۱۰ ویژگی مهم مادربرد که قبل از خرید باید به آن‌ها توجه کنید
اگر در زمینه‌ی سخت‌افزار کامپیوتر سررشته نداشته باشید، خرید مادربرد بسیار سخت و پیچیده به نظر می‌رسد. به عنوان مثال مادربرد ATX برای شما بهتر است یا Mini ATX؟ چه نوع سوکتی باید انتخاب کنید؟ به چند اسلات برای رم نیاز دارید؟ اما خرید مادربرد نباید پیچیده و گیج‌کننده باشد. در ادامه به ۱۰ ویژگی مهم می‌پردازیم که قبل از خرید مادربرد باید به آن‌ها توجه کنید.
اندازه
اولین چیزی که برای خرید مادربرد باید توجه کنید، اندازهی آن است. اندازهی مادربرد هم طبیعتا با تعداد قطعاتی که بر روی آن قرار می‌گیرد، ارتباط مستقیمی دارد. همچنین با توجه به اندازهی مادربرد، باید کیس متناسب با اندازهی آن خریداری کنید. به طور کلی مادربردها از نظر اندازه به سه دسته‌ی ATX، Micro ATX و Mini ITX تقسیم می‌شوند.
مادربردهای ATX که از آن‌ها تحت عنوان مادربردهای استاندارد هم یاد می‌شود، معمولا اسلاتهای بیشتری برای رم دارند و برای کارت‌های PCIe هم به اسلاتهای بیشتری دسترسی دارید. مدل Micro ATX نسبت به مدل ATX اندکی کوچک‌تر است و در نتیجه اسلاتهای کمتری در آن تعبیه شده است. مدل Mini ITX هم طبیعتا اندازهی کوچک‌تری نسبت به دو مدل اشاره شده دارد. بنابراین با توجه به اندازهی کیس و قطعاتی که می‌خواهید به مادربرد وصل کنید، باید اندازهی آن را مشخص کنید.
نوع سوکت پردازنده
تمام پردازنده‌ها با تمام مادربردهای موجود در بازار سازگار نیستند و باید مادربردی انتخاب کنید که با پردازنده‌ی موردنظر شما سازگار باشد. اول از همه باید بگوییم که مادربردها به دو دسته‌ی مادربردهای سازگار با پردازنده‌های اینتل و AMD تقسیم می‌شوند.
اما در گام بعدی، باید به نسل پردازنده توجه کنید. به عنوان مثال پردازنده‌های سری ۱۲ و ۱۳ اینتل با سوکت LGA 1700 سازگاری دارند و جدیدترین پردازنده‌های AMD هم می‌توانند در مادربردهای دارای سوکت جدید AM5 استفاده شوند. بررسی این موضوع بسیار ساده است و بعد از انتخاب پردازنده، در مشخصات ارائه شده برای مادربردهای مختلف می‌توانید ببینید مادربرد موردنظر شما برای پردازنده از کدام سوکت استفاده می‌کند.
چیپست
چیپست استفاده شده در مادربرد نقش مهمی در برقراری ارتباط بین قطعات سخت‌افزاری مختلف دارد و همچنین مواردی مانند تعداد پورت‌های USB، سرعت انتقال داده‌ها و عملکرد قطعات را تعیین می‌کند. همین مشخصه برای بسیاری از کاربران بسیار گیج‌کننده است ولی در ادامه با زبان ساده تفاوت بین چیپست‌های مختلف را توضیح می‌دهیم. همانطور که گفتیم مادربردها به دو دسته‌ی اصلی سازگار با پردازنده‌های اینتل و AMD تقسیم می‌شوند و برای هرکدام از این مدل‌ها با این چیپست‌ها سروکار داریم.
AMD
- A: این نوع چیپست‌ها پایین‌رده هستند و در مادربردهای ارزان‌قیمت استفاده می‌شوند. به‌عنوان مثال: A620.
- B: این چیپست‌ها مناسب کاربران حرفه‌ای‌تر هستند و مادربردهای محبوبی از این چیپست‌ها استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال: B650.
- X: در نهایت باید به چیپست‌های سری X اشاره کنیم که مناسب ورک‌استیشن‌ها و کاربران بسیار حرفه‌ای هستند. به عنوان مثال: X670.
اینتل
- H: این چیپست‌ها در مادربردهای پایین‌رده و اقتصادی استفاده می‌شوند. به عنوان مثال: H610.
- B: چیپست‌های سری B در مادربردهای نسبتا گران‌تر قرار می‌گیرند که برای کاربران جدی‌تر گزینه‌ی مناسبی هستند. به‌عنوان مثال: B760.
- Z: چیپست‌های سری Z در مادربردهای مناسب ورک‌استیشن‌ها و کاربران بسیار حرفه‌ای قرار می‌گیرند. به عنوان مثال: Z790.
- X: چیپست‌های سری X بهترین عملکرد را ارائه می‌کنند و البته کاربران محدودی از این نوع مادربردهای بسیار گران‌قیمت استفاده می‌کنند.
اسلاتهای رم
تعداد اسلات رم هم از جمله ویژگی‌های مهمی است که هنگام خرید مادربرد باید به این مشخصه توجه نشان دهید. بیشتر مادربردهای موجود در بازار از ۲ تا ۸ اسلات بهره می‌برند. البته در کنار تعداد اسلات، باید ببینید مادربرد از حداکثر چه ظرفیتی برای رم پشتیبانی می‌کند.
نوع حافظه رم
بعد از در نظر گرفتن تعداد اسلات و حداکثر ظرفیت رم قابل پشتیبانی، حالا باید به نوع رم سازگار با مادربرد توجه کنید. در حال حاضر مادربردهای موجود در بازار به دو مدل سازگار با رم‌های DDR4 و DDR5 تقسیم می‌شوند.
- DDR4: رم‌های DDR4 در سال ۲۰۱۴ راهی بازار شدند و همانطور که از نام آن‌ها پیداست، نسل چهارم رم‌های DDR4 به حساب می‌آیند. این رم‌ها در مقایسه با مدل‌های DDR3 انرژی کمتری مصرف می‌کنند و از سوی دیگر عملکرد بسیار بهتری در اختیار کاربران قرار می‌دهند. بزرگ‌ترین رم DDR4 دارای ظرفیت ۶۴ گیگابایت است اما معمولا در بازار رم با ظرفیت بیشتر از ۳۲ گیگابایت را نمی‌توانید به راحتی پیدا کنید.
- DDR5: جدیدترین نسل حافظه رم محسوب می‌شود که قرار است عملکرد بهتر را در کنار مصرف انرژی کمتر ارائه دهد. یکی از مزایای رم‌های DDR5 این است که می‌توانند ظرفیت بیشتری داشته باشند و بزرگ‌ترین رم DDR5 دارای ظرفیت ۵۱۲ گیگابایت است. با توجه به اینکه این نوع رم‌ها تازه‌نفس هستند، قیمت بسیار بالایی دارند و هنوز مورد استقبال گسترده‌ای قرار نگرفته‌اند.
کانکتورهای حافظه
مادربردها برای اتصال به هارد و حافظه داخلی از انواع کانکتورها استفاده می‌کنند. کانکتورهای SATA برای وصل کردن هارد دیسک‌ها و حافظه‌های SSD قدیمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما در این میان باید به اسلاتهای M.2 اشاره کنیم که مناسب حافظه‌های NVMe SSD هستند. تعداد و سرعت این کانکتورها می‌تواند در زمینه‌ی انتخاب هارد یا حافظه SSD نقش مهمی داشته باشند. تعداد این کانکتورها ارتباط مستقیمی به توان چیپست استفاده شده در مادربرد دارد.
پورت‌ها
مادربردهای از پورت‌های متنوعی بهره می‌برند که مثلا می‌توانیم به پورت‌های USB، DisplayPort، HDMI، VGA، Ethernet و ورودی و خروجی‌های صدا اشاره کنیم. بعضی از مادربردها از تمام این پورت‌ها بهره می‌برند و برخی دیگر در این زمینه محدودیت‌هایی دارند. بنابراین اگر این موضوع برای شما اهمیت زیادی دارد، بدون شک قبل از خرید به تعداد و نوع پورت‌های مادربرد توجه کنید.
اسلاتهای PCIe
اسلاتهای PCIe همان محل قرارگیری قطعاتی مانند کارت گرافیک، کارت صدا و دیگر موارد این‌چنینی محسوب می‌شوند. این اسلات‌ها معمولا در اندازه‌های x1، x4، x8 و x16 در مادربردها قرار می‌گیرند. هرچقدر تعداد مسیرهای قرار گرفته در این اسلات‌ها بیشتر باشد، قطعه‌ی سخت‌افزاری موردنظر می‌تواند با سرعت بیشتری داده‌ها را به مادربرد ارائه و دریافت کند. به عنوان مثال اسلاتهای x16 معمولا برای کارت گرافیک استفاده می‌شوند زیرا یک کارت گرافیک به سرعت بسیار بالایی نیاز دارد.
در کنار اندازه، باید به نسخه‌ی این اسلات‌ها هم اشاره کنیم که از ۱ تا ۵ هستند و هرکدام از نسخه‌ها ۲ برابر پهنای باند نسخه‌ی قبلی در اختیار کاربر قرار می‌دهند. بنابراین یک اسلات x16 نسخه‌ی ۳ از دو برابر پهنای باند اسلات x16 نسخه‌ی ۲ بهره می‌برد. این مشخصه اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا می‌تواند عملکرد کارت‌های موردنظر را به طور قابل توجهی بهبود ببخشد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این اسلات‌ها این است که با نسخه‌های قبلی سازگار هستند. در نتیجه یک کارت مبتنی بر استاندارد PCIe 3.0 می‌تواند در اسلات PCIe 4.0 قرار بگیرد که البته طبیعتا همان سرعت استاندارد PCIe 3.0 استفاده می‌شود.
زمانی که می‌خواهید یک کیس اسمبل کنید، باید به اندازه، تعداد و نسل اسلاتهای PCIe قرار گرفته در مادربرد توجه کنید زیرا اگر این کار را انجام ندهید، ممکن است در آینده با مشکل روبرو شوید.
کانکتورهای تامین انرژی
مادربرد برای فعالیت باید به منبع تغزیه کامپیوتر یا همان پاور وصل شود و برای این کار کانکتورهای مخصوصی در مادربرد تعبیه شده است. به طور کلی برای این کار معمولا با دو کانکتور اصلی سروکار داریم:
- کانکتور ۲۴ پین ATX که به طور مستقیم انرژی را در اختیار مادربرد قرار می‌دهد.
- کانکتور ۸ پین یا ۴ پین EPS که به طور مشخص برای تامین برق پردازنده استفاده می‌شود.
برخی از مادربردهای رده‌بالا، به‌خصوص مدل‌هایی که برای اورکلاک شدن طراحی شده‌اند، ممکن است از کانکتور ۸ پین یا ۴ پین جداگانه برای تامین برق اضافی پردازنده استفاده کنند. باید خاطرنشان کنیم، کارت گرافیک‌ها هم معمولا باید به طور مستقیم به مادربرد وصل شوند که یک یا دو کانکتور برای این کار استفاده می‌شود.
دیگر ویژگی‌های مهم مادربرد
در نهایت باید بگوییم که قبل از خرید مادربرد، باید ویژگی‌های دیگری هم در نظر داشته باشید. به‌عنوان مثال می‌توانیم به مواردی مانند وای‌فای داخلی، پشتیبانی از بلوتوث، کیفیت بالای صدا و دیگر موارد این‌چنینی اشاره کنیم. اگر مثلا دوست ندارید برای بلوتوث و وای‌فای از دانگل یا کارت جداگانه استفاده کنید، پس بهتر است مادربرد موردنظر شما چنین مشخصه‌هایی داشته باشد.
سخن پایانی
همانطور که در ابتدای این مطلب نوشتیم، خرید یک مادربرد در نگاه اول می‌تواند کار بسیار پیچیده‌ای به نظر برسد اما اگر فقط همین ویژگی‌ها را در نظر داشته باشید و به آن‌ها توجه کنید، می‌توانید بهترین مادربرد را با توجه به بودجه‌ی خود خریداری کنید. فقط توجه کنید که در این زمینه بهتر است اصلا عجله نکنید و و بعد از بررسی و مقایسه‌ی مفصل، دست به خرید بزنید.
منبع: MakeUseOf
