۶ گیاه دارویی با پرورش ساده برای باغبان‌های مبتدی
آیا به دنبال چند گیاه دارویی هستید که بتوانید بدون هیچ تجربهی باغبانی، در باغچه‌ی خانه‌ی خود پرورش دهید؟ امروزه که بیشتر جهان به علت شیوع کووید ۱۹ در قرنطینه به سر می‌برند، خیلی از افراد زمان زیادی را در خانه سپری می‌کنند. می‌توانید از این زمان برای امتحان کردن سرگرمی‌های جدیدی استفاده کنید که قبلا به علت وقت نداشتن، آن‌ها را امتحان نکرده اید. باغبانی یکی از سرگرمی‌های آرامش‌بخشی است که بسته به محل زندگیتان در کل سال می‌توانید از آن لذت ببرید.
با این مقاله از دیجی‌کالا مگ همراه ما باشید تا شما را با چند گیاه دارویی و روش پرورش آن‌ها در خانه آشنا کنیم.
مفهوم دقیق گیاه دارویی
گیاهان دارویی گیاهانی هستند که به‌عنوان تسکین‌دهنده‌ی بیماری‌ها و علائم گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرند. نمونه‌ی رایجی که ممکن است با آن آشنا باشید استفاده از ریشه‌ی زنجبیل برای تسکین اختلالات گوارشی است. آماده کردن و پرورش گیاهان می‌تواند کار دشواری باشد که می‌تواند شامل آماده کردن قسمت‌های مشخصی از گیاهان، گرما دادن به آن‌ها و تهیه‌ی عصاره‌ی آن‌ها و گاهی اوقات اضافه کردن آن به یک پایه‌ی الکلی قوی باشد.
اما گیاهان زیادی وجود دارند که می‌توانید آن‌ها را پرورش دهید و بدون نیاز به این که در زمینه‌ی پرورش گیاهان متخصص باشید، از آن‌ها استفاده کنید.
چند گیاه دارویی قابل کاشت در خانه
پرورش دادن گل و گیاهان احساس خلاقیت و مفید بودن می‌دهد. در حقیقت، این سرگرمی ساده می‌تواند واقعا آرامش‌بخش باشد و به رهایی از استرس کمک کند که در نهایت تأثیر مثبتی روی سلامتی‌تان می‌گذارد.
در حالی که پرورش تمام انواع گیاهان، سرگرمی جالبی است اما پرورش گیاهان معطر نوع جالب و منحصر‌به‌فردی از پرورش است که ممکن است تا به حال به آن فکر نکرده باشید. داروهای معطر معمولا برای پخت‌و‌پز و تولید لوازم آرایشی استفاده می‌شوند اما می‌توان از آن‌ها برای اهداف دارویی هم استفاده کرد. استفاده از گیاهان دارویی به بیش از ۵۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد. در این قسمت به چندین گیاه دارویی اشاره می کنیم که پرورش آن‌ها برای باغبان‌های مبتدی، ساده است.
۱. اسطوخودوس
اسطوخودوس یک گیاه دارویی است که می‌تواند به اهداف گوناگونی استفاده شود اما معمولا برای برطرف کردن اضطراب و استرس استفاده می‌شود. این گیاه نه تنها به بهبود خلقوخو کمک می‌کند، بلکه یک رایحه‌ی ملایم و رنگ بنفش زیبایی هم دارد.
در گذشته اسطوخودوس برای تمدد اعصاب و درمان عفونت‌ها، سوختگی‌ها و جای نیش استفاده می‌شد. اما شواهد کنونی نشان می‌دهند که روغن اسطوخودوس خاصیت متعادل‌کننده‌ی خلقوخو، مسکن و حفاظت‌کننده‌ی نورونی هم دارد. اسطوخودوس انواع گوناگونی دارد مثل اسطوخودوس انگلیسی، اسطوخودوس پرتغالی، اسطوخودوس اسپانیایی و اسطوخودوس فرانسوی.
نکاتی که باید هنگام پرورش اسطوخودوس به آن‌ها توجه کنید
- فصل بهار موعد مناسبی برای پرورش اسطوخودوس است اما اگر از جوانه‌ها و گیاهان بزرگتر استفاده کنید، می‌توانید اسطوخودوس را در فصل پاییز هم پرورش دهید.
- با توجه به گفته‌های کشاورزان، اسطوخودوس را باید به فاصله‌ی ۷۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متری از هم و با مالچ بکارید و آن را از نواحی مرطوب دور نگه دارید.
- زمانی که گیاهان جدید در حال رشد هستند، ۱ الی ۲ بار در هفته اسطوخودوس‌ها را آبیاری کنید و بعد از شکل‌گیری جوانه‌ها، این زمان را به هفته‌ای ۲-۳ بار افزایش دهید. پس از رشد کامل جوانه‌ها، می‌توانید دوباره هفته‌ای یک الی دو بار به گیاه آب بدهید.
- اگر می‌خواهید اسطوخودوس را در خانه پرورش دهید، گیاه را در کنار پنجره نگه دارید تا میزان مناسبی نور دریافت کند.
- وقتی ۵۰% از جوانه‌های اسطوخودوس باز شدند، زمان مناسبی برای بریدن ساقه است. کشاورزان پیشنهاد می‌دهند که ساقه‌ها را هنگام صبح ببرید زیرا در این زمان روغن اسطوخودوس بیش از هر زمان دیگری متمرکز است. حالا که اسطوخودوس تازه دارید می‌توانید غنچه‌های تازه یا خشک شده‌ی آن را برای اهداف درمانی که به استرس و خلق و خو مربوط هستند استفاده کنید.
برخی از استفاده‌های اسطوخودوس
- برای داشتن یک تجربهی آرامش‌بخش، غنچه‌های تازه را به حمام آب گرم اضافه کنید یا غنچه‌های اسطوخودوس را در اطراف خانه قرار دهید.
- غنچه‌های اسطوخودوس را به صورت وارونه آویزان کنید و آن‌ها را خشک کنید تا با آن‌ها چای یا ساشه درست کنید.
- ساشه‌های اسطوخودوس خشک‌شده (و حتی تازه) را می‌توانید در اطراف خانه و در رختخواب استفاده کنید.
- برای خواب بهتر، ساشه‌های اسطوخودوس را در بالش یا رختخواب قرار دهید.
- غنچه‌های خشک شده‌ی اسطوخودوس را در چای بریزید تا یک چای آرامش‌بخش تهیه کنید.
۲. نعناع
نعناع یک گیاه آرامش‌بخش است که برای پاکسازی و تقویت بدن استفاده می‌شود. نعناع، به کاهش درد و نفخ معده، آرام کردن ذهن و تقویت خواب کمک می‌کند.
پرورش نعناع ساده است و یک گیاه پرزدار و بادوام است که مزه‌ی خوبی هم دارد و می‌توانید از آن در دسرها، سالادها و رول سبزیجات استفاده کنید. نعناع انواع گوناگونی دارد از جمله نعناع فلفلی و پونه. معمولا وجود نعناع در باغچه احساس می‌شود و به‌راحتی گسترش می‌یابد.
نکاتی که برای پرورش نعناع باید بدانید
- بذر نعناع به‌راحتی رشد پیدا نمی‌کند پس بهتر است که جوانه‌ی آن را خریداری کنید.
- اگر در هر زمانی از سال می‌خواهید که نعناع را در محیط بیرون از خانه بکارید، مطمئن شوید که می‌توانید در آب و هوای سرد از این گیاه محافظت کنید.
- نعناع در خاکی که دارای زهکشی مناسب باشد و تا حدی مرطوب است بهتر رشد می‌کند.
- جوانه‌ها را به فاصله‌ی ۷۰ سانتی‌متر از هم بکارید و آن‌ها را در محدوده‌ی مشخص شده‌ی خود قرار دهید.
- نعناع‌ها رشد خوبی دارند و نسبتا بلند خواهند شد. پس تنها در صورتی جوانه‌های زیادی را خریداری کنید که قصد دارید نعناع‌های زیادی را پرورش دهید.
- وقتی برگ‌های نعناع رشد کردند، بعضی از آن‌ها را کوتاه کنید و به‌خوبی تمیز کنید.
برخی از استفاده‌های نعناع
- می‌توانید از برگ‌های نعناع برای یک حمام آرامش‌بخش بعد از یک روز سخت کاری استفاده کنید.
- برگ‌های نعناع را ریز ریز کنید و با نارون کوهی مخلوط کنید سپس به‌عنوان سفت‌کننده‌ی پوست صورت از آن استفاده کنید.
- اگر از مشکلات گوارشی رنج می‌برید، خواص پونه و برگ نعناع فلفلی به صورت جوشانده بسیار مفیدند.
- نعناع را به چای سبز اضافه کنید تا به آن آنتی‌اکسیدان بیفزایید و یک تجربهی انرژی‌بخش داشته باشید.
- مطالعات نشان داده‌اند که نعناع می‌تواند به رفع مشکلات معده کمک کند پس برای بهبود عملکرد گوارشی، بعد از صرف وعده‌های غذایی چای نعناع یا آب حاوی نعناع بنوشید.
- اگر از چای نعناع چیزی باقیمانده است آن را در فریزر نگه دارید و برای رهایی از آفتاب‌سوختگی در فصل تابستان از آن استفاده کنید.
۳. رزماری
رزماری یک گزینه‌ی ایمن، هم برای باغبانان مبتدی و هم برای باغبانان باتجربه است. رزماری یکی از محبوب‌ترین گیاهان برای آشپزی در سرتاسر جهان است که به علت خاصیت آنتی‌باکتریال، ضددیابتی، ضدالتهابی و ضدمیکروبی که دارد استفاده می‌شود. در حقیقت رزماری در اروپا به‌عنوان یک ماده‌ی نگهدارنده که خاصیت آنتی‌اکسیدان دارد استفاده می‌شود.
رزماری بو و مزه‌ی منحصر‌به‌فردی دارد که شیرین و در عین حال تند است.
البته رزماری بیشتر به خاطر تأثیر مثبتی که روی مغز می‌گذارد مشهور است. این گیاه زمانی که به صورت خوراکی مصرف شود به تقویت حافظه، کاهش اضطراب و بهبود خواب کمک می‌کند. همچنین زمانی که رزماری استنشاق شود، می‌تواند به تقویت حافظه کمک کند. می‌توانید دانه یا جوانه‌ی رزماری را در خاک زهکشی شده و در گرمای آفتاب بکارید تا رشد گیاه را تقویت کنید و از اشباع آب بپرهیزید.
نکاتی که برای پرورش آسان رزماری باید بدانید
- رزماری می‌تواند پهن و بلند شود پس رزماری‌ها را با فاصله از هم بکارید.
- به طور مرتب رزماری‌ها را آبیاری کنید و در مواقع لزوم هرس کنید.
- اگر می‌خواهید در زمستان رزماری را پرورش دهید، آن را در داخل خانه بکارید و در کنار یک منبع مناسب نور خورشید قرار دهید.
- زمانی که رزماری‌ها آماده‌ی چیدن هستند، ساقه‌ها را ببرید و فورا از آن‌ها استفاده کنید یا آن‌ها را به صورت وارونه آویزان کنید تا خشک شوند.
روش‌های استفاده از رزماری
- بوته‌های رزماری را در یک ظرف آب بریزید و بجوشانید تا یک چای خوش‌طعم به دست بیاورید. چای رزماری یک روش مناسب برای مصرف رزماری است تا از خواص آن بهره‌مند شوید. هنگام شروع روز، ۱ فنجان چای رزماری بنوشید.
- با قرار دادن جوانه‌های تازه‌ی رزماری در خانه می‌توانید رزماری را استنشاق کنید.
۴. ریحان
ریحان یک بوته‌ی متعلق به تیره‌ی نعناعیان است که بومی قسمت‌های شمالی و مرکزی هند است. اما سال‌ها بعد، کشت و پرورش ریحان در مناطق گرمسیری جوامع شرقی هم رواج پیدا کرد.
امروزه چندین گونه ریحان در سرتاسر جهان کشت داده می‌شوند که هر یک طعم، گل، رنگ برگ و الگوی رشد خاص خود را دارند. ارتفاع گیاه از یک گونه به گونه دیگر متفاوت است اما معمولا ریحان تا ۶۰-۹۰ سانتی‌متر رشد می‌کند.
برخی از گونه‌های ریحان چند ساله هستند، به این معنا که بیش از ۲ سال عمر می‌کنند. سایر انواع ریحان یک ساله هستند به این معنا که چرخه‌ی زندگی آن‌ها را در یک سال کامل می‌کنند. این گیاه به خاطر بو و رایحه‌ی متفاوتی که دارد شناخته شده است و به یکی از مواد اولیه‌ی محبوب در آشپزخانه تبدیل شده است.
ریحان در انواع گوناگونی در دسترس است: تازه، خشک‌شده و یخ‌زده. برگ‌های ریحان تازه را می‌توانید به‌عنوان چاشنی یا یک ماده‌ی اولیه در سس‌های محبوبی مثل سس پستو و سالادها استفاده کنید. این در حالیست که برگ‌های خشک شده به‌عنوان طعم‌دهنده استفاده می‌شوند.
افراد زیادی هستند که ریحان را در خانه پرورش می‌دهند زیرا به شرایط خاصی برای نگهداری نیاز ندارد. تمام چیزی که نیاز دارید این است که نوع مناسبی از خاک و نور کافی را برای گیاه فراهم کنید تا بتواند رشد کند. به علاوه این گیاه را در زمان درست هرس کنید.
نکاتی برای کشت موفق ریحان
- ریحان تنها در محیط‌های گرم و آفتابی رشد می‌کند. مناطق یخبندان و دمای بالا می‌توانند این گیاه گرمسیری را خراب کنند. بهترین زمان برای کاشت بذر ریحان، ۵-۶ هفته قبل از آخرین سرما است.
- با وجود اینکه ریحان برای رشد به نور مستقیم آفتاب نیاز دارد، اما باید بذرپاشی را در محیط خانه یا در گلخانه و با دمای ۱۸ تا ۲۴ درجه‌ی سانتی‌گراد انجام دهید. در این شرایط، بعد از مدت کوتاهی که دانه‌ها جوانه زدند، می‌توانید آن‌ها را به بیرون منتقل کنید و در یک خاک زهکشی شده و حاصل‌خیز بکارید.
- نقطه‌ای را برای کاشت ریحان پیدا کنید که گیاه بتوانید حداقل ۶ ساعت در روز نور کافی دریافت کند.
- اگر می‌خواهید گیاه را در باغچه و بیرون از خانه بکارید حتما بعد از جوانه زدن گیاه را هرس کنید و آن‌ها را با فاصله‌ی حداقل ۳۰ سانتی‌متری از هم بکارید.
- اجازه دهید که گیاه برای ۱ ماه و نیم رشد کند و سپس نوک آن را کوتاه کنید. کوتاه کردن قسمت سر گیاه به رشد گیاه از قسمت‌های اطراف کمک می‌کند.
- این هرس شدن دوره‌ای مانع از گلدهی پیش از موعد می‌شود. اگر ساقه‌های جدیدی مشاهده کردید آن‌ها را قطع کنید، زیرا این کار در نهایت سبب تحریک جوانه‌دهی اغلب گیاهان می‌شود.
۴ عنصر ضروری برای رشد ریحان
- منبع پیوسته‌ی رطوبت
- خاک با دمای گرم
- نور مستقیم خورشید
- هرس کردن منظم
به یاد بسپارید که ریحانی که در باغچه‌ی خانه پرورش می‌دهید یک گیاه یک ساله است به این معنا که حتی اگر در مناسب‌ترین شرایط نگهداری شود، طی یک سال از بین خواهد رفت.
برخی از خواص ریحان
- به علت ساختار ریحان که سرشار از مواد مغذی است، این گیاه خواص درمانی بسیار زیادی دارد. ریحان منبعی غنی از ویتامین‌های ضروری و مواد معدنی (نظیر ویتامین A و K، پتاسیم، منیزیم و منگنز) است.
- این گیاه حاوی فیبر خوراکی نیز است که به بهبود گوارش، عملکرد روده و معده کمک می‌کند.
۵. بابونه
بابونه سال‌هاست که برای درمان تب یونجه، التهاب، اسپاسم عضلات، اختلالات قاعدگی، بی‌خوابی، جراحت، مشکلات گوارش و درد استفاده می‌شود.
بابونه گیاهی است که شبیه گل مروارید است و معمولا در چای و محصولات زیبایی به‌عنوان یک ماده‌ی تسکین‌‌دهنده استفاده می‌شود. این گل زیبا یکی از گیاهان باستانی است که برای اهداف دارویی استفاده می‌شود. گل‌های بابونه حاوی ترپنوئید و فلاونوئید هستند که استفاده دارویی از این گیاه را پشتیبانی می‌کنند.
بابونه را در فصل تابستان زمانی که گل‌های آن باز شدند درو می‌کنند. گل‌های بابونه را می‌توانید خشک کنید و برای تهیه‌ی یک چای خوش‌طعم و آرامش‌بخش از آن استفاده کنید.
نکات مهم برای پرورش موفقیت آمیز بابونه
- بابونه را می‌توانید در فصل بهار با کاشت جوانه پرورش دهید.
- مطمئن شوید که به طور مرتب گیاه را آبیاری می‌کنید، به‌خصوص اگر هوا خیلی گرم است.
- اگر می‌خواهید این گیاه را در گلدان بکارید، برای این که طی فصل زمستان از تجمع رطوبت زیادی که ممکن است گیاه را خراب کند بپرهیزید آن را بالاتر از سطح زمین قرار دهید.
برخی از استفاده‌های بابونه
- علاوه بر مصرف بابونه به روش خوراکی، می‌توانید گل‌های خشک شده‌ی بابونه را به شکل ساشه در محیط خانه قرار دهید تا هوای مطبوعی را تنفس کنید یا گل‌های خشک‌شده را به سوپ خانگی بیفزایید.
- یک دسته بابونه را به صورت وارونه آویزان کنید تا خشک شود، سپس آن را در آب بجوشانید و از صافی رد کنید. می‌توانید آن را به‌عنوان یک فنجان چای قبل از خواب بنوشید و از خواص دمنوش بابونه لذت ببرید. علاوه بر این، برای طعم‌دهی به این چای می‌توانید از عسل یا زنجبیل هم استفاده کنید.
۶. بادرنجبویه
بادرنجبویه از خانواده نعناعیان است در نتیجه از نظر ظاهری با نعناع شباهت دارد.
در گذشته بادرنجبویه برای تقویت روحیه استفاده می‌شد و امروزه هم اطلاعاتی در دسترسند که این ادعا را ثابت می‌کنند. با توجه به تحقیقات اخیر بادرنجبویه علاوه بر بهبود روحیه روی بهبود عملکرد هم تأثیر می‌گذارد. همچون نعناع، رشد بادرنجبویه هم آسان است و می‌تواند به‌راحتی باغچه‌تان را پر کند. می‌توانید این گیاه طراوت‌بخش را در باغچه یا گلدان بکارید.
نکاتی برای پرورش بادرنجبویه
- بادرنجبویه یک گیاه جاودانه است که در مناطقی با خاک غنی و زهکشی شده پرورش پیدا می‌کند.
- این گیاه هم با وجود سایه رشد می‌کند و هم با وجود نور آفتاب.
- می‌توانید یک نهال یا جوانه‌ی بادرنجبویه را خریداری کنید اما اگر می‌خواهید آن را از بذرها کشت دهید، ۲ الی ۳ هفته قبل از آخرین سرمای بهار آن را در خاکی با دمای ۲۱ درجه‌ی سانتی‌گراد بکارید.
برخی از استفاده‌های بادرنجبویه
- برای استفاده از این گیاه، چند برگ بادرنجبویه را بچینید، آن را در دستانتان له کنید و سپس پشت گوش‌ها یا روی مچ‌ها بزنید تا روحیه‌تان را تقویت کنید.
- علاوه بر این می‌توانید برگ‌ها را بجوشانید و آن‌ها را از صافی رد کنید تا یک چای تقویت‌کننده‌ی روحیه تهیه کنید.
- طعم ملایم بادرنجبویه گزینه‌ی مناسبی برای درست کردن یک چای سرد خوش طعم در طول تابستان است. چای داغ را در یک ظرف بریزید، آن را در یخچال قرار دهید تا خنک شد و سپس روی آن یخ بریزید.
اگر آماده‌ی پرورش گیاهان دارویی در باغچه‌ی خود هستید با یک مقدار کم شروع کنید و ادامه دهید.
منبع: emedihealth
