هر آنچه باید در مورد معماری Zen 4 پردازنده‌های AMD بدانید

AMD مدتی قبل از پردازنده‌های سری Ryzen 7000 رونمایی کرد که این پردازنده‌های دسکتاپ مبتنی بر معماری Zen 4 هستند. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین ویژگی‌های این پردازنده‌ها می‌پردازیم.

بهره‌گیری معماری Zen 4 از سوکت جدید AM5

یکی از بزرگ‌ترین تغییرات این معماری این است که دیگر از سوکت AM4 پشتیبانی نمی‌کند. برای یادآوری باید بگوییم که این سوکت از سال ۲۰۱۶ مورد استفاده قرار گرفته است. در عوض شاهد استفاده از سوکت AM5 هستیم که می‌تواند از حداکثر توان این پردازنده‌ها بهره ببرد.

اول از همه به لطف طراحی این سوکت، دیگر خبری از پین‌های همیشگی پردازنده‌های AMD نیست و در عوض از طراحی LGA مشابه پردازنده‌های اینتل استفاده شده است. این یعنی پین‌های موردنظر در حقیقت بر روی مادربرد قرار گرفته‌اند و در نتیجه حالا AMD موفق شده نقاط تماس بیشتری را در پردازنده‌های خود تعبیه کند. بنابراین به جای ۱۳۳۱ نقطه‌ی تماس AM4، حالا با ۱۷۱۸ نقطه‌ی تماس سروکار داریم که این افزایش تعداد بدون نیاز به افزایش اندازه‌ی پردازنده عملی شده است.

از سوی دیگر با توجه به اینکه خبری از افزایش اندازه‌ی پردازنده‌ها نیست، AMD اعلام کرده که کاربران به راحتی می‌توانند از سیستم‌های خنک‌کننده‌ی AM4 برای نسل جدید پردازنده‌های این شرکت هم استفاده کنند.

سوکت جدید، مادربردهای جدید

طبیعتا با تغییر سوکت، کاربران باید مادربردهای جدیدی خریداری کنند. برای استفاده از این پردازنده‌ها، می‌توانید از مادربردهای مبتنی بر تراشه‌های X670، X670E، B650 و B650E بهره ببرید. در هر صورت بعد از سال‌ها استفاده از سوکت AM4، دیگر وقت آن رسیده که کاربران پردازنده‌های این شرکت مادربرد خود را تعویض کنند.

پشتیبانی از DDR5 و PCIe Gen 5.0

نسل قبلی پردازنده‌های رایزن از رم‌های DDR4 و ارتباطات PCI Express Gen 4.0 پشتیبانی می‌کردند. سال گذشته پردازنده‌های نسل ۱۲ اینتل با قابلیت پشتیبانی از DDR5 و PCIe Gen 5.0 راهی بازار شدند و حالا بعد از یک سال، این مشخصه‌ها به پردازنده‌های AMD هم راه پیدا کرده است.

البته مهم‌ترین تفاوت پردازنده‌های AMD مبتنی بر معماری Zen 4 این است که آن‌ها صرفا از رم‌های DDR5 پشتیبانی می‌کنند. بنابراین در صورتی که خواستار بهره‌گیری از آن‌ها هستید، چاره‌ای جز استفاده از رم‌های گران‌قیمت DDR5 ندارید. در مورد پشتیبانی از PCI Express Gen 5.0 هم باید بگوییم اگر خواستار بهره‌گیری از این مشخصه هستید، باید مادربرد سازگار با آن خریداری کنید. بنابراین در این صورت باید از بین مادربرد‌های X670E یا B650E دست به انتخاب بزنید. با این کار می‌توانید از SSD‌های مبتنی بر این فناوری بهره ببرید.

EXPO؛ پاسخ AMD به اینتل

همانطور که احتمالا می‌دانید، XMP اینتل یک پلتفرم برای اورکلاک کردن رم است و کاربران با بهره‌گیری از آن می‌توانند به راحتی چنین کاری را انجام دهند. حالا با توجه به اینکه این پردازنده‌های AMD فقط از رم‌های DDR5 پشتیبانی می‌کنند، این شرکت هم تصمیم گرفته چنین قابلیتی را با نام EXPO برای کاربران خود ارائه دهد.

بسیاری از رم‌های DDR5 موجود در بازار از شرکت‌هایی مانند Corsair، ADATA و Kingston از این قابلیت پشتیبانی می‌کنند. عملکرد آن هم طبیعتا مانند XMP است ولی در کل کاربران AMD برای این کار دیگر به نرم‌افزارهای توسعه‌ یافته از طرف دیگر شرکت‌ها نیاز نخواهند داشت.

ارائه‌ی ۳D V-Cache در آینده

AMD هنگام معرفی پردازنده‌ی Ryzen 7 5800X3D به بخشی از پتانسیل‌های فناوری ۳D V-Cache اشاره کرد. این فناوری به پردازنده‌ی موردنظر اجازه می‌دهد که ظرفیت کش L3 را به رقم بسیار بالای ۹۶ مگابایت برساند. این فناوری در پردازنده‌های Ryzen 7000 ارائه نشده ولی بر اساس شایعات منتشر شده، در سال ۲۰۲۳ پردازنده‌های مبتنی بر معماری Zen 4 از این مشخصه بهره‌مند می‌شوند.

به طور مشخص، این قابلیت برای گیمرها اهمیت بسیار زیادی دارد و احتمالا به‌زودی پردازنده‌ی ۵۸۰۰X3D با این مشخصه به دست کاربران می‌رسد. با توجه به توان بالای پردازنده‌های سری Ryzen 7000، بهره‌گیری آن‌ها از این فناوری بسیار هیجان‌انگیز است. بنابراین ظاهرا در ماه‌های آینده شاهد معرفی برخی از مدل‌های Ryzen 7000X3D خواهیم بود.

سخن آخر

روی هم رفته بعد از حدود دو سال انتظار، AMD بالاخره از معماری جدید پردازنده‌های خود رونمایی کرد. این پردازنده‌ها نسبت به نسل قبلی خود با ارتقاهای مختلفی روبرو شده‌اند و در حال حاضر در کشورهای مختلف به فروش می‌رسند.

• پردازنده‌های نسل ۱۳ اینتل چه تفاوتی با نسل قبلی دارند؟

منبع: MakeUseOf