ماهواره‌ی لندست ۹ به ناوگان ناسا برای رصد پیوسته‌ی زمین پیوست
ناسا با پرتاب و در مدار قرار دادن ماهواره‌ی لندست ۹ که نسل جدید این خانواده‌ی تاریخی برای نظارت بر سطح زمین محسوب می‌شود، یک گام بزرگ برای رصد پیوسته‌ی سیاره‌ی زمین برداشت.
ماهواره‌ی «لندست ۹» ۲۷ سپتامبر (۵ مهر) ساعت ۱۴:۱۲ منطقه‌ی زمانی شرقی (۲۱:۴۲ به وقت تهران) توسط موشک «اطلس ۵» (Atlas V) از پایگاه وندنبرگ کالیفرنیا به فضا پرتاب شد. پرتاب این ماهواره یک مأموریت مشترک توسط ناسا، «سازمان زمین‌شناسی آمریکا» (USGS) و «ائتلاف پرتاب و راه‌اندازی» (ULA) بود. حدود ۸۳ دقیقه پس از پرتاب ارتباط ماهواره با ایستگاه زمینی برقرار شد و طبق برنامه‌ریزی به سمت مدار ۷۰۵ کیلومتری زمین حرکت می‌کند.
«بیل نلسون» (Bill Nelson) مدیر ناسا گفت: «ناسا از دارایی‌های منحصربه‌فرد خود و همچنین ابزارهای دیگر کشورها برای مطالعه‌ی سیاره‌ی زمین و سامانه‌های آب‌وهوایی آن استفاده می‌کند. لندست ۹ با توسعه بر پایه‌ی یک بانک اطلاعاتی ۵۰ ساله، برنامه‌ی جهانی و تاریخی رصد زمین را به سطح دیگری ارتقا می‌دهد. ما مشتاقانه منتظر همکاری با نهادهای دیگر در مأموریت بعدی لندست هستیم، زیرا هرگز پیشرفت خود را برای درک بهتر سیاره‌امان متوقف نمی‌کنیم.»
پرتاب ماهواره‌ی لندست ۹ ناسا توسط موشک اطلس ۵
Credit: NASA/Bill Ingalls
«دب هالند» (Deb Haaland) وزیر کشور آمریکا هم گفت: «این پرتاب یک نقطه عطف بزرگ در همکاری‌های USGS و ناسا است که طی ده‌ها سال برای جمع‌آوری اطلاعات ارزشمند علمی با هم همکاری و به تعیین سیاست‌گذاری‌ها با استناد به این داده‌های علمی کمک می‌کنند.»
او افزود: «با تشدید تأثیرات بحران آب‌وهوایی در آمریکا و سراسر جهان، لندست ۹ داده‌ها و تصاویر مهمی را برای کمک به تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر علم در مورد مسائل کلیدی ازجمله استفاده از آب‌ها، تأثیرات آتش‌سوزی‌ها، تخریب صخره‌های مرجانی، یخچال‌های طبیعی، عقب‌نشینی صفحات یخی و جنگل‌زدایی در مناطق گرمسیری ارائه می‌دهد.»
تاریخچه‌ی لندست
نخستین ماهواره‌ی لندست در سال ۱۹۷۲ میلادی (۱۳۵۱ خورشیدی) پرتاب شد. از آن زمان ناسا همواره دست کم یک عضو این خانواده را در مدار نگه داشته است تا تصاویری از پوشش سطحی سیاره‌ی ما و تغییرات کاربری زمین را جمع‌آوری کند. این تصاویر به پژوهشگران امکان می‌دهد پدیده‌هایی مانند بهره‌برداری کشاورزی، وسعت و سلامت جنگل‌ها، کیفیت آب‌های زمین، سلامت زیستگاه صخره‌های مرجانی و تغییرات یخچال‌های طبیعی را زیر نظر داشته باشند.
«کارن سنت ژرمن» (Karen St. Germain) مدیر بخش علوم زمین ناسا مستقر در واشنگتن گفت: «مأموریت لندست مانند هیچ مأموریت دیگری نیست. تقریبا ۵۰ سال است که ماهواره‌های لندست سیاره‌ی ما را رصد می‌کنند و رکورد بی‌نظیری از شیوه‌ی تغییر سطح آن در طول بازه‌های زمانی مختلف از چند روز تا چند دهه ارائه می‌دهند. از طریق همکاری با سازمان زمین‌شناسی توانسته‌ایم داده‌های پیوسته و به‌موقع را برای کاربران از کشاورزان گرفته تا مدیران منابع و دانشمندان ارائه دهیم. این داده‌ها می‌توانند به درک، پیش‌بینی و برنامه‌ریزی برای آینده در شرایط متغیر آب‌وهوایی کمک کنند.»
ماهواره‌های لندست با ثبت تصاویر پیوسته از زمین، تغییرات سطحی سیاره را به‌خوبی نشان می‌دهند.
تصویری از تغییرات ناشی از سیل اوهایو و رودخانه‌ی میسیسیپی در سال ۲۰۱۱
Credit: NASA/USGS
لندست ۹ که تولید و یکپارچه‌سازی ابزارهای علمی آن توسط «نورثروپ گرامن» (Northrop Grumman) انجام شده و مدیریت آن را ناسا بر عهده دارد، در مدار زمین به ماهواره‌ی خواهر خود لندست ۸ می‌پیوندد که از سال ۲۰۱۳ در مدار زمین است. این دو ماهواره پشت سر هم کار می‌کنند و هر هشت روز یک بار تصاویری از کل سیاره جمع‌آوری خواهند کرد.
«توماس زوربوچن» (Thomas Zurbuchen) مدیر علوم ناسا گفت: «لندست ۹ چشم جدید ما در آسمان برای مشاهده‌ی سیاره‌ی در حال تغییر ما خواهد بود. با فعالیت هم‌زمان با دیگر ماهواره‌های لندست و همجنین ماهواره‌های سنتینل-۲ (Sentintel-2) را اداره می‌کند، نسبت به گذشته نگاه جامع‌تری به زمین خواهیم داشت. با همکاری این ماهواره‌ها هر دو روز یک بار هر مکان در سیاره‌ی خود را رصد می‌کنیم و این امر برای ردیابی مواردی مانند رشد محصولات و کمک به تصمیم‌گیری برای نظارت بر سلامت کلی زمین و منابع طبیعی آن بسیار اهمیت دارد.»
با چرخش ماهواره‌ی لندست ۹ پیرامون زمین، ابزارهای موجود در آن شامل «تصویربردار عملیاتی زمین» (OLI-2) و «حسگر فروسرخ گرمایی-۲» (TIRS-2) 11 طول موج بازتاب یافته یا تابیده شده از سطح زمین را در طیف نور مرئی و طول موج‌هایی فراتر از آنچه چشم انسان می‌تواند تشخیص دهد، ثبت می‌کنند. این ابزارها هر بار تصاویر را به صورت نوارهایی با عرض ۱۸۵ کیلومتر ثبت می‌کنند که هر پیکسل در آن‌ها نشان‌دهنده‌ی محدوده‌ای به عرض حدود ۳۰ متر (به اندازه‌ی یک زمین بیس‌بال) است. با این وضوح بالا مدیران منابع می‌توانند بیشتر مزارع محصول را در آمریکا شناسایی کنند.
پوشش تصویری کره‌ی زمین با ماهواره‌های لندست و سنتینل
Credit: Credit: NASA Goddard Space Flight Center
«جف ماسک» (Jeff Masek) دانشمند ناسا در پروژه‌ی لندست گفت: «پرتاب‌ها همیشه هیجان‌انگیز هستند و امروز هم از این قاعده مستثنی نبود. اما بهترین بخش برای من به‌عنوان یک دانشمند زمانی است که ماهواره فرستادن داده‌های مورد انتظار مردم را آغاز کند و بر شهرت افسانه‌ای خانواده‌ی لندست در میان کاربران آن افزوده شود.»
مرکز مشاهده و علوم منابع زمین سازمان زمین‌شناسی آمریکا داده‌های دریافتی از ماهواره را پردازش و ذخیره می‌کند و این اطلاعات به‌صورت پیوسته به اطلاعات ذخیره شده طی پنج دهه از همه‌ی ماهواره‌های لندست افزوده خواهد شد. همه‌ی تصاویر لندست و داده‌های آن رایگان دردسترس عموم قرار دارند. سیاستی که منجر به بیش از ۱۰۰ میلیون بارگیری از زمان آغاز آن در سال ۲۰۰۸ شده است.
ناسا مأموریت لندست را مدیریت می‌کند و تیم‌های مرکز پروازهای فضایی گادرد ناسا در گرینبلت مریلند هم ابزار TIRS-2 را ساخته و آزمایش کردند. برنامه‌ی راه‌اندازی خدمات ناسا مستقر در مرکز فضایی کندی ناسا پرتاب مأموریت را برعهده داشت. EROS مأموریت را مدیریت و سیستم زمینی را مدیریت می‌کند. از جمله نگهداری آرشیو. بال ایرواسپیس ابزار OLI-2 را ساخته و آزمایش کرده است. ساخت مجموعه‌ی کلی فضاپیما و ادغام ابزارهای علمی در آن هم بر عهده‌ی نورثروپ گرامن بود.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از ماهواره‌ی لندست ۹ در مدار زمین
Credit: NASA Goddard Space Flight Center/Conceptual Image Lab
منابع: SciTechDaily, Universe Today
