دیجیکالا در ۱۴ سال گذشته
سعید موسوی زاده سرپرست واحد آموزش فروشندگان با اشاره به تاریخچه دیجیکالا از سال ۱۳۸۵ روند فعالیت‌های این فروشگاه اینترنتی را تا به امروز توضیح داد.
دیجیکالا در سال ۸۵ با یک تیم ۷ نفره به‌عنوان اولین مرجع بررسی و فروش کالاهای دیجیتال در ایران آغاز به کار کرد و توانست در سال ۱۳۸۷ تیم خود را به ۵۰ نفر ارتقا بخشید.
تا سال ۱۳۹۰ فعالیت‌های دیجیکالا علاوه بر کالاهای دیجیتال، توسعه تنوع محصولی در تمامی کالاهای گروه دیجیتال را هم در بر گرفت. راه‌اندازی نخستین مرکز پردازش سفارش‌ها در شادآباد و همچنین راه‌اندازی مراکز توزیع در ۲۵ استان کشور از جمله اقدامات مهمی بود که در سال ۱۳۹۲ توسط دیجیکالا انجام شد. تمامی این فعالیت‌ها در نهایت دیجیکالا را در سال ۱۳۹۴ به سومین سایت پربازدید ایران تبدیل کرد.
فراهم‌سازی زیرساخت لازم برای شروع فعالیت دیجیکالا به صورت پلتفرم مارکت‌پلیس اقدام مهم و مفیدی بود که در سال ۱۳۹۵ انجام شد. همچنین آغاز به کار دیجی استایل به‌عنوان شاخه کسب‌وکاری فعال در زمینه مد و پوشاک به صورت اختصاصی در همین سال اتفاق افتاد. با گسترش و توسعه فعالیت‌های دیجیکالا نیاز به مراکز بیشتری برای پردازش کالا هم احساس می‌شد. بنابراین در سال ۱۳۹۶ دیجیکالا بزرگترین مرکز پردازش سفارش‌های خاورمیانه با نام دانش را راه‌اندازی کرد.
روند توسعه و گسترش این بازارگاه اینترنتی در سال‌های گذشته، دیجیکالا را موفق به راه‌اندازی دیجیکالا فرش، سوپرمارکت آنلاین و سرمایه‌گذاری در دیجی‌پی به‌عنوان یک راهکار همه کاره پرداخت کرده است؛ به طوری که تنوع کالاها در دیجیکالا در سال ۱۳۹۸ به ۲ میلیون کالا رسید و بیش از ۶۱ هزار فروشنده در پلتفرم مارکت‌پلیس فعالیت خود را آغاز کردند.
موسوی زاده، با اشاره به اینکه در بزرگترین فروشگاه‌های فیزیکی یا آفلاین جهان، تنوع کالاها در نهایت به ۵۰ هزار تا ۱۰۰ هزار نوع می‌رسد درباره‌ی اهمیت فروشگاه‌های اینترنتی و به طور تجارت الکترونیک در باز گذاشتن دست مشتریان و همچنین فروشندگان برای خرید و فروش آزادانه و آسان توضیح داد.
فروشگاه آنلاین چیست؟
پیام خالقی، مدیر واحد جذب فروشندگان دیجیکالا مفهوم مارکت‌پلیس (Marketplace) یا فروشگاه آنلاین را این‌طور توضیح داد: «تمامی کسب‌وکارهایی که به صورت آفلاین و به صورت فیزیکی فعالیت می‌کنند به طور بالقوه می‌توانند فروش اینترنتی هم داشته باشند». خالقی مزایای فروشگاه های آنلاین در مقایسه با فروشگاه های آفلاین را بدون محدودیت ساعات کاری، بدون محدودیت تعداد مشتریان، اطلاع از نظرهای دیگر مشتریان نسبت به کالاها و خدمات معرفی کرد.
درخواست‌های «فروشنده شوید» در دیجیکالا
بر اساس آخرین آمارهای دیجیکالا، میزان درخواست‌های «فروشنده شوید» در دیجیکالا در نیمه نخست سال ۱۳۹۹ رشد دو برابری خود را نسبت به شش ماهه اول ۱۳۹۸ تجربه کرد و به حدود ۳۶ هزار درخواست رسید؛ این موضوع نشان دهنده اقبال کسب‌وکارهای ایرانی به حضور در پلتفرم مارکت‌پلیس دیجی‌کالاست.
پیام خالقی دلیل این استقبال را علاوه بر سرویس‌های تسهیل کننده برای فعالیت فروشندگان در بازارگاه دیجیکالا، شیوع ویروس همه‌گیر کرونا در جهان و به ویژه ایران عنوان کرد. به گفته‌ی او، محدودیت‌هایی که به واسطه این پاندمی بر تمامی کسب‌وکارها تحمیل شد، فروشندگان را به سمت تغییر از فروش سنتی به فروش دیجیتال سوق داده است.
سرپرست واحد فروشندگان دیجیکالا تعداد فروشندگان دیجیکالا تا نیمه نخست سال ۱۳۹۹ را بیش از ۱۰۰ هزار کسب‌وکار اعلام کرد، یعنی به اندازه ظرفیت استادیوم آزادی!
نکته جالب توجه، میزان استقبال فروشندگان در پلتفرم مارکت‌پلیس در گروه‌های کالایی مختلف است. گروه کالایی خانه و آشپزخانه، مد و پوشاک و کالای دیجیتال به ترتیب بیشترین جذب فروشندگان و درخواست از سمت کسب‌وکارها را در اختیار دارند و در ادامه، گروه‌های کالایی زیبایی و سلامت، کتاب و لوازم‌التحری، خودرو و ابزار، اسباب‌بازی، خوردنی و آشامیدنی و در نهایت ورزش و سفر قرار دارند.
مدیر واحد جذب فروشندگان، تأکید کرد که تمامی سطوح از فروشندگان می‌توانند در بازارگاه دیجیکالا فعالیت کنند؛ از برندهای معتبر گرفته تا فروشگاه‌های خرد و متوسط و کسب‌وکارهای خانگی و روستایی.
دیجیکالا در یک نگاه
همان‌طور که در گزارش سال ۹۸ دیجیکالا هم به یک روز عادی در دیجیکالا پرداخته شده بود، جدیدترین آمارهای سال ۹۹ نشان می‌دهند که ماهانه بیش از ۳۳ میلیون بازدید از وب‌سایت دیجیکالا انجام میشود. تنوع محصولات در دیجیکالا به بیش از ۳ میلیون کالا رسیده است و تغییرات قابل توجه از سال گذشته در زمینه تجارت الکترونیک، کمک بسیار زیادی برای فراهم شدن زمینه اشتغال زایی و جذب کسب‌وکارها به این فضای آنلاین کرده است، به طوری که دیجیکالا توانسته است بیش از ۵ هزار فرصت شغلی مستقیم ایجاد کند و میزبان بیش از ۱۰۰ هزار کسب‌وکار باشد.
همچنین، متوسط زمان هر بازدید از وب‌سایت و اپلیکیشن دیجیکالا به ترتیب حدود ۶ و ۹ دقیقه است. به گفته پیام خالقی، مدیر واحد جذب فروشندگان دیجیکالا این مقدار زمان در کنار تعداد مشتریان جدیدی که هر روز به این فروشگاه اینترنتی اضافه میشود (۱۲ هزار) و تعداد کالای سفارش داده شده (بیش از ۳۰۰ هزار کالای بسیار متنوع) نشان‌دهنده پتانسیل یک بازارگاه اینترنتی برای گنجایش بازدیدهای فراوان مشتری‌های فزاینده است؛ اتفاقی که به هیچ وجه در فروشگاه‌های آفلاین امکان تحقق ندارد.
سهم مارکت‌پلیس از فروش دیجیکالا چقدر است؟
با اضافه شدن مدل مارکت‌پلیس به دیجیکالا مدل کسب‌وکار این فروشگاه اینترنتی به دو بخش مارکت‌پلیس و خرده فروشی تقسیم شد. بر اساس آخرین آمارها، که برای فروشندگان بالقوه بسیار جالب توجه خواهد بود، سهم بیشتر مارکت‌پلیس از فروش دیجیکالا نسبت به سهم خرده‌فروشی دیجی‌کالاست. به عبارت دیگر، کسب‌وکارهای خرد و متوسط با آغاز به کار مدل مارکت‌پلیس، در گستره بزرگتری از فروش دیجیکالا قرار دارند. این وضعیت هم از نظر تعداد در گروه‌های کالایی و هم از نظر ارزش ریالی برقرار است.
ارزان‌ترین و گران‌ترین، پر بازدیدترین کالا در دیجیکالا
در ادامه این رویداد، مهمانان به ارزان‌ترین و گران‌ترین و پربازدیدترین کالاهایی که توسط فروشندگان تازه وارد (تابستان ۹۹) به پلتفرم مارکت‌پلیس دیجیکالا عرضه شده است پرداختند. گیره روسری به‌عنوان ارزان‌ترین کالا و موتورسیکلت به‌عنوان گران‌ترین کالا توسط فروشندگان جدید عرضه شدند. همچنین گوشی موبایل سامسونگ A با بیش از یک میلیون بازدید، رکورد بازدید این محصول از گروه کالایی دیجیتال را به خود اختصاص داده است. بدیهی است این کالاها با توجه به زمان برگزاری رویداد، رکورددار بوده‌اند و تحت تأثیر نوسانات قیمت هستند.
رکورد فروشندگان جدید در یک ماه
به گفته سعید موسوی زاده، سرپرست واحد آموزش فروشندگان، در مهر ماه ۹۹ رکورد بیشترین فروش یک فروشنده در دیجیکالا به ارزش ۶ میلیارد تومان بوده است. نکته قابل توجه، مقدار بالای فروش این کسب‌وکار در ماه‌های اولیه جذب در پلتفرم مارکت‌پلیس دیجی‌کالاست. همچنین یکی از کسب‌وکارهایی که به تازگی به دیجیکالا پیوسته، توانسته است در مدت کوتاه بیش از ۱۰ هزار عدد از کالای خود را به فروش رسانده و رکورد بزند. علاوه بر این، فروشندگان جدید بازارگاه دیجیکالا توانسته‌اند در همان روزهای آغازین ورود به این مدل کسب‌وکار، میانگین فروش خود را به ۲۷ میلیون تومان در یک ماه برسانند.
همه ایرانیان می‌توانند فروشنده باشند
پیام خالقی در پایان این رویداد به پتانسیل بسیار بالای بازارگاه دیجیکالا در میزبانی از تمامی کسب‌وکارهای ایرانی در این پلتفرم اشاره کرد و توضیح داد: «تمامی فروشندگانی که تصمیم به آغاز فعالیت خود در دیجیکالا می‌گیرند لازم است کالاها یا محصولات خود را به انبارهای دیجیکالا تحویل دهند و پردازش کالاها از آنجا انجام شود».
او در ادامه، قابلیت جدید ارسال مستقیم توسط فروشنده را به‌عنوان یک خبر جدید برای فروشندگان و همچنین مشتریان اعلام کرد و گفت: «این طرح، مراحل آزمایشی خود را سپری می‌کند اما ما امیدوارهستیم که فعال کردن این قابلیت، بتواند در تسهیل ارتباط فروشندگان و کاربران بسیار مؤثر و مفید باشد.»
نقش مثبت و منفی کرونا بر فضای کسب‌وکارها
واضح است که سال ۹۹ با همزمانی همه‌گیری ویروس کرونا و بحران‌های اقتصادی شرایط خاصی را برای کسب‌وکارها رقم زده است. کاهش قدرت خرید مردم و افت چشم‌گیر ارزش ریال، مشکلات فراوانی در تولید، زنجیره تأمین و واردات و در مجموع، وضعیت پیچیده و دشواری را برای مشتریان و فروشندگان دیجیکالا نیز ایجاد کرده است.
به گفته حمید محمدی، به رغم همه مشکلات موجود، دیجیکالا و شرکای آن عملکرد خوبی داشتند. رشد قابل توجه مارکت‌پلیس (Marketplace) دیجیکالا با حدود ۱۰۰ هزار فروشنده و با ۳ میلیون تنوع کالایی نشان دهنده رونق نسبی این بازارگاه در سال اخیر است.
موفقیت دیجیکالا در گسترش فضای فروش در مدل مارکت پلیس
سعید محمدی در ادامه به پیشرفت قابل توجه پلتفرم مارکت‌پِلیس دیجیکالا اشاره کرد: دیجیکالا در ۱۲ ماه گذشته توجه خود را به توسعه در بخش‌های نرم‌افزاری و ابزارهای فروشندگان معطوف کرده است و البته از توسعه لجستیک و سلر هاب‌ها نیز غافل نبوده است. این نکته که تمام مراکز استان‌ها و همچنین شهرهای بزرگ هر استان، فروشنده‌هایی در پلتفرم مارکت‌پِلیس دارد گویای این توسعه است.
آمارهای حامد نواب تهرانی هم نشان می‌دهد دیجیکالا در توسعه در شهرهایی به غیر از تهران هم موفق بوده است. به گفته مدیر ارشد واحد تعالی بازرگانی دیجیکالا، یک سوم فروش کل مارکت‌پِلیس دیجیکالا را فروشندگان خارج از تهران انجام می‌دهند و همچنین ۵۰ درصد فروشندگان فعال ما هم خارج از تهران هستند.
حمید محمدی با تأکید بر این نکته که بیش از ۹۰ درصد کالاهای فروخته شده (به لحاظ تعداد) در دیجیکالا را فروشندگان مارکت‌پِلیس تأمین می‌کنند گفت: «۷۰ درصد فروش کل مارکت‌پِلیس (به لحاظ مالی) هم از طرف سلرها انجام میشود.»
در ادامه، سعید محمدی این آمار ۷۰ درصدی را با پلتفرم‌های مشابه و موفق در عرصه بین‌المللی مثل آمازون، مقایسه کرد و گفت: «در آمازون ۶۰ درصد فروش از طرف فروشندگان مارکت‌پِلیس انجام میشود و ۴۰ درصد دیگر به صورت خرده‌فروشی است.»
خریدار و تأمین کننده، دو بازوی مهم یک پلتفرم دو سویه
در ادامه این گفتگو، برادران محمدی درباره‌ی مفهوم پلتفرم‌های آنلاین دو سویه توضیح دادند. منظور از پلتفرم‌های two-sided پلتفرم‌هایی هستند که هسته اصلی کسب‌وکارهای اینترنتی را شکل می‌دهند و در آنها یک شرکت نرم‌افزاری با ارائه زیرساخت به جامعه بزرگی از مخاطبان، از ارائه مستقیم کالا فاصله می‌گیرد و بستر را برای ارائه کالا و خدمات از سوی دیگران فراهم می‌کند. مثلا خود دیجیکالا، یک پلتفرم آنلاین دو سویه است که یک سوی آن فروشندگان و سوی دیگر کاربران به‌عنوان مصرف‌کننده قرار دارند. نمونه دیگر این پلتفرم‌ها را در وبگاه‌های فروش بلیت و تاکسی‌های اینترنتی هم می‌بینیم.
مشخص است که این پلتفرم‌ها در حال نقش‌آفرینی در دنیای مدرن هستند. تمایز مهم این پلتفرم‌ها با مدل‌های قدیمی‌تر، توسعه‌پذیری آن‌هاست. این پلتفرم‌ها می‌توانند خیلی سریع و باکمک اکوسیستمی که با دو طرف تأمین کننده و خریدار می‌سازند رشد کنند، خلق ارزش کنند و به پیشرفت برسند.
برقراری توازن و تعادل؛ چالش اصلی پلتفرم‌های دو سویه
در ادامه این گفتگو که ۶ آبان در جریان رویداد اصلی گردهمایی سالیانه کسب‌وکارهای فعال در دیجیکالا صورت گرفت، برادران محمدی به چالش اصلی در عملکرد پلتفرم‌های دو سویه اشاره کردند؛ ایجاد توازن. به گفته آنها این پلتفرم‌ها شبیه الاکلنگی هستند که باید به هر دو سر آن توجه کنیم.
این توجه به معنای ایجاد تعادل است. تعادلی که شاید با وجود اتفاقات محیطی بسیار، مثل بحران اقتصادی فعلی، دست نیافتنی باشد. در چنین شرایطی، افت ارزش ریال و کاهش قدرت خرید مردم و تمایل فروشندگان به افزایش قیمت برای تأمین کسب‌وکار خود، عوامل محیطی مؤثری هستند که دسترسی به تعادل را دشوار می‌کنند. در چنین شرایطی است که دیجیکالا در تلاش برای یافتن یک نقطه تعادل بهینه است؛ نقطه‌ای که الزاما منجر به رضایت هر دو طرف پلتفرم نمی‌شود.
حمید و سعید محمدی برای توضیح این موضوع، قیمت مرجع را مثال زدند و گفتند: «در مسأله قیمت مرجع، تنها هدف دیجیکالا ایجاد تعادل بین دو طرف بود. مسأله‌ای که در آغاز کار، عامل نگرانی و نارضایتی فروشنده‌ها شد و حتی شاید فکر می‌کردند که دیجیکالا در حال مداخله به نفع مشتری است و در عین حال، مشتری از افزایش افسار گسیخته قیمت‌ها ناراضی بود!»
سعید محمدی در ادامه گفت:«اولین باری که مسأله قیمت‌گذاری در آمازون مطرح شد، بعد از بحران کرونا و برای کنترل قیمت ماسک و مواد ضدعفونی کننده بود. توجه کنید که در اقتصاد آزاد آمریکا یا اروپا چنین نیازی اصلا وجود نداشته و بازار، خودش قیمت را تعیین می‌کرده است.»
فروشنده یا مشتری؟ کدام یک برای دیجیکالا اولویت دارد؟
در ادامه این رویداد، حامد نواب تهرانی، مدیر ارشد واحد تعالی بازرگانی دیجیکالا سؤال مهمی را مطرح کرد که دغدغه بسیاری از فروشندگان دیجی‌کالاست: «آیا درست است که می‌گویند کفه دیجیکالا به سمت مشتری سنگین‌تر است؟»
حمید محمدی در پاسخ به این سؤال، با اشاره به اهمیت توجه به هر دو طرف در یک پلتفرم دو سویه، به محدودیت‌هایی اشاره کرد که منجر به ناراحتی هر دو طرف فروشنده و مشتری میشود. به گفته او باید در نظر داشت که قانون حمایت از مصرف کننده برخی قوانین و شروط را برای یک کسب‌وکار آنلاین در نظر گرفته که در کنترل دیجیکالا نیست؛ مثل ضمانت ۷ روز تعویض کالا.
برادران محمدی به پیچیدگی‌ها و مشکلات موجود در چنین کسب‌وکاری اشاره کردند و تأکید کردند که به باور آنها بسیاری از مسائلی که دیجیکالا با آنها دست به گریبان است برای اولین بار در ایران مطرح شده‌اند و دیجیکالا الزاماً در اولین پاسخ به این مسائل، بهترین پاسخ را نمی‌دهد، بلکه دیجیکالا با یادگیری و حل مشکلات جدید، روز به روز بهتر میشود.
یکی از امکاناتی که به‌تازگی در دیجیکالا ایجاد شده است، Customer background check است که نرخ عودت کالاها از سوی یک مشتری را به‌خوبی نشان می‌دهد.
برادران محمدی با اشاره به اینکه در سال ۹۷ و ۹۸ تمرکز دیجیکالا بر روی تجربه مشتریان بود گفتند: «ما تاکنون تمام توانمان را روی تجربه مشتری گذاشته‌ایم اما در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ تمرکز ما بر روی تجربه فروشندگان است.»
آنها در ادامه به قابلیت ارسال از سوی فروشنده (Ship by seller) اشاره کردند که امکان جدیدی برای فروشندگان است و برای کسب‌وکارهای خاص بسیار کارآمد است. مثلا کسب‌وکارهای مرتبط با گل‌های طبیعی یا کالاهای بزرگ یا حتی کالاهایی که نصب خاص دارند؛ مثل پیانو. به گفته سعید محمدی، این طرح، به صورت یکی از گزینه‌ها در اختیار فروشندگان خواهد بود و سلرها بنا به تصمیم خودشان می‌توانند از آن استفاده کنند.
لزوم همراهی و همدلی برای رشد جمعی در کسب‌وکار آنلاین
در پایان این گفتگو حامد نواب تهرانی از دیگر خبرهای خوب برای فروشنده‌ها پرسید و برادران محمدی توضیحات مختصری از اتفاقات خوب پیش رو ارائه دادند: «یکی از این اتفاقات خوب، استفاده دیجیکالا از هوش مصنوعی برای کاهش نرخ رد شدن محتوای فروشندگان است. این خبر خوبی است که نشان می‌دهد به زودی، هوش مصنوعی در بهبود تجربه فروشندگان بسیار مؤثر عمل خواهد کرد.»
همچنین حمید محمدی از تبلیغات محیطی و تلویزیونی برای توسعه مارکت‌پِلیس و افزایش فروش کسب‌وکارهای فعال در دیجیکالا خبر داد و البته خبر خوش بررسی ساختار کمیسیون‌ها، به سمت کاهش آنها. به گفته یکی از بنیانگذاران دیجیکالا این بازنگری می‌تواند فشار را از دوش فروشندگان بردارد و تجربه کار با دیجیکالا را برایشان خوشایند سازد.
و در نهایت، برادران محمدی از جلسات ماهیانه ملاقات با فروشندگان فعال در مارکت‌پِلیس دیجیکالا گفتند و اهمیت ایده‌ها، پیشنهادها و انتقادهای فروشنده‌ها را برای بهبود علمکرد سوی فروشندگان در مارکت‌پِلیس یادآور شدند.
مهمترین نکته‌ای که حمید و سعید محمدی برای بهبود عملکرد پلتفرم مارکت‌پلیس دیجیکالا عنوان کردند، همدلی و شکیبایی دو سوی این پلتفرم یعنی فروشندگان و خریداران است. به گفته آنها، با توجه به اینکه اقدام دیجیکالا یک حرکت پیشگامانه در حوزه تجارت الکترونیک در ایران است، لازم است با همدلی و تلاش برای ارائه بهترین عملکرد، همکاری خوبی در این زمینه بین دیجیکالا، فروشنده و مشتری شکل بگیرد.
تقدیر از فروشندگان برتر دیجیکالا
در بخش دیگری از این رویداد، دیجیکالا از ۷ فروشنده خود که بیشترین میزان فروش، بهترین علمکرد عملیاتی و بیشترین رشد فروش را داشتند تقدیر کرد. این کسب‌وکارها در حوزه‌هایی مانند فروش موبایل، فروش قطعات رایانه، مد و پوشاک، سوپر مارکت و فروش محصولات باغبانی فعالیت دارند.
همچنین در قرعه کشی‌های انجام شده در این گردهمایی آنلاین، دیجیکالا به قید قرعه، به ۵۰ نفر از فروشندگان خود کارت هدیه ۳ میلیون تومانی خرید از دیجیکالا و به ۳ فروشنده، کارت هدیه ۵۰ میلیون تومانی خرید از دیجیکالا هدیه داد.
این مطلب اولین بار در شنبه پرس منتشر شده و در اتاق خبر دیجیکالا بازنشر شده است.
