طبیعت‌درمانی چگونه به سلامت روان کمک می‌کند؟
همه‌ی ما کم یا زیاد ممکن است عاشق طبیعت یا وقت گذراندن در طبیعت باشیم. کمتر کسی را می‌توانید پیدا کنید که طبیعت را دوست نداشته باشد و از حضور در طبیعت انرژی و احساس خوبی دریافت نکند. اگر بخواهیم کمی جدی‌تر به این مسأله نگاه کنیم، باید به معقوله‌ی طبیعت‌درمانی و تأثیر مثبت آن بر سلامت روان بپردازیم. در ادامه‌ی این مطلب از دیجی‌کالا مگ همراه ما باشید، به مفهوم طبیعت‌درمانی و نقش آن بر بهبود سلامت روان بیشتر خواهیم پرداخت.
طبیعت‌درمانی چیست؟
طبیعت‌درمانی که به آن اکوتراپی هم گفته می‌شود، مبتنی بر مفهوم استفاده از طبیعت برای کمک به بهبودی به‌خصوص از نظر روانی است. بسیاری از ما ممکن است به جای صرف وقت برای لذت بردن و بهره‌مندی از محیط طبیعی، زمان بیشتری را در صفحات نمایشی و فضاهای آنلاین صرف کنیم. خیلی از ما ممکن است به اندازه‌ی گذشته وقت خود را در خارج از خانه نگذرانیم و مانند زمانی که کودک بودیم، دیگر دوچرخه‌سواری در فضاهای سرسبز و قدم زدن در کنار یک دریاچه را تجربه نکرده باشیم.
بسیاری از ما امروزه فعالیت‌های مرتبط با اوقات فراغتمان را با چرخ زدن در رسانه‌های اجتماعی و بازی‌های ویدیویی جایگزین کرده‌ایم و پیامد این کارها موجب پدید آمدن جامعه‌ای پر استرس با انواع بیماری‌های مرتبط سلامت روان است.
مفهوم طبیعت‌درمانی در ابتدا مربوط به حضور در فضاهای سرسبز و پوشیده از گیاهان بود اما سپس شواهد نشان داد که ارتباط مثبتی بین قرار گرفتن بیشتر در معرض فضاهای آبی و سلامت انسان، به‌ویژه از نظر فواید مختلف برای سلامت روان وجود دارد. بنابراین، محققان مفهوم خود را از طبیعت‌درمانی گسترش دادند تا فضاهای آبی را نیز در بر بگیرد.
مفهوم طبیعت‌درمانی شامل زمان صرف شده در نزدیکی اقیانوس‌های آبی آرامش بخش، رودخانه‌های آبی و دریاچه‌های آبی هم می‌شود. قرار گرفتن در نزدیکی محیط‌های آبی، از نظر روانی اثر درمانی دارد و از آنجایی که رنگ آبی نشان‌دهنده‌ی آرامش نیز است، قادر است حس آرامش را در وجود ما جریان دهد.
«پروژه‌ی سلامت آبی» پروژه‌ای مطالعاتی است که درباره‌ی رابطه‌ی بین فضاهای آبی و سلامت در ۱۸ کشور در سراسر اروپا انجام شده است. پس از بررسی و تحقیق روی ۱۸ هزار نفر، محققان دریافتند که مردم در نزدیکی آب و دریا احساس بهتری دارند.
رویکردهای مختلف طبیعت درمانی
مجموعه‌ای از برنامه‌های درمانی متنوع مبتنی بر طبیعت وجود دارند؛ کارهایی مانند باغبانی حتی در حیاط خلوت، قدم زدن در دشتی پر از گل یا شناور شدن روی قایقی در رودخانه. این فعالیت‌ها از جمله کارهای ساده‌ای در راستای طبیعت‌درمانی هستند.
البته طبیعت‌درمانی یا اکوتراپی همچنین می‌تواند شامل فعالیت‌ها یا درمان‌هایی باشد که در آن‌ها به‌صورت جدی‌تر توسط درمانگران و رهبران آموزش دیده هدایت می‌شود.
برخی از انواع جدی‌تر طبیعت‌درمانی شامل نمونه‌های زیر می‌شود.
- درمان مرتبط با کشاورزی که می‌تواند شامل کار با محصولات در قالب یک حرفه باشد.
- درمان با کمک به حیوانات که می‌تواند شامل بازی یا آموزش به اسب‌ها یا سگ‌ها باشد.
- درمان ماجراجویانه که ممکن است شامل رفتینگ در آب یا صخره‌نوردی باشد.
- بیابان درمانی که اغلب به گروه‌هایی از نوجوانان و جوانان با مشکلات رفتاری کمک می‌کند.
- جنگل درمانی که یک تمرین ذهنی است و در آن هنگام قدم زدن در جنگل، از حواس پنج گانه استفاده می‌شود.
فواید حضور در طبیعت
آنچه علم نشان می دهد، این است که ما می‌توانیم از قدرت شفابخش مادر طبیعت بهره ببریم و به کمک آن از مزایای سلامت روان بهره‌مند شویم.
آخرین تحقیقات در روان‌شناسی، دانش ما را درباره‌ی اینکه چگونه گذراندن وقت در طبیعت راهی کم‌هزینه و بسیار مؤثر برای بهبود جنبه‌های مختلف سلامت روانی ماست، گسترش می‌دهد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
افزایش شادی
کتاب‌ها و مقالات زیادی درباره‌ی چگونگی افزایش شادی منتشر شده است. یکی از راه‌های اثبات شده، گذراندن زمان بیشتر در طبیعت است. شواهد نشان داده است که ارتباط با طبیعت، با فواید بسیاری از جمله افزایش شادی، احساس خوشبختی، تعاملات اجتماعی مثبت و احساس معنادار بودن در زندگی مرتبط است.
کاهش اضطراب، استرس و افسردگی
از آنجایی که اضطراب، استرس و افسردگی اکنون با نرخ هشداردهنده‌ای در سراسر دنیا روبه‌رو است، مطالعات صورت گرفته دیگری هم نشان داده است که محیط‌های غنی از طبیعت، بی‌تردید به کاهش پریشانی روانی، استرس و اضطراب کمک کرده‌اند.
این مطالعه مناطق شهری را با محیط‌های طبیعی مقایسه کرده و نشان داد که با صرف حداقل ۱۰ دقیقه، نشستن یا راه رفتن در طیف گسترده‌ای از محیط‌های طبیعی، تأثیر قابل توجه و مفیدی بر سلامت روان افراد داشت. دانشمندان از نشانگرهای روان‌شناختی و فیزیولوژیکی کلیدی برای اندازه‌گیری نتیجه‌ی این تحقیقات استفاده کردند.
مزایای شناختی و ذهنی
مطالعه‌ی اخیر دیگری نشان داده است که قرار گرفتن در معرض محیط‌های طبیعی برای مغز ما مفید است. این کار عملکرد حافظه، انعطاف پذیری شناختی و توجه را بهبود می‌بخشد.
چگونه طبیعت را به داخل خانه بیاوریم؟
به دلایل اجتماعی و اقتصادی، همه‌ی افراد به‌راحتی به فضاهای سبز یا آبی دسترسی ندارند. علاوه بر این، در طول آب و هوای نامساعد و ماه‌های سرد زمستان، حتی آن‌هایی که امکانات لازم را دارند، ممکن است وقت گذراندن در طبیعت را انتخاب نکنند. جذابیت قدم زدن در کنار رودخانه یا پیاده روی در یک منطقه‌ی طبیعی ممکن است برای همه‌ی افراد وجود نداشته باشد.
اگر زمان یا دسترسی محدودی برای حضور در طبیعت دارید، شاید شرایط کاری تحت فشاری داشته باشید، یا صرفا امکان حضور فعالانه در طبیعت را نداشته باشید اما این به این معنی نیست که نمی‌توانید از مزایای حضور در طبیعت برخوردار شوید. شما می‌توانید طبیعت را به داخل خانه‌ی خود راه دهید و تا حدی از مزایای آن بهره‌مند شوید.
وقتی در خانه و محل کار خود محصور هستیم، چگونه از فواید حضور در طبیعت بهره‌مند شویم؟ چندین راهکار وجود دارد که در ادامه آورده شده‌اند.
تعدادی گیاه به فضای خود اضافه کنید
وجود گیاهان نه تنها سموم را از هوا حذف می‌کند، بلکه تحقیقات نشان می‌دهد که افرادی که زمانی را در اطراف گیاهان می‌گذرانند، توجه، همدلی و شفقت بیشتری نسبت به دیگران و همچنین بهبود روابط دارند.
فضای خود را با آثار هنری یا تصاویری از طبیعت دکور کنید
مناظر زیبا، باغ‌های سرسبز یا مناظر طبیعی را به‌عنوان یک وسیله‌ی دکوری در فضای خود انتخاب کنید. در مطالعه‌ی دیگری درباره‌ی فواید طبیعت برای سلامتی، محققان دریافتند که تماشای مناظر سبز و دلنشین، منجر به کاهش استرس در میان افراد می‌شود.
از امکانات صوتی استفاده کنید
به کمک برنامه‌های پخش صدای مختلف، به صداهای آرامش بخش طبیعت گوش کنید. قدرت گوش دادن به صدای آبشار یا باران را دست کم نگیرید. نتیجه فقط افزایش آرامش و احساس دلنشین نیست، نتایج همچنین شامل بازیابی توجه و عملکرد شناختی بهتر است.
در یک مطالعه‌ی خاص نشان داده شد که شرکت‌کنندگانی که به صداهای طبیعت، به‌ویژه امواج اقیانوس و جیرجیرک‌ها گوش می‌دادند، در آزمایش‌ها بهتر از همتایان خود که به صداهای شهری مانند ترافیک و بوق ماشین گوش می‌دادند، عمل کرده‌اند.
کافی است یک بار مدیتیشن با صدای طبیعت را امتحان کنید تا این حس وصف نشدنی به یکی از دلنشین‌ترین تجربه‌های شما تبدیل شود.
جمع‌بندی
طبیعت‌درمانی به تأثیر طبیعت بر سلامت روان که شامل طبیعت سبز مثل جنگل‌ها و گیاهان و طبیعت آبی مانند دریا و آب است، گفته می‌شود. بسیاری از افراد از تأثیر شگفت‌انگیز طبیعت بر سلامت روانی و بهبود عملکرد انسان در بعدهای مختلف زندگی خود آگاه نیستند.
طبیعت‌درمانی می‌تواند شامل فعالیت‌های جدی‌تر و تحت نظر روانشاسان متخصص در این زمینه باشد یا تنها شامل کارهای ساده‌ای مانند قدم زدن در یک فضای سرسبز باشد. طبیعت بر افزایش شادی، کاهش اضطراب و استرس، بهبود عملکرد مغز، خلاقیت و… تأثیرگذار است. تنها کافی است به هر نحوی که می‌توانید و در این مطلب گفته شد، حضور در طبیعت را وارد زندگی خود کنید و در درازمدت شاهد تأثیر و نتایج شگفت‌انگیز آن در زندگی خود باشید.
منبع: verywellmind
