بیضررترین قابلمه و نکات مهم انتخاب آن برای آشپزی بهداشتی
این روزها که دغدغه سلامت و سبک زندگی سالم بیشتر از همیشه اهمیت پیدا کرده است، توجه به جنس و کیفیت قابلمهها نیز به موضوعی جدی تبدیل شده. جالب است بدانید که بسیاری از بیماریها و مشکلات جسمی میتواند ناشی از استفاده طولانیمدت از ظروف بیکیفیت یا ناسالم باشد. از طرفی تنوع بسیار زیادی در بازار وجود دارد؛ قابلمههای استیل، سرامیکی، چدنی، شیشهای، سنگی. این تنوع انتخاب را سخت میکند، اما اگر بدانیم بیضررترین قابلمه کدام است و چه معیارهایی باید در نظر بگیریم، میتوانیم با خیال راحت خریدی انجام دهیم که هم به سلامتیمان کمک کند و هم لذت آشپزی را دوچندان نماید. در این مقاله قدمبهقدم بررسی میکنیم کدام قابلمهها مضرند و در نهایت چطور میتوانیم بهترین گزینه را برای آشپزخانه خودمان انتخاب کنیم.
کدام قابلمهها مضر هستند؟
تفلونهای بیکیفیت
قابلمههای خراشیده شده
قابلمههای آلومینیومی
ظروف مسی بدون قلعکوبی
جدول مقایسه بی ضررترین قابلمههای بازار
نکات مهم در خرید بی ضررترین قابلمه
روشهای نگهداری صحیح از قابلمهها
جمعبندی و توصیه نهایی
کدام قابلمهها مضر هستند؟
همانطور که انتخاب درست قابلمه میتواند به بهبود سلامت کمک کند، استفاده از ظروف ناسالم نیز میتواند خطرساز باشد. بسیاری از بیماریها یا مشکلات جسمی در طولانیمدت، نتیجه تماس مداوم با همین ظروف بیکیفیت است.
تفلونهای بیکیفیت
بزرگترین نمونه قابلمههای مضر، مدلهای تفلون ارزانقیمت هستند. پوشش داخلی این قابلمهها بهظاهر نچسب است، اما بهمحض اینکه دچار خط و خش شوند، ذرات آن وارد غذا میشود. مواد شیمیایی بهکاررفته در این پوششها میتوانند در بدن تجمع کنند و مشکلاتی مانند اختلالات هورمونی یا حتی آسیب به کبد و کلیه ایجاد کنند.
قابلمههای خراشیده شده
مثال ساده آن تفلونهای بیکیفیت است. بسیاری از ما دیدهایم که پوشش داخلی قابلمه تفلون بعد از مدتی پوستهپوسته میشود و در غذا ذرات سیاه یا خاکستری دیده میشود. هرچند شاید فکر کنیم این ذرات کوچک ضرری ندارند، اما ترکیبات شیمیایی موجود در این پوشش میتوانند بهمرور به بدن آسیب برسانند.
قابلمههای آلومینیومی
آلومینیوم از فلزاتی است که در تماس طولانی با حرارت و مواد غذایی اسیدی، یونهای خود را آزاد میکند. این یونها وارد غذا شده و در بدن تجمع پیدا میکنند. مصرف زیاد غذاهای پختهشده در قابلمههای آلومینیومی قدیمی میتواند باعث بروز مشکلات عصبی یا کاهش عملکرد مغز شود. به همین دلیل بسیاری از متخصصان توصیه میکنند بههیچوجه از قابلمههای آلومینیومی بدون پوشش استفاده نکنیم.
ظروف مسی بدون قلعکوبی
ظروف مسی اگرچه زیبا و سنتیاند، اما در صورتی که لایه قلعکوبی آنها سالم نباشد، میتوانند مقادیر زیادی مس وارد غذا کنند. مصرف بیشازحد مس برای بدن خطرناک است و میتواند منجر به مسمومیت و مشکلات گوارشی شود. بنابراین اگر به قابلمه مسی علاقه دارید، حتماً مطمئن شوید پوشش داخلی آن سالم و استاندارد است.

جدول مقایسه بی ضررترین قابلمههای بازار
| جنس قابلمه | میزان بیضرر بودن برای سلامتی | مزایا | بهترین کاربردها |
| استیل ضد زنگ | بسیار بیضرر | مقاوم، ماندگاری بالا، بدون واکنش شیمیایی با غذا، مناسب برای انواع غذا | خورشها، سوپ، پخت طولانی |
| چدن لعابدار | ایمن در صورت سلامت لعاب | پخش حرارت یکنواخت، حفظ گرما، مناسب برای پخت طولانی | خوراکهای آبدار، پخت آرام |
| سرامیک اصل | بیضرر اما حساس | نچسب طبیعی، ظاهر زیبا، شستوشوی آسان | سرخکردنی سبک، غذاهای سریع |
| تفلون مرغوب بدون PFOA | نسبتاً بیضرر | سبک، نچسب، راحت برای آشپزی و شستوشو | نیمرو، پنکیک، غذاهای کمچرب |
نکات مهم در خرید بی ضررترین قابلمه
اولین چیزی که باید هنگام خرید قابلمه به آن توجه کنید، جنس قابلمه است. در بازار ایران معمولاً قابلمههای استیل، چدن، تفلون، سرامیک و حتی مسی پیدا میشوند. اما همهی اینها به یک اندازه بیخطر نیستند. مثلاً قابلمههای استیل ضدزنگ یکی از بهترین گزینهها هستند چون هیچ واکنش شیمیایی با غذا نشان نمیدهند، دوام بالایی دارند و برای پخت انواع خورش و سوپ فوقالعادهاند. اما اگر سراغ قابلمههای نچسب میروید، باید خیلی دقت کنید. بهترین کار این است که قابلمه نچسب را فقط از برندهای معتبر بخرید و مطمئن شوید روکش آنها از نوع ایمن و بدون مواد شیمیایی مضر است.
نکتهی بعدی، وزن و ضخامت قابلمه است. قابلمههایی که بیش از حد سبک هستند معمولاً کیفیت پایینی دارند و خیلی زود میسوزند یا دفرمه میشوند. در عوض قابلمههای خیلی سنگین هم برای استفاده روزمره خستهکنندهاند. بهترین انتخاب، قابلمهای است که وزن متوسطی داشته باشد و ضخامت آن بهگونهای باشد که حرارت را بهخوبی و یکنواخت منتقل کند.
همیشه به برند و استاندارد سلامت قابلمه دقت کنید. خرید قابلمههای بینامونشان شاید در کوتاهمدت ارزانتر باشد، اما در بلندمدت هزینههای زیادی روی سلامتی شما تحمیل خواهد کرد. برندهای معتبر معمولاً گواهیهای بهداشتی دارند و خیالتان را از این بابت راحت میکنند.
روشهای نگهداری صحیح از قابلمهها
خرید یک قابلمه سالم و استاندارد فقط نیمی از ماجراست؛ نیمهی دیگر، مراقبتی است که از آن میکنید. خیلی وقتها ما خودمان با عادتهای اشتباه، باعث میشویم قابلمهها عمر کوتاهی داشته باشند یا حتی تبدیل به خطری برای سلامتیمان شوند. رعایت چند نکتهی ساده میتواند هم عمر قابلمهها را چند برابر کند و هم کیفیت آشپزی را بالا ببرد.
اولین نکته، روش شستوشوی قابلمه است. قابلمههای نچسب مثل تفلون یا سرامیک را نباید با سیم ظرفشویی یا مواد شویندهی قوی بشوییم. این کار سطح آنها را خراش میدهد و خاصیت نچسبیشان را از بین میبرد. بهترین راه استفاده از اسفنج نرم و مایع ظرفشویی ملایم است. حتی در قابلمههای استیل و چدن هم بهتر است وسایل خشدار به کار نبرید تا سطح آنها آسیب نبیند.
نکتهی دوم، استفاده از شعلهی مناسب است. خیلیها برای سریعتر پختن غذا شعله را تا آخر زیاد میکنند، اما این کار برای هیچ قابلمهای خوب نیست. قابلمههای نچسب بهخصوص با شعلهی زیاد سریعتر خراب میشوند. در قابلمههای لعابدار هم تغییرات ناگهانی دما میتواند باعث ترکخوردگی شود. بهترین کار این است که قابلمه همیشه روی شعله متوسط و ملایم قرار بگیرد.
سومین نکته، چیدمان و نگهداری قابلمهها در کابینت است. وقتی قابلمهها را روی هم میگذارید، احتمال خش افتادن روکش آنها وجود دارد. میتوانید بین قابلمهها یک دستمال نرم یا کاغذ روغنی بگذارید تا این مشکل پیش نیاید.
چهارمین نکته، استفاده از قاشق مناسب است. قاشق فلزی دشمن اصلی قابلمههای نچسب است. کافی است چند بار قاشق فلزی در قابلمه تفلون بکشید تا روکش آن آسیب ببیند. بهترین گزینه قاشقهای چوبی یا سیلیکونی هستند که هم سبکاند و هم هیچ آسیبی به قابلمه نمیزنند.
پنجمین نکته، خشککردن قابلمهها بعد از شستوشوست. باقی ماندن رطوبت در قابلمهها، بهخصوص قابلمههای فلزی، میتواند باعث زنگزدگی یا لکهشدن سطح آنها شود. بنابراین بعد از شستن، قابلمه را یا با دستمال خشک کنید یا در هوای آزاد بگذارید تا کامل خشک شود.

جمعبندی و توصیه نهایی
همانطور که دیدیم، هر جنس قابلمه مزایا و معایب خاص خود را دارد. قابلمههای استیل ضدزنگ و چدنی از پرطرفدارترین انتخابها هستند که در صورت خرید از برند معتبر و نگهداری صحیح، میتوانند سالها بدون نگرانی استفاده شوند. در مقابل، قابلمههای تفلون بیکیفیت، آلومینیومی قدیمی و ظروف مسی بدون قلعکاری استاندارد بهتر است از چرخه آشپزی حذف شوند. نکته مهم این است که برای شروع، نیازی به خرید یک سرویس کامل و گرانقیمت نیست. کافی است یک یا دو قابلمه سالم و بیضرر متناسب با سبک آشپزی خانواده انتخاب کنید.
منبع: دیجیکالا مگ




