۱۱ فیلم تاریخی با حضور شخصیت ناپلئون؛ از «شبی در موزه» تا «جنگ و صلح»
دو سال آینده برای هر کسی که به فیلم سینمایی یا سریال‌های تلویزیونی مربوط به ناپلئون بناپارت علاقه دارد، بسیار جذاب و پربار خواهد بود. فیلم سینمایی ۲۰۲۳ «ناپلئون» ریدلی اسکات که در ابتدا «کیت‌بگ» خطاب می‌شد، حالا با عنوان «ناپلئون» اکران شده و توجه‌ها را به خود جلب کرده است. از طرف دیگر، استیون اسپیلبرگ، یکی دیگر از کارگردانان مشهوری است که قصد دارد این شخصیت تاریخی را به تصویر بکشد. اسپیلبرگ بر اساس فیلمنامه ساخته نشده استنلی کوبریک فقید یک مینی سریال از ناپلئون تولید خواهد کرد.
فیلم جدید «ناپلئون» ریدلی اسکات و سریال در دست ساخت اسپیلبرگ برای تجدید حیات این فرمانده نظامی و رهبر سیاسی مشهور فرانسوی، که به طور طبیعی زندگی دراماتیک و پیچیده‌ای داشت، کافی خواهد بود. اما این دو پروژه تنها آثار مربوط به ناپلئون نیستند. چرا که این شخصیت تاریخی از دوران فیلم‌های صامت تا به امروز در فیلم‌های سینمایی بی‌شماری به تصویر کشیده شده است و بسیاری از آن فیلم‌ها را امروز به عنوان فیلم‌های کلاسیک می‌شناسیم. در ادامه فهرست بهترین فیلم‌های سینمایی که ناپلئون بناپارت به عنوان یک شخصیت در آن‌ها حضور پیدا کرده، به شما معرفی خواهیم کرد.
۱. شب در موزه: نبرد اسمیتسونین (Night at the Museum: Battle of the Smithsonian)
- سال تولید: ۲۰۰۹
- کارگردان: شاون لوی
- بازیگران: بن استیلر، ایمی آدامز، اوون ویلسون، هانک آزاریا، کریستوفر گست، آلن شابا، رابین ویلیامز
- امتیاز راتن تومیتوز: ۴۴ از ۱۰۰
در مجموع ۳ فیلم «شب در موزه» ساخته شده؛ هر قسمت از فیلم‌های «شب در موزه»، بیش از قسمت قبلی پا به قلمرو مضحک شدن و احمقانه‌تر شدن گذاشته. در این مجموعه فیلم‌ها تعداد زیادی از چیزهایی که در موزه‌ها به نمایش گذاشته می‌شوند، به طور جادویی در طول شب زنده می‌شوند و ماجراهای مختلفی در هر قسمت به وجود می‌آورند. در فیلم «شب در موزه: نبرد اسمیتسونین» چهره‌های مختلف تاریخی جان می‌گیرند، به چند گروه تبدیل می‌شوند و موزه را به میدان جنگ خود تبدیل می‌کنند.
نه تنها در فیلم «نبرد اسمیتسونین»، بلکه در کل، وقتی از نبوغ جنگی و تاکتیک‌های نظامی صحبت می‌کنیم، هیچ شخصیت تاریخی‌ای نمی‌تواند در حد و اندازه ناپلئون ظاهر شود. بنابراین ناپلئون به شخصیت شرور فیلم تبدیل شد، به خصوص که متحدان او کسانی مانند آل کاپون و ایوان مخوف (ایوان چهارم، اولین تزار روسیه) بودند. اما با توجه به رده‌سنی فیلم «شب در موزه: نبرد اسمیتسونین»، و این که یک فیلم خانوادگی است، حتی ناپلئون هم نتوانست فیلم را خشن یا بیش از حد تیره و تاریک کند. قسمت دوم «شب در موزه» یک کمدی کلاسیک و خانوادگی است که چندان در یاد بینندگان نمی‌ماند، اما ممکن است هنوز برای مخاطبان جوان‌تر سرگرم‌کننده و جالب باشد.
۲. داستان بشر (The Story of Mankind)
- سال تولید: ۱۹۵۷
- کارگردان: اروین آلن
- بازیگران: رونالد کولمن، وینست پرایس
- امتیاز راتن تومیتوز: ۱۰ از ۱۰۰ (امتیاز مخاطبان)
درست مانند فیلم «دزیره»، «داستان بشر» نیز یکی دیگر از فیلم‌های کلاسیک است که ناپلئون را به تصویر کشیده. این فیلم در دهه ۱۹۵۰ ساخته شد و اکنون که چند دهه از تولید آن می‌گذرد، کاملاً به دست فراموشی سپرده شده. در مجموع «داستان بشر» اثر چندان شگفت‌انگیزی نیست. اما ایده فیلم به شدت خارق‌العاده و حیرت‌انگیز است. در فیلم «داستان بشر» تمام نسل بشر به دست موجودات الهی محاکمه می‌شوند. در دادگاه‌ها، صحنه‌های مختلفی از تاریخ بشر، شامل شخصیت‌های مشهور تاریخ، به نمایش گذاشته می‌شود تا به عنوان مدرک برای محاکمه بررسی شوند.
استفاده از این ایده به فیلم «داستان بشر» اجازه داده تا تعداد زیادی شخصیت داشته باشد؛ که این شخصیت‌ها شامل ۲۰ شخصیت تاریخی که در طول فیلم حضور پیدا کردند نیز می‌شود. یکی از این ۲۰ شخصیت تاریخی که در فیلم «داستان بشر» حضور پیدا می‌کنند، ناپلئون بناپارت است که دنیس هاپر جوان (چند سال قبل از آنکه به خاطر بازی در نقش شخصیت‌های شرور مشهور شود) نقش او را بازی می‌کند. «داستان بشر» فیلمی کنجکاو و درهم و برهم است، اما نمی‌توان جاه‌طلبی آن را انکار کرد. به جز ناپلئون، آبراهام لینکلن، موسی، ژان دارک، ویلیام شکسپیر و بسیاری دیگر به عنوان شخصیت در این فیلم حضور پیدا کرده‌اند.
۳. عشق و مرگ (Love and Death)
- سال تولید: ۱۹۷۵
- کارگردان: وودی آلن
- بازیگران: وودی آلن، دایان کیتن، اوبری موریس، آنتونی جی، هوارد ورنون، ایو براویل، فئودور آتکین، ایو بارساک، جسیکا هارپر، هارولد گولد
- امتیاز راتن تومیتوز: ۱۰۰ از ۱۰۰
هدف فیلم «عشق و مرگ» ارائه نگاه طنزآمیزتری به ادبیات روسیه است، به ویژه نسبت به فیلم جدی «جنگ و صلح» که ۱۰ سال پیش از آن منتشر شده بود. فیلم «عشق و مرگ» را می‌توان یک هجوه و یا یک کمدی تاریخی دانست که به داستان یک مرد صلح‌طلب می‌پردازد که وارد ارتش روسیه شده و به نوعی درگیر نقشه‌ای برای ترور کردن ناپلئون می‌شود.
داشتن دقت تاریخی چندان برای فیلم «عشق و مرگ» اهمیت ندارد، چرا که فیلم از طنز کنایه‌آمیز استفاده می‌کند و هدف به بازی گرفتن تاریخ است، نه روایت دقیق آن. ناپلئون که یکی از شخصیت‌های نسبتاً برجسته و مهم فیلم «عشق و مرگ» به شمار می‌آید، خنده‌دار به تصویر کشیده شده. همچنین این فیلم از فیلم‌های غیرروسی اروپایی، مانند فیلم‌های اینگمار برگمان، تقلید تمسخرآمیز کرده و با تقلید ویژگی‌های چنین فیلم‌هایی خواننده را به خنده وامی‌دارد. «عشق و مرگ» دقیقاً همان چیزی است که مخاطب از یک فیلم کمدی تاریخی ساخته وودی آلن باید توقع داشته باشد.
۴. دزیره (Désirée)
- سال تولید: ۱۹۵۴
- کارگردان: هنری کاستر
- بازیگران: مارلون براندو، جین سیمونز، مرل ابرون، مایکل رنی، کامرون میچل
- امتیاز راتن تومیتوز: ۲۰ از ۱۰۰
مارلون براندو قطعاً یکی از معتبرترین و با پرستیژترین بازیگرانی است که نقش ناپلئون را بازی کرده. او در فیلم «دزیره» که یک درام تاریخی به حساب می‌آید، به ایفای نقش ناپلئون پرداخته؛ فیلمی که بیش از جنگ، به زندگی عاشقانه این شخصیت تاریخی می‌پردازد. داستان فیلم «دزیره» درباره نامزدی کوتاه ناپلئون و دزیره کلاری است؛ زنی که پس از نامزدی با ناپلئون به ملکه سوئد تبدیل شد.
مانند بسیاری از فیلم‌های دهه‌های گذشته که در زمان اکران استقبال زیادی از آن‌ها نشد، «دزیره» نیز اکنون به یکی دیگر از فیلم‌هایی تبدیل شده که به لطف بازی مارلون براندو در مقام یک فیلم کلاسیک ماندگار شده است. با این حال، «دزیره» نیز ارزش تماشا را دارد، چرا که ناپلئونِ مارلون براندو آن‌قدری منحصر به فرد از آب درآمده که دوستداران این شخصیت تاریخی حداقل یک بار تماشای آن را تجربه کنند. براندو یکی از مشهورترین بازیگران تمام دوران سینما است که یکی از مشهورترین شخصیت‌های کل تاریخ را به تصویر کشیده، بنابراین «دزیره» ارزش یک بار تماشا را دارد. با وجود اینکه مارلون براندو در فیلم‌های بهتری نیز به ایفای نقش پرداخته، اما تماشای هنر بازیگری او در قامت ناپلئون بناپارت لذت متفاوتی خواهد داشت.
۵. ماجراجویی بسیار عالی بیل و تد (Bill & Ted’s Excellent Adventure)
- سال تولید: ۱۹۸۹
- کارگردان: استیون هرک
- بازیگران: کیانو ریوز، الکس وینتر، جرج کارلین، مارجین هلدن، کلیفورد دیوید
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۲ از ۱۰۰
وقتی صحبت از نسخه‌های طنزآمیز ناپلئون بناپارت به میان می‌آید، فیلم «ماجراجویی عالی بیل و تد» می‌تواند با اختلاف فیلم «عشق و مرگ» را شکست بدهد. چرا که فیلم «ماجراجویی عالی بیل و تد» شامل سفر در زمان شده و ناپلئونی را به ما نشان می‌دهد که در قرن بیستم، بولینگ بازی می‌کند.
در فیلم ناپلئون بناپارت تنها شخصیت تاریخی نیست که با بیل و تد همراه می‌شود. داستان فیلم «ماجراجویی عالی بیل و تد» درباره دو دانش‌آموز دبیرستانی است که در زمان سفر می‌کنند و با شخصیت‌های مهم تاریخ روبه‌رو می‌شوند تا از این طریق بدون درس خواندن، در امتحان تاریخ خود نمره خوبی بگیرند. این فیلم یکی از فیلم‌های به شدت سرگرم‌کننده و کلاسیک دهه ۱۹۸۰ است که با استفاده خلاقانه از چهره‌های تاریخی مانند ناپلئون، خود را تا سال ۲۰۲۳ ماندگار و جذاب نگه داشته. «ماجراجویی عالی بیل و تد» به یکی از فیلم‌های به یاد ماندنی کیانو ریوز و الکس وینتر تبدیل شده و هر زمان که آن را تماشا کنید، اوقات خوبی را تجربه خواهید کرد.
۶. سارقان زمان (Time Bandits)
- سال تولید: ۱۹۸۱
- کارگردان: تری گیلیام
- بازیگران: جان کلیز، شان کانری، شلی دووال، کاترین هلموند، ایان هولم، رالف ریچاردسون، پیتر وان، دیوید وارنر
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۱ از ۱۰۰
فیلم «سارقان زمان» یکی از مشهورترین فیلم‌های تری گیلیام است، ترکیبی جذاب از ژانرهای کمدی، فانتزی و تاریخی که نشان می‌دهد تری گیلیام نقش مؤثری در گروهی از کمدین‌ها که تحت نام «مونتی پایتون» فعالیت می‌کردند، داشته. داستان فیلم درباره پسر جوانی است که ناخواسته با گروهی از دزدان همراه می‌شود؛ دزدهایی که از طریق سفر در زمان گنج‌های مختلف را سرقت می‌کنند. این گروه از سارقان در بخشی از سفر خود با ناپلئون بناپارت برخورد می‌کنند.
در فیلم «سارقان زمان» ایان هولم فقید نقش ناپلئون را بازی می‌کند. به احتمال زیاد عمده مخاطبان ایان هولم را به خاطر بازی در نقش بیلبو بگینز در مجموعه فیلم‌های «ارباب حلقه‌ها» (The Lord of the Rings) و بازی در فیلم «بیگانه» (Alien) در نقش اَش می‌شناسند. حضور او در «سارقان زمان» در نقش ناپلئون، به لطف ماهیت اپیزودیک فیلم هرچند کوتاه، اما با این وجود خاطره‌انگیز و جذاب است.
۷. ناپلئون (Napoleon)
- سال تولید: ۲۰۲۳
- کارگردان: ریدلی اسکات
- بازیگران: واکین فینیکس، ونسا کربی، بن مایلز، طاهر رحیم، ایان مک‌نیس
- امتیاز راتن تومیتوز: ۵۹ از ۱۰۰
نوبتی هم که باشد، نوبت فیلم جنگی ناپلئون است. در کارنامه غول‌پیکر ریدلی اسکات در مقام یک فیلم‌ساز، او چند فیلم حماسی تاریخی قابل توجه (و چند فیلم دیگر که چندان قابل توجه نیستند) ساخته و «ناپلئون» ۲۰۲۳ جدیدترین آن‌ها به شمار می‌آید. با توجه به عنوان فیلم، طبیعتاً داستان درباره سرگذشت ناپلئون بناپارت است. خبر خوب اینجاست که فیلم «ناپلئون» یکی از بهترین فیلم‌های حماسی است که ریدلی اسکات کارگردانی کرده.
ممکن است «ناپلئون» به اندازه فیلم‌هایی مانند «گلادیاتور» (Gladiatoror) یا نسخه کارگردان فیلم «پادشاهی بهشت» (Kingdom of Heaven) معرکه نباشد، اما از فیلم‌های حماسی اخیر ریدلی اسکات، فیلم‌هایی مانند «خروج: خدایان و پادشاهان» (Exodus: Gods and Kings) که سال ۲۰۱۴ منتشر شد و «رابین هود» (Robin Hood) که سال ۲۰۱۰ به اکران درآمد، قطعاً بهتر است. در نقد فیلم ناپلئون ریدلی اسکات، از سکانس‌های جنگی بسیار بزرگ و تأثیرگذار تجلیل شده که در دو ساعت و سی دقیقه فیلم بارها شاهدشان هستیم. علاوه بر این، بازی بازیگران اصلی فیلم خیره‌کننده است؛ واکین فینیکس در نقش ناپلئون و ونسا کربی در نقش امپراطوریس ژوزفین، همسر اول ناپلئون، به بهترین نحو ممکن بازی کرده‌اند.
۸. کنت مونت کریستو (The Count of Monte Cristo)
- سال تولید: ۲۰۰۲
- کارگردان: کوین رینولدز
- بازیگران: جیمز کاویزل، گای پیریس، ریچارد هریس، جیمز فرین، لوئیس گازمن، میکائیل وینکات، هنری کویل، فردی جونز
- امتیاز راتن تومیتوز: ۷۳ از ۱۰۰
اقتباس‌های متعددی از رمان «کنت مونت کریستو» انجام شده است که اقتباس سال ۲۰۰۲ یکی از بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین آن‌ها به شمار می‌آید. داستان فیلم در اوایل دهه ۱۸۰۰ اتفاق می‌افتد و عمدتاً روی مردی متمرکز است که به ناحق زندانی شده. این مرد پس از آنکه جسورانه از زندان فرار می‌کند، به دنبال انتقام گرفتن از کسانی که به او ظلم کرده‌اند است.
نقش ناپلئون در این فیلم نسبتاً محدود است، اما او همچنان یکی از بخش‌های کلیدی صحنه‌های آغازین فیلم «کنت مونت کریستو» به شمار می‌آید. ناپلئون در این سکانس در تبعید و نزدیک به پایان عمرش به تصویر کشیده شده. شخصیت‌های فیلم به دنبال دریافت کمک‌های پزشکی، به جزیره‌ای که ناپلئون به آن تبعید شده وارد می‌شوند و با او صحبت می‌کنند. البته که این رویداد تخیلی است و ریشه در تاریخ ندارد، اما به خوبی به اتفاقی که در سال‌های پایانی زندگی ناپلئون افتاد اشاره می‌کند. فیلم «کنت مونت کریستو» به عنوان یک فیلم ماجراجویانه و درام تاریخی هنوز هم تماشایی و جذاب است.
۹. واترلو (Waterloo)
- سال تولید: ۱۹۷۰
- کارگردان: سرگئی باندارچوک
- بازیگران: راد استایگر، کریستوفر پلامر، اورسن ولز، جک هاوکینز، ویرجینیا مکنا، دن اوهرلیهی، سرگو زاکاریادزه، یان اوگلیوی
- امتیاز راتن تومیتوز: ۲۷ از ۱۰۰
با وجود اینکه نبرد واترلو تنها نبرد بزرگی نبوده که ناپلئون در آن شرکت کرده، اما به احتمال زیاد مشهورترین نبرد ناپلئون به حساب می‌آید. آهنگ به یاد ماندنی ABBA، «واترلو»، نقش زیادی در شهرت این نبرد داشته. آهنگی که ملودی جذابی دارد و مستقیماً از شخص ناپلئون نام می‌برد؛ «واترلو» از آن آهنگ‌هایی است که پس ازشنیدن، فراموش کردن آن غیرممکن است.
نبرد واترلو و عواقب آن، که باعث شد آغاز پایان ناپلئون رقم بخورد، خوراک فیلم شدن بود و از همین رو فیلم «واترلو» در سال ۱۹۷۰ متولد شد. وقتی صحبت از داستان و ضرباهنگ به میان می‌آید، «واترلو» حرف زیادی برای گفتن ندارد. اما درعوض اجراهای خوب و یک صحنه جنگی بی‌نظیر در مقیاسی باورنکردنی دارد که همه را به وجد خواهد آورد. از صحنه‌های جنگی «واترلو» به عنوان یکی از بهترین صحنه‌های جنگی در تاریخ فیلم‌های جنگی یاد می‌کنند. با توجه به امکانات و منابعی که در دهه ۱۹۷۰ در اختیار فیلم‌سازان بوده، اکشن فیلم «واترلو» واقعاً قوی است.
۱۰. ناپلئون (Napoléon)
- سال تولید: ۱۹۲۷
- کارگردان: ابل گانس
- بازیگران: آلبر دیودونه، ژان تیسیه، آنتونن آرتو، ادموند فن دائل
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۸ از ۱۰۰
فیلم «ناپلئون» ابل گانس یکی از معروف‌ترین فیلم‌های صامت تاریخ سینما و یکی از بهترین فیلم‌ها درباره‌ی انقلاب فرانسه است که سال ۱۹۲۷ منتشر شد. عنوان کامل فیلم، «ناپلئون از دید ابل گانس» (Napoleon as seen by Abel Gance) است. ابل گانس در زمان خود یک فیلم‌ساز انقلابی به شمار می‌آمد، فیلم «ناپلئون» نیز به عنوان جاه‌طلبانه‌ترین و قابل‌توجه‌ترین فیلم او شناخته می‌شود. با توجه به قدمت فیلم، دستاوردهای آن هنوز هم خیره‌کننده است. فیلم «ناپلئون» ابل گانس همچنان به عنوان یکی از بهترین فیلم‌ها در ژانر زندگی‌نامه در تمام دوران سینما، در صدر فهرست چنین فیلم‌هایی قرار گرفته.
این حماسه بیش از ۵ ساعت طول می‌کشد و بیشتر دوران اولیه زندگی و حرفه ناپلئون را پوشش می‌دهد. گانس آن‌قدر جاه‌طلب بود که در ابتدا قصد داشت «ناپلئون» اولین فیلم از مجموعه‌ای ۶ قسمتی از زندگی این شخصیت تاریخی باشد، طوری که آخرین فیلم مجموعه با مرگ ناپلئون به پایان برسد. این حقیقت که ابل گانس قصد داشت ۶ فیلم از زندگی ناپلئون تولید کند، و فیلم ۵ ساعته «ناپلئون» تنها یک ششم از آن مجموعه است، نشان می‌دهد این شخصیت تاریخی چه زندگی پر تب و تاب و پرحادثه‌ای داشته.
۱۱. جنگ و صلح (War and Peace)
- سال تولید: ۱۹۶۵
- کارگردان: کینگ ویدور
- بازیگران: آدری هپبورن، هنری فوندا، مل فرر، ویتوریو گاسمن، هربرت لام، اسکار هومولکا، آنیتا اکبرگ، هلموت دانتینه، میلی ویتاله
- امتیاز راتن تومیتوز: ۵۰ از ۱۰۰
مسلماً فیلم «جنگ و صلح» بیشتر به جنگ‌های ناپلئونی (the Napoleonic Wars) می‌پردازد تا اینکه به خود شخص ناپلئون، اما او حضور کوتاهی در فیلم پیدا کرده که همان حضور کوتاه به خودی خود اثرگذاری زیادی دارد. فیلم «جنگ و صلح» که ۷ ساعت طول و ۴ قسمت دارد و فوق‌العاده طولانی است، آن‌قدری داستان برای روایت کردن داشت که جایی برای حضور حماسی ناپلئون بناپارت پیدا کند.
فیلم «جنگ و صلح» فیلمی است که از هیچ هزینه‌ای چه در رابطه با بودجه، چه در رابطه با زمان اجرا یا تولید آن، دریغ نکرده و شاید بهترین اقتباس سینمایی یا حتی تلویزیونی موجود از رمان «جنگ و صلح» نوشته نویسنده بزرگ ادبیات روسیه، لئو تولستوی باشد. تماشای این فیلم برای هر کسی که یک فیلم درام، جنگی و تاریخی خوب را دوست دارد، الزامی است. اگرچه اگر به هوای حضور داشتن ناپلئون در این فیلم قصد تماشای آن را دارید، باید خود را برای حضور کوتاه او آماده کنید. گفتنی است که تماشای عواقب جنگ‌های ناپلئونی و دیدن آن سوی جبهه‌های جنگ، می‌تواند به اندازه تماشای خود ناپلئون و سرگذشت او جذاب و برای دوستداران او، لازم باشد. با این همه، «جنگ و صلح» یکی از تماشایی‌ترین و طولانی‌ترین حماسه‌های جنگی تمام دوران است.
منبع: CBR
