۶ اقتباس برتر از شخصیت جوکر در سینما و تلویزیون
سال‌هاست که شخصیت منحصربه‌فرد و جذاب جوکر رنگ و بوی دیگری به داستان‌های ابرقهرمانی در سینما و تلویزیون بخشیده است و او را به یکی از محبوب‌ترین شخصیت‌های منفی داستان‌های کتاب‌های مصور تبدیل کرده است. اما راز این محبوبیت در چیست؟
زمانی که نام جوکر به میان می‌آید، اولین چیزی که شاید به ذهن خطور کند، رفتارهای ضد اجتماعی، غیرمعمول و دیوانه‌وارش است. او سال‌هاست که با اختلاف، یکی از محبوب‌ترین ابرشروران داستان‌های ابرقهرمانی، روی پرده سینما، تلویزیون و حتی کتاب‌های مصور بوده است. این شخصیت کاریزماتیک برای اولین بار سال ۱۹۴۰ در یک داستان مصور به‌نام بتمن ظاهر شد. جوکر که توسط باب کین، جری رابینسون و بیل فینگر خلق شده است، یک مغز متفکر جنایتکار و یک بیمار روانی است که از جنایت، هرجومرج و ایجاد رعب و وحشت لذت می‌برد. یکی از مشخصه‌های اصلی برای شناختن این شخصیت خنده‌های دیوانه‌وار و شیداگونه‌ی او است، جوکر همواره هنگام ارتکاب هر جرم و جنایتی گریم یک دلقک خندان را روی صورت دارد که این امر موجب مخوف‌تر شدن شخصیت او نیز می‌شود. جوکر شخصیتی دوگانه، پوچ‌گرا و مخرب دارد و می‌توان آثار بیماری‌های روانی را به وضوح در او مشاهده کرد.
اقتباس‌های فراوانی را از شخصیت منفی اما محبوب جوکر، روی پرده‌ی سینما، تلویزیون، فیلم‌های هالیوودی و کتاب‌های مصور می‌توان یافت که با وجود تفاوت‌های محسوس و کاملاً مشخص بین آن‌ها، همواره حس شوخ‌طبعی سادیستی و شخصیت عجیب و غریب جوکر قابل مشاهده است.
بسیاری از بازیگران برجسته‌ی هالیوودی شخصیت متفاوت جوکر را به شیوه‌های مختلف در فیلم‌های گوناگونی با زیبایی هر چه تمام‌تر بازی کرده‌اند؛ تا جایی که همین نقش، آن‌ها را برنده‌ی جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اصلی مرد کرده است. لایه‌های ذهنی و شخصیتی جوکر آنقدر عمیق، متنوع و مبهم است که هر بازیگری می‌تواند تفسیری متفاوت از آن داشته باشد و تأثیری ماندگار در ذهن تمامی بینندگان و طرفداران فیلم‌های ابرقهرمانانه ایجاد کند. این دلقک شرور، یک شخصیت منفی کلیشه‌ای در فیلم‌های ابرقهرمانانه نیست که تنها به دنبال انتقام و قدرت‌طلبی باشد. او دیوانه‌ای است که علاقه‌ای به کشتن دشمن اصلی خود یعنی بتمن ندارد، بلکه تنها هدفش ایجاد ویرانی و زیر سؤال بردن اعتقادات اوست؛ جوکر ذهن شما را مورد هدف قرار می‌دهد، نه جسم‌تان را! ما نمی‌دانیم که جوکر از کجا آمده و دقیقاً چه چیزهایی را پشت سر گذاشته است؛ اما می‌دانیم که از نظر جسمی، یک فرد معمولی و از نظر روانی و ذهنی، یک نابغه‌ی دیوانه است.
اولین حضور جوکر در تلوزیون به دهه‌ی ۱۹۶۰ و فیلم بتمن بازمی‌گردد. از آن زمان به بعد، به دلیل استقبال فراوان تماشاگران، برنامه‌ها و فیلم‌های تلویزیونی و سینمایی بسیار زیادی سعی در نشان دادن شخصیت جذاب، پیچیده و متفاوت او داشته‌اند. اگر تاکنون نام این شخصیت به گوشتان خورده و یا فیلمی از او دیده‌اید، به احتمال زیاد الان یکی از طرفدارانش هستید؛ اما آیا برترین داستان‌هایی که جوکر را به طرز جذاب‌تری نمایش داده‌اند می‌شناسید؟
۶. مجموعه تلویزیونی بتمن (Batman TV Series)
- کارگردان: ویلیام دوزیر
- بازیگران: سزار رومرو، آدام وست، برت وارد، جولی نیومر
- تاریخ انتشار: ۱۹۶۸-۱۹۶۶
- امتیاز راتن تومیتوز به سریال: ۷۲ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به سریال: ۷.۵ از ۱۰
اولین مجموعه‌ی تلویزیونی که بر اساس کامیک بوک‌های بتمن ساخته شد و سزار رومرو نقش شاهزاده‌ی دلقک‌های جنایتکار شهر گاتهام را در آن ایفا می‌کرد. شخصیتی که سه فصل در این مجموعه‌ی تلویزیونی حضور داشت و در این اولین حضور بیشتر جنبه‌های کودکانه و احمقانه‌ای از او به نمایش گذاشته شد و خبری از نیمه‌ی تاریک و مخوف این شخصیت نبود. «جوکر وحشی است» اولین قسمتی بود که در آن شاهد جنبه‌های غیرقابل پیش‌بینی و شرورانه‌ی او بودیم. در این مجموعه‌ی تلوزیونی، آدام وست در نقش بتمن و برت وارد در نقش رابین، دو نماد ابرقهرمانانه‌ی داستان هستند که از شهر گاتهام در مقابل اعمال شرورانه و مخرب جوکر و امثال آن‌ها دفاع می‌کنند.
در اولین قسمت سریال، جوکر از زندان فرار کرده و تصمیم می‌گیرد زندگی‌اش را صرف نابود کردن دشمن اصلی خود، یعنی بتمن، کند. او قصد دارد برای گرفتن انتقام و شکست دادن بتمن، یک نمونه از کمربند و شنل مخصوص او را بسازد. همه‌ی قسمت‌های این مجموعه مفهوم و خط داستانی مشخصی را دنبال می‌کنند که در آن، جوکر برنامه‌ای برای دزدی یا جنایتی منحصربه‌فرد دارد و در راه عملی کردن آن‌ها سرنخ هایی از خود به‌جا می‌گذارد. رابین و بتمن باید با پیدا کردن این سرنخ‌ها اسرار کارهای شرورانه‌ی جوکر را فاش کنند و مانع از عملی شدن نقشه‌های شوم و خرابکارانه‌ی او شوند.
جوکر همچنین با ابرشروران دیگری مانند پنگوئن، ریدلر و زن گربه‌ای همکاری می‌کند تا بتمن را از بین ببرد. یکی از نقص‌های گریم این شخصیت در مجموعه‌ی تلویزیونی بتمن، سبیل سزار رومرو بود؛ زیرا او حاضر به تراشیدن سبیل خود برای این نقش نشد و ابزارهای گریم در آن زمان هم قادر به پوشاندن کامل آن نبودند. اما با این وجود، نمی‌توان از بازی خیره کننده و جذاب او در این مجموعه‌ی تلوزیونی ایرادی گرفت.
۵. بتمن: مجموعه‌ی پویانمایی (Batman: The Animated Series)
- کارگردان: اریک رادومسکی، بروس تیم
- صداپیشگان: کوین کانروی، مارک همیل، باب هستینگز، بروس تیم
- تاریخ انتشار: ۱۹۹۵-۱۹۹۲
- امتیاز راتن تومیتوز به سریال: ۹۲ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به سریال: ۹.۱ از ۱۰
در سال ۱۹۹۲، سریال انیمیشنی بتمن با صداپیشگی مارک همیل در نقش جوکر و کوین کانروی در نقش بتمن ساخته شد. یکی از بزرگ‌ترین تفاوت‌های این سریال انیمیشنی با مجموعه تلوزیونی بتمن در دهه ۱۹۶۰، پرداختن بیشتر به جنبه‌های تاریک شخصیت جوکر در داستان‌های ابرقهرمانانه است. در این سریال، جوکر به عنوان شخصیت پنهان و دوم جک ناپیر معرفی می‌شود که هیچ‌کسی از شخصیت واقعی او باخبر نیست، البته به‌جز شما که این انیمیشن را تماشا می‌کنید! گریم جوکر طبق معمول، شامل پوستی کاملاً سفید، موهای سبز و لبخندی قرمز است که تا بناگوش کشیده شده است. دلش به معنای واقعی کلمه برای کسی نمی‌سوزد و برای رسیدن به اهدافش از هر نقشه‌ی شیطانی که لازم باشد استفاده می‌کند.
جوکر همیشه نقشه‌های فوق‌العاده‌ای برای به دردسر انداختن بتمن و فتح شهر گاتهام طراحی می‌کند که همواره تازگی دارند. یکی از قسمت‌های جذاب این سریال انیمیشنی – که تماشای آن را شدیدا به طرفداران جوکر توصیه می‌کنیم – به‌نام «مردی که بتمن را کشت»، نشان می‌دهد که اگر روزی جوکر موفق شود بتمن یا همان شوالیه تاریکی را از بین ببرد، چه بر سر شهر گاتهام می‌آید. چیزی که باعث جذابیت این قسمت خاص از سریال انیمیشنی بتمن می‌شود این است که رفته رفته جوکر متوجه می‌شود که با از بین رفتن بتمن، تنها هدف و انگیزه‌اش برای ارتکاب جرم و جنایت نیز از بین رفته است. گویی زندگی او دیگر هدف و معنایی ندارد و حضور یک ابرشرور بدون یک ابرقهرمان که به تقابل با او بپردازد بی‌فایده و پوچ خواهد بود. در ادامه‌ی داستان اما، جوکر متوجه می‌شود که مرگ بتمن تنها یک حقه برای به دام انداختنش بوده؛ بنابراین، او می‌تواند به زندگی قبلی خود بازگردد و به کشمکش‌های ادامه‌دار خود با بتمن ادامه دهد. این قسمت اهمیت وجود بتمن در زندگی جوکر را نشان می‌دهد.
نبوغ و مهارت جوکر در ارتکاب جرم و جنایت از قسمت اول این سریال انیمیشنی یعنی «گاز خنده» گرفته تا قسمت‌های پایانی سریال که با هارلی کویین همراه می‌شود، کاملاً قابل مشاهده است. جوکر آنقدر هوشمندانه و زیرکانه به نقشه‌های خود عمل می‌کند که حتی مرگ هم نمی‌تواند او را به چنگ بیاورد.
۴. بتمن تیم برتون (Tim Burton’s Batman)
- کارگردان: تیم برتون
- بازیگران: جک نیکلسون، مایکل کیتون، کیم بیسینگر
- تاریخ انتشار: ۱۹۸۹
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۴ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
تیم برتون به خاطر سبک فیلم‌سازی گوتیک و وهم آلودش مشهور است. او به داستان های مخوف و ابرقهرمانانه‌ی روی پرده‌ی سینما با این اثر جذاب و دیدنی‌اش در سال ۱۹۸۹ جانی دوباره بخشید. تمام خط داستانی این فیلم سینمایی بر شخصیت منفی این کامیک بوک یعنی جوکر با بازی جک نیکلسون متمرکز بود. داستان از آنجایی شروع می‌شود که شخصیت اصلی، یعنی جک ناپیر، که یک خلافکار جوان است؛ پس از افتادن در بشکه‌ی مواد شیمیایی حین نزاع با بتمن، به جوکر، یک ابرشرور بی‌رحم، تبدیل می‌شود. اولین اقدام او برای انتقام از بتمن با انتشار گاز شیمیایی خنده در شهر گاتهام شروع شد؛ این گاز شیمیایی منجر به مرگ بسیاری از شهروندان بی‌گناه این شهر شد.
وحشت و آشوب ناشی از این اقدام دیوانه‌وار جوکر توجه تمام رسانه‌ها و مردم شهر گاتهام را به خود جلب می‌کند. جوکر برای گرفتن یک انتقام بزرگ‌تر و دردناک‌تر از بتمن و عملی کردن برنامه‌های ابرشرورانه‌ی خود، نقشه‌ای را برای استفاده از عشق حقیقی بتمن یعنی ویکی ویل که یک عکاس خبری در شهر گاتهام بود، طراحی می‌کند. او با این ترفند می‌تواند به راحتی بتمن را به دام بیاندازد اما در نهایت، نقشه‌ی شرورانه‌اش با شکست مواجه می‌شود. نقطه‌ی اوج این داستان زمانی است که جوکر از یک خلافکار خرده‌پا و معمولی به یک ابرشرور ماهر و نابغه تبدیل می‌شود که هر لحظه نقشه‌ای تازه برای ایجاد هرجومرج دارد.
جک نیکلسون، بازیگر برنده‌ی اسکار که یکی از جوکرهای ماندگار تاریخ سینماست پیش‌بینی کرده بود که کودکان علاقه‌ی بیشتری نسبت به نیمه‌ی تاریک شخصیت او در این فیلم نشان خواهند داد. لازم به ذکر است که این فیلم جایزه اسکار بهترین طراحی تولید را دریافت کرده است.
- بیشتر بخوانید: فیلم جوکر از موضع تئوری‌های قدرت – جوکرهای پیروز و آنتاگونیست‌های دانا
- بیشتر بخوانید: جوکر اثری است که مارول نمی‌تواند مشابهش را بسازد
۳. جوخه‌ی انتحار (Suicide Squad)
- کارگردان: دیوید آیر، جیمز گان
- بازیگران: جرد لتو، مارگو رابی، دنیلا ملچیور، جان سینا
- تاریخ انتشار: ۲۰۱۶
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۲۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۵.۹ از ۱۰
«جوخه‌ی انتحار» به کارگردانی مشترک جیمز گان و دیوید آیر بر پایه‌ی ماجراهای گروهی ضدقهرمان در کامیک بوک بتمن ساخته است. جرد لتو در این فیلم ایفاگر نقش جوکر بود که در کنار هارلی کویین با بازی مارگو درخششی باور نکردنی داشت. داستان از جایی آغاز می‌شود که پس از مرگ سوپرمن آماندا والر، یک افسر اطلاعاتی، تیمی از بهترین ابرشرورها را جمع می‌کند تا با نیروهای خطرناک و شروری که خودشان توانایی مقابله با آن‌ها را ندارند، مبارزه کنند و بشریت را نجات دهند. تیمی جذاب شامل هارلی کوئین دیوانه، قاتل نخبه ددشات، گنگستر سابق ال دیابلو، دزد فرصت‌طلب کاپیتان بومرنگ،کانیبال کیلر کراک هیولا و متخصص مزدور اسلیپ‌نات. جوکر شخصیت اصلی این فیلم نیست، اما همان حضور کوتاه او در ابتدا و انتهای فیلم باعث ایجاد هرجومرج و هیجان در فیلم می‌شود. استایل شخصیت جوکر در این فیلم بسیار خاص‌تر و منحصربه‌فردتر از نمونه‌های قبلی آن بود؛ جوکر با دندان‌های نقره‌ای براق، ابروهای تراشیده شده و موهای سبز کوتاه خود، مخوف و دیوانه بودن این شخصیت را به خوبی نشان می‌دهد؛ ظاهر او تأثیر ماندگاری بر داستان و سایر شخصیت ها گذاشت. نقطه‌ی اوج این داستان زمانی است که نحوه‌ی آشنایی و عشق بین هارلی کویین و جوکر را نشان می‌دهد.
در این فیلم خواهید دید، هارلین کوینزل که در ابتدا روان‌پزشک جوکر در زندان بود رفته رفته عاشق نبوغ و شخصیت منحصربه‌فرد جوکر می‌شود. هارلی کویین برای اینکه عشقش را به جوکر ثابت کند، خودش را در مخزن اسید می‌اندازد و از آن پس به شریک و همکار دیوانه‌ی جوکر تبدیل می‌شود. در ابتدای فیلم، هارلی تمام تلاشش را می‌کند تا به عشقش برسد اما متوجه می‌شود که جوکر از عشق او برای رسیدن به نقشه‌های شوم و شرورانه‌ی خود سوءاستفاده کرده است و این تاثیری ویران‌گر روی روحیه‌اش می‌گذارد. حضور جوکر در این فیلم حس خطر، غیرقابل پیش‌بینی بودن شرایط و هرجومرج را به آن اضافه کرده است.
فیلم «جوخه‌ی انتحار» بیشتر از اینکه روی شخصیت خاص جوکر و داستان زندگی‌اش تمرکز داشته باشد، سعی در برجسته کردن روابط عاشقانه و سمی بین او و هارلی کویین دارد.
۲. شوالیه‌ی تاریکی (The Dark Knight)
- کارگردان: کریستوفر نولان
- بازیگران: کریستین بیل، هیث لجر، مایکل کین، گری اولدمن
- تاریخ انتشار: ۲۰۰۸
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۴ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۹.۱ از ۱۰
بسیاری از این فیلم به عنوان یک شاهکار ماندگار یاد می‌کنند و هنوز هم پس از گذشت ۱۴ سال به ستایش بازی هیث لجر در نقش جوکر می‌پردازند. «شوالیه‌ی تاریکی» به کارگردانی کریستوفر نولان، توانست جایگاه ویژه‌ای را در ذهن مخاطبین پیدا کند زیرا در این فیلم، برداشتی واقعی از شخصیت جوکر به نمایش گذاشته شده است که بسیار تاثیرگذار است. بازی خارق‌العاده‌ی هیث لجر در نقش جوکر و کریستین بیل در نقش ناجی گاتهام یا همان بتمن، در ماندگاری و جذاب شدن این فیلم بی تأثیر نبود. تصویری که لجر از شخصیت جوکر در این فیلم به نمایش گذاشت، تا به امروز یکی از بهترین و به یاد ماندنی‌ترین اجراهای تاریخ سینما است که این بازیگر فقید برای خلق آن از رمان‌هایی نظیر، بتمن: کشتن جوکر (Batman: The Killing Joke) و تیمارستان آرکام: خانه ای خطرناک در دنیایی خطرناک (Arkham Asylum: A Serious House on Serious Earth) الهام گرفته است.
شخصیت جوکر تجسم واقعی این جمله از آلفرد پنی‌ورث است که می‌گوید: «بعضی از انسان‌ها فقط می‌خواهند جهان را در حال سوختن تماشا کنند». تنها هدف جوکر این است که به دنیا نشان دهد که همه‌ی آدم‌ها، حتی خود بتمن که یک ابرقهرمان است، نیز اگر در شرایط خاصی قرار بگیرند، می‌توانند فاسد و شرور باشند. او با هوشمندی و نبوغ خود توانست دشمنش را در چشم مردم با خود هم‌سطح و هم‌طراز کند و تعاریفی مانند ابرقهرمان و ابرشرور را از بین ببرد. در این فیلم، جوکر با استفاده از ایده‌های خرابکارانه‌ی خود قصد داشت تا پرده از ماهیت فاسد جامعه بردارد. در طول این فیلم، شخصیت غیرمعمول و پیچیده‌ی جوکر باعث هرجومرج و وحشت گسترده‌ای بین شهروندان شهر گاتهام می‌شود. او همواره از ویرانی، خرابی و از بین بردن هنجارهای اجتماعی لذت می‌برد و از منفجر کردن یک بیمارستان گرفته تا گروگان گرفتن زندانیان و غیرنظامیان در دو کشتی متفاوت تمام تلاش خود را برای به زانو درآوردن شهر و بتمن می‌کند.
۱. جوکر (Joker)
- کارگردان: تاد فیلیپس
- بازیگران: واکین فینیکس، زاسی بیتس، رابرت دنیرو
- تاریخ انتشار: ۲۰۱۹
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۶۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۴ از ۱۰
تریلر روان‌شناختی «جوکر» که در سال ۲۰۱۹ توسط تاد فیلیپس ساخته شد، جدیدترین و یکی از متفاوت‌ترین فیلم‌های ساخته شده درباره‌ی جوکر است که با شیوه‌ای عمیق‌تر به داستان اصلی زندگی این ابرشرور محبوب می‌پردازد؛ پس اگر می‌خواهید داستان زندگی جوکر و بخشی از نحوه‌ی زندگی او را قبل از تبدیل شدن به جوکر ببینید، هرگز این فیلم را از دست ندهید. نقش اصلی این فیلم را واکین فینیکس با مهارت خیره کننده‌ای اجرا می‌کند. نشان دادن بیماری‌های روانی و ضداجتماع بودن شخصیت جوکر هدف اصلی این فیلم است که در به تصویر کشیدن آن کاملا موفق بوده است. فیلم «جوکر» به شما این امکان را می‌دهد که خود را کاملاً جای آرتور فلک بگذارید، تا جایی که حتی ممکن است در انتهای این فیلم، حق را به او داده و رفتارهای سرکشانه و بی‌رحمانه‌ی جوکر برای شما قابل درک باشد. البته که همه‌ی ما یک جوکر پنهان در درون خود داریم.
داستان این فیلم در سال ۱۹۸۱ و در گاتهام اتفاق می‌افتد و زندگی آرتور فلک، پسرخوانده‌ی پنی فلک را نشان می‌دهد.
آرتور از بیماری‌های روانی پیچیده و دردناکی مانند عاطفه کاذب و اسکیزوفرنی رنج می‌برد. او ابتدا برای خرید داروهایش از بیمه‌ی خدمات اجتماعی کمک می‌گیرد، اما متأسفانه به دلیل کاهش بودجه‌ی دولت، این خدمات دارویی نیز قطع می‌شوند. علاوه بر این، او برای بهبود شرایط روانی خود، در جلسات روان درمانی دکتر دبرا کین شرکت می‌کند تا شاید بتواند افکار بهم ریخته و پرآشوب خود را کنترل کند. او یک دلقک است اما آرزو دارد که روزی یک استندآپ کمدین موفق شود. اما رفته رفته از رسیدن به این هدفش دلسرد شده و اعتمادبه‌نفس خود را برای رسیدن به رویایش از دست می‌دهد.
آرتور فلک منزوی و طرد شده، به جوکر، یک ابر شرور بی رحم تبدیل می‌شود و ظهور این شخصیت خشم فرو خورده‌ی مردم را بیدار می‌کند و موجی از خشونت و هرجومرج را به شهر می‌آورد. این فیلم نشان می‌دهد که چگونه تراژدی‌ها و تحقیرهایی که جوکر در زندگی پشت سر می‌گذارد، او را به مرز جنون می‌کشاند. واقعیتی که آن را می‌توان به تمام افراد جامعه تعمیم داد.
منبع: movieweb
