فضانوردان اینسپیریشن ۴ بهترین منظره‌ی تاریخ را هنگام توالت می‌بینند!
شهروند-فضانوردان مأموریت گردشگری اینسپیریشن ۴ بیش از سه روز را در مدار زمین به‌سر می‌برند و در این زمان دسترسی به توالت یکی از نیازهای ضروری آنان است. اما در فضاپیمای نه چندان بزرگ دراگون اسپیس‌ایکس که حالا برای این مأموریت با یک گنبد شیشه‌ای همراه شده، فضانوردان چگونه به سرویس بهداشتی دسترسی دارند؟
کپسول سرنشین‌دار دراگون (Crew Dragon) که فضاپیمایی بزرگ‌تر از «سایوز» (Soyuz) روسی است، می‌تواند تا ۷ نفر را در خود جای دهد. این فضاپیما از زمان پایان مأموریت شاتل‌های فضایی، نخستین وسیله‌ی نقلیه‌ی آمریکا است که می‌تواند فضانوردان را به مدار زمین از جمله ایستگاه فضایی بین‌المللی برساند. روندی که از سال گذشته و با مأموریت تاریخی دمو-۲ ناسا آغاز شد.
اکنون مأموریت تاریخی دیگری توسط این فضاپیما در حال انجام است. چهار فضانورد غیرحرفه‌ای، در نخستین مأموریت تمام-شهروندی تاریخ با نام «اینسپیریشن ۴» (Inspiration 4) در مدار ۵۸۵ کیلومتری زمین به‌سر می‌برند و اقامتی سه روزه را در کپسول «تاب‌آوری» (Resilience) دراگون تجربه می‌کنند. اما در طول این چند شبانه‌روز باید به نیازهای ضروری آن‌ها مانند خورد و خوراک، استراحت و البته دسترسی به سرویس بهداشتی پاسخ داده شود.
نخستین راه‌حل‌ها
از زمانی که نخستین فضانوردان آمریکایی به فضا رفته‌اند، یعنی ۶۰ سال پیش، ناسا در تلاش بود تا راه‌های تمیز و راحتی برای دسترسی افراد به سرویس بهداشتی در فضا پیدا کند. گزینه‌های اولیه نسبتا خام و راه حل‌های موقتی بودند که به آشفتگی‌های بزرگی منجر شدند.
«آلن شپارد» (Alan Shepard) نخستین آمریکایی که به فضا رفت، در سکوی پرتاب در شلوار خود کارش را انجام داد اما به گفته‌ی خودش خوشبختانه «تا زمان پرتاب کاملا خشک شده بود.» فضانوردان آپولو هم ناچار بودند از دستبندهای رول‌شونده برای ادرار و کیسه‌های پلاستیکی برای کارهای دیگر استفاده کنند. اما گاهی این ضایعات درست در محفظه جای نمی‌گرفتند و در اطراف شناور می‌شدند.
پس از پایان مأموریت‌های آپولو در ۱۹۷۵ مهندسان، مدفوع و ادرار را «جنبه‌های آزاردهنده‌ی سفر فضایی» توصیف کردند. حتی اکنون که سفرهای فضایی خصوصی در حال رونق گرفتن است و توالت‌های فضایی نسبت به گذشته بسیار بهبود یافته‌اند، به‌نظر می‌رسد که آزاردهنده بودن آن‌ها به‌عنوان یکی از سخت‌ترین بخش‌های مأموریت فضایی چندان کم نشده است.
توالت فضاپیمای دراگون
با وجود آنکه مقامات رسمی ناسا و اسپیس‌ایکس تاکنون به توالت فضاپیمای دراگون اشاره‌ی مستقیمی نداشته‌اند اما حقیقت این است که احتمالا اسپیس‌ایکس نمی‌خواهد فضای کپسول گرانبهای خود را با یک توالت بزرگ فضایی هدر دهد و این سیستم احتمالا یک شیلنگ و کیسه‌ی ابتدایی مانند چیزی است که در فضاپیمای سایوز روسیه استفاده می‌شود.
آنچه شواهد و تصاویر درون کپسول سرنشین‌دار دراگون اسپیس‌ایکس نشان می‌دهند، این است که بخش مخصوص توالت جایی در بالای سر فضانوردان قرار دارد. این موضوعی است که «گرت رایسمن» (Garrett Reisman) فضانورد پیشین ناسا که سال‌ها در توسعه‌ی فضاپیمای دراگون فعالیت داشته، قبل از نخستین مأموریت سرنشین‌دار این کپسول به ایستگاه فضایی بین‌المللی تأیید کرده بود.
او می‌گوید: «من نمی‌دانم که این توالت واقعا مطلوب است یا نه، اما الزاما در آنجا وجود دارد. می‌توانم بگویم که در ۱G (گرانش در زمین) به سمت سقف قرار گرفته است اما قطعا در 0G (گرانش صفر) مکان قرارگیری اهمیتی ندارد.»
محل قرارگیری توالت کپسول سرنشین‌دار دراگون اسپیس‌ایکس
Credit: Thomas Pesquet
در کپسول سایوز، سیستم توالت یک شلنگ اولیه دارد که «کریس هدفیلد» (Chris Hadfield) فضانورد ناسا آن را ابتدایی می‌داند و می‌افزاید: «فضانوردان پیش از پرتاب دو تنقیه هم در اختیار می‌گیرند یا این امید که اصلا مجبور به استفاده از آن نباشند!»
در کپسول دراگون با ۴ متر عرض هم فضای کافی برای یک سیستم توالت کامل وجود ندارد. بنابراین اسپیس‌ایکس هم به یک سیستم اولیه که روی سقف قرار دارد، بسنده کرده است. هنوز مشخص نیست که سیستم موجود در آن چگونه کار می‌کند اما این دستگاه بسیار کوچک‌تر از سیستم بزرگی است که فضانوردان پیش از این در شاتل فضایی امکان استفاده از آن را داشتند.
با این وجود سیستم توالت کپسول دراگون اسپیس‌ایکس باز هم یک گام جلوتر از کپسول سرنشین‌دار «استارلاینر» (Starliner) بویینگ است که به‌عنوان یکی از دو فضاپیمای تجاری همکار ناسا، هنوز در مرحله‌ی توسعه و آزمایش قرار دارد. زیرا هنوز برای این کپسول حتی یک سیستم توالت هم درنظر گرفته نشده است.
«توماس پسکی» (Thomas Pesquet) فضانورد فرانسوی آژانس فضایی اروپا شیوه‌ی استفاده از این توالت را کمی تخصصی عنوان کرده است و البته اشاره دارد که یک پرده برای رعایت حریم خصوصی در نظر گرفته شده است.
نمای نزدیک از توالت کپسول سرنشین‌دار دراگون اسپیس‌ایکس؛ ایموجی مخصوص توالت هم دیده می‌شود!
Credit: Thomas Pesquet
کاربرد در نخستین مأموریت فضایی تمام‌شهروندی تاریخ
«جرد آیزاک‌من» فرمانده مأموریت اینسپیریشن ۴ هم اشاره کرد که پرده قسمت بالایی کپسول را می‌پوشاند تا هنگام استفاده از توالت، محیط خود را از دیگران جدا کنید. در این پرواز سه شهروند دیگر شامل «هیلی آرسنو» (Haley Arceneaux) از بیمارستان سنت جود، «سایان پراکتر» (Sian Proctor) زمین‌شناس و «کریس سمبروسکی» (Chris Sembroski) مهندس داده در صنعت هوافضا هم آیزاک‌من را همراه می‌کنند.
به گفته‌ی پراکتر از بین ۱۰ نفری که تاکنون با فضاپیمای سرنشین‌دار دراگون پرواز کرده‌اند، هیچ یک تا کنون برای مدفوع از توالت این کپسول استفاده نکرده‌اند و خدمه‌ی این مأموریت نخستین کسانی خواهند بود که این کار را انجام می‌دهند. زیرا آن‌ها اولین کسانی هستند که چندین روز را درون کپسول فضایی اسپیس‌ایکس می‌گذرانند.
با توجه به آنکه مأموریت اینسپیریشن ۴ به ایستگاه فضایی بین‌المللی نرفته و یک گنبد شیشه‌ای با نمای رو به زمین و فضا جایگزین درگاه اتصال به ایستگاه شده است، با قرار داشتن توالت روی سقف کپسول و در نزدیکی پنجره‌ی شیشه‌ای، می‌توان گفت که شهروند-فضانوردان این مأموریت بهترین منظره‌ی تاریخ بشر را هنگام استفاده از توالت در اختیار دارند!
مهندسی توالت‌های فضایی برای کار در ریزگرانش کار ساده‌ای نیست و نیازمند تجهیزات و مخازن اضافی است. بدین ترتیب تحقیقات و آزمایش‌ها در این زمینه همچنان ادامه دارد. ازجمله ناسا سال گذشته یک توالت فضایی جدید را برای آزمایش و آمادگی برای مأموریت‌های فضایی به نقاط دورتر مانند ماه و مریخ، به ایستگاه فضایی بین‌المللی فرستاد.
هم‌اکنون فضانوردان ایستگاه فضایی باید پیش از خروج از زمین، کار فعالیت خود را با یک حفره‌ی کوچک به اندازه‌ی فنجان تمرین کنند، کاری که به با استفاده از یک دوربین برای هم‌ترازی و یادگیری شیوه‌ی اتصال سیستم‌های شلنگ و کیسه‌های لازم انجام می‌شود.
اگر اسپیس‌ایکس بتواند به روشی مناسب برای ساخت سرویس بهداشتی فضایی دست یابد، فضانوردان در فضا و در نهایت در مأموریت‌های خود به مریخ کمی راحت‌تر خواهند بود. اما حداقل اکنون به‌نظر می‌رسد که این شرکت قصد دارد هر گونه پیشرفت یا به‌روزرسانی در این زمینه را از عموم پنهان نگه دارد.
عکس کاور: کریس سمبروسکی هنگام آزمایش گنبد شیشه‌ای فضاپیمای دراگون اسپیس‌ایکس
Credit: SpaceX
منابع: Space, Business Insider, Quora
