تور مجازی گوگل با همکاری ناسا به سطح مریخ هم رسید

گوگل با همکاری ناسا، سرویس تور مجازی خود را به سیاره‌های دیگر هم گسترش داده و اکنون کاربران این امکان را دارند که با استفاده از داده‌ها و عکس‌های ناسا حضور در مریخ را تجربه کنند.

طبق اعلام NASA، تور «دسترسی به مریخ» (Access Mars) یک تجربه‌ی واقعیت مجازی رایگان از سیاره‌ی سرخ را همراه با گزینه‌های تعاملی برای آگاهی از بخش‌های گوناگون سیاره به نمایش می‌گذارد. همراه با تور مجازی، توضیحات بخش‌های گوناگون مریخ، علاوه بر حالت نوشتاری با صدای یکی از دانشمندان ناسا پخش می‌شود.

در این تور مجازی از سامانه‌ی داده‌های سیاره‌ای (Planetary Data System) ناسا استفاده شده که یک بایگانی طولانی‌مدت از داده‌های دیجیتالی ناسا است و طی مأموریت‌های گوناگون سیاره‌ای به‌دست آمده است. این داده‌ها به طور پیوسته توسط دانشمندان انجمن جهانی علوم سیاره‌ای مدیریت می‌شود.

در حالی که همه‌ی این داده‌های بایگانی شده، رایگان و به صورت آنلاین در دسترس است، اما PDS ابزارهای گوناگونی را هم برای تولید، دسترسی و استفاده از این داده‌ها در اختیار می‌گذارد.

از جمله همکاری ناسا با گوگل برای تور مریخ که یکی از چندین پروژه‌ی واقعیت مجازی است که با استفاده از تصاویر کیفیت بالا و داده‌های جمع‌آوری شده توسط فضاپیماها و سطح‌نشین‌ها در طول سال‌ها ممکن شده است.

دسترسی به مریخ با عکس‌های تهیه شده توسط مریخ‌نورد کنجکاوی ناسا، که از سال ۲۰۱۲ روی سیاره‌ی سرخ فعالیت دارد، فراهم شده است. کاربران در حالی که باد در پس‌زمینه می‌وزد و دانشمند ناسا «کاترین استک مورگان» (Kathryn Stack Morgan) توضیحاتی را ارائه می‌کند، می‌توانند در مسیر پیموده شده توسط کنجکاوی از جمله محل فرود مریخ‌نورد، مکان فعلی آن و جاهای دیدنی مریخ مانند «تپه‌های پاهرام» (Pahrump Hills)، «گذر ماریاس» (Marias Pass) و «ماری باتس» (Murray Buttes) حرکت کنند.

برای استفاده از این ابزار، کاربران فقط به گوشی یا رایانه و اتصال به اینترنت نیاز دارند و به گفته‌ی ناسا، این ابزار در زمان قرنطینه با توجه به همه‌گیری ویروس کرونا، بسیار کاربردی خواهد بود. لازم به ذکر است که با توجه به طبقه‌بندی این ابزار در پروژه‌های برنامه‌نویسی جانبی گوگل، در حال حاضر برای دسترسی به آن از ایران نیاز به تغییر آی‌پی است. برای استفاده از این نرم‌افزار تحت وب می‌توانید به وب‌سایت Access Mars مراجعه کنید.

بخشی از نرم‌افزار تحت وب تور مجازی مریخ
Credit: NASA/Google

«ریان برک» (Ryan Burke) از آزمایشگاه پروژه‌های خلاق گوگل درباره‌ی این ابزار گفت: «ما از اواسط ماه مارس (اواخر اسفند) شاهد افزایش ۱۵ برابری بازدیدکنندگان از این پروژه بودیم.» این افزایش هم‌زمان با نخستین موج توصیه به خانه‌نشینی در آمریکا برای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا بوده و حداقل بخشی از آن ناشی از استفاده از ابزارهای آموزش از راه دور برای معلمان و دانش‌آموزان است. او افزود: «بازدید از این ابزار طی روزهای فعالیت مدارس در هفته، بسیار زیاد است.»

فراهم کردن دسترسی افراد بیشتری به داده‌های ناسا از اهداف همیشگی همکاری ناسا و گوگل بوده که در توافق کنش‌های فضایی (Space Act Agreement) به آن اشاره شده و یکی از مشارکت‌های متعدد با این آژانس است.

همکاری با بخش خصوصی به ناسا کمک می‌کند تا داده‌های خود را در اختیار مردم قرار دهد و به‌روز و در دسترس نگه دارد. «ساشا ساموچینا» (Sasha Samochina) معاون آزمایشگاه Ops در JPL ناسا به همراه همکارانش، پیش از این با مایکروسافت هم در ساخت یک برنامه‌ی واقعیت مجازی مریخ برای هولولنز (HoloLens) همکاری داشته‌اند. این برنامه به پژوهشگران مریخ اجازه داد تا با راه رفتن مجازی در مسیرهایی که کنجکاوی حرکت کرده، سطح مریخ را مطالعه کنند.

این برنامه در سال ۲۰۱۸ برنده‌ی جایزه‌ی سال نرم‌افزارهای ناسا شده بود و دانشمندان ناسا هنوز هم از آن برای بررسی و درک عوارض مریخ استفاده می‌کنند. با این وجود به جز مرکز بازدیدکنندگان پایگاه فضایی کندی، به راحتی در دسترس مردم نبود.

اکنون ناسا با همکاری گوگل، همان داده‌ها را بر روی اینترنت به اشتراک گذاشته تا تجربه‌ای همگانی از حضور در مریخ فراهم کند. اگرچه داده‌ها و تصاویر اصلی برای قرارگیری در وب بسیار بزرگ بودند و گوگل ناچار شد آن‌ها را به قطعات کوچکتر بازسازی کند. این اطلاعات سریع‌تر بارگیری می‌شوند و برای هر کاربر اینترنت نمایی با کیفیت از سطح مریخ را به نمایش می‌گذارد.

ساموچینا در این‌باره گفت: «هرچقدر بتوانیم داده‌ها را در دسترس‌تر و قابل درک‌تر کنیم، برای ما و کسانی که می‌خواهند از برنامه‌ها و فعالیت‌های ناسا بیشتر بدانند، بهتر است.»

ناسا علاوه بر ایجاد سامانه‌ی ردیابی منظومه‌ی شمسی خود، که مأموریت‌هایی مانند مریخ‌نورد پشتکار نیز در آن قابل بررسی است، با شرکت‌های زیادی در پروژه‌های واقعیت مجازی همکاری داشته است. منبع عظیم تصاویر و داده‌های ناسا، این آژانس را به یک شریک همیشگی برای شرکت‌هایی تبدیل می‌کند که می‌خواهند تجربه‌هایی از جهان‌های دیگر خلق کنند. PDS هم‌اکنون ۱٫۸۵ پتابایت (۱۸۵۰ ترابایت) داده از بیش از ۷۰ مأموریت را نگهداری می‌کند و به طور پیوسته به‌روز می‌شود.

این آژانس با Fusion Media Group Labs نیز برای ایجاد تجربه‌ی مجازی مأموریت مارس ۲۰۳۰ همکاری کرده است. علاوه بر این با مشارکت Immersive VR Education ایرلند تجربه‌ی واقعیت مجازی مأموریت آپولو-۱۱ را تقریبا با همه‌ی عکس‌ها و طرح‌های تاریخی ناسا فراهم کرده است.

مجموعه داده‌های PDS همچنین در محصولات شرکت AstroReality استفاده شده است که مدل‌هایی دقیق از ماه به همراه ویژگی‌های واقعیت افزوده تولید می‌کند و با کمک یک برنامه در تلفن همراه اطلاعات مربوط به دهانه‌های ماه و دیگر ویژگی‌های توپوگرافی آن را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. تجربه‌ای که به گفته‌ی مسؤول ارشد علوم این شرکت، یادگیری را از سطح رایانه فراتر می‌برد.

نرم‌افزار واقعیت افزوده‌ی ماه
Credit: AstroReality

ناسا پیشینه‌ای طولانی در انتقال فناوری به بخش خصوصی دارد. از جمله از طریق پروژه‌ی Spinoff که می‌کوشد فناوری‌هایی را که به محصولات تجاری تبدیل شده‌اند معرفی کند و اهمیت سرمایه‌گذاری بیشتر در برنامه‌های فضایی را نشان دهد.

عکس کاور: نرم‌افزار تحت وب Access Mars

Credit: NASA/Google