بالگرد کوچک نبوغ تصاویری تماشایی از بقایای همراه بزرگ‌تر خود ثبت کرد
بالگرد مریخ‌پیمای نبوغ ناسا در تازه‌ترین پرواز خود بقایای سیستم ورود به جو همراه بزرگ‌تر خود یعنی مریخ‌نورد پشتکار را در نماهایی تماشایی به تصویر کشید.
ربات کوچک پرنده‌ی «نبوغ» (Ingenuity) همچنان به پروازاهای خود در سیاره‌ی سرخ ادامه می‌دهد و مناظری را به تصویر می‌کشد که پیش از این هرگز مشاهده نشده بود. حالا طی جدیدترین پرواز خود که ۱۹ آوریل (۳۰ فروردین) و پس از رکوردشکنی قبلی در مریخ انجام شد، ضمن جابه‌جایی به سمت دلتای رودخانه‌ی باستانی «جزرو» (Jezero) از چتر نجات و سپر محافظ پشتی مریخ‌نورد «پشتکار» (Perseverance) ناسا هم تصویربرداری کرد. این مجموعه در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱ (۱ اسفند ۱۳۹۹) با کاهش سرعت و جلوگیری از سوختن هنگام ورود به جو، به مریخ‌نورد برای فرود کمک کرده بودند.
این مشاهده اما تصادفی نبود. از تیم نبوغ خواسته شد تا برای کمک به پروژه‌ی مشترک بازگردانی نمونه از مریخ ناسا و آژانس فضایی اروپا، که قصد دارد مواد جمع‌آوری شده توسط مریخ‌نورد پشتکار را طبق برنامه‌ریزی فعلی احتمالا در اوایل سال ۲۰۳۳ میلادی به زمین بیاورد، از ارابه‌ی فرود پشتکار تصویربرداری کند.
«ایان کلارک» (Ian Clark) مهندس سیستم سابق مأموریت پشتکار و اکنون فاز صعود مأموریت بازگردانی نمونه‌ی مریخ از آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا گفت: «با دوربین‌هایی که همه چیز را از باز شدن چتر نجات تا نشستن بر سطح مریخ نشان می‌دادند، پشتکار بهترین مستندنگاری را در تاریخ فرود روی مریخ را داشت.»
او افزود: «اما تصاویر نبوغ نقطه دید متفاوتی را ارائه می‌دهند. اگر این تصاویر دیدگاه فعلی ما را درباره‌ی عملکرد صحیح سیستم‌ها تقویت کنند یا حتی مجموعه داده‌ای از اطلاعات مهندسی ارائه دهند که بتوانیم از آن‌ها برای برنامه‌ریزی بازگشت نمونه از مریخ استفاده کنیم، شگفت‌انگیز خواهد بود. و حتی اگر چنین نشود، تصاویر همچنان خارق‌العاده و الهام‌بخش هستند.»
کاور پشتی مریخ‌نورد پشتکار
Credit: NASA/JPL-Caltech
پوسته‌ی پشتی مخروطی به پشتکار و البته نبوغ در شکم آن کمک کرد تا از سفر فضایی طولانی برای رسیدن به مریخ و همچنین سفر کوتاه اما سوزان در جو مریخ جان سالم به در ببرد. چتر نجات فراصوت این مأموریت هم با عرض ۲۱.۵ متر بزرگ‌ترین چتر نجاتی بود که تا کنون در مریخ استفاده شده است و سرعت فرود مریخ‌نورد را به طور چشمگیری کاهش داد، تا در نهایت توسط یک جرثقیل آسمانی موتوردار با کابل به سطج مریخ پایین برود.
حالا همان‌طور که سلامت کامل پشتکار و نبوغ نشان می‌دهد، سپر پشتی و چتر نجات کار خود را به خوبی انجام دادند. تحلیل‌های اولیه از عکس‌های نبوغ نشان می‌دهد که ارابه‌ی فرود با وجود تنش‌های زیادی که تحمل کرده است، بسیار خوب حفظ شده است. پوسته‌ی پشتی تکه‌تکه شده است، اما با توجه به اینکه در روز فرود با ۱۲۶ کیلومتر بر ساعت به سطح مریخ برخورد کرد، تعجب‌آور نیست.
مقامات JPL در این باره نوشتند: «به‌نظر می رسد که پوشش محافظ پوسته‌ی پشتی در طول فرآیند ورود به اتمسفر مریخ دست‌نخورده باقی مانده است. بسیاری از ۸۰ خط تعلیق مستحکمی که پوسته‌ی پشتی را به چتر نجات متصل می‌کنند قابل مشاهده‌اند و سالم به‌نظر می‌رسند.»
به گفته‌ی آن‌ها اگرچه تنها یک‌سوم از چتر نجات در تصاویر نبوغ قابل مشاهده است، اما هیچ نشانه‌ای از آسیب ناشی از جریان هوای فراصوت در هنگام باز شدن، نشان نمی‌دهد. هرچند برای اعلام نتیجه‌ی نهایی به چند هفته تحلیل نیاز است.
سراسرنمای محل سقوط سپر محافظ و چتر نجات مریخ‌نورد پشتکار
Credit: NASA/JPL-Caltech
در طول پرواز شماره ۲۶ که ۳۰ فروردین و به مدت ۱۵۹ ثانیه انجام شد، نبوغ از زاویه‌های گوناگون ۱۰ عکس از پوسته‌ی پشتی و چتر نجات گرفت. بالگرد در این پرواز ۳۶۰ متر حرکت کرد و تا ارتفاع ۸ متری بالا رفت. «هاوارد گریپ» (Håvard Grip) خلبان ارشد نبوغ گفت: «برای دریافت عکس‌های مورد نیاز، نبوغ مانورهای زیادی انجام داد، اما نسبت به توانایی آن مطمئن بودیم زیرا در پروازهای ۱۰، ۱۲ و ۱۳ هم مانورهای پیچیده‌ای را انجام داده بود.»
بیست‌وششمین پرواز نبوغ در سیاره‌ی سرخ در سالگرد یک سالگی نخستین پرواز موتوردار در سیاره‌ای دیگر، که رویدادی تاریخی را رقم زد، انجام شد. نبوغ یک نمایش فناوری محسوب می‌شود که در اصل برای مأموریتی با پنج پرواز طراحی شده بود تا امکان کاوش هوایی در مریخ را بررسی کند. اما عملکرد قدرتمند باعث تمدید مأموریت تا کنون شده است و این کاوشگر هوایی، همچنان مرزهای پرواز در سیاره‌ی سرخ را پیش می‌برد و به عنوان یک پیشاهنگ برای اهداف علمی مأموریت پشتکار عمل می‌کند.
پشتکار هم به‌تازگی به بقایای دلتای رودخانه‌ای رسید که میلیاردها سال پیش در کف دهانه‌ی جزرو وجود داشته است. خود این کاوشگر هم هنگام حرکت به سمت دلتا، از دور نگاهی به یادگاری‌هایی که بر مریخ جای گذاشته بود، داشت. تیم مریخ‌نورد برای مطالعه و نمونه‌برداری از این منطقه که ممکن است شواهدی از حیات باستانی در مریخ داشته باشد، هیجان‌زده است و نبوغ که هنوز کامل به منطقه خود نرسیده است، بخش بزرگی از این تلاش خواهد بود.
به گفته‌ی JPL به محض رسیدن به دلتا، نخستین دستور نبوغ ممکن است کمک به تعیین مسیر بعدی پشتکار در گذر از یکی از دو کانال رودخانه‌ی خشک شده برای صعود به بالای دلتا باشد.
در به‌روزرسانی این مأموریت اعلام شد: «همراه با کمک برای برنامه‌ریزی مسیر، داده‌های ارائه شده توسط هلیکوپتر به تیم پشتکار کمک می‌کند تا اهداف علمی بالقوه را ارزیابی کند. حتی ممکن است برای تصویربرداری از ویژگی‌های مریخ‌شناختی بسیار دورتر که مریخ‌نورد به آن دسترسی پیدا نمی‌کند، یا برای جستجوی مناطق فرود و مکان‌هایی روی سطح که پتانسیل نمونه‌برداری دارند، از نبوغ استفاده شود.»
عکس کاور: نگاه نزدیک نبوغ به سپر حرارتی و چتر نجات فرود پشتکار بر مریخ
Credit: NASA/JPL-Caltech
منابع: Space, SciTechDaily
