تلسکوپ فضایی هابل به‌زودی فعالیت علمی خود را از سر می‌گیرد
با گذشت بیش از یک ماه از اشکال در رایانه‌ی داخلی تلسکوپ فضایی هابل، سرانجام با ردیابی علت از کار افتادن آن و جابه‌جایی به سخت‌افزار پشتیبان، این تلسکوپ کهنه‌کار به‌زودی فعالیت علمی خود را از سر می‌گیرد.
مشکل تلسکوپ فضایی هابل از ۱۳ ژوئن (۲۳ خرداد) و زمانی آغاز شد که یکی از رایانه‌های آن به‌طور ناگهانی از کار افتاد. در ادامه همه‌ی ابزارهای علمی هابل در حالت ایمن (Safe Mode) قرار گرفتند و از آن زمان تا کنون با وجود سالم بودن کلی تلسکوپ، هنوز مأموریت‌های علمی آن غیرفعال است.
مشکل از رایانه‌ی داخلی هابل است که ابزار علمی آن را کنترل و بر آن نظارت می‌کند. با وجود مشکلاتی که در ماه‌های گذشته هم ایجاد شده بود، این جدی‌ترین مشکل تلسکوپ فضایی هابل در چند سال اخیر است و این نگرانی را ایجاد کرده که این تلسکوپ قدیمی سرانجام به پایان کار خود نزدیک می‌شود.
هابل که در سال ۱۹۹۰ میلادی فعالیت خود را آغاز کرده است، بیش از ۱٫۵ میلیون رصد انجام داده و به‌طور قابل توجهی در تکامل درک بشر از منظومه‌ی شمسی، کهکشان‌ها و به‌طور کلی، کیهان کمک کرده است.
تیم بازیابی هابل طی چند هفته‌ی گذشته انوع آزمایش‌ها را امتحان کرد. از جمله برای راه‌اندازی دوباره و پیکربندی مجدد رایانه‌ی داخلی تلاش کرد اما هیچ نتیجه‌ای نداشته است. به گفته‌ی ناسا داده‌های جمع‌آوری شده طی این تلاش‌ها اکنون تیم علمی را به این نتیجه رسانده است که علت احتمالی بروز این خطا چیزی مرتبط با «واحد کنترل نیرو» (PCU) است که در بخش کنترل ابزار علمی و داده‌ی تلسکوپ هابل قرار گرفته است.
PCU برق رایانه‌ی داخلی را تأمین می‌کند و مجهز به رگولاتور برق است که ۵ ولت الکتریسیته‌ی پایدار را هم برای کامپیوتر داخلی مدیریت ابزار علمی و هم برای ماژول‌های حافظه‌ی آن فراهم می‌کند. به گفته‌ی ناسا «یک مدار حفاظت ثانویه خروج ولتاژ از تنظیم‌کننده‌ی نیرو را اندازه‌گیری می‌کند و اگر ولتاژ از سطح مجاز پایین بیاید یا فراتر رود، این مدار ثانویه به رایانه‌ی داخلی دستور می‌دهد تا فعالیت خود را متوقف کند. اکنون تجزیه‌وتحلیل تیم نشان می‌دهد که سطح ولتاژ، خارج از محدوده‌ی مجاز بوده و یا مدار محافظت ثانویه با گذشت زمان تخریب شده و مدار در این حالت باقی مانده است.»
دستورات مربوط به تنظیم مجدد PCU کار نکرده‌اند بنابراین این واحد احتمالا از دست رفته و اکنون ناسا طراحی را برای جابه‌جایی به سخت‌افزار پشتیبان تصویب کرده است. به دنبال این تصمیم «تام براون» (Tom Brown) رییس دفتر مأموریت هابل امروز از انجام موفق این تغییر خبر داد. طی ۲۴ ساعت گذشته، اپراتورهای هابل با تمام ابزارهای تلسکوپ به‌خوبی ارتباط برقرار کردند و تلسکوپ امروز به حالت عادی بازمی‌گردد.
براون خاطرنشان کرد: «هابل با موفقیت در سمت A واحد فرماندهی ابزار علمی و کنترل داده (SIC&DH) بازیابی شد. پس از مشکلی که در سمت B این واحد مشاهده کردیم، این نخستین بار بود که توانستیم عملیات را پیش ببریم. اگر همه چیز به‌طور عادی ادامه یابد، هابل در روزهای آینده رصدهای علمی را از سر می‌گیرد.»
هابل طی این سال‌ها مشکلات زیادی را تجربه کرده است اما همچنان به‌نظر می‌رسد که ناسا همیشه راهی برای بازگرداندن تلسکوپ به فعالیت علمی عادی پیدا می‌کند. ممکن است هابل قدیمی باشد اما انتظار می‌رود تا دهه‌ی ۲۰۳۰ به فعالیت خود ادامه دهد. اگر در ادامه همه چیز خوب پیش برود و هابل دوباره فعالیت خود را از سر بگیرد، می‌تواند در کنار تلسکوپ فضایی جیمز وب که قرار است اواخر امسال پرتاب شود، فعالیت داشته باشد.
عکس کاور: تلسکوپ فضایی هابل در مدار زمان از نگاه دوربین بازوی رباتیک شاتل آتلانتیس در هنگام مأموریت تعمیر و نگهداری شماره ۴
Credit: NASA
