امپراتوری ایلان ماسک در تگزاس؛ شمشیری آخته بر سر سیلیکون‌ولی
از کارخانه‌های کوچک و بزرگ و خرید هکتارها زمین گرفته تا تأسیس نیروگاه و مراکز فضایی، ایلان ماسک در حال بنا کردن امپراتوری عظیمی در تگزاس است که حکمرانی سیلیکون‌ولی کالیفرنیا را در دنیای فناوری به حاشیه می‌راند.
از زمانی که ایلان ماسک به‌عنوان ثروتمندترین فرد دنیا علیه سیاست‌های به قول خودش فاشیستی کالیفرنیا شمشیر را از رو بست، تاکنون بخش عظیمی از کارخانه‌ها و تأسیساتش را به تگزاس منتقل کرده است.
اَبَر کارخانه‌ی جدید خودروسازی تسلا با عنوان «گیگا تگزاس» در زمینی به مساحت ۷۵۰ هزار متر مربع در آستانه تکمیل قرار دارد. ۵۶۰ کیلومتر آن‌سوتر و جایی که رودخانه‌ی «ریو گراند» به خلیج مکزیک می‌ریزد، اسپیس اکس در حال ساخت عظیم‌ترین پروژه فضایی تاریخ با عنوان فضاپیمای استارشیپ است که قرار است انسان را به مریخ و ماه ببرد.
اَبَر کارخانه تسلا در تگزاس
اسپیس اکس و بازوی املاک و مستغلاتش تاکنون بیش از ۲۵۰ ملک را در نواحی اطراف خریده‌اند که از زمین‌های خالی و میدان تیر تا خانه‌های ییلاقی بازنشستگان و ویلاهای شهروندان ساکن ایالات‌‌های شمالی را که برای آفتاب گرفتن به جنوب می‌آیند، شامل می‌شود. برخی کارکنان رده بالا از جمله خود ماسک در این خانه‌ها ساکن شده‌اند.
این تنها شروعی برای امپراتوری ایلان ماسک در تگزاس است و به‌زودی دفتر مرکزی جدید تسلا در آستین هم به آن‌ها خواهد پیوست. برای درک اهمیت انتقال تسلا به تگزاس باید بدانید این شرکت از معدود کمپانی‌های با ارزش بالای یک تریلیون دلار دنیاست و ارزش چندین خودروسازی برتر دنیا از جمله بنز، BMW، جنرال موتورز، تویوتا و هیوندای روی هم رفته به پای آن نمی‌رسد.
پشت پرده تصمیم ماسک برای کوچ از سیلیکون ولی به جنوب چیست؟ شاید سیلیکون ولی کانون فرهنگ استارتاپی و سرمایه‌پذیری جسورانه باشد اما تگزاس قانون‌گذارانی دارد که عاشق کسب و کارها هستند، هزاران هکتار زمین متروکه و ارزان در خود جای داده و منابع حیاتی برای تولید در آن نهفته که همگی برای تسلا و اسپیس اکس شریان های حیاتی محسوب می‌شوند.
در جنوب برخلاف کالیفرنیا خبری از مالیات بر درآمد ایالتی و مالیات بر سود سرمایه افراد نیست. ثروتمندترین مرد دنیا که دارایی‌اش به مرز ۳۰۰ میلیارد دلار رسیده، به همین خاطر آهنگ کوچ به جنوب کرده است.
چهره خرسند «گرگ ابوت» فرماندار تگزاس در کنار ایلان ماسک حین گفت‌وگو درباره‌ی کارخانه گیگا تگزاس
ایلان ماسک یکی دیگر از نهادهای تحت نظرش با عنوان «بنیاد ماسک» را هم به ایالت مذکور برده است. «گلن همر»، مدیرعامل انجمن کسب و کارهای تگزاس که خودش هم تنها ۹ ماه قبل تجارتش را این ایالت برده از تگزاس به‌عنوان کانون بازار آزاد نام می‌برد. به باور او در تگزاس سقفی برای تجارت وجود ندارد و کسی در برابر ایده‌های ماسک نظیر پرتاب فضاپیما به مریخ ایستادگی نمی‌کند.
سخنان گلن همر پر بیراه نیست. ماسک از همان تیپ تازه واردان مرکزگریز و عجیبی است که تگزاس همیشه آغوشش را برایشان گشوده است. هرچند همه هم با آغوشی باز به استقبالش نرفته‌اند و از سوی برخی ساکنان بومی و فعالان محیط زیست با انتقادهایی مواجه بوده است.
ریشه‌ی علاقه‌ی ماسک به تگزاس به ۲ دهه قبل بازمی‌گردد. او در سال ۲۰۰۳ زمینی وسیع را در مک‌گرگور واقع در ۱۶۰ کیلومتری جنوب غربی دالاس خرید چرا که برای آزمایش موتور راکتهای فضایی به فضایی گسترده نیاز داشت.
این روزها و در حالی که چند سالی از پرتاب موفق راکتهای فالکون ۹ سپری می‌شود، مسیر رسیدن به مریخ از همین مک‌گرگور می‌گذرد. همه‌ی پیشرانه‌ها و موتورهای موشک از جمله موتورهای جدید رپتور با سوخت متان در همین مرکز آزمایش می‌شوند. حدود ۶۰۰ نفر پرسنل در مرکز ۴۳۰۰ هکتاری مک‌مرگور مستقر شده‌اند و با راه افتادن واحد تولید جدید، ۴۰۰ نفر دیگر هم به این جمع اضافه خواهند شد.
مرکز آزمایش موتورها و پیشرانه‌های اسپیس اکس در مک‌گرگور تگزاس
شرکت‌های تحت هدایت ماسک به صنایع قدیمی تگزاس جان تازه‌ای می‌بخشند و صنایع جدیدی را هم به این ایالت خواهند آورد. برای مثال مرکز فضایی «جانسون» ناسا ۶ دهه پیش در تگزاس تأسیس شده بود و بخش خودرو هم این ایالت را به دیترویت (ایالتی که قبل قلب تولید خودرو آمریکا است) جنوب تبدیل خواهد کرد.
ماسک حضور پررنگ خود را با قیل و قال زیادی هم همراه کرده است. او در توییتر از تصمیمش برای تأسیس شهری جدید به نام «استاربیس» یا پایگاه ستاره‌ای خبر داد که منطقه بوکاچیکا و نواحی اطرافش را در برمی‌گیرد. مدت زیادی از این توییت نگذشته بود که تابلوهایی با این نام در اماکن مربوط به اسپیس اکس نصب شدند.
تسلا هم این اواخر یک نمایشگاه و مرکز خدمات ۲۸۰۰ متر مربعی را در آستین افتتاح کرده تا در مرکز ایالت حضور پررنگ‌تری داشته باشد. ماسک حتی با افتتاح مدرسه‌ی خصوصی Ad Astra به حوزه‌ی آموزش هم وارد شده و درباره‌ی تأسیس دانشگاهی عظیم در زمینه علم و فناوری برای رقابت با MIT شوخی‌هایی کرده که بعید نیست در صورت استقبال تگزاسی‌ها آن را عملی هم کند.
تمام کسب‌وکارهای ثروتمندترین مرد دنیا از جمله شرکت فعال در زمینه تونل‌سازی زیرزمینی «بورینگ» و مؤسسه‌ی فعال در زمینه‌ی هوش مصنوعی و رابط مغز و ماشین «نورالینک» آگهی‌هایی را برای استخدام در تگزاس منتشر کرده‌اند. کارخانه جدید تسلا که قرار است به تولید ماشین‌‌های خودران مدل Y و وانت عجیب و غریب سایبرتراک بپردازد هم از استخدام ۱۰ هزار نیروی متخصص خبر داده است.
تگزاسی‌ها قدردان این پروژه‌ها هستند و شرکت‌های ماسک به نمادی برای اقتصاد محلی بدل شده‌اند تا جایی که دماغه راکت فالکون در فرودگاه‌های محلی برای خوش آمد گویی به مسافران و توریست‌ها به نمایش گذاشته شده. همان‌طور که در تصویر زیر می‌بینید، ایلان ماسک برای برخی از کسب‌وکارهای محلی حکم یک قهرمان پیدا کرده است.
بنیان گذاشتن هر امپراتوری جدیدی به انرژی هم نیاز دارد و ماسک در این زمینه هم قد علم کرده است. تولید خودرو و وانت گاز طبیعی و برق زیادی لازم دارد و پرتاب راکت هم مستلزم دسترسی پیوسته به سوخت است. تسلا بدین منظور بخشی را برای تولید انرژی خورشیدی و فروش باتری‌های عظیم راه‌اندازی کرده و اسپیس اکس هم در حال وارد شدن به حوزه گاز طبیعی است.
یکی از زیرمجموعه‌های تسلا به نام Gambit Energy Storage پروژه‌ی عظیمی را برای ذخیره ۱۰۰ مگاوات انرژی در شهر انگلتون تگزاس ساخته که در فاصله‌ی ۶۵ کیلومتری هیوستون قرار دارد. این باتری‌های عظیم برای ذخیره‌ی برق تولیدی پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی ضروری هستند اما فرصت درآمدزایی خوبی را هم فراهم می‌کنند. هدف از طراحی این باتری‌ها ذخیره‌ی انرژی در زمانی است که قیمت و تقاضا حداقل هستند و فروش انرژی ذخیره شده هم در پیک تقاضا و قیمت صورت می‌گیرد.
پروژه ۱۰۰ مگاواتی ذخیره انرژی یکی از زیرمجموعه‌های تسلا به نام Gambit Energy Storage
در عین حال گاز مایع طبیعی یا LNG هم برای ماسک اهمیت زیادی دارد چرا که سوخت مقرون‌به‌صرفه‌ای برای راکتهای فضایی است. اسپیس اکس هنوز طرح‌هایش را علنی نکرده اما اسناد سازمان هوانوردی فدرال نشان می‌دهد این شرکت قصد ساخت یک نیروگاه، مرکز تصفیه گاز و استقرار تانکرهای غول پیکر ذخیره LNG در بوکاچیکا را دارد. اسپیس اکس حتی یک شرکت حفاری با نام Lone Star را برای حفر چاه و استخراج گاز ثبت کرده است.
همان‌طور که گفتیم فعالیت‌های ماسک برای بنا گذاشتن یک امپراتوری در تگزاس بدون انتقاد هم نبوده است. شهر آستین همین حالا هم با پدیده اعیانی‌سازی و بالا رفتن قیمت املاک مواجه است و انتقال و استخدام هزاران کارمند در کارخانه جدید تسلا، به افزایش نرخ املاک دامن خواهد زد. پرتابهای اسپیس اکس هم ناراحتی برخی همسایه‌ها را در پی داشته، مالیات دارایی‌ها رو به افزایش است و سواحل عمومی هم مرتبا برای پرتابهای فضایی بسته می‌شوند.
برخی دانشمندان و فعالان محیط زیست درباره‌ی عواقب بالقوه فعالیت‌های اسپیس اکس بر اکوسیستم شکننده محلی هشدار داده‌اند. برای مثال برخی زیست شناسان این منطقه معتقدند پرتاب راکت باعث ناشنوا شدن پرندگان محلی به ویژه نوعی سهره کمیاب شده و احتمال شکار آن‌ها را افزایش می‌دهد.
در همین راستا ائتلافی از ۱۱ گروه زیست محیطی با امضای نامه‌ای از سازمان هوانوردی آمریکا خواسته‌اند طرح‌های توسعه اسپیس اکس در منطقه را به دقت موشکافی کند. آن‌ها هشدار داده‌اند مرکز پرتاب این شرکت در مجاورت یک ناحیه اکولوژیکی منحصر‌به‌فرد قرار دارد که شامل پناهگاه حیات‌وحش، تالاب‌های ساحلی پرندگان و محل لانه‌گذاری لاک‌پشت‌های دریایی می‌شود.
با این وجود طرح‌های توسعه ایلان ماسک در تگزاس آن‌قدر عظیم و درآمدزا است که بعید است با مانع خاصی از سوی سازمان‌های ایالتی مواجه شد. از طرفی به باور برخی کارشناسان این تازه سنگ‌بنای امپراتوری است. «رَی پریمن»، از اقتصاددان‌های برجسته می‌گوید که تأثیرگذاری ماسک به مراتب فراتر از شرکت‌های تحت نظرش است چون فرایندهای تولید عظیمی که وی به راه انداخته تأمین‌کنندگان و در نتیجه‌ی افراد بیشتر و بیشتری را به منطقه می‌کشاند. وی انتظار دارد این پروژه‌ها به ایجاد ۵۰ هزار شغل و تولید ناخالص داخلی سالیانه ۳٫۶ میلیارد دلاری منجر شود.
کوچ شرکت‌های فناوری محور به تگزاس تنها به شرکت‌های تحت نظر ماسک ختم نمی‌شود و دیگر غول‌های تکنولوژی نظیر اوراکل و دل هم کسب و کارشان را در این ایالت دایر کرده‌اند. سامسونگ پروژه عظیمی برای تأسیس یک کارخانه پیشرفته تولید تراشه با ارزش میلیارد دلاری دارد و اپل، فیسبوک و گوگل نیز کسب و کارشان را در تگزاس گسترش داده‌اند.
کوچ این شرکت‌ها از سایر نقاط آمریکا به تگزاس از آینده‌ای درخشان برای این ایالت در زمینه فناوری خبر می‌دهد که پرچم‌دارش کسی جز ایلان ماسک نیست؛ آینده‌ای که در آن تگزاس به‌عنوان مقر امپراتوری ماسک می‌تواند تخت پادشاهی فناوری از چنگ سیلیکون ولی درآورد.
