شب چهارشنبهسوری فیلم چی ببینیم؟
چهارشنبهسوری جشن آیینی ما مردم ایران است که از غروب روز سهشنبه آخر سال آغاز میشود و تا پس از نیمهشب چهارشنبه ادامه دارد. چهارشنبهسوری فرصتی است برای با هم بودن و تمام رسم و رسومش، از پریدن از روی آتش گرفته تا برگزاری جشنهای مختلف به همین دور هم بودن و دیدن یکدیگر اشاره دارد. حال ممکن است که کسی نخواهد این روز را در جایی خارج از خانه سپری کند. تماشای فیلمی جذاب که مناسب اهالی خانه باشد میتواند گزینهی جایگزین مناسبی برای بیرون رفتن و سراغ دوست و آشنا را گرفتن در نظر گرفته شود. در این فهرست سراغ 15 فیلم چهارشنبهسوری رفتهایم؛ 15 فیلمی که هر کدام به دلیلی انتخاب شدهاند تا برای هر سلیقهای اثری وجود داشته باشد.
ممکن است که مخاطب این فهرست فردی اهل سینما باشد که دوست دارد در عین حال اوقات خوشی هم سپری کند و بدش نیاید توامان هم فیلمی هنرمندانه ببیند و هم فیلمی حال خوب کن. یا ممکن است مخاطب احتمالی دوست داشته باشد به تماشای فیلمی در کنار خانواده بنشیند و همه را در لذت تماشای فیلم شریک کند. یا این که شاید کسی تمایل داشته باشد به تماشای فیلمی ترسناک با محوریت روزهای تعطیل بنشیند یا شخصی دیگری هوس اثری عاشقانه با داستانی حول سفر بگردد. همهی این افراد فیلمی در فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری خواهند یافت که میتواند آن روز و شب را به اوقاتی دلپذیر تبدیل کند.
15 فیلم تماشایی برای شب چهارشنبهسوری
از آن سو فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری هم شامل آثار ایرانی میشود و هم فیلمهایی از چهارگوشهی دنیا در آن یافت میشوند. تمام فیلمها در یک عنصر اشتراک دارند؛ همهی آنها فیلمهایی سرگرم کننده هستند که بسته به حال وهوا و سلیقهی تماشاگر حال او را پس از تماشا به حال بهتری تبدیل میکنند.
15. سن پطرزبورگ
- کارگردان: بهروز افخمی
- بازیگران: پیمان قاسمخانی، محسن تنابنده، امین حیایی و بهاره رهنما
- محصول: 1388، ایران
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 6.4 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: –
قصهی دیوانهواری که برادران قاسمخانی نوشتهاند و بروز افخمی کارگردانی کرده شاید در برخی مواقع چفت و بست چندانی نداشته باشد، اما پر از لحظههای درجه یکی از است که مخاطب را از خنده رودهبر میکند. زوج پیمان قاسمخانی و محسن تنابنده حسابی کار میکند حسابی جذاب از کار درآمده و این دو همین که در کنار هم قرار میگیرند تمام حواس مخاطب را معطوف به خود میکنند. یک داستان معمایی هم آن میانهها وجود دارد اما آن داستان در بیشتر مواقع فرع بر قصهی دو دزد خردهپا است که حتی سر یکدیگر هم کلاه میگذارند.
نکته این که با وجود رفتار این دو سارق، نمیتوان آنها را دوست نداشت. هر دو تا میتوانند دلبری میکنند و رد پای طنز برادران قاسمخانی هم همه جا یافت میشود. نمونهاش در انتقاد تند از روشنفکرنمایی بخشی از جامعه است که هر رفتاری را به شکلی دیوانهوار توجیه میکنند و قاسمخانیها آنها را به شکلی کاملا کاریکاتوری تصویر کردهاند. برادران قاسمخانی در این سکانسها که عموما بهاره رهنما در آن حضور دارد، حسابی از خجالت این جمعهای مثلا دوستانه در آمدهاند.
نکته این که فیلم «سن پطرزبورگ» کارگردانی ویژهای ندارد و نمیتوان نشانی از حضور بهروز افخمی در سرتاسر فیلم دید. او فقط قصهی برادران قاسمخانی را بدون کمترین نشانی از حضور کارگردان تبدیل به فیلم کرده است. برخلاف انتظار این نکته ابدا نقطهی ضعف فلیم به شمار نمیرود. بالاخره با فیلمی طرف هستیم که دوست ندارد چندان خود را جدی بگیرد و ساخته شده که دو ساعتی مخاطبش را سرگرم کند. در چنین چارچوبی میتوان با خیال راحت از یکی از آثار کمدی فهرست 15 فیلم چارشنبهسوری لذت برد و سرگرم شد.
«دو خلافکار خرده پا متوجه میشوند که گنجی از دوران پادشاهی تزار روسیه در ایران وجود دارد که کلیدش یک عقاب دو سر است. این دو در تلاش هستند که یکدیگر را دور بزنند تا خود به تنهایی به آن گنج برسند اما هر بار مجبور میشوند که با هم کار کنند. در این میان فردی که به نظر یک مامور مخفی حرفهای است آنها را دنبال میکند و …»
14. بی پولی
- کارگردان: حمید نعمتالله
- بازیگران: بهرام رادان، لیلا حاتمی، حبیب رضایی، سیامک انصاری و بابک حمیدیان
- محصول: 1388، ایران
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 6.3 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: –
«بی پولی» اثر غیرقابل انتظاری در کارنامهی کارگردانی حمید نعمتالله است. او ناگهان با یک فیلم کمدی سیاه از راه رسید که داستانش را در یک بستر تلخ تعریف میکرد. افرادی را دور هم جمع کرد و قصهی آنها را زیر ذرهبین برد که زمانی برای خود پول و پلهای داشتند و حال فقط دور هم جمع میشدند و وقت خود را به بطالت میگذراندند. موضوع اصلی هم رابطهی زناشویی یکی از این افراد با بازی بهرام رادان بود. پس با اثر کمدی دیگری در فهرست 15 فیلمچهارشنبهسوری طرف هستیم. اثری که البته با فیلم قبلی فهرست تفاوتهای بسیاری دارد.
حمید نعمتالله موفق شده که در این جا شخصیتهایی دوست داشتنی خلق کند. همهی افراد حاضر در قاب برای مخاطب کاملا ملموس هستند و قابل درک. ریزهکاری بسیاری هم در فیلم وجود دارد که تماشای آن را به تجربهای جذابتر تبدیل میکند. مثل حضور یک شخص لال در جمع با بازی بابک حمیدیان که توامان هم مخاطب را دستخوش احساسات میکند و هم لبخندی روی لبانش مینشاند؛ یعنی درست همان کاری که یک فیلم خوب کمدی سیاه باید انجام دهد. از سوی دیگر بازیهای فیلم همگی قابل قبول هستند. از حلقهی رفقای فیلم گرفته تا حبیب رضایی با آن رفتار عجیب و غریبش که نمیتوان بر پرده دیدش و یک دل سیر نخندید.
اما «بی پولی» عرصه درخشش لیلا حاتمی است. او در این جا با تمام لیلا حاتمیهایی که تاکنون دیدهاید فرق دارد. لیلا حاتمی در «بی پولی» نقش دختری سختی نکشیده را بر عهده دارد که تمام عمر لای پر قو بزرگ شده و حال باید با پولی شوهرش یک جوری کنار بیاید. در چنین قابی است که برخلاف فیلم قبلی فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری با اثری طرف هستیم که علاوه بر برخورداری از لحظههای خوب، قصهی روانی هم دارد و منسجم هم هست.
«ایرج مرد مغروری است که در یک تشکیلات طراحی و دوخت لباس به عنوان طراح کار میکند. او از طبقهی متوسط توانسته خود را بالا بکشد و با دختری از یک خانوادهی ثروتمند به نام شکوه ازدواج کند. روزی پسر رییسش که در پاریس طراحی لباس خوانده بازمیگردد و امورات کار را به دست میگیرد. او طرحهای ایرج را دمده میداند و ایرج هم این موضوع را نمیپذیرد و قهر میکند و این سرآغاز بی پولیهای او و درگیریهایش پس از آن میشود. تا این که …»
13. در دنیای تو ساعت چند است؟
- کارگردان: صفی یزدانیان
- بازیگران: علی مصفا، لیلا حاتمی و زهرا حاتمی
- محصول: 1393، ایران
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7.1 از 10
- امتیاز سایت راتن تومیتوز به فیلم: –
«در دنیای تو ساعت چند است؟» به یک دلیل اثر مهمی است؛ فارغ از این که صفی یزدانیان موفق شده داستاتی کاملا انسانی را به شیوهای بدیع و متفاوت در دل شهری زیبا چون رشت به تصویر بکشد، قصهای عاشقانه دارد که در برهوت ژانر عاشقانه در سینمای ایران همچون رایحهای مطبوع حال مخاطب را بهتر میکند. نکته این که صفی یزدانیان برخلاف آثار رایج عاشقانهی سینمای ایران چندان به دنبال دردهای ناشی از فراق یار نیست و اصلا فیلمش را با حال و هوای متفاوتی ساخته است.
قصهی مردی که تمام عمر عاشقانه زنی را دوست داشته و بعد نزدیک به بیست سال او را ندیده و هیچ وقت هم ازدواج نکرده است، در دستان یزدانیان تبدیل به روزمرگیهای مردی شده که گویی هیچ چیز در این دنیا چندان اذیتش نمیکند. او نه چندان دلش را به چیزی خوش میکند و نه چندان اجازه میدهد که چیزی بیش از حد ناراحتش کند. در این میان خلبازیهای او توجه معشوق قدیمی را جلب میکند و رابطهی دیوانهوار توام با احترام این دو آغاز میشود تا اثری معرکه و دوست داشتنی در فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری قرار گیرد.
شیمی لیلا حاتمی و علی مصفا حسابی کار میکند. این به خوبی یکدیگر را کامل میکنند و مخاطب رابطهی عحیب و غریب آنها را به همین دلیل باور میکند. از سویی خل بازیهای شخصیت علی مصفا باعث میشود که لبخدی دائمی روی لبان تماشاگر نقش بندند و از سوی دیگر لیلا حاتمی موفق شده شخصیتی دلنشین خلق کند که بتوان با تمام وجود طرف مقتبلش را درک کرد که چرا این همه سال دیوانهوار عاشقش بوده. موسیقی کریستف رضاعی هم این وسط به درآمدن فضای مورد نظر صفی یزدانیان کمک میکند. در کمتر فیلمی فضای باران خورده خیابانها و کوچه پس کوچههایش شهری چنین دلچسب جلوه میکند و باعث میشود که آن را به اثری قابل پیشنهاد در فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری قرار دهیم.
«گلی بعد از بیست ناگهانی از پاریس به ایران و رشت بازمیگردد. مردی بلافاصله به استقبالش میرود. این مرد که فرهاد نام دارد و کارش طراحی و ساخت قاب عکس و نقاشی است، خود را یک آشنای قدیمی معرفی میکند. گلی که فرهاد را به یاد ندارد ابتدا تمایلی به حضور وی کنار خود ندارد اما رفته رفته او را میپذیرد و …»
12. اجارهنشینها
- کارگردان: داریوش مهرجویی
- بازیگران: عزتالله انتظامی، اکبر عبدی، رضا رویگری، حمیده خیرآبادی، حسین سرشار، ایرج راد و فردوس کاویانی
- محصول: 1365، ایران
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7.7 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: –
«اجارهنشینها» نیازی به معرفی ندارد. احتمالا خواننده فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری هم آن را دیده است. اما این اثر که با خیال راحت میتوان نامش را در صدر فهرست بهترین فیلمهای کمدی تاریخ سینمای ایران قرار داد، از آن فیلمهایی است که باید به تعداد دفعات متعدد به تماشایش نشست؛ نه به این دلیل که هر بار چیزی تازه برای رو کردن دارد و ابعاد تازهای از کار درحه یک داریوش مهرجویی فقید و بازیگران درجه یک فیلم روشن میشود. بلکه به این دلیل کاملا ساده که هر بار میتواند مخاطب را از خنده رودهبر کند و کاری کند که حال خوبی داشته باشد.
از آن سکانسهای معرکه مثل سکانس مفصل آماده کرده سفره و درست کردن کباب تا آن سکانسهای دعوا و درگیری در قصابی و بنگاه معاملات املاکی گرفته آن ایدهی دیوانهوار درست کردن یک باغچهی کوچک روی سقف که تمام بدبختیهای ساختمان ناشی از آن است، همگی به سکانسهایی نمادیت در سینمای ایران تبدیل شدهاند. در این میان تیم بازیگری فیلم هم حسابی غبطهبرانگیز است. تقریبا تمام بازیگران فیلم (به جز انتظامی آن هم به خاطر کارنامهی بسیار پربارش) بهترین بازی کارنامهی خود را در این جا ارائه دادهاند و مهرجویی هم نشان داده که در زمینهی ساختن هر فیلمی حسابی توانا است.
خلاصه اگر در حال خوان فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری هستید و تمایل چندانی هم به دیدن فیلمی تازه ندارید یا دوست دارید اهالی جوانتر خانه و خانواده را با یکی از مهمترین فیلمهای سینمای ایران آشنا کنید، انتخاب این یکی میتواند انتخاب بسیار مناسبی باشد.
«عباس آقا مباشر مالک یک ساختمان در حاشیهی شهر تهران است. مالک ساختمان به تازگی درگذشته و عباس آقا تلاش دارد که به کمک یک مشاور املاک کلاهبردار خانه را از آن خود کند. در این میان دیگر مستاجرها هم متوجه نیت عباس آقا میشوند و دست به عمل میزنند. آنها معتقد هستند که عباس آقا اجازهی این کار را ندارد و باید تمام اجارههایی را که از آنها در این مدت گرفته به حساب اقساط خرید خانه بگذارد و واحد اجاره شده را به نام آنها بزند. در این میان آنها هم با یک مشاور املاک کلاهبردار دیگر هماهنگ میکنند. همهی اینها در حالی اتفاق میافتد که هر روز ساختمان محل سکونت مستهلکتر میشود و هر لحظه احتمال فروریختنی وجود دارد. تا این که …»
11. نقطه کور (The Blind Side)
- کارگردان: جان لی هنکاک
- بازیگران: ساندرا بولاک، کوئینتون آرون و لیلی کالینز
- محصول: 2009، آمریکا
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7.6 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 66٪
حتما باید فیلمی امیدبخش و سرشار از لحظات تلخ و شیرین که درباب اهمیت تلاش و البته فداکاری است در فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری وجود داشته باشد؛ فیلمی که پس از تماشا هم مخاطب را دستخوش هیجان کند و هم کاری کند که وی نسبت به زندگی امیدوارانهتر فکر کند. «نقطه کور» به این میپردازد که هنوز هم انسانهای خوب در این دنیا وجود دارند. هنوز هم میتوان انتظار کمک از کسی داشت و هنوز هم میتوان به انسانیت امیدوار بود.
این درست که از ابتدا تا انتها با اثری کلیشهای طرف هستیم. اما اصلا ایرادی ندارد؛ چرا که استفاده خوب از کلیشهها میتواند به نقطه قوت هر فیلمی تبدیل شود. در ضمن «نقطه کور» اثری است مناسب تمام اهل خانه. موضوع اصلی آن علاوه بر اهمیت فداکاری و تلاش در زندگی، خود مفهوم خانواده است. تمام شخصیتهای حاضر در قاب با وجود آن که در یک موقعیت عجیب و غریب قرار دارند، بیش از هر چیزی به یکدیگر فکر میکنند و پشت و پناه دیگر اعضای خانواده هستند. قصه هم به روانی هر چه تمامتر پیش میرود.
در این میان حضور یک آدم کاملا متفاوت که پیوند خونی هم با هیچ کدام ندارد و شکل و شمایلش هم حسابی با آنها متفاوت است، اصلا ناراحتشان نمیکند. همین که بدانند او هم مانند خودشان آدم خوبی است، برایشان کافی است. فیلم «نقطه کور» پر از لحظاتی است که میتواند مخاطب خود را دستخوش احساسات مختلف کند؛ از گرفتن قطره اشکی از تماشاگر تا نشاندن لبخندی عمیق بر لبان او. در ضمن داستان فیلم بر مبنای یک اتفاق واقعی است تا با اثری متفاوت در فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری طرف باشیم.
«مایکل یک نوجوان هفده سالهی سیاه پوست درشت هیکل است که جایی برای ماندن و پولی توی جیبش ندارد. او خانوادهی درست و حسابی هم ندارد. وی روزی با شان، پسر نوجوان یک خانوادهی ثروتمند آشنا میشود. مادر شان که متوجه وضعیت مایکل میشود تصمیم میگیرد که به او کمک کند اما رفته رفته این تصمیم به پذیرفتن مایکل به فرزندخواندگی تغییر شکل میدهد. مایکل که خود را در ورزش حسابی موفق نشان داده، به نظر آیندهی روشنی دارد اما …»
10. پیرمردهای غرغرو (Grumpy Old Men)
- کارگردان: دونالد پتری
- بازیگران: جک لمون، والتر متئو و آن مارگرت
- محصول: 1993، آمریکا
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 65٪
«پیرمردهای غرغرو» جک لمون و والتر متئو را به عنوان بازیگران شخصیتهای اصلی خود در اختیار دارد؛ زوجی کمدی که دههها مخاطب را خنداندند و در فیلمهای مختلف درخشیدند. نمونه کارهای درخشان آنها هم در همکاری با کارگردان بزرگی چون بیلی وایلدر رقم خورد که بلد بود از آنها استفاده کند اما حضور این دو کنار هم فقط به همکاری با بیلی وایلدر منحصر نماند. در یکی از آخرین همکاریها، پیرانهسر در فیلم «پیرمردهای غرغرو» بازی کردند که کمدی معرکهای است که تماشاگرش را حتما حسابی از خنده روده بر میکند. به همین دلیل هم باید در فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری قرار بگیرد.
اما موضوع این است که تمام فیلم از آن جک لمون و والتر متئو نیست. آن مارگرت هم حضور قابل اعتنایی دارد و اصلا باید فیلم را متعلق به او دانست. این درست که حضور شخصیت او در یک دهکدهی سرد و یخ زده، دو دوست و همسایهی قدیمی را به جان هم میاندازد اما حضور خود بازیگر هم چنان قانع کننده است که خل بازیهای دو پیرمرد را قابل توجیه میکند. بالاخره قرار است دو پیرمرد بعد از مدتها دوباره عاشق شوند. آن هم پیرانهسر و در دوران کهولت. پس باید بازیگر زن قصه حضوری درجه یک و قانع کننده داشته باشد وگرنه تمام فیلم از دست خواهد رفت. خوشبختانه چنین اتفاقی افتاده تا «پیرمردهای غرغرو» تبدیل به یکی از سرگرمکنندهترین فیلمهای فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری شود.
«دو پیرمرد در همسایگی هم در دهکدهای توریستی و سرد زندگی میکنند. این دو مدتها است که یکدیگر را میشناسند و مدتها است که سر مسائل کوچک با یکدیگر مشکل دارند و مدام دعوا راه میاندازند. در این میان زنی میان سال و زیبا به خانهای آن نزدیکی نقل مکان میکند. این دو بلافاصله به زن دل میبازند و تلاش میکنند که دل او را به دست آورند. حال اختلافهای دو پیرمرد تبدیل به جنگی دائمی میشود که در آن دو طرف سعی دارند دیگری را در برابر زن ضایع کنند و …»
9. رنگو (Rango)
- کارگردان: گور وربینسکی
- صداپیشگان: جانی دپ، ایسلا فیشر و ابیگیل برسلین
- محصول: 2011، آمریکا
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7.3 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 88٪
نمیشد در فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری یک گزینهی انیمیشن در نظر نگرفت. این انیمیشن هم باید انیمیشنی میبود که توامان تمام اهالی خانه از آن لذت ببرند. از دیگر سو دوبلهی خوبی هم از آن موجود باشد که بتوان به تماشایش نشست و لذت دو چندانی برد. «رنگو» هم نیاز چندانی به معرفی ندارد. از آن دسته انیمیشنهایی است که بسیار دیده شده اما اگر آن را به تماشا ننشستهاید باید بدانید که یکی از لذتبخشترین تجربیات سینمایی عمرتان در انتظار شما است.
استفاده از المانهای سینمای وسترن و قرار دادنش در حال و هوای فانتزی انیمیشنها باعث شده که با اثری معرکه طرف باشیم که از یک سو حسابی خندهدار است و از سوی دیگر برای علاقهمندان به داستان هفتتیرکشها و سارقان و جایزهبگیرها در غرب وحشی، کلی ارجاع درجه یک به آثار معروف وسترن دارد که مخاطب را به محض شناسایی کیفور خواهد کرد. هر کدام از این ارجاعات هم چنان چیره دستانه در بافت درام جا خوش کرده که نمیتوان به راحتی از کنارش گذشت.
فارغ از موارد گفته شده یک مورد دیگر باعث شده که «رنگو» به عنوان اثر پیشنهادی در فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری قرار بگیرد. این موضوع سکانسهای اکشن معرکهی آن هستند که تماشای اثر را جذابتر هم میکنند. خلاصه که میتوان در هر روزی و هر زمانی به تماشای این کار گور وربینسکی نشست و با حال بهتر سالن پخش فیلم را ترک کرد.
«رنگو یک آفتابپرست خانگی است. او همواره دوست داشته که از خانه فرار کند و دنیا را بگردد. صاحب او روزی تصمیم به مسافرت میگیرد و در راه رنگو را گم میکند. رنگو بی هدف در بیابان میگردد. خسته و گرسنه و تشنه به شهری میرسد که با شهرهای وسترن هیچ تفاوتی ندارد. او که بسیار به آب آشامیدنی نیاز دارد، تصور میکند که میتواند در این جا چیزی برای خوردن پیدا کند. اما مشکل این جا است که این شهر از کمبود آب رنج میبرد و آب جیرهبندی شده است. رنگو برای این که به قطره آبی دست پیدا کند مجبور میشود خودش را هفتتیر کشی همه فن حریف معرفی کند. غافل از این که …»
8. رونین (Ronin)
- کارگردان: جان فرانکنهایمر
- بازیگران: رابرت دنیرو، ژان رنو، شان بین و ناتاشا مکانهولن
- محصول: 1998، آمریکا
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7.2 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 70٪
«رونین» با گذشت بیش از دو دهه و نیم هنوز هم یکی از بهترین فیلمهای اکشن ساخته شده در دههی 1990 میلادی است. داستانی سراسر درگیرکننده و جذاب هم دارد که با یک قصهگویی درجه یک یقهی مخاطب را میچسبد و تا انتها رها نمیکند. مدام هم پیچشهای داستانی مختلف از راه میرسند که باعث میشوند نتوان از پرده چشم برداشت. خلاصه که «رونین» حسابی سرگرم کننده است و اگر تمایل به تماشای اثری اکشن از فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری دارید، حتما به تماشایش بنشینید.
از سوی دیگر شیوهی نمایش سکانسهای اکشن فیلم از جنس همان اکشنهای دههی نود میلادی است. به این معنا که استفاده از جلوههای ویژهی کامپیوتری تا حد امکان کم است و درگیریها با استفاده از جلوههای ویژهی میدانی ساخته شدهاند. تعقیب و گریزها و تیراندازیها هم طوری کارگردانی شدهاند که مخاطب در دل سکانس قرار بگیرد و هم لذت ببرد و هم هیجانزده شود.
همهی اینها به کمک کار خوب جان فرانکنهایمر و بازی خوب بازیگرانی چون رابرت دنیرو میسر شده است. جان فرانکنهایمر کارگردان درجه یکی است. «رونین» هم یک اثر اکشن و جاسوسی است. جان فرانکنهایمر هم در سابقهی کاری خود اثری چون «کاندیدای منچوری» را دارد که یکی از بهترین آثار این چنینی است. میشد از آن فیلم هم در فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری یاد کرد اما باید پذیرفت که آن اثر معرکه به اندازهی «رونین» مناسب تماشا در جمعهای خانوادگی یا در حلقهی دوستان نیست.
«یک گروه بی نام و نشان به دنبال به دست آوردن اسناد محرمانهای است که میتواند باعث به وجود آمدن رسواییهای بسیار شود. آنها برای این که پای خود را به میانهی ماجرا باز نکنند، گروهی از افراد خبره را استخدام میکنند که بتوانند این اسناد را برای آنها بدزدند. در میان این افراد که تا پیش از این ماموریت اصلا یکدیگر را ملاقات نکردهاند همه نوع شخصی وجود دارد و هر کس در کاری تخصص دارد. اما از همان ابتدا چیزی درست به نظر نمیرسد تا این که …»
7. تازه چه خبر دکتر جون؟ (What’s Up Doc?)
- کارگردان: پیتر باگدانوویچ
- بازیگران: باربارا استرایسند، رایان اونیل و مادلین کان
- محصول: 1972، آمریکا
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7.7 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 89٪
کمدیهای اسکروبالی چون «تازه چه خبر دکتر جون؟» با آن ریتم سرسامآور و سکانسهای معرکه آثار مناسبی برای تماشا در روزها و مناسبتهای ویژه هستند. هم به این دلیل که قصهی رمانتیک خود را در یک بستر هیجانانگیز به کار میبرند و بر خلاف کمدی رمانتیکها فقط به سکانسهای عاشقانه توجه ندارند و هم به این دلیل که برای ساختن یک کمدی اسکروبال درجه یک قبل از هر چیزی نیاز به دو بازیگر درجه یک با یک شیمی معرکه میان آنها است؛ وگرنه نتیجهی نهایی اثری ناامیدکننده از کار درخواهد آمد.
خوشبختانه تمام این موارد در فیلم «تازه چه خبر دکتر جون؟» وجود دارد و همین هم ما را بر آن داشته که نامش را در فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری قرار دهیم. هم قصهای دیوانهوار و خوش ریتم در این جا وجود دارد که با استفاده از یک شیمی درجه یک بین بازیگران تقویت میشود و هم یک کارگردانی خوب که باعث شده داستان به روانی تعریف شود و مخاطب را تا انتها جذب کند.
متاسفانه سالها است که دیگر کمدی اسکروبال خوبی ساخته نمیشود. دلیل این موضوع هم بیش از هر چیزی پیچیده و دشوار بودن ساختن آثار این چنینی است. هم علاقهی بسیار به سینما باید وجود داشته باشد و هم توانایی بسیار در قصه گویی که هر دو را پیتر باگدانوویچ دارد. ضمن این که بازیگران امروز دیگر جذابیت آن روزگاران را ندارند.
«هوارد بانیستر موسیقیدان کم حافظه و یکی از دو فینالیست رقابت برای به دست آوردن بورس تحصیلی بیست هزار دلاری بنیاد لارابی، همراه نامزد خشک و بیروحش، یونیس برنز به هتل بریستول در سن فرانسیسکو میآید. اما خیلی زود با جودی ماکسول، زن سرگردان و عجیب و غریبی آشنا میشود که با دیدن هوارد، بلافاصله تصمیم می گیرد زنش شود. در این میان سه چمدان شبیه به هم در هتل وجود دارد که افرادی در تلاش برای سرقت آنها هستند. یکی از این چمدانها در اختیار هوارد است …»
6. هالووین (Halloween)
- کارگردان: جان کارپنتر
- بازیگران: جیمی لی کرتیس، دونالد پلیسنس و پاملا جین سولز
- محصول: 1978، آمریکا
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7.7 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 96٪
نمیشد فهرستی از آثار مناسب یک روز تعطیل تهیه کرد و در آن یک فیلم ترسناک قرار نداد. هدف از انتخاب «هالووین» هم همان گونه که از اسمش برمیآید، حضور یک جشن در میانه قصه است. اتفاقات فیلم در روز هالووین جریان دارند و چون در این جا به معرفی 15 فیلم چهارشنبهسوری میپردازیم، این گزینه میتواند انتخاب مناسبی باشد. باید توجه کرد که فیلمهای بسیاری پس از «هالووین» جان کارپنتر ساخته شدهاند که یا عنوانی مشابه دارند یا در ادامه آن قرار میگیرند.
اگر این یکی را تماشا نکردهاید، حتما سراغش بروید که با تمام فیلمها تفاوت دارد و یک سر و گردن بالاتر از آنها است. هم به این دلیل که حال و هوای اریجینال از سر و رویش میبارد و دست چندم نیست و هم به این دلیل که جان کارپنتر به ساز و کار وحشت در سینما حسابی مسلط است و میداند چگونه باید تماشاگران فیلمش را بترساند.
زیرگونهی سینمای اسلشر پس از فیلم «هالووین» جان کارپنتر حسابی زیر و رو شد و به شکل و شمایلی درآمد که امروز آن را میشناسیم. در ضمن در این جا خبر چندانی از سکانسهای پر از خون و خونریزی نیست و جان کارپنتر میداند که میتوان با تعلیق ترس بیشتری به جان مخاطب انداخت.
«سال 1963. شب هالووین. پسری شش ساله به نام مایکل مایرز خواهر خود را با ضربات متعدد چاقو میکشد. اکنون 15 سال از آن شب خونین گذشته و دوباره شب هالووین است. مایکل که حال جوان است و درشت هیکل و البته بنا به دلایلی همیشه از ماسک استفاده میکند، از بیمارستان روانی میگریزد و به سمت شهر میرود. پزشک معالج او معتقد است که مایکل تصمیم دارد شب خونین دیگری رقم بزند؛ پس به دنبالش راه میافتد و مقامات را خبر میکند اما …»
5. بانو ناپدید میشود (The Lady Vanishes)
- کارگردان: آلفرد هیچکاک
- بازیگران: مارگارت لاکوود، مایکل رودریگو و پل لوکاس
- محصول: 1938، بریتانیا
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7.7 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 98٪
آلفرد هیچکاک «بانو ناپدید میشود» را زمانی ساخت که هنوز در سینمای انگلستان فعالیت میکرد و تمام وقت در هالیوود مشغول به کار نبود. در این جا با اثری شدیدا هیچکاکی طرف هستیم که همه چیزش سر جای خودش قرار دارد؛ هم قصه روان تعریف میشود و مخاطب را جذب میکند. هم بازی بازیگران نقصی ندارد و هم یک کمدی مطبوع بر لحن فیلم حاکم است که لذت تماشای یک فیلم سرشاز از هیجان را دو چندان میکند. به همین دلیل هم «بانو ناپید میشود» گزینه مناسبی برای قرار گرفتن در فهرست 15 فیلم چارشنبهسوری به نظر میرسد.
همهی اینها در حالی رقم میخورد که با یک فیلم جاسوسی تمام عیار طرف هستیم. هیچکاک هم استاد ساختن تعلیق است. حال تصور کنید که تمام داستان فیلمی در ابتدا در یک هتل و سپس در یک قطار جریان داشته باشد. این میانه شخصی گم شده و البته تعدادی جاسوس به دنبال گم کردن تعدادی مدرک هستند. همه چیز دست به دست هم میدهند تا هم با اثری هیجانانگیز طرف باشیم و هم با فیلمی که گاه حسابی مخاطب را به خندیدن وادار میکند. در چنین بزنگاهی آن چه که فیلم را به اثری دلهرهآور تبدیل میکند، فضاسازی بی نظیر آلفرد هیچکاک است.
«در یک کشور خیالی به نام باندریکا، یک توریست انگلیسی به نام آیریس هریسون قصد دارد به انگلستان بازگردد و ازدواج کند. اما فعلا امکان بازگشت به دلیل بسته بودن ریل راه آهن وجود ندارد. پس آیریس در هتلی به همراه دیگر مسافران اقامت میکند. او با پیرزنی مهربان آشنا میشود. عینک پیرزن پیش آیریس جا میماند و روز بعد که او تلاش میکند عینک را به او بازگرداند، متوجه میشود که پپیرزن گم شده. حال آیریس در قطاری که به سمت لندن حرکت میکند به دنبال پیرزن میگردد و این در حالی است که عدهای تلاش دارند به او بقبولانند که چنین پیرزنی اصلا وجود نداشته است اما …»
4. ئی. تی. موجود فرازمینی (E. T. The Extra Terrestrial)
- کارگردان: استیون اسپیلبرگ
- بازیگران: دی والاس، هنری توماس و پیتر کایوت
- محصول: 1982، آمریکا
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7.9 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 99٪
اگر قرار باشد فقط یک فیلم علمی- تخیلی را از میان این همه شاهکار تاریخ سینما به عنوان فیلمی مناسب تمام اهل خانواده و تماشا در یک روز تعطیل انتخاب کنیم، بدون شک به گزینهای بهتر از این فیلم درجه یک استیون اسپیلبرگ نمیرسیم. فیلمی که هم میتواند حال مخاطب را بهتر کند و هم دست او را بگیرد و به دوران خوشباوریها و رویاهای کودکانه پرتاب کند. البته اسپیلبرگ کارش را حسابی بلد است و میداند چگونه کاری کند که فلیمش سادهدلانه به نظر نرسد. به همین دلیل هم باید در فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری قرار بگیرد.
اسپیلبرگ استاد ساختن دنیای رنگارنگ با درآمیختن هیجان به قلب آن است. به همین دلیل هم او را یکی از بزرگترین فیلمسازان تاریخ سینما مینامند. او رویاهای کودکی را چنان چیرهدستانه به فیلم تبدیل میکند که نمیتوان از پرده چشم برداشت و دلباختهی مخلوقات او نشد. در میان چنین فیلمهایی، این یکی جایگاه ویژهای دارد و بیش از همه از آن دنیای خوش رنگ و لعاب بهره برده است.
«یک گروه از موجودات فرازمینی بامزه شبانه به کرهی زمین آمدهاند تا نمونه جمع کنند. ناگهان این موجودات تصمیم به رفتن میگیرند اما یکی از آنها جا میماند. این موجود خود را به یک محله میرساند و ناگهان خود را در برابر پسربچهای کم سن و سال میبیند. پسر بچه تصمیم میگیرد که او را نگه دارد و به کسی چیزی نگوید اما این موضوع امکانپذیر نیست و …»
3. پیش از طلوع (Before Sunrise)
- کارگردان: ریچارد لینکلیتر
- بازیگران: ایتان هاوک، ژولی دلپی
- محصول: 1995، اتریش، سوییس و آمریکا
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 8.1 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 100٪
«پیش از طلوع» فیلم اول از سهگانهی عاشقانهی ریچارد لینکلیتر است که داستان عشقی زیبا و پر از لطافت را تعریف میکند. قصهی مرد و زنی که یکدیگر را میبینند، دلباختهی هم میشوند، حرف میزنند، قدم میزنند و روزی را در کنار هم سپری میکنند. ریچارد لینکلیتر چنان زیبا رابطهی این دو را میسازد و چنان تصویر درجه یکی از عشق ارائه میدهد که در کمتر فیلمی مشابهش وجود دارد و از آن جایی که مخاطب را پس از تماشا رها نمیکند، به اثر مناسبی برای قرار گرفتن در فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری تبدیل میشود.
نکته این که داستان فیلم در یک سفر جریان دارد و شخصیتها در تعطیلات به سر میبرند. این هم عامل دیگری است که فیلم را مناسب تماشا در مناسبتهای مختلف میکند. دیگر نکتهی جذاب فیلم کنار هم قرار گرفتن ایتان هاوک و ژولی دلپی است. شیمی این دو کاری میکند که مخاطب نتواند از پرده چشم بردارد و هر دو را تا پایان دنبال کند. قطعا اگر همین یکی را ببینید، دو فیلم دیگر از این سهگانه را با نامهای «پیش از غروب» و «پیش از نیمهشب» تماشا خواهید کرد.
«دختری به نام سلین در قطاری که سمت پاریس حرکت میکند، در کنار یک خانوادهی آلمانی نشسته است. او در حال بازگشت از مجارستان و دیدار مادربزگش است و قصد دارد که به دانشگاه بازگردد. سر و صدای خانوادهی آلمانی باعث میشود که سلین از جای خود بلند شود و چند ردیف عقبتر بنشیند. در نزدیکی او پسری به نام جسی نشسته که از آمریکا به اروپا آمده و میخواهد فردا از شهر وین به خانه پرواز کند. سلین و جسی شروع به حرف زدن میکنند. جسی از سلین میخواهد که در وین پیاده شوند تا بتوانند بیشتر با هم حرف بزنند. سلین میپذیرد و …»
2. تعطیلات رمی (Roman Holiday)
- کارگردان: ویلیام وایلر
- بازیگران: گریگوری پک، آدری هپبورن و ادی آلبرت
- محصول: 1953، آمریکا
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 8 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 97٪
از آن کمدی رمانتیکهای معرکه که فقط تماشای زوج بازیگرانش کافی است که تا پایان به تماشایش بنشینید. ویلیام وایلر هم که استاد تعریف کردن قصههای مختلف است و از آن فیلمسازانی است که دست به هر چه زده، طلا شده است. در چنین قابی حال تصور کنید که او داستان یک اثر کدیب رمانتیک را بردارد و با خود به شهر رم ایتالیا ببرد و سپس آدری هپبورن و گریگوری پک را هم در برابر دوربینش قرار دهد. قطعا نتیجه اثری معرکه خواهد شد که نمیتوان به راحتی قید تماشایش را زد.
«تعطیلات رمی» همهی آن چه که یک فیلم مناسب فهرست پیشنهادی 15 فیلم چارشنبهسوری باید داشته باشد را یک جا دارد؛ قصهاش در یک سفر جریان دارد. کمدی رمانتیک است. بازیگران بزرگی مقابل دوربین دارد. در قصهگویی معرکه است. هر کسی را با هر سلیقهای جذب میکند و در نهایت این که حال تماشاگر پس از تماشایش دگرگون میشود. ترکیبی دلنشین از سینمای کلاسیک آمریکا با لوکیشنی اروپایی.
«پرنسس آنا، شاهزادهی کشوری است که نامش در فیلم ذکر نمیشود. او به همراه هیاتی عالیمقام برای گذراندن چند روز به شهر رم ایتالیا آمده است. او تحت تاثیر فشار کار از حال می رود و پزشکش برایش دارو تجویز میکند. این در حالی است که آنا از موقعیتش خسته شده و دوست دارد بیرون برود و رم را ببیند اما به خاطر موقعیتش این امکان وجود ندارد. او در نهایت از سفارتخانه بیرون میزند اما روی نیمکتی در پارک خوابش میبرد. صبح یک خبرنگار آمریکایی که فکر میکند آنا دختر بیپناهی است او را بیدار کرده و پیشنهاد کمک به وی میدهد. آنا هم به نظر پذیرفته که هویتش را مخفی کند و …»
1. زنگ تفریح (Playtime)
- کارگردان: ژاک تاتی
- بازیگران: ژاک تاتی، فرانس رومیلی و راینهارد کولدهوف
- محصول: 1967، فرانسه
- امتیاز سایت IMDb به فیلم: 7.8 از 10
- امتیاز فیلم در سایت راتن تومیتوز: 98٪
این جاهطلبانهترین فیلم ژاک تاتی است. ساخته شدنش سه سال طول کشید و میلیونها دلار هزینه داشت. ژاک تاتی مخلوق خود یعنی آقای اولو(۰شخصیت ثابت او در فیلمهای مختلف) با آن خلبازیهای رندانهاش را دوباره احضار کرد تا در اثری نقادانه دنیای مدرن را زیر تیغ تند انتقاد خود ببرد. نکته این که با یک فیلم کمدی درجه یک هم طرف هستیم که جان میدهد برای تماشا در جمعهای دوستانه. ژاک تاتی مانند همهی آثار درخشانش از دیالوگ استفادهای حداقلی کرده و فیلمی ساخته که گویی در دوران صامت تولید شده است. در چنین قابی با شاهکاری طرف هستیم که دیدنش هیچ دلیل خاصی نمیخواهد اما اگر به مناسبت چهارشنبهسوری سراغش رفتید، سرخورده نخواهید شد.
داستان فیلم در شش اپیزود مجزا روایت میشود. پاریس فیلم آن شهر معروف به شهر عشاق نیست و بیشتر دیستوپیایی آخرالزمانی است که تمان آدمیانش در آن گرفتار آمدهاند و راه فرار ندارند. اما این خاصیت سینمای ژاک تاتی است که حتی در چنین قابی هم از مخاطب خنده بگیرد و کاری کند که با حال و هوای بهتر از تماشای فیلم فارغ شود و دنیا را امیدوارانه نگاه کند. به همین دلیل هم باید نام فیلم را در فهرست 15 فیلم چهارشنبهسوری قرار داد.
«داستان گروهی آمریکایی که به فرانسه سفر کردهاند تا پاریس واقعی را ببیند اما با شهری پر از پلاستیک و شیشه و فولاد روبه رو میشوند که هیچ شباهتی به آن شهر زیبا و معروف ندارد.»
منبع: دیجیکالا مگ
