستم ادراری استفاده میشود. اگرچه تحقیقات زیادی در مورد فواید عرق خارشتر در دسترس نیست، اما به نظر میرسد که این عصاره برای موارد زیر مفید باشد:
1. مبارزه با عفونت
خارشتر در طب سنتی برای درمان عفونت استفاده میشود. امروزه تحقیقات آزمایشگاهی نشان دادهاند که عصارهی این گیاه در برابر باکتری اشرشیا کلی (عامل اسهال) و استافیلوکوکوس اورئوس (عامل عفونت پوستی) دارای فعالیت ضدمیکروبی قوی است و از رشد آنها جلوگیری میکند. همچنین میتواند در برابر عفونتهای قارچی ناشی از فوزاریوم، آسپرژیلوس و تریکودرما موثر باشد.
2. کمک به درمان بیماریهای کبدی
از خواص عرق خارشتر برای کبد چرب و درمان انواع اختلالات کبدی استفاده میشود. برای اثبات این موضوع مطالعات زیادی روی انسان انجام نشده است. اما در یک مطالعه روی موشهای آزمایشگاهی مشخص شد که عصارهی خارشتر میتواند عملکرد کبد را بهبود ببخشد.
یک مطالعهی حیوانی دیگر هم نشان داد که این عصاره در برابر آسیب کبدی اثر محافظتی دارد و برای کاهش التهاب و جلوگیری از مرگ سلولی مفید است. به گفتهی محققان، فلاونوئیدهای خارشتر مسؤول این اثرات هستند.
3. درمان یبوست
از سایر خواص عرق خارشتر میتوان به تنظیم حرکات روده و درمان مشکلات گوارشی از جمله یبوست اشاره کرد. این گیاه همچنین برای معدهدرد، نفخ و کماشتهایی هم استفاده میشود.
در یک مطالعه که در مصر انجام شد، گروهی از محققان متوجه شدند که خارشتر دارای اثرات ضدالتهابی است و به درمان زخمهای گوارشی کمک میکند. با این حال، از آنجا که هنوز تحقیقات کافی در مورد دوز و ایمنی مصرف این گیاه انجام نشده است، بهتر است قبل از مصرف عرق خارشتر برای درمان مشکلات مربوط به معده یا روده با پزشک مشورت کنید.
4. افزایش ظرفیت آنتیاکسیدانی بدن
آنتیاکسیدانها به بدن در مبارزه با رادیکالهای آزاد کمک میکنند. رادیکالهای آزاد مولکولهای ناپایداری هستند که بهطور طبیعی در طول متابولیسم در بدن تولید میشوند. اما سبک زندگی ناسالم باعث میشود این مولکولها در بدن تجمع پیدا کنند و به استرس اکسیداتیو منجر شوند. استرس اکسیداتیو بهتدریج عملکرد اندامها را مختل میکند و احتمال ابتلا به بیماریهای مزمن و پیری زودرس را افزایش میدهد.
عرق خارشتر از خاصیت آنتیاکسیدانی برخوردار است و با اثرات مخرب رادیکالهای آزاد مقابله میکند. بر اساس تحقیقات، فنلها و فلاونوئیدهای موجود در این گیاه مسؤول خواص آنتیاکسیدانی آن هستند.
5. درمان سنگ کلیه
عرق خارشتر توسط بعضی از افراد برای سنگ کلیه استفاده میشود. تحقیقات انجامشده روی گیاه خارشتر نشان میدهد که بعضی از ترکیبات موجود در آن از جمله فلاونوئیدها، تاننها و تریترپنها ممکن است به درمان سنگ کلیه کمک کنند.
البته نتیجهی تحقیقات دربارهی این موضوع ضدونقیض است. برای مثال، در یک مطالعه مشاهده شد که عصارهی خارشتر روی سرعت تشکیل سنگهای اگزالات کلسیم در کلیه هیچ تاثیری ندارد. اگر سنگ کلیه دارید، بهتر است خوددرمانی نکنید و نظر پزشک را در مورد خواص عرق خارشتر برای این بیماری جویا شوید.
6. کنترل قند خون
مطالعات متعدد نشان دادهاند که خارشتر برای کاهش قند خون مفید است. بهعنوان مثال، در یک مطالعه روی موشهای آزمایشگاهی مشاهده شد که تجویز منظم دوز خاصی از این گیاه به درمان هایپرگلیسمی (قند خون بالا) مرتبط با دیابت کمک میکند.
یک مطالعهی حیوانی دیگر هم نشان داد که خارشتر میتواند قند خون، کلسترول خون و استرس اکسیداتیو ناشی از دیابت را در موش کاهش دهد. بعضی از محققان معتقدند که این اثرات را میتوان به فیتونوترینتهای موجود در این گیاه از جمله گلیکوزیدها، تاننها و آلکالوئیدها نسبت داد.
7. حفظ سلامت دستگاه تنفس
وقتی از خواص عرق خارشتر صحبت به میان میآید، حفظ سلامت دستگاه تنفس یکی از مهمترین مواردی است که باید به آن اشاره کرد. چرا که خارشتر یک گیاه دارویی مفید برای مبارزه با عفونتهای تنفسی است. این گیاه عملکرد سیستم ایمنی را بهبود میبخشد و سرماخوردگی، سرفه و سایر بیماریهای مزمن مانند آسم و برونشیت را درمان میکند.
8. سایر خواص عرق خارشتر
به غیر از موارد ذکرشده در بالا، گیاه خارشتر فواید دیگری هم دارد که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره میکنیم:
- این گیاه خاصیت ضدالتهابی و ضددرد دارد. بنابراین میتوان از آن برای مدیریت بیماریهای التهابی استفاده کرد.
- اثر دیورتیک (ادرارآور) دارد.
- برای درمان سردرد و تسکین درد قفسهی سینه مفید است.
- در بعضی از نقاط جهان برای درمان روماتیسم مورد استفاده قرار میگیرد.
- از خاصیت ضدسرطانی برخوردار است و از رشد تومورها جلوگیری میکند.
موارد منع مصرف و مضرات عرق خارشتر
خارشتر برای همه مناسب نیست و حتی گاهی اوقات میتواند عوارض جانبی ایجاد کند. آگاهی از نکات زیر به شما کمک میکند که از خود در برابر عوارض احتمالی این گیاه محافظت کنید:
- در حال حاضر، هیچ مدرکی در مورد بیضرر بودن خارشتر برای زنان باردار و شیرده وجود ندارد. اگر در دوران بارداری یا شیردهی بهسر میبرید، بهتر است از مصرف این گیاه و فراوردههای حاوی آن خودداری کنید.
- اگر به یک بیماری مزمن بهویژه دیابت مبتلا هستید یا دارو مصرف میکنید، در مورد تاثیر عرق خارشتر روی وضعیت سلامتی خود یا داروهای مصرفیتان با پزشک صحبت کنید.
- از زیادهروی در مصرف عرق خارشتر بپرهیزید. چرا که این گیاه خاصیت دیورتیک دارد و در صورت مصرف زیاد ممکن است به ادرار بیشازحد و کمآبی منجر شود.
- چنانچه بعد از مصرف عرق خارشتر با علائم واکنش آلرژیک مثل کهیر، تورم یا قرمزی مواجه شدید، مصرف این گیاه را قطع کنید. همچنین اگر این علائم شدید بودند، فورا بهدنبال درمان بروید.
کلام پایانی
گیاه خارشتر فواید زیادی برای سلامتی دارد که از آن جمله میتوان به درمان مشکلات گوارشی، کاهش قند خون، کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی اشاره کرد. با این حال، مصرف بیرویه یا نادرست این گیاه میتواند عوارضی جانبی به همراه داشته باشد. اگر بیماری زمینهای دارید یا از دارو استفاده میکنید، قبل از مصرف عرق خارشتر با پزشک مشورت کنید.