۱۱ باور اشتباه درباره‌ی بیماری دیابت
تا سال ۲۰۲۰ میلادی از هر ده نفر، یک نفر در کشور ایالات متحده‌ی آمریکا به دیابت دچار می‌شود. به صورت جهانی تخمین زده شده ۴۲۲ میلیون نفر با این بیماری در حال زندگی هستند. با وجود این‌که آگاهی‌های پایه‌ای پیرامون بیماری دیابت تقریبا در هر فرهنگی انجام شده، همچنان مکانیسم زیستی این بیماری به شدت پیچیده محسوب می‌شود؛ چراکه دانشمندان هنوز در بخش‌هایی از فهم ساز و کار مولکولی به مشکل برخورده‌اند.
متاسفانه، در جوامع مختلف از طریق رسانه‌ها و سایر منابع، ناخواسته بعضی باورهای اشتباه را به بیماری دیابت نسبت می‌دهند. در این مقاله به یازده مورد از مهمترین باورهای اشتباه درباره دیابت و قند خون نرمال پرداخته می‌شود. پیش از پرداختن به باورهای اشتباه باید به طور خلاصه اشاره کرد که دیابت دو نوع دارد. دیابت نوع ۱، اختلالی خودایمنی است که موجب حمله‌ی دستگاه ایمنی بدن به سلول‌های پانکراس می‌شود؛ سلول‌هایی که هورمون انسولین را ترشح می‌کنند. وظیفه‌ی انسولین، کاهش گلوکز خون یا همان قند است. در بیماری دیابت نوع ۲، سلول‌های پانکراس به مشکل خورده و به مقدار کافی انسولین را ترشح نمی‌کنند. البته یک سناریوی دیگر هم محتمل است. شاید سلول‌های پانکراس نسبت به انسولین به درستی عمل نمی‌کنند. در بدترین حالت، هر دو اتفاق در بیمار مبتلا به بیماری دیابت نوع ۲ رخ می‌دهد.
به طور معمول گزارش شده حداقل ۹۰ درصد از مردم ایالات متحده به نوع ۲ این بیماری دچار می‌شوند. با این اوصاف، نوع سومی هم برای دیابت در نظر گرفته شده به اسم دیابت حاملگی که همان‌طور از اسمش برمی‌آید، در زمان حاملگی رخ می‌دهد. در حین حاملگی، بدن به انسولین بیشتری برای فعالیت نیاز دارد. دیابت نوع سوم زمانی رخ می‌دهد که بدن نمی‌تواند به فعالیت روتین خود برسد. با وجود این‌که دیابت حاملگی پس از تولد نوزاد معمولا برطرف می‌شود، همچنان این ریسک در بدن فرد وجود دارد که بعدها به دیابت نوع ۲ دچار شود.
۱۱- مصرف شکر موجب القای بیماری دیابت می‌شود
مصرف شکر به صورت مستقیم باعث ایجاد دیابت نمی‌شود. اگرچه، چاقی و اضافه وزن، دو اتفاقی هستند که با مصرف مداوم شیرینی‌جات به دست می‌آید. این دو عامل، پیش‌زمینه‌های ابتلا به دیابت نوع ۲ محسوب می‌شوند. این باور معمولا در جوامع مختلف وجود دارد که قند خون نقش مهمی در دیابت ایفا می‌کند. هر چند، باید دقیق‌تر به این نکته اشاره کرد که خودِ شکر، عامل ایجاد دیابت نیست.
البته این حکم قطعی نیست؛ چراکه داستانِ ارتباط شکر با دیابت زمانی پیچیده‌تر می‌شود که دانشمندان توانسته‌اند به رابطه‌ای میان مصرف نوشابه و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ کشف کنند. در مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۳ میلادی منتشر شده، این مسئله مطرح شده که حتی پس از کنترل انرژی ورودی به بدن و همچنین پیگری وضعیت شاخص توده‌ی بدنی (BMI)، مصرف نوشابه‌های قندی می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد. البته این مطالعه نتوانسته ارتباطی میان سایر نوشیدنی‌ها، مثل آب میوه‌ها و دیابت نوع ۲ را کشف کند. این علامت سوال همچنان برای دانشمندان وجود دارد که چرا برخی از انسان‌ها به دیابت نوع ۱ دچار می‌شوند و برخی دیگر با مصرف بسیار زیاد شیرینی‌جات و شکر، کاملا سالم هستند.
۱۰- دیابت را نباید جدی گرفت
شاید چون دیابت یک عارضه‌ی مزمن و به شدت همه‌گیر شده، برخی از اعضای جامعه باور دارند که دیابت آن‌چنان بیماری خطرناک و جدی نیست. باید به این دسته از مردم توضیح داد که این باور درست نیست؛ چراکه برای دیابت هنوز درمان قطعی یافت نشده و اگر عوارض و اختلالاتی که بیمار به‌واسطه‌ی دیابت تجربه می‌کند را نتوان مدیریت کرد، سلامتی و حتی جان فرد به خطر می‌افتد. عوارض و اختلالات بیماری دیابت نوع ۲ به شدت گسترده است. بدن یک انسان می‌تواند با بیماری‌های قلبی-عروقی، آسیب عصبی، تخریب کارکرد کلیه، نابینایی، مشکلات پوستی و حتی اختلال در شنوایی درگیر شود.
در سال ۲۰۱۸ میلادی این گزارش ثبت شد که بیماری دیابت، عامل مرگ تقریبا ۸۵ هزار فرد در کشور ایالات متحده‌ی آمریکا تلقی می‌شود. سازمان بهداشت جهانی تخمین زده که بیماری دیابت، مرگ ۱.۶ میلیون نفر را در سال ۲۰۱۶ سبب شده است.
۹- دیابت تنها روی افراد چاق اثرگذار است
اضافه وزن و چاقی همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، ریسک فاکتورهای ابتلا به بیماری دیابت نوع ۲ و همچنین دیابت حاملگی تلقی می‌شود. با این حال، این وضعیت می‌تواند برای هر مدل انسانی با هر وزنی رخ دهد. بر اساس داده‌های مرکز کنترل و پیشگری بیماری در کشور آمریکا در سال ۲۰۲۰ میلادی، یازده درصد از مبتلایان به بیماری دیابت نوع ۲ در کشور ایالت متحده‌ی آمریکا نه چاقی مفرط داشته‌اند و نه از اضافه وزن رنج برده‌اند. دیابت نوع ۱ هم تا به این لحظه که این مطلب نوشته می‌شود، هنوز ارتباطی با اضافه وزن ندارد.
۸- چاقی حتما موجب ظهور دیابت در انسان می‌شود
با این‌که چاقی، ریسک ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد، با این حال این حکم قطعی را نمی‌توان صادر کرد که چاقی حتما موجب دیابت نوع ۲ می‌شود. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها در آمریکا، ۳۹.۸ درصد از بالغین در این کشور چاق بوده اما تنها ۱۳ درصد از دیابت رنج می‌برند.
۷- افراد دیابتی نمی‌توانند شکر مصرف کنند
افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ حتما باید رژیم غذایی خود را مدیریت کنند؛ به خصوص این‌که مصرف کربوهیدرات باید حد و اندازه‌ی خاصی را داشته باشد. اگرچه، کربوهیدرات‌ها هم در یک سطحی برای بدن افراد دیابتی مورد نیاز است. انجمن دیابتی آمریکا توضیح می‌دهد که رمز استفاده از شیرینی‌جات در کم مصرف کردن‌شان است. توصیه می‌شود افراد دیابتی، تنها در موقعیت و مراسم‌های خاص از شیرینی‌جات استفاده کنند تا وضعیت سلامتی بهتری داشته باشند.
یک باور مرتبط با این مورد هم وجود دارد که افراد دیابتی باید از خوراک مخصوص دیابتی‌ها استفاده کنند. این محصولات معمولا هزینه‌ی به مراتب بیشتری نسبت به سایر محصولات معمولی دارند. از طرفی محصولات دیابتی هم می‌تواند سطح گلوکز را افزایش دهد. بنابراین، بهترین راه حل و باور باید این موضوع باشد که تعادل و توازنی بر سطح گلوکز خون انجام شود.
۶- دیابت حتما باعث نابینایی و قطع عضو می‌شود
خوشبختانه این جمله در حد یک باور کاملا اشتباه باقی مانده است. دیابت در صورت پیشرفته شدن می‌تواند نابینایی و قطع عضو را سبب شود اما تنها در یک سری از پرونده‌های خاص که هیچ دارو درمانی روی فرد انجام نشده و بیمار هم رژیم غذایی مطلوبی برای خودش تنظیم نکرده است. به همین منظور، وقوع این دو اتفاق معمولا به ندرت رخ می‌دهد.
مرکز پیشگیری و درمان بیماری‌ها در آمریکا تخمین زده که ۱۱.۷ درصد از بالغین مبتلا به دیابت از اختلالات بینایی رنج می‌برند. قطع عضو تحتانی هم در جامعه‌ی بیماران دیابتی تنها ۰.۵۶ درصد در کشور آمریکا گزارش شده است. عواملی که موجب بروز چنین اتفاق تلخ و ناگواری می‌شوند شامل چاقی، استعمال سیگار، عدم تحرک، فشار خون بالا و همچنین کلسترول بالا هستند.
۵- افراد دیابتی نباید رانندگی کنند
وقتی دیابت تشخیص داده شد، به این معنا نیست که فرد باید قید رانندگی را بزند. بر اساس دیدگاه انجمن دیابت آمریکا، بیشتر افراد دیابتی می‌توانند به صورت ایمن از وسایل نقلیه استفاده کنند بدون آن‌که به خود یا سایرین صدمه بزنند. اگرچه، انجمن این موضوع را نیز خاطر نشان می‌کند که اگر افراد دیابتی از یک اختلالی رنج ببرند، قطع به یقین با مراجعه به پزشک در صدد حل مشکل بر خواهند آمد. ممنوعیت رانندگی برای افراد دیابتی تنها در حالتی است که سطح گلوکز خون به حدی پایین باشد که خطر بیهوش شدن وجود داشته یا مشکلات بینایی در حد و اندازه‌ای است که فرد نباید رانندگی کند.
۴- علائم پیش دیابتی حتما به دیابت ختم خواهد شد
در کشور آمریکا تخمین زده شده، ۸۸ میلیون تن علائم پیش دیابتی را از خود بروز داده‌اند. به زبانی ساده‌تر، از هر سه نفر، یک فرد این علائم را در خود می‌بیند. پیش‌دیابتی، وضعیتی است که سطح قند خون بیشتر از حد طبیعی است اما در حدی نیست که بتوان گفت فرد به بیماری دیابت دچار شده است. با این اوصاف، تغییرات سبک زندگی می‌تواند وضعیت سلامتی فرد را تغییر دهد. فعالیت جسمانی مکرر و یک رژیم غذایی سالم می‌تواند جلوی پیشرفت بیماری دیابت را بگیرد.
۳- افراد مبتلا به دیابت نمی‌توانند فعال باشند
این باور هم یکی دیگر از باورهای اشتباه درباره‌ی این بیماری است. در حقیقت، تمرین‌های ورزشی یکی از راه‌هایی است که می‌توان برای مدیریت بیماری دیابت در نظر گرفت. در میان سایر راهکارها، تمرین‌های ورزشی می‌تواند موجب کاهش وزن و کاهش فشار خون شود که هر دو مقوله، جزء فاکتورهای خطرآفرین بیماری دیابت محسوب می‌شوند. همچنین ورزش می‌تواند به بدن کمک کند تا انسولین را به نحو بهتری استفاده کند. اگرچه، ورزش می‌تواند روی سطح قند خون به طریقه‌های مختلف تاثیرگذار باشد، گاهی اوقات موجب کاهش قند خون شده و در برخی از سناریوها باعث افزایش قند خون می‌شود.
۲- دیابت یک بیماری مسری و قابل سرایت است
این باور که خوشبختانه به مرور زمان کم و کمتر شده، از اساس اشتباه است؛ به این دلیل که هیچ پاتوژنی برای ایجاد دیابت وجود ندارد. بنابراین، اگر فردی دیابت داشته باشد به هیچ عنوان نمی‌تواند به فرد دیگر منتقل کند چون ذره‌ای از بدن فرد دیابتی خارج نمی‌شود که بیماری‌زا بوده و با انتقال به بدن یک فرد دیگر، او را بیمار کند.
۱- برخی از محصولات طبیعی می‌توانند دیابت را درمان کنند
در حال حاضر که این مقاله نوشته می‌شود، هنوز هیچ درمان قطعی برای بیماری دیابت کشف نشده است. به همین خاطر، هر گونه صحبت مبنی بر درمان قطعی دیابت یک خیال واهی است و هیچ محصولی نمی‌تواند از پسِ درمان قطعی دیابت بربیاید. محصولات طبیعی و گیاهی شاید به طور موقت تاثیر داشته باشند، اما در بلندمدت امکان دارد اثراتشان کم‌رنگ و حتی متوقف شوند. از طرفی دیگر، این احتمال هم وجود دارد که محصولات گیاهی به جای بهتر کردن سلامتی بیمار، وضع جسمانی‌اش را بر هم بزنند. به خطر انداختن سلامت جسمی بیمار معمولا به این حالت است که فرد با مصرف یک محصول خاص، به یک‌باره دچار افت قند خون می‌شود. این اتفاق تا حد امکان نباید رخ دهد چون خطرات دیگری ممکن است به دنبالش ایجاد شود. در هر صورت، دیابت یک بیماری پیچیده اما رایج در سطوح مختلف جوامع است. اگر بتوان باورهای اشتباه را از باورهای درست تشخیص داد، مدیریت بیماری دیابت کار چندان دشوار و غیرممکنی نخواهد بود.
منبع: medicalnewstoday
