چرا نباید به کودکان آسپرین بدهیم؟
شاید درباره‌ی ممنوعیت آسپرین برای کودکان چیزهایی بدانید یا شنیده باشید که پزشکان محصولات آسپرین بدون نسخه را برای کودکان ممنوع کرده‌اند. با شنیدن این توصیه ممکن است مواردی را به خاطر بیاورید که کودک خود را با آسپرین درمان کرده و فرزند شما هیچ عارضه‌ی بدی از این دارو تجربه نکرده است. تا همین چند دهه پیش، آسپرین یک داروی پرمصرف هم برای کاهش درد و هم برای کاهش تب بود و به همه‌ی افراد از نوزادان گرفته تا سالمندان داده می‌شد اما امروزه مصرف آسپرین به هیچ وجه برای کودکان توصیه نمی‌شود. متأسفانه، برخی از افراد از ممنوعیت آسپرین برای کودکان آگاه نیستند و به محض مشاهده‌ی تب یا درد در کودک، به او آسپرین می‌دهند اما چرا نباید به کودکان آسپرین بدهیم؟ برای یافتن پاسخ این سؤال در ادامه‌ی مطلب با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
آسپرین؛ دارویی برای کاهش تب و درد
علت ممنوعیت آسپرین برای کودکان چیست؟
سندرم ری در کودکان چیست؟
علائم سندرم ری
عوارض طولانی‌مدت سندرم ری
چگونه از ابتلا به سندرم ری در کودکان جلوگیری کنیم؟
چه زمانی باید برای نگرانی در مورد سندرم ری به پزشک مراجعه کرد؟
آسپرین در چه داروهایی یافت می‌شود؟
آسپرین؛ دارویی برای کاهش تب و درد
آسپرین دارویی است که معمولاً برای تسکین درد، کاهش تورم و کاهش تب بالا استفاده می‌شود. همچنین مصرف آسپرین باعث می‌شود خون چسبندگی کمتری داشته باشد. بنابراین، احتمال تشکیل لخته در خون کمتر می‌شود. به همین دلیل آسپرین در بزرگسالان، اغلب برای افراد مبتلا به مشکلات قلبی نیز تجویز می‌شود.
علت ممنوعیت آسپرین برای کودکان چیست؟
کودکانی که در طول یک بیماری ویروسی آسپرین مصرف می‌کنند، در معرض خطر ابتلا به یک بیماری نادر اما بسیار جدی به نام سندرم ری (Reye’s syndrome) قرار می‌گیرند. به نظر می‌رسد این حالت بیشتر در کودکان مبتلا به آنفولانزا (ویروس آنفولانزا) یا آبله مرغان (ویروس واریسلا) اتفاق میفتد. بااین‌حال، می‌تواند همراه با سایر بیماری‌های ویروسی از جمله سرماخوردگی نیز رخ دهد.
وقتی کودکی به سندرم ری مبتلا می‌شود، ممکن است خیلی سریع بیمار شود. این سندرم بدون درمان می‌تواند کشنده باشد. کودکان حتی با درمان پزشکی مناسب ممکن است درجات مختلفی از آسیب مغزی را تجربه کنند که می‌تواند برای تمام عمر آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه سندرم ری نادر است، اما بدون هیچ هشداری بروز کرده و عواقب آن می‌تواند ویرانگر باشد. به همین دلیل، متخصصان اطفال به والدین توصیه می‌کنند که بیماری ویروسی فرزندان خود را با آسپرین درمان نکنند.
سندرم ری در کودکان چیست؟
سندرم ری یک بیماری نادر اما بسیار جدی است که باعث تورم مغز و آسیب کبدی می‌شود. همچنین این بیماری می‌تواند تمام اندام‌های بدن را تحت تأثیر قرار دهد. با افزایش تورم در مغز، فشار به داخل سر نیز ممکن است افزایش یابد. افزایش فشار در سر باعث تغییرات سیستم عصبی در کودک می‌شود.
این عارضه در کودکان و نوجوانانی که پس از یک عفونت ویروسی در حال نقاهت هستند، شایع است. سندرم ری معمولا کودکان ۴ تا ۱۲ ساله را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما ممکن است در هر سنی رخ دهد. علائم آن بسیار ناگهانی رخ می‌دهد. اگر سندرم ری زود تشخیص داده شده و درمان شود، بسیاری از کودکان به طور کامل از آن بهبود می‌یابند اما اگر به سرعت درمان نشود، می‌تواند باعث شود کودک به کما برود و منجر به آسیب مغزی یا حتی مرگ او شود.
علت دقیق سندرم ری مشخص نیست اما همان‌طور که اشاره شد، مطالعات نشان داده که بین سندرم ری و کودکانی که در طول یا مدت کوتاهی پس از یک بیماری ویروسی آسپرین مصرف می‌کنند، ارتباط وجود دارد. توصیه می‌شود آسپرین یا هر دارویی حاوی آسپرین را به کودک کمتر از ۱۹ سال ندهید مگر اینکه تجویز آن توسط پزشک متخصص صورت گیرد.
درمان سندرم ری حمایتی است یعنی هیچ درمان مستقیمی برای آن وجود ندارد که شرایط را معکوس کند. در عوض، هدف درمان به حداقل رساندن علائم و عوارض است.
از آنجایی که سندرم ری یک بیماری بسیار خطرناک محسوب می‌شود، کودک مبتلا به آن نیاز به بستری شدن فوری دارد و معمولاً در سطح یک واحد مراقبت‌های ویژه (ICU) بستری می‌شود. در این حالت کودک به تعدادی مانیتور مختلف متصل می‌شود که فشار داخل جمجمه، دمای بدن، سطح اکسیژن و دیگر عملکردهای مهم بدن را اندازه‌گیری می‌کنند. کودک در هر مرحله از این بیماری که قرار داشته باشد، تحت درمان‌های خاصی قرار می‌گیرد.
علائم سندرم ری
علائم سندرم ری می‌تواند به سرعت شروع شود و پیشرفت کند. این علائم معمولاً بین ۱۲ ساعت تا ۳ هفته پس از بهبودی از یک بیماری ویروسی شروع می‌شوند.
اولین علائم سندرم ری معمولاً عبارت‌اند از:
- استفراغ مکرر
- بیحالی
- گیجی
پس از این، بیماری می‌تواند به سرعت پیشرفت کند. در مراحل بعدی، علائم شامل این موارد می‌شود:
- آشفتگی و گفتن هذیان
- گشاد شدن مردمک چشم
- سریع شدن تنفس
- سریع شدن ضربان قلب
- دوبینی
- از دست دادن شنوایی
- مشکلات گفتاری
- کاهش عملکرد عضلات، ضعف یا فلج بازوها یا پاها
- تشنج
- کما
اما درمان زودهنگام معمولاً می‌تواند از پیشرفت آن جلوگیری کند.
عوارض طولانی‌مدت سندرم ری
حدود دوسوم کودکانی که از سندرم ری جان سالم به در می‌برند، بهبودی کامل پیدا خواهند کرد. در واقع هر چه بیماری کودک زودتر تشخیص داده شود، شانس بهبودی او بیشتر است.
البته، اگر کودکی برای سندرم ری تحت درمان قرار گیرد، حتی این احتمال وجود دارد که پس از آن دچار مشکلات طولانی مدت شود. اگر مغز برای مدت طولانی متورم شود، ممکن است باعث آسیب دائمی مغز شود. عوارض طولانی‌مدت بسته به اینکه کدام قسمت از مغز آسیب دیده، می‌تواند به طور چشم‌گیری متفاوت باشد. از جمله برخی از این عوارض می‌توان به ناتوانی خفیف در یادگیری، مشکلات رفتاری و ناتوانی شدید در تفکر، ارتباط یا حرکت اشاره کرد.
چگونه از ابتلا به سندرم ری در کودکان جلوگیری کنیم؟
اگرچه ابتلا به سندرم ری نادر است، اما بیماری خطرناکی به شمار می‌رود. شما می‌توانید با ندادن آسپرین یا داروهای مرتبط با آسپرین به افراد کمتر از ۱۹ سال (مگر اینکه متخصص، مصرف آن را توصیه کرده باشد) از ابتلا به آن جلوگیری کنید. به عنوان مثال، آسپرین بخشی از درمان برخی شرایط مانند بیماری کاوازاکی است. در این بیماری سیستم ایمنی به رگ‌های خونی حمله می‌کند.
اگر فکر می‌کنید فرزندتان برای درد یا تب به داروهای بدون نسخه (OTC) نیاز دارد، به او قرص‌های استامینوفن یا ایبوپروفن بدهید زیرا این قرص‌ها حاوی آسپرین نیستند. همچنین باید دستورالعمل‌های نوشته شده روی برچسب این داروها توجه کنید زیرا دوز مصرفی آن‌ها برای کودکان متفاوت است. حتماً به یاد داشته باشید که ایبوپروفن (موترین و ادویل) را به کودک کمتر از ۶ ماه ندهید.
برای جلوگیری از ابتلای کودک به سندرم ری، بهتر است از ابتلای او به بیماری‌های ویروسی که می‌تواند منجر به این بیماری شود، پیشگیری کنید. با قرار دادن فرزندان خود در برنامه‌ی واکسیناسیون، احتمال ابتلای آن‌ها به آنفولانزا و آبله مرغان کاهش می‌یابد.
چه زمانی باید برای نگرانی در مورد سندرم ری به پزشک مراجعه کرد؟
از آنجایی که سندرم ری می‌تواند کشنده باشد یا عوارض طولانی‌مدت ایجاد کند، اگر فکر می‌کنید فرزندتان ممکن است به آن مبتلا باشد، فوراً به پزشک مراجعه کنید. این امر به ویژه اگر کودک شما اخیراً به آنفولانزا یا آبله مرغان مبتلا شده باشد یا اگر آسپرین یا داروهای حاوی آسپرین دیگری مانند آلکا سلتزر (بی‌کربنات سدیم) مصرف کرده باشد، صادق است.
همان‌طور که توضیح دادیم، اولین علامت سندرم ری معمولاً استفراغ و تغییر در وضعیت روحی آن‌ها است. این وضعیت می‌تواند مانند بیحالی، سردرگمی یا حتی دیدن کابوس‌های غیرعادی به نظر برسد.
حتی اگر کودک شما هیچ نوع آسپرینی مصرف نکرده باشد، در صورتی که هر یک از این علائم را در او مشاهده کردید، برای کمک فوراً با اورژانس تماس بگیرید یا به پزشک مراجعه کنید:
- استفراغ غیر قابل کنترل
- از دست دادن هوشیاری (از حال رفتن)
- تشنج
- توهمات (دیدن، شنیدن یا احساس چیزهایی که وجود ندارند)
- تنفس سریع
- بیحالی (خستگی شدید)
آسپرین در چه داروهایی یافت می‌شود؟
متأسفانه اجتناب از مصرف آسپرین در کودکان فقط شامل مصرف نکردن قرص آسپرین نمی‌شود. در واقع آسپرین متعلق به خانواده‌ای از ترکیبات شیمیایی به نام سالیسیلات است که این ترکیبات در سایر داروها نیز یافت می‌شود. برخی از این ترکیبات شیمیایی که کودک باید از مصرف آن‌ها اجتناب کند، شامل سالیسیلات، استیل سالیسیلات، اسید استیل سالیسیلیک، سالیسیلیک، سالیسیل آمید و فنیل سالیسیلات می‌شوند.
داروهایی که ممکن است شامل آسپرین یا سالیسیلات باشد عبارت‌اند از:
- آلکا سلتزر
- پودر BC
- اکسدرین
- پودر سردرد Goody
- کائوپکتات
- پامپرین
- پپتو بیسمول
- هر چیزی که حاوی روغن گیاه wintergreen باشد
البته این لیست کامل نیست. همیشه به مواد فعال موجود در هر دارویی که به کودک خود می‌دهید نگاه کنید. آسپرین با نام‌های تجاری متعدد و به صورت عمومی فروخته می‌شود. حتی داروهایی که برچسب آسپرین کودک یا آسپرین بچه (baby aspirin) دارند نیز برای نوزادان یا کودکان بی‌خطر نیستند!
همچنین اگرچه داروهای ضد تهوع حاوی آسپرین یا سالیسیلات نیستند، اما در کودکان مبتلا به بیماری‌های ویروسی باید با احتیاط مصرف شوند. استفاده از این داروها می‌تواند علائم اولیه‌ی سندرم ری را پنهان کند.
کلام آخر
اگر پزشک به دلیل یک بیماری مزمن پزشکی به طور خاص برای کودکتان آسپرین تجویز کرده، باید دستورالعمل‌های او را دنبال کنید. در صورتی که کودک شما مبتلا به آبله مرغان یا عفونت تنفسی مانند آنفولانزا شد، حتماً در اسرع وقت به پزشک اطلاع دهید تا به شما در مورد ادامه دادن یا عدم ادامه دادن مصرف آسپرین در طول بیماری توصیه‌هایی ارائه دهد.
سندرم ری یک وضعیت تهدیدکننده‌ی زندگی قلمداد می‌شود که با مصرف آسپرین در کودکان مرتبط است. البته امروزه که مردم از مصرف آسپرین در کودکان و نوجوانان خود جلوگیری می‌کنند، ابتلا به این سندرم نیز کاهش یافته است. بااین‌حال، هنوز هم این بیماری می‌تواند بدون مصرف آسپرین اتفاق بیفتد. اولین علائم آن استفراغ و گیجی است و معمولاً پس از بهبودی فردی از یک بیماری دیگر شروع می‌شود. اگر نگران هستید که کودک یا هر شخص دیگری به سندرم ری مبتلا شده باشد، باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
منابع: verywellhealth , arnoldpalmerhospital , gosh
