عروسکبازی چه تاثیری بر کودکان و فرایند رشد آنها دارد؟

آیا عروسک محبوبی داشتید که آن را همه جا با خود میبردید؟ عروسکی که هیچگاه از هیچ ماجرایی جا نمیماند؟ عروسکی که با گذشت زمان، بیشتر دوستداشتنی میشد و بهترین دوست شما بود؟
این رابطه عاشقانه بین کودک و عروسک جزئی اساسی از دوران کودکی است و یکی از ارکان بازیهای تخیلی به شمار میآید. عروسکها فقط اسباببازی نیستند؛ آنها همراهان مهمی هستند که نقش حیاتی در رشد کودک دارند. از دیدگاه یک کودک، عروسک بیشتر از یک وسیله بازی است؛ آنها برای کودکان، بیشتر یک دوست، یک رازدار و بخشی اساسی از دنیای در حال رشد او هستند. به همین منظور در این مقاله قصد داریم به این موضوع بپردازیم که چرا عروسکها برای کودک اهمیت دارند و ارزش آنها فراتر از صرفاً سرگرمی است.
بازی با عروسک چیست؟
رشد عاطفی و همدلی
مهارتهای اجتماعی
مهارتهای زبانی
مسئولیتپذیری و روالهای روزانه
خلاقیت و تخیل
هویت فرهنگی و فردی
رشد شناختی
مهارتهای حرکتی ظریف
مهارتهای خودیاری
زمان مناسب برای معرفی عروسک به کودکان
بازی با عروسک چیست؟
بازی با عروسک یک جنبه از بازیهای تخیلی است که در کودکان بین 11 تا 18 ماهگی شکل میگیرد. در این نوع بازی، کودکان تصور میکنند که عروسک واقعی است و صحنهها و سناریوهایی را که دیدهاند، بازسازی میکنند. بهعنوان مثال، ممکن است تصور کنند که دارند به عروسک غذا میدهند و قاشق را به دهان عروسک میبرند یا آن را در پتو مورد علاقهشان میپیچند و به رختخواب میگذارند. دلیل این کار این است که بازی به آنها اجازه میدهد تا درک عمیقتری از خود، خانواده و دنیای اطرافشان پیدا کنند.
در یک مطالعه اخیر توسط دانشگاه کاردیف (Cardiff University)، ثابت شده است که بازی با عروسک قسمتهایی از مغز را فعال میکند که به کودکان کمک میکند تا مهارتهای اجتماعی-عاطفی مانند همدلی را توسعه دهند.
این همان مهارتهایی است که کودکان وقتی با دیگران بازی میکنند، به دست میآورند و هیچ تفاوتی بین پسران و دختران در این یافتهها مشاهده نشده است. این موضوع مهم است زیرا نشان میدهد که بازی مستقل با عروسک پر از مزایای رشد شناختی و اجتماعی برای تمام کودکان است.
رشد عاطفی و همدلی
یکی از مهمترین فواید بازی با عروسکها، رشد همدلی و هوش عاطفی است. وقتی کودکان از عروسکهای خود مراقبت میکنند، یاد میگیرند که محبت کنند و عشق خود را ابراز کنند. این موضوع بازتابی از مراقبتی است که از بزرگترهای اطرافشان دریافت میکنند. این عمل مراقبت، همدلی را تقویت میکند، زیرا کودکان شروع به درک و به اشتراک گذاشتن احساسات با دیگران میکنند که مهارتی حیاتی برای روابط شخصی و تعاملات اجتماعی در طول زندگی است.
بازی یک کاوش اجتماعی در دنیای اطراف است و عروسکها در این کاوش بهترین دروازه ورودی به شمار میآیند. در بازی با عروسک، کودکان تعاملات با دیگران را بازسازی میکنند تا درک عمیقتری از «چرایی» رخ دادن اتفاقات به دست آورند (بازسازی شناختی).
این امر به کودکان این امکان را میدهد که مجموعهای از موقعیتهای اجتماعی را پردازش کنند و توانایی دیدن موقعیتها از زوایای مختلف را در خود پرورش دهند.
کودکان از این نقش لذت میبرند زیرا به آنها کنترل بر موقعیتهایی که معمولاً کنترل زیادی بر آنها ندارند را میدهد. بهعنوان مثال، کودکان نقش رفتن به دکتر را با عروسکهای خود بازسازی میکنند، جراحت عروسک خود را درمان میکنند، پای آن را بانداژ میکنند و تسکین میدهند. بازسازی این صحنه که ممکن است برای کودک ترسناک و دلهرهآور باشد، ترس را از بین میبرد و کودک را در موقعیت کنترل قرار میدهد.
مهارتهای اجتماعی
بازی با عروسکها به کودکان مفاهیم اولیه تعامل اجتماعی را معرفی میکند. این بازی به آنها کمک میکند تا نقشهای مختلف را در یک خانواده، مدرسه یا محیط اجتماعی درک کنند. آنها با کمک عروسکهایشان سناریوهای مختلف را اجرا میکنند که در این نقشها قرار بگیرند. با اجرای سناریوهای مختلف، کودکان درباره همکاری، اشتراکگذاری و حل تعارضات میآموزند.
علاوه بر این، بازی با عروسک به کودکان این امکان را میدهد که مهارتهای مراقبت و دلسوزی خود را برای خود و دیگران در یک محیط امن بدون تهدید طرد یا رد شدن تمرین کنند. عروسک آنها فضایی امن فراهم میکند که در آن همیشه به همان شکلی که هستند پذیرفته میشوند و این امکان را دارند که مرزها و قوانین رابطه را خود تعیین کنند.
بازی با عروسک همچنین روش عالی برای آماده شدن برای ورود یک خواهر یا برادر جدید به خانواده است. از طریق عروسکها، کودکان میتوانند مفهوم انتزاعی نوزاد را قبل از تولد و پس از تولد کشف کنند تا خود را در داینامیک جدید احساس کنند. این روش کاملاً مناسبی است که کودکان احساس کنند در کنار کوچکترین عضو خانواده گنجانده شدهاند، زیرا میتوانند تمامی روالهای مراقبتی برای یک نوزاد را خود بهتنهایی بازسازی کنند.
مهارتهای زبانی
ارتباطات با عروسکها یکی از ابزارهای مناسب برای رشد زبانی است. از طریق بازی تخیلی، کودکان با عروسکهای خود صحبت میکنند، داستانها را روایت میکنند و وارد گفتگو میشوند؛ چه با خودشان و چه با همسالانشان. این نوع بازی دایره واژگان کودکان را گسترش میدهد، ساختار جملات را بهبود میبخشد و مهارتهای ارتباطی را تقویت میکند. دیدن یک کودک که در حال گفتگو با یک عروسک است، نشاندهنده توانایی در حال رشد او در برقراری ارتباط و بیان افکارش است.
به طور کلی عروسکها برای بروز احساسات و عواطف کودکان به روش غیرتهدیدآمیز عالی هستند. آنها فرصت را فراهم میکنند تا در مورد نحوه شناسایی احساسات، مدیریت احساسات بزرگ و حمایت از یکدیگر با کودکان صحبت کنیم.
اگر کودک شما جملهای مانند «عروسک ناراحت است» را بگوید، این یک دروازه برای شروع این بحث است. سوالاتی مانند: چطور میفهمید که عروسک ناراحت است؟ چه چیزی باعث شد فکر کنید که او ناراحت است؟ چه کلمات دیگری میتوانیم به جای ناراحت استفاده کنیم؟ عروسک چه کاری میتواند انجام دهد تا بهتر شود؟ عروسک دوست دارد ما چه کاری برای کمک به او انجام دهیم؟ چطور میتوانیم به عروسک کمک کنیم وقتی که ناراحت است؟
مسئولیتپذیری و روالهای روزانه
مراقبت از یک عروسک به کودکان مسئولیتپذیری و اهمیت روالهای روزانه را میآموزد. تغذیه، شستشو و خواباندن عروسک در زمانهای مشخص میتواند بازتابی از روال روزانه کودک باشد و اهمیت عادات سالم را تقویت کند. این کار همچنین آنها را برای نقشهای آینده مانند مراقبت از حیوانات خانگی آماده میکند.
خلاقیت و تخیل
عروسکها میتوانند خلاقیت و تخیل بیپایان کودکان را آزاد کنند. آنها زمینهای برای کودکان فراهم میکنند تا دنیای درونی خود، ترسها، امیدها و آرزوهایشان را بازتاب دهند. از طریق بازی تخیلی، کودکان سناریوها، نقشها و راهحلهای مختلفی را برای مشکلات پیدا میکنند که این کار خلاقیت و مهارتهای حل مسئله آنها را تقویت میکند. این نوع بازی برای رشد شناختی ضروری است و کودکان را تشویق میکند که به شیوههای نوآورانه فکر کنند.
هویت فرهنگی و فردی
عروسکها در پرورش حس هویت و آگاهی فرهنگی تأثیر به سزایی دارند. عروسکهایی که نمایانگر قومیتها، فرهنگها و تواناییهای مختلف هستند، میتوانند به کودکان کمک کنند تا از سنین پایین با تنوع آشنا شوند. بازی با عروسکهایی که بازتابدهنده پسزمینه کودک هستند، میتواند اعتماد به نفس و حس تعلق را تقویت کند، در حالی که عروسکهایی از پسزمینههای مختلف، گشایش و درک متقابل را ترویج میدهند.
رشد شناختی
از آنجا که کودکان باید بخشهای تخیلی بازی خود را برای مدت طولانی حفظ کنند، بازی تخیلی بهبود حافظه کاری، تفکر انعطافپذیر و خودکنترلی آنها را تقویت میکند. فهرست مزایای این نوع بازی هیچگاه تمام نمیشود زیرا کودکان در حین گسترش و کاوش در بازی با عروسک، مهارتهای جدیدی یاد میگیرند.
بسته به نحوه بازی کودک، ممکن است آنها در حال یادگیری انتقال دانش از یک موقعیت به موقعیت دیگر، توسعه برنامهها و عمل به آنها و حل مسئله باشند.
مهارتهای حرکتی ظریف
پوشاندن لباس توسط کودکان به عروسک این امکان را به آنها میدهد که مهارتهای حرکتی ظریف خود را تمرین کنند. ممکن است متوجه شوید که کودک شما ابتدا همیشه لباسها را از تن عروسک درمیآورد، زیرا این کار برای آنها آسانتر است و قبل از اینکه در پوشاندن لباسها مهارت پیدا کنند، ابتدا با برداشتن لباسها راحتتر میتوانند تمرین کنند.
برای تمرین این کار با کودکانتان از لباسهایی که راحتتر از تن خارج میشوند، شروع کنید، مانند دامن گلدار و تاپ برای عروسک کودک که برای انگشتان کوچک آنها راحتتر است. سپس به تدریج سراغ شلوار، دکمهها و زیپها بروید.
مهارتهای خودیاری
عروسکها برای تمرین و بحث درباره مهارتهای خودیاری بسیار مناسب هستند. بعضی از عروسکها برای اینکه کودکان بتوانند آنها را با خود به حمام ببرند مناسب هستند. در حین این کار، میتوانید در مورد قسمتهای مختلف بدن، نحوه شستشو و مراقبت از بدن صحبت کنید.
این فعالیت را میتوانید در ادامه با عروسکهای بزرگتره دارای مو هستند، ادامه دهید؛ این کار مخصوصاً برای کودکانی که از شانه کردن موی خود ناراحت میشوند عالی است. با فراهم کردن فرصتی برای بازی که در آن کودک میتواند ابتدا موهای عروسک را شانه کند و سپس از او بپرسید آیا میخواهد موی خود را شانه کند یا شما این کار را انجام دهید.
زمان مناسب برای معرفی عروسک به کودکان
طبق تحقیقها، در حدود 2 سالگی کودکان شروع به استفاده انتزاعی از اشیاء میکنند. با این حال، بازی تخیلی میتواند از سن 11 ماهگی نیز شروع شود، بنابراین نیازی نیست که برای معرفی عروسک به کودکتان منتظر بمانید.
چگونه عروسک مناسب انتخاب کنیم
انتخاب عروسک مناسب برای کودک بخش مهمی است است. اگر میخواهید عروسکی باشد که کودک به آن علاقهمند شود و استفاده از آن برایش آسان باشد، کودکتان را در انتخاب عروسک چه با نشان دادن تصاویر آنلاین و چه با مراجعه حضوری شریک کنید.
هنگام انتخاب عروسک، اندازه عروسک و اندازه کودک خود را در نظر بگیرید. استفاده از عروسکهایی با آناتومی صحیح همچنین این امکان را فراهم میکند که بحثهای باز در مورد قسمتهای مختلف بدن انجام شود و به کودکان این فرصت را میدهد که جنسیتهای مختلف را کشف کنند و بحثهایی درباره حریم خصوصی، رضایت و تفاوتها که برای همه کودکان حیاتی است، داشته باشند.
در نهایت، تنوع موجود در مجموعه عروسکها را در نظر بگیرید، زیرا بازی روش کودک برای درک دنیای خود است. بنابراین اسباببازیهایی که تهیه میکنید بهتر است متنوع باشند. همچنین عروسکهایی با ویژگیهای جسمانی مختلف را در نظر بگیرید تا کودکان بتوانند تنوع، تفاوتها و پذیرش خود و دیگران را کشف کنند.
12 ماهگی
در حدود 12 ماهگی به دنبال عروسکهای کوچکتر باشید که برای دستان کوچک او راحتتر و قابل حملتراست. همچنین میتوانید عروسکهای بزرگتری تهیه کنید که پوشاندن و درآوردن لباس از آنها راحتتر است و برای دستان کوچک نیز حمل آن آسان است.
گفته میشود که کودکان از عروسکهایی که شبیه خودشان است لذت بیشتری میبرند، بنابراین برای خرید اولین عروسک، عروسکی را انتخاب کنید که کودک بتواند خود را در آن ببیند.
اگر قرار است کودک شما به زودی صاحب یک خواهر یا بردار کوچکتر شود میتوانید یک تخت خواب مخصوص عروسک تهیه کنید تا کودک بتواند رابطه خود را با خواهر یا برادرش به وسیله عروسکش بازسازی کند.
18 ماهگی
در حدود 18 ماهگی تا 2 سالگی، ممکن است متوجه شوید که کودک شما بیشتر به عروسکهای بزرگتر علاقهمند است و این عروسکها برای رشد کودک شما مناسب هستند. این سن برای معرفی مجموعهای از عروسکهای متنوع ایدهآل است زیرا کودکان در این سنین در حال توسعه زبان برای بحث در مورد تفاوتها و شباهتها هستند.
همچنین این زمان مناسبی است تا لوازم جانبی بیشتری برای عروسک مانند بطری، قاشق و کاسه معرفی کنید. آنها همچنین ممکن است از کالسکه لذت ببرند، زیرا در حال تقویت اعتماد به نفس خود در راه رفتن هستند.
همچنین میتوانید برای عروسک کودک خود تخت خواب تهیه کنید چرا که کودکان در این سن در حال گذر از تخت کوچک خود به تخت بزرگتر هستند. این کار به کودک شما این امکان را میدهد که ابتدا این مفهوم را با عروسک خود تمرین کرده و سپس آن را برای خود تجربه کند.
کلام آخر
همانطور که همه ما در کودکی تجربه داریم، عروسکها بهترین دوست ما بودهاند که شاید در جایی از خانه هنوز بعضی از آنها را نگه داشتهایم.
عروسکها ابزارهای قدرتمندی در رشد کودک هستند که بر جنبههای عاطفی، اجتماعی، شناختی و جسمانی تأثیر میگذارند. آنها همراهانی هستند که تسلیبخش، آموزنده و الهامبخشاند. بنابراین لازم است برای کودک خود عروسکهایی تهیه کنید که فقط اسباببازی نیستند، بلکه دوستانی برای تمام عمر هستند تا بتوانید تخیل، همدلی و درک آنها را پرورش و تقویت کنید.
منابع: maruandfriends , littletoytribe