آموزش مرحله به مرحله‌ی تعویض پوشک و نکات مهمی که باید بدانید
در کنار رسیدگی به تغذیه و حمام بردن فرزندتان، تعویض پوشک او نیز وظیفه‌ایست که بیشتر اوقات با آن مواجه می‌شوید. هر چند ممکن است در ابتدا کمی ترسناک و دلهره‌آور به نظر برسد، اما یادگیری آن همراه با تمرین، آن را به کاری ساده و آسان تبدیل می‌کند.
نوزادان معمولا روزانه به ۸ تا ۱۰ پوشک نیاز دارند و تا زمانی که یاد بگیرند به دستشویی بروند، چیزی حدود ۳۵۰۰ عدد پوشک مصرف می‌کنند. در این مقاله، تعویض پوشک را مرحله به مرحله به شما آموزش می‌دهیم و نکاتی را بیان می‌کنیم که این کار را هم برای شما و هم برای کودکتان، آسان‌تر کند.
برای تعویض پوشک به چه چیزهایی نیاز داریم؟
قبل از شروع مطمئن شوید که همه‌ی وسایلی که نیاز دارید، در دسترستان باشد. در ادامه، یک چک‌لیست برای شما آماده کرده‌ایم:
- تعویض لباس کودک (در صورتی که لباس قبلی کثیف شده باشد)
- پوشک یا پارچه
- روکش یا سنجاق برای پوشک‌های پارچه‌ای
- تشک یا میز تعویض پوشک
- کرم یا پماد برای پوشک
- کیسه‌ی یک بار مصرف یا پلاستیک
- دستمال مرطوب، پارچه‌ی نرم یا توپک‌های پنبه‌ای
بسیاری از افراد از دستمال مرطوب مخصوص کودک برای تمیز کردن استفاده می‌کنند، در صورتی که پوست نوزاد تازه متولدشده بسیار حساس است. استفاده از آب گرم و پارچه یا توپک‌های پنبه‌ای در چند هفته‌ی اول تولد، می‌تواند مانع از تحریک پوستی شود.
برای عوض کردن پوشک، می‌توانید از تشک، میز مخصوص، تخت یا کاناپه استفاده کنید. در صورت استفاده از میز، از تسمه‌‌های ایمنی کمک بگیرید و طبق دستورالعمل، تشک را به میز بچسبانید.
مطمئن شوید که میزتان مقعر باشد و لبه‌های آن، بالاتر از وسط میز باشد، یا یک تشک تعویض روی میز قرار دهید. این موضوع می‌تواند مانع از سقوط کودکان به خاطر غلتیدن شود و از آسیب‌های جدی جلوگیری کند.
هر چند نوزاد تازه‌متولد نمی‌‌تواند راه برود، اما از ۴ ماهگی می‌تواند غلت بزند؛ به همین دلیل امکان افتادن آن‌ها از مکان مرتفع‌تر از سطح زمین وجود دارد. بهتر است نکات ایمنی را قبل از اینکه فرزندتان بتواند حرکت کند، رعایت کنید.
مرحله به مرحله‌ی تعویض پوشک
این راهنما برای عوض کردن پوشک‌های یک بار مصرف است. مرحله‌های اولیه‌ی پوشک‌های پارچه‌ای نیز مشابه است، با این تفاوت که باید پارچه را از هر طرف تا کنید و با استفاده از سنجاق پوشک، ببندید. برخی از پوشک‌های پارچه‌ای نیز قلاب‌هایی دارند که می‌توان با استفاده از آن‌ها، پوشک را بهم متصل کرد.
۱. آماده شوید
ابتدا دستان خود را بشویید، وسایل مورد نیاز را آماده کنید و همه‌ی آن‌ها را در جایی قرار دهید که در دسترس شما، اما دور از کودک باشد. این کار کمک می‌کند تا زمانی که فرزندتان روی میز یا تشک تعویض است، مجبور نباشید مدام برگردید و وسایل را بردارید.
۲. پوشک کثیف را دربیاورید
فرزند خود را به پشت روی محل تعویض پوشک بخوابانید و چسب‌ها یا سنجاق‌ها را باز کنید. به آرامی پاهای کودک را بگیرید و او را کمی بلند کنید، سپس پایین پوشک را به قسمت بالایی آن بچسبانید. اگر مقدار مدفوع زیاد است، می‌توانید از نیمه‌ی بالایی پوشک استفاده کنید تا به آرامی آن را به سمت نیمه‌ی پایین بکشید. پوشک را جایی نزدیک خودتان اما دور از دسترس کودک بگذارید.
۳. پوست کودک را تمیز کنید
پوست ناحیه‌ی پوشک را کاملا اما به‌آرامی با دستمال مرطوب یا توپک‌های پنبه‌ای مرطوب‌شده تمیز کنید. هنگام تمیز کردن فرج، همیشه از جلو به عقب بروید تا از عفونت جلوگیری کنید. دقت کنید که برای پاک کردن مدفوع، فقط ناحیه‌ی خارجی فرج را تمیز کنید. برای تعویض پوشک کودکان پسر، مطمئن شوید که اطراف آلت تناسلی و کیسه‌ی بیضه را به طور کامل تمیز می‌کنید. همچنین برای جلوگیری از ادرار کردن، هنگام تمیز کردن ناحیه‌ی پوشک، یک پوشک یا پارچه‌ی تمیز روی آلت تناسلی قرار دهید. زباله‌ها را کنار بگذارید و هر وسیله‌ی یک بار مصرفی را که استفاده کردید، روی پوشک کثیف قرار دهید.
۴. پوشک جدید را ببندید
یک پوشک تمیز را زیر باسن کودکتان بگذارید. امروزه اکثر پوشک‌ها، دارای علائم یا کاراکترهای رنگارنگی دارند که جلوی پوشک را نشان می‌دهند. اگر علامتی روی پوشک نبود، مطمئن شوید که چسب‌های آن، پایین پای کودک قرار می‌گیرند.
قبل از بستن پوشک، حتما آلت تناسلی را به سمت پایین بگیرید تا از ادرار کردن بیرون از پوشک جلوگیری کنید. پماد یا کرمی را که برای پیشگیری از دانه زدن یا درمان انتخاب کرده‌اید، استفاده کنید. انجام این کار بعد از گذاشتن پوشک زیر بدن کودک، باعث می‌شود که نیازی به تمیز کردن پمادها از روی تشک تعویض نداشته باشید.
اگرچه زمانی پودر بچه، یکی از وسیله‌های اصلی عوض کردن پوشک بود، اما کارشناسان از جمله آکادمی اطفال آمریکا «AAP»، استفاده از آن را به خاطر خطرات مرتبط با استنشاق ذرات معلق در هوا، توصیه نمی‌کند.
حالا پوشک را ببندید. قسمت جلویی را بین پاها و تا بالای شکم فرزندتان بکشید؛ سپس چسب‌ها را باز کنید و آن را به سمت جلوی پوشک بکشید. مطمئن شوید که پوشک محکم بسته شده اما بیش از اندازه سفت نیست. برای بستن پوشک پارچه‌ای نیز از گیره‌های مخصوص یا سنجاق استفاده کنید.
اگر از پوشک مخصوص نوزاد تازه‌متولدشده استفاده نمی‌کنید، جلوی پوشک را به سمت پایین تا کنید تا مانع از تحریک ناف (تا زمانی که بیفتد) شود.
۵. مرحله‌ی آخر
زمانی که در حال تمیز کردن محیط هستید، کودک را در مکانی امن «مثل گهواره یا کالسکه‌ی کودک» قرار دهید. پوشک کثیف را محکم تا کنید و چسب‌ها را به طور کامل دور آن بپیچید و سپس آن را در سطل پوشک یا زباله قرار دهید.
اگر از پوشک پارچه‌ای استفاده می‌کنید، می‌توانید مدفوع را در توالت خالی کنید و سپس پارچه را بشویید، یا پس از پاک کردن تمام مدفوع‌ها، آن را داخل ماشین لباسشویی بیندازید.
جای تعویض پوشک را تمیز کنید. دفعه‌ی بعد که به میز تعویض نیاز دارید، از یک ضدعفونی‌کننده برای جلوگیری از آلودگی‌ها استفاده کنید. در نهایت دست خود و فرزندتان را بشویید.
چند وقت یک بار نیاز به تعویض پوشک داریم؟
در حالت ایده‌آل، باید پوشک فرزندتان را به محض کثیف شدن، عوض کنید. این یعنی برای نوزادان تازه‌متولدشده باید روزانه حدود ۸ تا ۱۰ بار، تعویض پوشک انجام دهید. بیشتر اوقات، نوزادان کمی بعد از شیر خوردن، نیاز به پوشک جدید دارند؛ اما معمولا به خاطر بوی نامطبوع متوجه زمان تعویض می‌شوید. می‌توانید هم به سادگی به داخل پوشک نگاه بیندازید تا مطمئن شوید.
در حالی که ادرار خالی از میکروب است و معمولا پوست را تحریک نمی‌کند، مدفوع بسیار سوزاننده است. اگر مدفوع زمان زیادی با پوست در تماس باشد، به‌خصوص اگر نوزادتان خیلی کوچک است یا پوست حساسی دارد، احتمال ایجاد بثورات پوشکی دردناک در آن‌ها بیشتر می‌شود. با این وجود، فراموش نکنید که بثورات پوشک بسیار شایع است و حتی اگر فوری پوشک کودک خود را عوض کنید، امکان بروز آن وجود دارد.
بر اساس توصیه‌ی AAP بهتر است که هنگام تعویض پوشک، علاوه بر استفاده از دستمال مرطوب، ناحیه‌ی پوشک را با مقدار زیادی آب گرم بشویید. امکان انجام این کار، وقتی بیرون از خانه هستید، همیشه وجود ندارد، اما شست‌وشو با آب گرم در خانه، باعث سالم ماندن پوست کودک و عدم سوزش می‌شود.
نکاتی برای تعویض پوشک
شما به زودی می‌توانید بدون فکر و معطلی، به‌راحتی پوشک فرزندتان را تعویض کنید. دانستن نکات زیر، به شما کمک می‌کند تا در انجام این وظیفه‌ی خود به عنوان والد، بهتر عمل کنید. قبل از هر چیز فراموش نکنید که پوشک کثیف را نباید در نزدیکی جایی که غذا آماده و خورده می‌شود، تعویض کنید یا آن را در آنجا بگذارید.
مراقبت از زخم
به توصیه‌های پزشک اطفال خود برای روزهای بعد از ختنه یا مراقبت از بریده‌ی ناف، عمل کنید. به یاد داشته باشید که هر مرحله‌ای مانند تمیز کردن و شست‌وشو را به طور کامل انجام دهید.
ایمنی
همیشه یک دست خود را برای محافظت روی کودکتان بگذارید. این کار کوچک کمک می‌کند که زمانی که شما به دنبال پوشک تمیز یا سایر وسایل هستید، ایمنی فرزندتان به خطر نیفتد.
صرف نظر از سن کودکتان، هرگز او را روی یک مکان مرتفع رها نکنید، حتی برای یک لحظه!
راحتی
پوشک را خیلی محکم نبندید. شما می‌خواهید از پس دادن و نشتی جلوگیری کنید، اما پوشک خیلی تنگ ممکن است به شکم کودکتان فشار بیاورد و باعث ناراحتی او شود. در این صورت، احتمال بالا آوردن فرزندتان بیشتر می‌شود. همچنین این موضوع می‌تواند مانع از خروج رطوبت و ایجاد بثورات پوشکی نیز شود.
چه زمانی به پزشک اطفال مراجعه کنیم؟
در حالی که در روزهای اولیه، رنگ، قوام و بافت متفاوتی را در پوشک فرزند خود مشاهده می‌کنید (از مکونیوم چسبناک، سبز تیره یا سیاه گرفته تا مدفوع زرد یا قهوه‌ای کمرنگ)، ممکن است چیزهایی غیرمنتظره نیز ببینید.
به عنوان مثال، نوزادان دختر ممکن است ترشحات واژن داشته باشند. ترشحات سفید یا خونی، تقریبا در دو هفته‌ی اول زندگی طبیعی است. اگر این موضوع ادامه پیدا کرد، ترشحات زرد رنگ شد یا بو گرفت، حتما به پزشک اطفال خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است نشانه‌هایی از عفونت باشد.
ممکن است چند روز پس از تولد، در ادرار فرزندتان کریستال‌های اسید اوریک که رنگ زنگ‌مانندی دارند، مشاهده کنید. این کریستال‌ها حاصل متابولیسم بوده و در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند رایج‌تر است؛ زیرا شیر مادر سرشار از پروتئین است و همین منجر به ادرار اسیدی می‌شود و کریستال‌های اورات سدیم را ایجاد می‌کند.
با اینکه زنگ‌رنگ بودن ادرار فرزندتان و مشاهده کریستال‌های اورات، امری طبیعی‌ست، گاهی به کم‌آبی بدن نیز مربوط می‌شود.
اگر کودک شما، هر کدام از این علائم مربوط به بی‌آبی را نشان داد، سریع با پزشک اطفال تماس بگیرید:
- گریه کردن بدون اشک
- ادرار زرد تیره یا قهوه‌ای
- کمتر از ۶ پوشک خیس در طول ۲۴ ساعت
- پوستی که هنگام لمس آن، احساس خشکی کنید.
هرچند بیشتر اوقات بثورات خفیف پوشک را می‌توانید در خانه درمان کنید، اما اگر بعد از چند روز همچنان از بین نرفت، فرزندتان درد می‌کشید یا پوستش قرمز و زخم بود، با پزشک خود تماس بگیرید. این علائم می‌توانند نشانگر آلرژی یا بیماری‌های دیگری باشند.
حرف آخر
یادگیری تعویض پوشک در ابتدا کمی اعصاب‌خرد‌کن به نظر می‌رسد. ممکن است نگران آسیب زدن به کودک یا انجام دادن یک کار اشتباه باشید؛ این موضوع کاملا طبیعی و رایج است. مطمئن باشید که خیلی سریع بر این کار و بسیاری از مهارت‌های دیگر به عنوان والد، مسلط خواهید شد. همچنین می‌توانید زمانی که هنوز در بیمارستان هستید، از پرستار بخواهید که نحوه‌ی عوض کردن پوشک را به شما نشان دهد.
اگر برایتان سوالی پیش آمد یا از چیزی مطمئن نبودید، با پزشک اطفال خود تماس بگیرید. آن‌ها با کمال میل به نگرانی‌های شما پاسخ می‌دهند.
منبع: verywellfamily
