سرماخوردگی و دیابت؛ ۷ باید و نباید مهم
هنگامی که به یک بیماری ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا مبتلا می‌شوید، استرس ناشی از بیماری باعث ترشح هورمون‌هایی می‌شود که سطح قند خون را افزایش می‌دهند و حفظ آن را در محدوده‌ی هدف دشوارتر می‌کنند. بالا بودن قند خون می‌تواند شما را در معرض خطر ابتلا به عوارض جدی قرار دهد. به همین دلیل، داشتن یک برنامه‌ی مشخص برای روزهای بیماری به شما کمک می‌کند که دیابت خود را بهتر مدیریت کنید و خطر بروز عوارض احتمالی را کاهش دهید. در این مقاله از دیجی‌کالا مگ با ما همراه باشید تا درباره‌ی سرماخوردگی و دیابت اطلاعات بیشتری در اختیارتان قرار دهیم.
سرماخوردگی و دیابت؛ بایدها و نبایدها
خودمراقبتی برای بیماران مبتلا به دیابت اهمیت زیادی دارد. پس نکات زیر را به خاطر بسپارید و در صورت ابتلا به سرماخوردگی به آن‌ها عمل کنید.
۱. مقدار زیادی مایعات بنوشید
مصرف مایعات برای تمام بیماران ضروری است، چون اسهال و استفراغ ناشی از بیماری ویروسی می‌تواند باعث کم‌آبی بدن شود. این موضوع برای بیماران مبتلا به دیابت اهمیت بیشتری دارد، چرا که بالا بودن قند خون باعث افزایش دفع ادرار می‌شود که این به‌نوبه‌ی خود خطر کم‌آبی بدن را افزایش می‌دهد.
در صورت ابتلا به دیابت سعی کنید در هر ساعت به ازای هر سال سن خود ۳۰ میلی‌لیتر (حداکثر ۲۴۰ میلی‌لیتر) مایعات مصرف کنید. اگر در خوردن مایعات مشکل دارید، آن را هر ۱۵ دقیقه یک‌بار به‌صورت جرعه‌جرعه بنوشید.
۲. برای درمان سرماخوردگی و دیابت وعده‌های غذایی کوچک بخورید
خوردن غذاهایی که به‌راحتی هضم می‌شوند، مثل سوپ، در درمان خانگی سرماخوردگی افراد دیابتی جایگاه‌ی ویژه‌ای دارد. به گفته‌ی متخصصانی که رابطه سرماخوردگی و دیابت را بررسی کرده‌اند، بیماران دیابتی باید هر سه تا چهار ساعت یک‌بار ۴۵ تا ۵۰ گرم کربوهیدرات مصرف کنند تا از افت قند خون جلوگیری شود. اگر قادر به مصرف مواد غذایی جامد نیستید، غذاهای مایع را امتحان کنید.
۳. داروهای دیابت خود را قطع نکنید یا دوز آن‌ها را تغییر ندهید
افراد مبتلا به دیابت ممکن است به‌اشتباه تصور کنند که اگر به‌دلیل عفونت ویروسی دچار بی‌اشتهایی شدند و کمتر غذا خورند باید دوز داروهای کنترل‌کننده‌ی قند خون را کاهش دهند. اما ذکر این نکته ضروری است که بیمار بودن معمولا بدن را نسبت به انسولین مقاوم می‌کند و سطح قند خون را بالا می‌برد. به‌علاوه، کم‌تحرکی ناشی از سرماخوردگی هم می‌تواند قند خون را تحت تاثیر قرار دهد.
بنابراین، حتی اگر غذای کمتری می‌خورید، هرگز بدون مشورت با پزشک دوز داروی خود را تغییر ندهید. اگر قبلا در مورد روزهای بیماری با پزشک مشورت نکرده‌اید، با او تماس بگیرید و بپرسید که در صورت بالا یا پایین بودن غیرعادی قند خون باید چه کاری انجام دهید.
۴. سطح قند خون‌تان را اندازه‌گیری کنید
از آنجا که سرماخوردگی دیابتی ها روی قند خون تاثیر زیادی دارد و کنترل آن را با مشکل مواجه می‌کند، باید هنگام بیماری سطح قند خون خود را به‌طور مرتب هر ۲ تا چهار ساعت یک‌بار اندازه بگیرید و مقدار آن را ثبت کنید، مگر اینکه پزشک توصیه‌ی دیگری داشته باشد.
۵. علائم هشداردهنده را نادیده نگیرید
شواهد درباره‌ی ارتباط دیابت و سرماخوردگی نشان می‌دهد که کمبود انسولین در بدن خطر تولید کتون را افزایش می‌دهد و شما را مستعد ابتلا به یک بیماری جدی به‌نام کتواسیدوز دیابتی (DKA) می‌کند. به همین دلیل، توصیه می‌شود که هنگام سرماخوردگی هر چهار تا ۶ ساعت یک‌بار یا هر بار که ادرار می‌کنید سطح کتون را اندازه بگیرید. اندازه‌گیری کتون ادرار، به‌خصوص زمانی که سطح قند خون بالاتر از ۲۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است، اهمیت زیادی دارد. به‌علاوه، در صورت مشاهده‌ی علائم هشداردهنده‌ی زیر لازم است فورا به پزشک مراجعه کنید:
- قند خون به‌طور مداوم در حال افزایش است یا سطح آن به بالاتر از ۲۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر رسیده است
- افت قند خون به کمتر از ۷۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
- مقادیر متوسط تا زیاد کتون در ادرار
- تکرر ادرار
- خشکی دهان یا تشنگی شدید
- بیشتر از سه بار استفراغ یا اسهال در طول ۲۴ ساعت
- درد شکم
- بیشتر از ۲/۶ کیلوگرم کاهش وزن ناخواسته
- تب (دمای بدن بالاتر از ۳۷/۷ درجه‌ی سانتی‌گراد)
- مشکل در تنفس
- گیجی
- از دست دادن هوشیاری
۶. برای درمان سرماخوردگی و دیابت به پزشک مراجعه کنید
مراجعه به پزشک این امکان را به شما می‌دهد که داروهای مناسب را به محض شروع اولین علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا دریافت کنید. این کار طول دوره‌ی بیماری را کاهش می‌دهد و از بروز عوارض جدی جلوگیری می‌کند.
۷. پارامترهای مربوط به وضعیت سلامتی خود را بنویسید
نتایج آزمایش قند خون، زمان مصرف داروها، زمان غذا خوردن، نوع غذاهای مصرفی و هر گونه علائمی که تجربه می‌کنید مانند استفراغ، اسهال، تب یا درد شکم را یادداشت کنید. همچنین اگر سرماخوردگی چند روز ادامه داشت، وزن خود را اندازه‌گیری کنید و آن را بنویسید. این کار به پزشک در درک بهتر وضعیت سلامتی شما کمک می‌کند.
کدام داروهای سرماخوردگی برای بیماران دیابتی مناسب‌اند؟
به‌طور کلی، در صورت ابتلا به دیابت، مصرف اکثر داروها برای کنترل علائم آنفولانزا یا سرماخوردگی بی‌خطر است. فقط متخصصان اغلب توصیه می‌کنند که برای درمان سرفه افراد دیابتی از شربت‌های بدون قند استفاده شود.
در صورت ابتلا به دیابت می‌توانید از استامینوفن و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن برای کنترل درد و تب استفاده کنید. البته اگر به غیر از دیابت به مشکلات کلیوی، کبدی یا قلبی مبتلا هستید، باید قبل از مصرف این داروها با پزشک مشورت کنید.
داروهای سرکوب‌کننده‌ی سرفه مثل دکسترومتورفان و داروهای خلط‌آور مانند گایافنزین در دوزهای توصیه شده برای بیماران دیابتی بی‌خطر تلقی می‌شوند. اما بهتر است از داروی ضداحتقان مانند فنل افرین بااحتیاط استفاده کنید. چون ممکن است اثرات انسولین یا داروهای خوراکی دیابت را کاهش دهند و قند خون را بالا ببرند. همچنین می‌توانند باعث افزایش فشار خون شوند.
چگونه از ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا پیشگیری کنیم؟
اجتناب از تماس با افراد بیمار و شستن مکرر دست‌ها، به‌خصوص قبل از غذا خوردن یا لمس کردن صورت، احتمال ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا را کاهش می‌دهد. هیچ واکسنی برای پیشگیری از سرماخوردگی وجود ندارد، اما دریافت واکسن سالانه‌ی آنفولانزا بهترین راه برای پیشگیری از بروز این بیماری در افراد مبتلا به دیابت است. متخصصان توصیه می‌کنند که همه‌ی افراد بالای ۶ ماه این واکسن را دریافت کنند. بنابراین اگر کودک مبتلا به دیابت دارید، مطمئن شوید که او هم واکسینه شود. علاوه بر این، از اعضای خانواده، همکاران و دوستان نزدیک خود بخواهید که این واکسن را دریافت کنند. اگر اطرافیان‌تان به آنفولانزا مبتلا نشوند، احتمال ابتلای شما به این بیماری کمتر می‌شود.
از پزشک خود بپرسید که آیا به واکسن پنومونی (ذات‌الریه) نیاز دارید یا خیر. این واکسن علاوه بر پنومونی می‌تواند از شما در برابر عفونت خون و مننژیت هم محافظت کند. طبق گزارش انجمن دیابت آمریکا، از هر سه فرد مبتلا به دیابت فقط یک نفر این واکسن را دریافت می‌کند. با این حال، این بیماران تقریبا سه برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر مرگ ناشی از آنفولانزا و پنومونی هستند.
کلام پایانی
بسیار مهم است که بیماران دیابتی هنگام سرماخوردگی کربوهیدرات و مایعات کافی دریافت کنند و قند خون خود را به‌طور منظم اندازه بگیرند. در بیشتر موارد، سرماخوردگی با درمان‌های خانگی برطرف می‌شود. اما اگر علائم شدید مثل تب، اسهال، استفراغ و گیجی را تجربه کردید، فورا نزد پزشک بروید.
منابع: everydayhealth, verywellhealth, webmd, diabetes
