معرفی ساده‌ترین و بهترین روش‌های درست کردن کد QR
اگر بنا به دلایلی، بارها تلاش کرده‌اید تا کد QR بسازید یا حتی آن را بخوانید اما ابزار مناسبی برای این کار در دسترس نبود، این مطلب را از دست ندهید چرا که قصد داریم در آن به صورت کلی به معرفی کد QR و آموزش درست کردن آن بپردازیم.
کد QR یکی از رایج‌ترین کدهایی است که بین افراد مختلف برای انجام کارهای گوناگون شناخته می‌شود. به طور ویژه، آن دسته از کاربرانی که کارشان در حوزه‌ی کدنویسی و یا فعالیت دیجیتال است، شناخت بیشتری با این نوع کدها دارند. به صورت کلی دنیای دیجیتالی اطراف ما را فقط کدها تشکیل می‌دهند و در نتیجه در طول روز، با نمونه‌های زیادی از این کدها سر و کار داریم.
کدی که در این مطلب قصد داریم به آن بپردازیم، کد QR و نحوه‌ی درست کردن آن است. اما قبل از آن تصمیم گرفتیم یک سری اطلاعات هم از چیستی این کد و تاریخچه‌ی آن به شما بدهیم که با شناخت کامل، به درست کردن و حتی خواندن این کدها بپردازید.
کد QR چیست؟
کد QR یا همان «رمزینه ماتریسی» که مخفف عبارت Quick Response به معنای «پاسخ سریع» است، شباهت بسیار زیادی به بارکد دارد اما با شکل معمول بارکد تفاوت دارد. به این صورت که شما وقتی با استفاده از یک گوشی هوشمند آن کد را اسکن می‌کنید، یک سری اطلاعات را برایتان به نمایش در می‌آورد. حال این اطلاعات می‌تواند عددی باشد، علائم نگارشی باشد، لینک دانلود یک اپلیکیشن از فروشگاهی خاص باشد و بسیاری موارد مختلف دیگر.
فرایند قرارگیری این اطلاعات درون کد QR هم به شکل رمزنگاری شده است. به این صورت که رمزنگاری به شکل الگویی از پیکسل‌ها طراحی می‌شود که اسکنرها بتوانند به‌راحتی آن را بخوانند. اگر دقت کرده باشید، احتمالا می‌بینید که برخی از کدهای QR پیچیده‌تر و شلوغ‌تر از یک سری دیگر هستند. شاید با خود بگویید تفاوت QRها با هم طبیعی است اما اینکه یکی بسیار شلوغ‌تر از دیگری باشد چه دلیلی دارد؟ کدهای QR هم مثل هر کد دیگری، یک سری محدودیت برای وارد کردن اعداد و ارقام دارند. مثلا شما در حال حاضر می‌توانید ۷۰۸۹ داده‌ی عددی و ۴۲۶۹ داده به صورت کاراکتر را درون آن وارد کنید. هرچه تعداد داده‌های شما بیشتر باشد، کد QR شلوغ‌تر و پیچیده‌تر به نظر می‌رسد و اندازه‌ی آن هم بزرگ‌تر می‌شود.
کد QR از کجا آمد؟
شاید برایتان کاربرد خاصی نداشته باشد اما جالب است بدانید کد QR اصلا از کجا آمده است؟ نخستین فرمت کد QR در سال ۱۹۹۴ و توسط یک شرکت ژاپنی که به عنوان زیرمجموعه‌ای از شرکت خودروسازی مطرح جهان یعنی تویوتا فعالیت می‌کرد اختراع شد. از آن زمان به بعد، استفاده از این کد در زمینه‌های مختلف بیشتر و بیشتر شد و اکنون این کد به یک استاندارد تبدیل شده است.
جالب است بدانید از همان ابتدا هم یک سری محدودیت‌هایی برای کد QR در نظر گرفته شده بود. مثلا اندازه‌ی آن نباید از ۲۱ × ۲۱ کوچک‌تر و از ۱۷۷ × ۱۷۷ پیکسل بزرگ‌تر می‌بود. هر اندازه هم برای خود یک نام دارد که از آن به عنوان «نسخه» یاد می‌شود. برای مثال بزرگ‌ترین کد QR موجود، نسخه‌ی ۴۰ نام دارد.
تفاوت کد QR با بارکد
در بالا اشاره شد که کد QR در واقع بسیار شبیه به بارکد است اما تا حدودی با آن تفاوت هم دارد. QR یک بارکد با حالت دو بعدی است که از لحاظ کاربرد، فرق خاصی با بارکد ندارد. هر دوی آن‌ها برای نمایش یک سری داده به کار می‌روند که برای مشاهده‌ی داده‌های آن هم باید از یک اسکنر استفاده کرد. اما دقیقا نحوه‌ی خواندن و نحوه‌ی ذخیره‌سازی داده‌هاست که باعث می‌شود این دو از یکدیگر متمایز شوند.
نخستین تفاوت بین این دو کد، کاملا از شکل ظاهری آن‌ها پیداست. برای مثال وقتی شما یک بارکد را اسکن می‌کنید، این اسکن به صورت افقی و یک‌بعدی صورت می‌گیرد. اما اسکن کد QR به صورت دو بعدی و بالا و پایین انجام می‌شود. اما این تمام ماجرا نیست. تفاوت بین بارکد و کد QR در موارد بیشتری نیز وجود دارد که در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود:
اطلاعاتی که درون این کدها قرار می‌گیرد متفاوت است
یکی از تفاوت‌های اصلی بارکد و کد QR این است که اطلاعات متفاوتی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. برای مثال کدهای QR را می‌توان برای نمایش آدرس‌های اینترنتی، صفحات دانلود اپلیکیشن‌ها، صفحات پرداخت و… استفاده کرد در حالی که بارکد فقط می‌تواند داده‌هایی را راجع به اسم، نوع و قیمت یک کالا برای کاربر به نمایش بگذارد.
حجم داده‌ها
یکی دیگر از تفاوت‌های بارکد با کد QR به حجم داده‌هایی بر می‌گردد که می‌شود در آن‌ها ذخیره کرد. اندازه‌ی بزرگ‌تر و شکل دوبعدی این کدها به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا اطلاعات بیشتر و حجیم‌تری را در خود ذخیره کنند در حالی که ظرفیت بارکدها بسیار محدود است. بنابراین یک عامل تفاوت بین این دو، ظاهر آن‌هاست که کاملا آن‌ها را از هم متمایز می‌کند.
کارکرد کد QR چگونه است؟
کد QR وقتی اسکن می‌شود، یک سری فرامین خاص را انجام می‌دهد. مثال‌های متعددی از این مورد را در بالا بیان کردیم اما به صورت دقیق‌تر باید بگوییم یک کد QR می‌تواند شامل فرامین زیر هم باشد اما به آن محدود نمی‌شود:
- SMS: با اسکن کدی حاوی این فرمان، یک پیامک از شماره‌ای به شماره‌ی دیگر ارسال خواهد شد (این شماره‌ها از پیش تعیین شده و به QR معرفی شده هستند).
- TEXT: با اسکن کد حاوی این فرمان، یک فایل متنی برای کاربر به نمایش در می‌آید.
- Email: با اسکن کد حاوی این فرمان، یک ایمیل به مقصدی که قبلا در QR تعریف شده ارسال می‌شود.
- Location: با اسکن کد حاوی این فرمان، آدرس یک محل خاص به نقشه‌ی شما ارسال می‌شود و می‌توانید آن را مسیریابی کنید.
- Image: با اسکن کد حاوی این فرمان، یک یا چند تصویر برایتان به نمایش در می‌آید.
- VCard: با اسکن کد حاوی این فرمان، یک شماره در گوشی هوشمند شما ذخیره می‌شود.
از جمله سایر فرامینی که می‌توان درون کد QR قرار داد می‌توان به وای‌فای (برای نمایش اطلاعات مربوط به یک شبکه جهت اتصال به آن)، ویدیو (جهت نمایش یک ویدیو)، تلفن (جهت ارسال یک شماره به شماره‌گیر گوشی)، URL (برای هدایت شدن به صفحه‌ی خاصی از وب‌سایت) و… اشاره کرد.
آموزش درست کردن کد QR
برای درست کردن کد QR روش‌های زیادی وجود دارد اما قصد داریم در این مطلب، بهترین وب‌سایت‌ها یا اپلیکیشن‌ها را برای این منظور به شما معرفی کنیم تا بدون دردسر بتوانید به هدفی که دارید دست پیدا کنید.
kaywa
وب‌سایت kaywa اگرچه بهترین وب‌سایت برای ساخت کد QR نیست اما قطعا می‌تواند نیاز بسیاری از کاربران را برآورده کند. نخست اینکه رابط کاربری ساده‌ای دارد و اصلا در آن گم نمی‌شوید، دوم اینکه از ۷ فرمان مختلف کد QR هم پشتیبانی می‌کند که شامل آدرس وب‌سایت، اطلاعات مخاطب، کوپن، متن، تلفن، شماره‌ی یک شخص و پیامک می‌شود. این وب‌سایت اگرچه رایگان است اما برای ساخت کد QR دینامیکی باید پول بدهید. در غیر این صورت سایر قابلیت‌های آن کاملا رایگان در اختیار شما قرار دارد.
qrfy
می‌رسیم به وب‌سایت qrfy که به شخصه آن را پیشنهاد می‌کنم چون به جرئت می‌توان بگویم اگر کامل‌ترین و جامع‌ترین وب‌سایت برای ساخت کد QR نباشد، قطعا یکی از آن‌هاست. در این وب‌سایت شما نه تنها می‌توانید ۷ موردی را که در بالا اشاره کردیم به صورت QR در بیاورید بلکه امکان ساخت ۵ کد دیگر هم وجود دارد تا بدین ترتیب مجموع فرامین پشتیبانی شده توسط آن به ۱۲ برسد. فرایند ساخت کد QR در این وب‌سایت هم فوق‌العاده ساده است. یکی از خوبی‌های این وب‌سایت این است که نه تنها امکان درست کردن کد QR بلکه امکان شخصی‌سازی آن به صورت حرفه‌ای هم به شما داده می‌شود تا یک کد زیبا، جذاب و حرفه‌ای داشته باشید. فراموش نکنید برای اینکه بتوانید کد خود را دریافت کنید حتما باید در این وب‌سایت ثبت نام کنید.
goqr
یکی از وب‌سایت‌هایی که خیلی در زمینه‌ی ایجاد کد QR غنی نیست اما به خاطر ساده بودن رابط کاربری و آسان بودن کار با آن، در این لیست قرار گرفته goqr نام دارد. وب‌سایتی که به شما اجازه می‌دهد ۹ فرمان مختلف را به صورت کد QR در بیاورید و کاملا هم رایگان است. این وب‌سایت یکی از ساده‌ترین وب‌سایت‌ها برای درست کردن کد QR است در نتیجه خیلی به شما در زمینه‌های مختلف نظیر شخصی‌سازی و زیباتر کردن کد یادشده ابزار نمی‌دهد.
qrstuff
qrstuff را شاید بتوان جامع‌ترین و کامل‌ترین وب‌سایت برای درست کردن کد QR دانست. این وب‌سایت بیش از ۲۰ فرمان مختلف را پشتیبانی می‌کند تا از این حیث، کامل‌ترین وب‌سایت لیست لقب بگیرد. هم سرعت کار با این وب‌سایت بالاست، هم تنوع فرامین آن زیاد است و هم اینکه امکانات حرفه‌ای زیادی را در اختیارتان قرار می‌دهد. اگر بخواهیم یک نقضه ضعف برای ما ایرانی‌ها به این اپلیکیشن وارد کنیم، آن هم پولی بودن یک سری از قابلیت‌های آن است که متأسفانه منظور از این قابلیت‌ها در واقع همان یک سری از فرامین هستند که برای تبدیل آن‌ها به کد QR باید هزینه کنید. از جمله این موارد می‌توان به ایجاد یک کد برای فایل PDF اشاره کرد.
qr-code-generator
می‌رسیم به آخرین وب‌سایت این لیست یعنی qr-code-generator که در زمینه‌ی درست کردن کد QR غنی است اما بهترین نیست. در مجموع می‌شود ۱۳ فرمان مختلف را از طریق این وب‌سایت به کد QR تبدیل کرد اما امکان شخصی‌سازی آن‌ها فراهم نیست. یعنی تنها کاری که می‌توانید انجام دهید این است که یک کد خیلی ساده ایجاد کنید، بدون رنگ و لعاب، لوگو و… اما با این حال باز هم می‌شود به هدفی که داریم دست پیدا کنیم.
لازم به ذکر است یک اپلیکیشن اندرویدی هم دقیقا با همین نام در دسترس قرار دارد که می‌توانید به لطف آن به بیش از ۲۰ فرمان مختلف دسترسی داشته باشید. این اپلیکیشن فوق‌العاده عالی، ساده و کاربردی است که حتی امکان شخصی‌سازی کدهای QR را هم به شما می‌دهد اما یک سری از این امکانات پولی هستند و نمی‌شود آن‌ها را به صورت رایگان استفاده کرد. خوشبختانه این اپلیکیشن هم برای اندروید و هم iOS در دسترس قرار دارد.
اپلیکیشن Barcode Generator
اگر تمایلی به استفاده از وب‌سایت ندارید، می‌توانید از اپلیکیشن هم استفاده کنید. اپلیکیشنی خوب و کامل برای دو پلتفرم اندروید و iOS که در بالا معرفی شد اما برای ویندوز، یک اپلیکیشن عالی با نام Barcode Generator در دسترس قرار دارد که می‌توانید از طریق فروشگاه خود مایکروسافت هم آن را دانلود کنید. همانطور که در تصویر بالا می‌بینید، نه تنها امکان ساخت کد QR بلکه امکان درست کردن دیتاماتریکس و بارکد هم به شما داده می‌شود. برای کد QR هم به ۱۲ فرمان مختلف دسترسی خواهید داشت که باعث می‌شود Barcode Generator یک اپلیکیشن عالی و کارراه انداز برای وقت تنگ باشد.
خواندن کد QR
توجه داشته باشید برای اینکه بتوانید کد QR را بخوانید، علاوه بر یک سری اپلیکیشن، دو وب‌سایت عالی هم وجود دارند که در ادامه به شما معرفی خواهیم کرد.
- اپلیکیشن QR & Barcode Scanner: یک اپلیکیشن موبایل بسیار کارآمد، سریع و حرفه‌ای که به سرعت کد QR تولید شده توسط وب‌سایت یا اپلیکیشن را خوانده و فرمان مورد نظر را در اختیارتان قرار می‌دهد.
- وب‌سایت Zxing Decoder Online و Online Barcode Reader که در هر دو در ابتدا باید تصویری از بارکد را بارگذاری کرده و اجازه دهید وب‌سایت آن‌ها را رمزگشایی کند. (وب‌سایت دوم امکانات بیشتری را در اختیار شما قرار می‌دهد).
امیدواریم این آموزش برای شما مفید بوده باشد. در صورتی که روش‌های مفیدتر و بهتری را برای درست کردن و یا خواندن کد QR می‌دانید لطفاً آن‌ها را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
